Henrici Henniges, De summa imperatoris Romani potestate circa sacra. Liber vnicus

981쪽

cipua pars efficere, si juste id possis,ut ubique homines de Deo, quae debent, sentiant. Nequa nunc dicam , illud ad gentium quietem Suniuversalem justitiam, cujus tuendae causa iure gentium agitur,plurimum conserre. Sed tantum in mandatis esse , Deo profectis, quae negligere rucrilegium est. Rus muneris ratione Imper tor in publico jure vocatur Christianae rei supre

hcit: no a jurisdictione &potestate, quasi supra alios Reges Christianos; Sed dignitate locique

respectu, quo omneS antecedit: illi pares imp rio &universali in Ecclesiam cura. S. v. Ab his regii velut iuris Advocatis muti tum di stant vulgares alii, qui singulis Ecclesiis curandis ab Imperatoribus vel Regibus dantur, ne pias illarum cogitationes a coelestibus rebus necesse sit in terram deflectere. Salutare prorsus & necessarium munus cum ipsis Ecclesiarum divitiis exortum. Nam tot opes Christianorum in usum Sacri ordinis congestae Oeconomum desiderant,qui eum fide illas moderetur. Primis temporibus, quum adhuc Ecclesia inter egest tem & injurias hostium fluctuaret, oblatiouuhus suis contenti Mysiae veluti ad dimensum vivebant,sordes & contemptam paupertatem sanctimonia vitae miraculisque vincentes. Mox ubi ipsis domita inimicorum saevitia largius induutum, retia illa ceperunt nectere, quibus, quod optimum est in Christiano orbe, expiscati sunt.

Bonorum operum commendata necessitas, unuus ad astra viae, quam qui desererent, in praeceps

irent,

982쪽

s De Summa I . Potestate circa Sarem

irent. Adornata autem tam commode fabula,

ut illa pietatis fideique insignia illud fere nomen

cum omni merito amitterent, nisi praecipuam effusae liberalitatis partem Ecclesia captaret, aut potius, qui in ea sunt Sacerdotes. Maxima vis conscientiis in mortis articulo admota, quo limmines extremum jam spiritum agentes oportuit ad fidem mcritumque Christi perducere. Helcvero neglecta consolatione nihil ingerebant morituro nisi peccata, offensum Deu de inferos cruciatus , non alio fine, quam ut miseros homines&de salute sua anxios in sua Verba cogerent iurare , eXpiatione Velut merce venum proposita. quae digno pretio emeretur. Ita nemo inter iulos fuit , qui his terriculamentis adortus quacunque bonorum suorum jactura coelum non licitaret. Neque rusticis tantum aut imprudenti turbae persuasia res: etiam Imperatores, Reges, Principes , imo omnium dignitatum, omnium ordinum, omnis denique sexus homines in praedam venerunt, animis tam infanda superstitione semel imbutis : inde magna alacritate agri, VLneae, aurum, argentum, ejusque generis res

mobiles immobilesque , tenuioribus oblatae. Qui opimius & Clarius vixere , ut plebem sicut dignitate & opibus,ita studio in religionem anteirent, oppidis, pagis, subditis, statuerunt hen ficiis suis modum: est etiam, cum omnium binorum haeres Ecclesia scripta , nec h desolatis tantum familiis, sed patribus quoque, qui mendicare liberos maluerunt, quam non luxuriare clerum. Tantis opibus ut alta nive operta pietas iriguit inter divinas functiones, dc jam in eo

983쪽

res est, ut piarum mentium & de uno coelo cogitantium libertas terrestrium reriam gravi onere supprimeretur , cum opportune apud Fran-.

Cos, ubi praecipue laborabatur divitiis, institutae Advocatiae aliqua curarum parte & indignis commereiorum sordibus Ecclesiam levarunt. Etenim Reges,qui passim divinum cultum deseriopum luXu que causa conspexerunt plusque ita Sacro ordine publicanorum esse & commerca tium , quam Sacerdotum, miserti despectae religionis, tum rem visu turpem ratia sacris in s rum descendere , abstinere oones infulis suis Conspicuos iusserunt a bonorum administratione , curatoribus substitutis, qui interim curam gererent fortunae rerum, quum divinis illis praesules operarentur. Ita Pipinus constituit, a Patriarcbas, Archiepissopos, Discopos, Abbateae, Praepositos, Orc. non deberest immiscere nego- iiis mundanis se secularibus e sed eorum a Lm ratiouem Advocatis committere. Et Mo guntina Synodus anno 83 . habita, vult uisiopos o Abbates curam omnem administratio nemi, quae na victum se alimoniam attin rent, Aavocatorum te tia relinquere. Extat&apud b) Hincmarum lex, qua decretum est, ut Episcopi universis Sacerdotes habeant AH vocatos , quaa Discopι universis Sacerdotes ad solam laudem Dei bonorums operum actionem

constituuntur. Debet eta unusquique eorum

tam pro Ecclesiasticis quam etiam propriis fuisamonibus habere Advocatum non mati μέ ctum, sed bona opinionis , ne dum humano Ooo ιμιω

984쪽

,ις De Summa IN. Potestate circa Sacra. u.ra attendunt , aterna praemia perdant. Igitur hujusmodi curatores, bonis dati, Advocati dicti sunt, item Vicedomini,& Ecclesiarum d fensiores, aliquando & Executores, Protectores, Rectores, quibus Vicarius quoque adjunotus, absentis domini vicem gesturus. Eorum creandorum potestas Regum & Imperatorum fuit. unde singulas Ecclesias illos petere oportuit: privata auctoritate non licuit constituere. D

senseres Ecclesiarum, a) ait lex quaedam ant, qua , adversus potentiai sicularium uri ae Lium ab Imperatne funt poscendi. Et alia.

Pro Ecelesiarum causis ac necessitatum earum atque fervorum Dei executores ves A vocari,

seu defenseres , quotiω necessitas ingruerat, a Principe postulentur , ct ab eo Melito atque Iibenter juxta canonicas sanctionas Meus medentur. Apud cc alium auctorem legitur,

Advocati antiquitus Ecclesiis O carnosiis AE EGribis praesciebantur , erantέ tunquam Procuis rato eae, Oeconomi es adminis torra e Ismsticorum proventuum. Neque tantum vilium personarum illud officium, di quod puderet purpuratos gessisse. Sed cum insigni honore, quem nec Optimates regni fugerent. Dagobertus Rex Trevirensis Ecclesiae Advocatum Arnolphum fecit, Austrasse & tractus ad Mosellam Ducem. Tabellae regiae inter alia habent, ut prae tarum Ecclesiarum υτ prosere ferantur, videlicet S. Petri, Maximini, ne deinceps agrassatoribuου quicquam molesta inferatur , protecto

985쪽

rem, recitorem es advocatum damus istassem a dominum D. Arnu'hum , sanguine regio na- a xum, parentem nostrum o instructorem -- is striae Mosilianica Ducem, cui haec omnia fide Ds rer observare praecipimus : id actum anno GSex lustris post haec, nempe anno filius ca Sigibertus Parentis literas confirmavit. Permems dentes ergo, inquiens, O verent , πσο te,quod Absit, de eleemosyna genitoris nUri ac praedec ii forum nostrorum Rerum detrimentum animae nostrafaceremuε, pro conservanda eorumpi iii ratis munificentia ipsas resias cum considio O judicio Episcoporum, Ducum, Comitum nostr a rum , maxime dilecti consanguinei notri D

i mini Martini, flii Cludolphi, filii Ahisu hi,

Ducis Austriae Mose Eanria ac Moselaot, quemi praefata B. Petri Ecclesiae ac fratrum aut evicta-

is rum cestarum advocatum, rectorem, protri Dii , rem constituimin, Ecclesiae Trev/rensire idi.

x mus. De pellice Pipini Alpaide b) scribitur, fundasse Fcclesiam se Co egium Canonicoruma in metardis, cui invocatum se patronum Ducem Austraprum sive Austria inferio ru d dii: . , id fortasse gratiae pellicis 1 Pipino amatore da-il tum, in exemplum ivit SaXonum Imperatorum; temporibus , ut fundatores ECclesiarum Advo-

cattae jus vel sibi haeredibusque suis exCiperent, vel saltem nominandi Advocatum potestatem. Functiones muneris quae fuerint, ex iis intelligi in potest, quae modo diximus: procuratio enim dii oeconomia Ecclesiasticorum bonorum mania 1 Ooo a data

986쪽

s t summa IN 'testate circa Sacra.

data alis r inde per siemos ministrosque agri ab eis culti , vineae curatae, pensiones, reditus,do. cimae & omnis generis fructus percepti sunt, confectis rationibus, quas Ecclesiis singulis fiste annis reddere moris erat. Haec prima huius officii causia : cui mox & aliae functiones annoxae. Velut iurisdictio civilis in locis Ecclesiae propriis. Hoc statuimm, ita ait lex , ubi-mnque Misopi substantiam habuerint, Aviωοearum habeant in us Comitatu, qui absque tarditate iustitam faciat es recipiat: item- Eue alia. Si aliquod damnum ibi datum fuerit: Si homo furtum aut homicidium mel

quodlibet crimen foris committens infra im--unitatem fuerit, mAndat Comes vel Vespo vel Abbati, vel icedomino, ut reddat eum. Deinde quisquis aliquem ex Clero honorum non personae suae ratione voluerit convenire, coram advocato disceptata causa est. Ea de re

extat haec constitutio. Volumusprimo, ut neque Abbateι neque Presbyteri se Diaconi OSubdiaconi neque quilibet de Gero de personis pisu adpublica veinecularia judicia trahantur

sedissis Episivis a studiori iustitisfaciant. Si autem de possessionibuου suis Ru Ecclesiasticis

seu ρropriis clamor ad judicem venerit, mittat judex clamantem cum misso suo ad Niscopum, ut faciat eum per Advocasum justitiam recripere. Quod si ad 'lium iudicem pertracti quidam ex clero, defendere eos Advocatus debuit,

vi capit. l. r. e. a 34. l .) Capit. l. r. ar. o Angec lib. p. tit. 37. c. a 3.

987쪽

2 CAP. X. De sis Advocat . s νω) xam pro Ecclesia sicis quam propriis suis

Actionibuου : quo lex eti m pertinet ἡ praecupiens, defensores Ecclesiarum adversus poteum i ei secularium via divitum ab Imperatore poscantur. Sicut ex ad versio cum ab Ecclesiasticat persiona Laicum in foro civili actione contigit pulsari, Ecclesiae illius Advocatus in Comitumi iudicio egit o procuratorio nomine e nec admissi ipsi clerici, vetante scilicet Paulo , ut Deo militans implicet se negotiis stolaribus. Talia hisque paria expedita per Advocatum . sed Ec-ι clesiae nomine: quare nihil ab eis inconsulto Epuscopo aut illius loci Praesule actum. Neque hi vicissim insciis Advocatis momenta civilia e pendere. Ita sibi invicem mutuo auxilium pr. li Habant auctoritas Episcopalis, & potestas Advocati. Recte Limneus compendiosa Advocatiae descriptione sed aliunde mutuata ; Hi, Q i quit, Ecclesiis Episcoparum atque Abbatum Vncedomini dabantur, ut essent, qui secularium

rerum curam gererent, redituumi e praedi

rumo Fervitiorum se decimarum , O salia

i politica juris Ecclesiarum essent, rationem red- derent, minime ramen neglectis Di oporum

i moluntate, quibus invitis aut insciis nihil ae hatur, quemadum visissim i copi aut Abb ire sine manu Advocatorum nihilausi fuerune' ratisicare, vel cambire. Et si Advocatus ax= osset, Vicarim fm consentiebat , quem hab

988쪽

De Summa Imper. potestate circa Sacra. hat in loco Ecclesiae resulentem Illi, qui natinus ex debito aut fide functi ossicio , Magistratu abdicati int, surrogatis melioribus , qui a) se sciant σ velint juste cavos discernere es terminare. Depositio per Imperatorem facta est, qui eminente & suprema in omnes E clesias Advocatia minores alias recte ordinavit, dando Magistratum & auserendo : id meritis &Persipectae virtutis hominibus : hoc ignavis vel infidis.

DE JURE ERIGENDI

SuM MARIA.

Ius ενξ enH--mias Imperatoris ess. A quo poni sex recte submosendus. Aliorum error reprehensus. E .ctio Doctorum ejusdsm potestati Et .uateries docendorum. c. oems locus.

S. I.

INter Maiestatis iura, quae rebus sacris praesunt, . est & Scholarum institutio, in quibus humanae mentes ad pietatem & sapientiam erudiuntur. Eas omnes quis recte distinxerit in majores reminores. Hae scilicet, ubi tyrocinium ponitur humanitatis , & liberalibus studiis imbuuntur magis animi, quam tinguntur, praegustatis saltem artium delitiis. Earum erigendarum pol statem

989쪽

P. XI De gure rigendi Academitas. I r

Itatem communicavit Ordinibus in perator , a ut in sua quisque ditione quot opus ut so mandam iuventutem, habere possit. Illae altiorum sunt disciplinarum , praeparatis jam di fortibus ingeniis debitarum , quae ferre adultam &

serjam sapientiam possunt. Academias Vocatismus, seu Universitates, quas nulli licet ex Statubus condere , nisi speciali Principis privilegio. Nam ad reservata Imperatoris numeratur iit, potestas indulgentiarum. Estque is omnium fere gentium mos, ut tantum Imperantes publicas ossicinas estingendis juventutis animis ape riant, quorum maxime interest videre, quid illa doceatur. Prima enim rudimenta A ductilis adhuc animae faCies ad totam. Civilem. Vitam ingens habent pondus , sive in obsequium flectatur & virtutes: seu contumacem indolem superstitione & seditiosis prae piis occupatam.

Igitur solus Imperator est in Imperio , qui aut ipse fundat Academias , aut pro licentia suppli-

cantibus annuit. Citra hanc veniam nefas Statibus propria auctoritate conducere Musas, nefas Doctoribus profiteri: Nemo Ordines, nemo honores illic Consequitur publico favore auti praesidio dignos. Sed quicquid agitur , recipiad tur, impetratur, velut clandestinε & per obreptionem, esse tu suo destituitur ex permanento' vitio. Et hic est communis Doctorum calculus,ad Regalia, quae vocant, ius r. ferentium erigendi Academias aut privilegiandi. f. a. Equidem intrudunt se hic ridicula va- nitate Pontificii, &nescio quam Pontificis au-3 tboritatem succenturiant imperatorio iuri .

990쪽

s set De Summa I . Potesate circa Sacra.

tanquam per se indigo sublimioris opis, si, quod opus molitur, alicujus perfectionis nomen velit mereri. SCilicet Pontificem in omnium AC demiarum fundationibus post principia locanticuius auctoritas humiliter impetranda ipsam illis animam infundat, futuris absque ea nonco legium communione iuris & suis functionibus privilegiisque legitimum e sed hominum coetum aut coitionibus & vetita societate damnabilem , aut certh non iis luribus atque dignitatibus dotatum, quae Academiis adhaerent. Praefracte a Valentinus Rotmar pro Academiis non habet,quae non munitae sunt Pontificum privilegiis. Eandem sententiam plerique Pontificiorum propugnant. Mitius aliquanto h)Adamus Congen, distinctione inter literas σMentias civilα, se interjus hacrum theologia cumgallata, ut xsectu adistin habito cuilibet

Mona chae jus in Ademta erigendae concedatur. mjus autem intuitu authoritis docendi a

summo religionis Antistite petenda sit. Omnia

tamen omnes confidentius, quam verius. Nutat fundamentum, quo totam causam sustinent, nimirum suprema & universalis Pontificis pol stas in sacris rebus, aut quae his assinia videntur. Illud igitur antequam melius fulciant, quis credere cogetur tam inania iactantibus Neq; quibus hucusq; basis est posita tanti operis,ui de tui minationibus Tridentini Concilii movemur. Aliis a mi; debellenda est conscientia, quae nisi rationi. bus aut sacris scripturis prensetur, semper tacite elabi-