Henrici Henniges, De summa imperatoris Romani potestate circa sacra. Liber vnicus

621쪽

. De Summa I .Potestate circa Sacra. Principis nouri aliquis clericorum Venerit, ueis cui Civitatipraeponaturui opus,timore ca- istososticite examinetur : adjecto Consilio, quid

faciendum, si cum minus idoneus repertus suerit, Rex tamen noluerit mutare sententiam,nam tunc Metropolitanus adeat Clementiam imperialem , se ipse cum Episeops, quibus valuerit modis, adeat , ut Ecclesiam DeiguraUm IN rator digno honoret ministro. Jo vocem dignissimam & regiaMajestate,& humiliata Episcoporum mente i Igitur casth & religiosε explorandus est nominatus , Principe,non eo nomine cum supercilio reiiciendus r igitur suppliciter orandus Rex ad emendandum errorem : non porfulmina & imperiosas censuras violenter Corripiendus et & hoc ipsum apprimε ad salutem Reu publicae esse nihil dubitavit eruditissimus Co-varruvias docere : nec dissimulavit Vasquius, a regali potius adeoque naturali iure, non Carionum aliquo beneficio hanc potestatem in Primcipes derivans r quod nimirum posito regno jus una Regi concedendum sit procuvandi omnia ea, quibus divina lex mansuro interdicto nullum obstaculum posuit : praesertim si ad illum finem resipiciant, ut subditi vitam & tranquillam &piam luxta illud Apostoli monitum agant. Humgariam adhuc Sigismundi tempore per Reges cathedrales Ecclesias se monasteria , nec non omnia beneficia Ecclesiastica dedisse The dorus a Niem testatur. Apud Anglos ius rogium conferendi Episieopatus ipsa electione antiquius historiae narrant, illud ab Ethelredo

O aliis antiquissimii Regibus ab annii plus quam septi

622쪽

eptirigentis numerantes. Fecix hoc Heinricus i. Rex Angliae tanti, ut narrante mestmonasteriensi per Ailhelmum procuraxorem suum constanter asiegaverit, quρd non ipse pro regni Amissione investiturin Ecclesiarum amittere. mei, in hoc ipsum venu minacibus afrmav xit. Hinc contemptis Pontifisum Hildebran-oi, Paschalis, Calixti, qui circa illud tempus Christiano orbi specie religionis perfide impo

sitierunt, imperiis haud vulgari sapientia conte vavit Reipublicae libertatem majorum instituta, cum alibi Principum ignavia aut subditorum factionibus illud regium decus & munimentum inciperet ad ruinam vergere. Det hoo Rege illud etiam literis proditum. Heinricus id nominis,postonquestumorimus concestuLFcopatum mntoniensemmlhelmo Gistori , o continuo de possessionibus ad Episcopatum per tinentibus contra novi concilii statuta inve vit. Idem minricus de it Archiepihcopatum Cantuariensim Rudolpho Londinensi Dissopo, o illum per annulum se haculum invectivit. Audiamus & statutum Pari menti sub Eduardo III. Rege habiti, cujus hac de re verba sint, quae sequuntur. Supremus Dominus noster Rex Ohared sui habebunt se pro isti temporeyruem rur e Lationibus ad Archiepiscopatus , asinae dignitates electivas , qua de ejus sunt advocatione , quas progenitores estin habuerunt uni

quam esset libera electio eoncessae quandoquμ: dem electionea concessa per progenitores sub cer- ta quadam forma Ur condit sone e videlicet ue

623쪽

1 Summa ImperJotestate circa Sac . eligendi licentiam a Rege peterent, Ops Oetam electionem regium consensum obtinerent,

ct non alio modo. Disertim hic Episcopatuum Collationes inter iura regia recensentur ipsis electionibus vetustiora , quae postea quidem Principum facili gratia concessae Clero , sed inclusiae

designato vel ut circulo, extra quem non magis

licuit aliquem impune prosilire, quam quem inferae artis mystae in sui praesidium incantationibus circumscribunt. Sed nec ille ipse mos perpetu6 duravit, redditis Regi posteriore aevo electionibus. Hodie imago quaedam liberi suffragii penes Capitula est, tota vis & summa rei m

net Reipublicae. Rex enim vacante Episcopatra cum codicillis eligendi licentiam continentibu Atransmittit simul ejus nomen , quem velit designari : a quo in alium nefas est transire Capitulum.

I a . Sed haec per excursum, Se intersparsis velut floribus alieni Ibit in nostro horto.Nunc revertimur ad nos ipsos. Collatio Ecclesiasticarum dignitatum investitura dicitur, quae fit per modum traditionis annuli& baculi. Vocabula molire & invinire originis germanicae sunt, qualiscunque juris collationem significantia et unde*pud antiquos scriptores tam ad civilia quam Ecclesiastica munia reperiuntur translata: & inter alia plura illi etiam actui aptata , per quem Epistopatus novis Praesulibus conserebantur.

Res ipsa vetustissima est,& iam aetateRomaniEpiscopi Rotho magi, quem seculo septimo vixisse, adeoque diu ante Caroli M. tempora Iuretus annotat, in cujus vita haec legimus. Hi itaque inter

624쪽

u CAP. VII. De Electionibus. s 8 s

, inter palatinos procereae de viro Ianc Io commmVa nis uilensio, qui omneι unanimiter Regi confvis Iunt, ne grex Chrasinuo fraudaretur de e/io, , , sed divina protinus ad ejectum ducatur H ctio : quo Rex gratulatus consilio convocatis ibi tam isopo quam Abbatibus baculum isti con-u i rutilpastoralem. Quare si non errat Baronius, 1, mentitur, qui virgam & baculum Caroli M. arvo o r. negat fuisse cognitam stolemnitatem: audivimus tue enim hic Romanum per baculum pastoralem a b Rege Episcopum Rothomagensem constitutum, , idque accidisse anno vigesimo tertio supra sexu. centesimum. Et vero clare statis ex Alberto Sta-

fu densi liquet, sub Ludovico Juniore Germaniae,A Rege passim viguisse eum investiturae ritum. f. Rembertin , inquit , Exemensis Archiepi- . sic in pasitum pontificales cepit a Papa Nic Iao ferulam pactoralem a Caesare Lothmicor, hanc pasoraumferulam h) Crangius de eo-it dem Episcopo agens, interpretatur investitu- , ram seu lem , c) aitq; fuisse signum insev - rionis. QAlibi idem Albertus Adalgarium na

, rat feruiam pastoralem suscepisse ab Arnolpho, Rege , p situm Pontificale a Stephano Papa soli Item HVerum pasitum si cepisse a Sergio Papa et, ferulam a Rege Lothmico. Nec authores idi. memorant ut novam rem, & his demum Impei rat ribus inventam 3 sed siccin se admodumi adeoque Velut provocantes ad usitatissimum, morem, ut Omninti certum magis sit quam veri- , Oo e 'simile,

625쪽

s 8 6 De Summa I . Potestatecirca sacra. simile, antiquiorem esse ipso Caroli M. imperio, ac sub eo & Ludovico Pio frequenter observatum: praesertimDecretoHadriani di sertam mentionem faciente illius investiturae. Potissimum Baronii argumentum,quod ejus pudorem paulti sublevat, est antiquae historiae silentium , quod ipse viriliter appellat. Legant re scrutentur n) inquit, authoro omneε , qui Caroli temporibus aliqui crimerunt, salicubi penes eorum

aliquem invenerint nomen invesiturae vec um omper annuli costationem, ut tradunt, o baculi. Sed aut memoria Cardinalem fugit,

si omnes authores perscrutatus est: aut inCuriosae ignorantiae patrocinatur confidens asse tio quamvis oppido falsa. Nam eXtare eam Voculam in antiquis tabulis, imperante Carolo M. h Monachis S. Galli consectis,quae tomo secundo rerum AlemanniCarum insertae sunt, Goldastus monet. Adhaec in legum misigotharum & Longobardicarum Codice eiusdem aliqua reperitur mentio: ut jam de vita Romani Rothomagensis Episcopi, qua de re supra, nihil amplius dicam. In seudorum concessione usurpatum est paulo frequentius Vocabulum, ex q uo etiam ad Ecclesiasticas dignitates derivatum haud improbabile fit. Est vero haec de nomine lis nullius ponderis ad ipsam rei veritatem. Ut enim prudenter indicavit Waltramus Naumburgensis Episcopus, nihilrefera, sive verbo , hepraecepto, si e

baculo, e alia re, quam in manu tenuerit, investiat aut intrometaei Rex es Imperator DL scopum, nam liquido satis Constat, cum electos

626쪽

immediate aliquando,tum plurimum confirmatos ab Imperatoribus & Regibus ante Hilde hrandum in toto Christiano orbe Episcopos s isse : Haec igitur sussiciant de ipso nomine. Pe

agebatur autem investitura traditione annuli&baculii signis scilicet congruis rebus,quae conceis duntur per illa. Quamvis enim Imperatores ,-οΘε-άν sibi nunquam vindieaverint : Haec duo tamen semper censuerunt sui juris esse,vido licet hunc hominem huic loco seu Ecclesiae addicere 3 &annulo velut desipondere et & conferre

Ecclessiasticam iurisdictionem, id est judicium

de sacris rebus cum aliquo imperio atque coeris citione : quam in rem signum baculus erat Regibus quoque olim solitus cum sceptro ii adi, σper hoc, inquit ὸν Aimoinus,Ecclesiarum deis

fensio. Non inania igitur fuere signa annulus Scoaculus , in quorum tuitione stultum esset tot

bella, Regibus & labores suscipi. Sed cum signo

ipsitus etiam rei signatae, id est Ecclesiarum & s, cri muneris collatio facta est , eaque rursus d plici modo. Nam vel electionem Imperatores libere ac immediath absque aliorum suffragiis suomet auspicio ac iure secerunt: aut ius eligendi aliis dederunt, sed salvo tamen stibi iterum duplici iure r uno, ut nimirum electuri priusquam ad electionem accederent, suppliciter rogare Regem debuerint . ut eis potestas electionis si red& altero, ut Principi liceret electum praevio examine vel probare , & baculi annulique collatione confirmare , aut, cum displicuerit, rejicere, di vel extemporaneo iudicio alium dicere,

627쪽

s 8 3 De Summa I . Potesate cire a Sastra. vel imperare capitulis, ut electionem denuo auspiCarcntur. Qeterum illa eligendi concessio

cum per legem dabatur , sicut Carolus M. Episcopos eligi voluit a) per electionem Curi σρο- pulis tum per privilegium , quando canonica electio permisia r ut iam olim Ecclesiae Attreba- tensi a Francorum Regibus : & Mutinensibus Caroli M. heneficio. Nam rarius id quondam obtinuit, cum adhuc iniquum videretur penutus plebem excludere 1 suffragiorum libertate, S ita maximae parti Reipublicae &Ecclesiae invitis obtrudere pastorem mec circa Ottonum tempora plusquam privilegium sapuit canonica illa electio. Singularis enim adhuc gratiae sensium habuit, quod magnus Imperator Otto Popponi Herbipotensi Episcopo tantum indulserit, ut im posterum Herbipotensium nonicorum Senatui , verba fiant BrusQhii, libera esset potentas docedente aliquo Antistite alium e sui Capituli canonicis eligendi. Non igitur vulgare aut impromiscuum omnium Ecclesiarum ius fuit, ei ctio solius Capituli. Sed praecipuum beneficium S index imperatoriae benevolentiae r ac Videtur idem , ne in perpetuum ius transieat, aut obliviscatur patroni sui, singulis vicibus eguisse renovatione & novis tabulis , quotiescunque accidit ReipubliCae Imperatorem mutasse r ita Heinricus Sanctus apud Goldasium Tomo III. imperialium constitutionum ait, confirmamin eorum

locorum fratrib',quam jure regio habent licentiam eligendi inter 'pastorem dignum don um alvo tamen Regis sive Imperatoris consens , quare

628쪽

CAP. VII. De Electionibus res

quare cum eo privilegio desiitueretur Magde-hurgensis Ecclesia,&nihilominus facer ordo aliquem ex suo numero moldradum tentasset eligere , Imperator abrogato velut spurio Canceularium suum Dagonem substituit, ut jam supra ex Crangio memoravimus. Sed sequiorum temporum fatis in universalem morem degeneravit , ab ipsis etiam Imperatoribus inconsulta pie. tate antiquae sapientiae praelatum, tanquam pu-hlicis rebus tutiorem viam: sed tristissimi exitus aperuere demum errorem & seram poenitentiam, nec amplius idoneam remediis. g. a s. Totum vero investiturae actum cum

adjunetis solemnitatibus haud persunctorie

Onuphrius Panvinius annotavit, quem placet priscae consuetudini nunc testem dare, S serulam Baronii Calumniis, cuius assiduum studium est , invidiosam venerandae antiquitatis lucem ambitiosis tenebris miscere ad noctuarum gratiam. Profecto aurem oportet candidum esse S in nubilum diem , qui in ipsorum Pontificiorum fascinatos oculos unicae veritatis radiis tam magnifice illabitur: quod Onuphrio factum est, nunquam alieno a rebus Romanae Ecclesiae, si ve . recundiam honesto velo tegere licet: verum hic nec caligare potuit, nec oportunum duxic dissimulare in maximo consentu priscae fidei: ut id argumentum sit, ad imum usque impudentiae gradum descendisse Baronium, qui videri cupit aut omnibus plus scire,aut plus sapere; ubicunque enim nihil negat, confestim omnia damnat

fere ultra cyclopicam audaciam. Ecce autem

tibi ipsius Panuinii verba, quae in vita Hilde-brandi

629쪽

sso De Summa Imp. Potestate circa Sacra

brandi extant. Erat tum consuetudo a tem poribus Caroli M. Imperatoris primum ex amctoritate Romani Pontiscis Adriani I. introducta, ut alicujus urbis vel Abbatiae Discopo aur bate mortuis, satim curvi vel Monachi iuunum congregati legatos ad Imperatorem , qui tunc erat, dirigerent, ad quem defuncti Pratati pedum pontiscale se annulum deferenteae eum pro novo Antistite deligendo nomine sui eo legis interpestabant. mu statim Senatu suo

congregato ex ipsem plerums sententia unu- vel ex ipsis cosi iis, vel ex amicis es cape ,-nis caeteriss domesticis o familiaribus suis jumta loci dignitatem, ut ei libitum erat, pro arbitrio Ase electum annulo sevirga pa orati P lati a Mucti ad se transmissis, donabat , eumI . de isti Sacerdotio diplomate suo imperiali, urtum dicebatur investitum,hoc est, ista dignitate donatum,in Episcopum vel Abbatem consecrari mandabat, abrique alia Cleri se Monachorum

electione. Hoc autem per Galliam, Germania am es Italiam, quae tunc Latinus orbu dicebatur , usisvari mos erat. Cujus exemplo caeteri quoque Regeπ,ut Hisaniae, Francorum, Hungaria se ejusmodi imitati seunt. Hanc autem con- Detudinem, cum omneου, ut dixi, Latini or is

Ecelesia, tum saepe es diu in multis suorum Pon- 'iscum electionibus servavit Romana Eccusa, repraesertim in Iohannis XIII. Gregorii V Sstia vestri, Clementis, Damasti, Victoris, Nicolai

Pontificum electionibuου, qui omneου Ottonis L. OIIL Heinrici quoque III. O I ententia Romani

Pontiscas sne Curi Romani seu fragiis lecti ,

630쪽

CAP. VILDe Electionibus. so Iab udem Imperatoribus per annulum o vi gam de papatu Romano invesiti fuerant. Et alio loco idem Author. Imperator non stam Episcopatus omnes O Abbatias minoraci omnia

Sacerdotia, ut Praebendas, Canonicatus, Pro

situras se Decanatus es hujusmodi conferebat: sd etiam Romanum ipsum Pontificem designa.

har. Nec dissimulat novasse res Gregorium, &vetustissimum morem inaudito plane exemplo funditus evertisse. Nonsolum inquit, Imperatorem electione Romani Pontiscis , quod se Adrianus III. aliquando fecerat, sed se omni auctoritate , qua reliquos Praelatos, Episcopos scilicet, Abbates, constituebat, PRIMus OΜNI-

I. 26. Hactenus Epithalamia cantavimus& triumphos illius juris, quod Imperatoribus &per ipsam summae potestatis vim, & Pontificum decreta velut desponsatum in Episcoporum &totius sistri ordinis constitutione diuturna an norum scri e dominatum exercuit: NunC, eheU, infelix germen ignavae posteritatis i funus &exequiae ejus ducendae sunt. Quod Metellum quondam mortuo Scipione dixisse serunt, ite, siti, exequias o nunquam majoris civis funus videbitis e quid vetat in hoc publico luctu exclamare. Huc accurrite, ite CXequias, quicunque boni viri, imo, qui boni cives tantum estis, nunquam Videbitis graviore casu afflietam majestatem imperii, quam in nece iuris tam eximii S necessarii ad publicam felicitatem. AEgrotare

jam illud leviter ceperat di velut lcnta flabri ten-