장음표시 사용
1쪽
2쪽
INDEX IN TRES LIBRO ODE A N I M.A ARIT TOT ELIS. AC DIVI THOMAE EIVS.COMMENTATORIS
AD FACILITAT EI, 1 STUDENTIUM ADDI TV s. 'Delitera A. Ni MA est comunio quaedam
duplex erat opinio de aia. s Animia ab inanimatis disse runt per hoc ut animata ha bent animam, inanimata ve
animam esse eorυm, quae motrentur.
Archelaus fuit magister Socratis. II Anima inest omnibus animalibus tam vilibus quam h norabilibus, de tam magnis quam paruis. IMAlcineon dicebat animam esse qui mobilissimum. et Antinae tria attribuebant dicti Phili, sophi, scilicet ν sit principium motus, principium cognitionis. & m fit incorporalissimum. Aliud enim est motus in loco, & aliud motum este secudum locum. 3.Λnima habet sensum d est cognitionem connaturalia armoniae. αAristote. 'runque non reprobat opiniones Pla squantum ad opinionem eius, sed quantum ad solvim
Aristoteles hic occulte ostendit ia, intellectus de natura sua non est partabilis,sed impartibilis. Armonia proprie dicta, est consonantia in sonis. 46 Aristoteles quando inquirit veritatem aliquam soluendo & obi jciendo, liquando obijcit, & soluit post d
terminatam veritatem, & iunc obi jcit & soluit secun. dum suam opinionem, aliquando vero ante determinatam veritatem, di tunc obijcit & soluit supponen, do opinionem aliorum . . Anima aliquando est ut terminus motus. , si Antiqui naturales venerunt in cognitionem animae per tria. per motum,& cogniti em, & per esse incorpo- . resilii mum. 39Αd demonstranduin desinitionem animae oportet hoc quasi uacipium accipere uanimatum distinguitur ab inanimato in vivendo. UAd hoc ut uniuersum iit persectum nullus gradus perlu- . ctionis intermittitur in rebus. Animalia impei secta habent quidem phantasiam, ted indeterminatam. TLAsperum est, ius una pars sapereminet alteri. IoaAb odorabili resolui quidem potest si malis evaporatio, cpiar tamen non pertingit usque ad terminum, ubic dor, percipitur. LULAer&aqua sunt facile mutabilia ab extraneis qualitati bus. 168 Cor Antiqui de intellectu dupliciteropinati sunt. rog . Anima intellectiva est locus specierum. 2I: Anima humana propter suam nobilitatem supergreJitur sicultatem materiae corporalis, & non potcsi totaliter includi ab ea. at Aliquis in actu habet quamlibet formam, quado potest Operationem illius Drmae explere. 2I Ad diuersa cognoscenda diuei s e potentiae cognoscitius
requiruntur. 1 Is Agens est nobilius patiente non nisi secundum in eli in actu. ars Actus est prior potentia natura, tempore ver in uno dia eodem potentia prior est actu. 2 aiAnima est quodammodo omnia sensibilia & intelligibilia. a 36 Animalia no irascuntur,neque pugnant,nisi propter de lectabilia, scilicit propter cibos divenerea. qIAppetibile est vere bonum, quando persistit in iudicio intellectus recti,aut apparens bonum, quando declinat Dudicio intellectus recti propter appeti um vel phantasiam. 247Animalia impei secta habent confusam linaginati cariem,&concupiscentiam. aue i Animalibus immobilibus existit adiunctum illud, unde
Alimentum est quoddam eorpus tangibile. as
Bon, quaedam sunt laudabilia tantum, si quaedam laudabilia & honorabilia. iBene operari est proprium intellectus secundum
Cognitio de anim Homnes Plillosophiae partes
insignes dat occasiones. 3Cognoscuntur res omnes illis quatuor, intellecti', sciuis,opinione,& sensu, de has potentias dicitur habere anima secundum ui participat naturam unitatis, dualitatis de ternarij,de quaternar ij. sto Conclusiones non sunt circulares, quia non est circulo demonstrare . clo Considerandum quando sensus si singularium, scientia vero uniuersalium, de quomodo uniueisilia sint in anima. 8o Color, odor,ic sapor, ac qualitates tangibiles habentelle permanens de lixum, in suo subiecto. io Cur odoratu peiorem multis animalibus habemus. III Cur excellens sensibile corrumpat tensum. Cur plantae non sentiant. Composui propositionis non est opus naturae, sed vi opus rationis de intellectus. 2 2sComplemcntum Metaphnici non peruenit ad nos.1 3s S. Tho super Anima.
3쪽
Cor mouctur ad ii testa absque imperio voluersit. 24ι Concupiscentia est appetitus quidam. a Corpus, quod circuliariter mouetur non mutat totaliter locum,nili soneratione. 233 Cor in eadem parte corporis confixu manet, sed mouetur secundum dilatationem de constrictionem ut causet motum pulsus &taractus, Mie quodammodoest mobile,&quodammodo immobile. 2 r Considerare virum hoc sit agendum aut hoc, quod est deliberare 3pus est rationis. 24 Cotinentis est per deliberationem rationis vincere pi siones . a 3 Corpora ccclestia lint de partibus animae intellectu. a s s Corpora coelestia,quae sunt ingenerabiliati incorrupti talia, non sunt tangibilia. De litera
D si nimali viuuersali possumus loqui dupliciteris
Desinitionum triplex genus. α infinitio,per quam deuenitur in cognitionE accidet tu est realis, & ex propol ijs, e essentialibus rei.6Definitio quς est utriusque,s ilicet ex materia re exserma est magis naturalis. IIDemocritus dicit animam esse ignem quendam aut calorem. IADomortitus suit huius opinionis,u, nulla veritas determinate haberetur de rebus,di Unihil determinate cognoscitur. 1 . Is Democritus ponebat animam esse naturae corporeae, uti pote ex principijs materialibus compositam. Ii Dubium videtur esse, scilicet ii mouetur naturaliter moueatur violenter. 3o
Diffitentii Bimae substantialis ad accidentalem. υ Definitio omnis aut est conclusio dem strationis, aut est demonstrae ionis principium. I Disseremia inter desinitione iubstantis 3 accidentis. I Duobus enim dicimus scire,quorum unum est scientia,t aliud est anima: 89 Duplex est etiam id vii diximus, causa cuius caetera sutiatqui unum est,quod, alterum quo. ira 3Puplex est instrumetum quo alitur, sicut dupli' est i
. strumentum gubernationis. II λ
viatilianum est , quod non habet proprium colorem t. secundum ipsum videri positi stat est sus cpuuii extranei coloris, fri quem aliquo modo est visibile. 80 Duplici ex ca bonitas mentis indei bonitati tactus.r 1 a Distinctio potentiatum eta biectorum proportionabilis est. λα- Disserentia est inter intelligere dc sapere, M sapere pertinet ad iudicium intellectus, intelligere aute ad eius apprehensionem. ars Debilitatur intellectus ex laesione alicuius organi corpo. ratis indirecteonquantum ad eius operationem requi1itur operatio sensus habentis organum. ara Dcus, qui est ius actus in ordine intelligibilium, &alix substantiae separatae,quae sunt media inter potentiam & actum, per suam essentiam, e intelligunt αintelliguntur. ' arginstructo corpore non remanet in anima separata scientia rem fm eundem modii,quo modo intestigit. ΣDiuisibile dicitur dupliciter actu & potentia. Duplax est attendenda disserentia inter intellectum
Delictabile, quod est id praesenti est simpliciter delect . b L. HoDaemones Apulei Platonici, sunt animalia corpore a rea,mente rationalia, animo passiua, Peaeterna. 27sin litera E.
ERror quorundain,qui dicebant animam esse denatura diuina. I Empedocles posuit sex principia , quatuor malerialia,scilicet terram,aquam,& aerem,& igne, di duo activa Adrassiua,scilicet litem & amicitiam. I7 Ex istis duobus, scilicet ex eodem S diuerso Antiqui di
xerunt animam ese compositam. Ista
Exanguia, puta ossa &Ingues, & dentes sine sensu sunt, licet nerui sine sanguine existentes maxime sensitivi sint. as Empedocles dixit alam componi ex olbus principiis.2sEx naturali serie numerorum potest aliquis accipere plures series. 3s Empedocles dixit ν, quia cognitio sit per similitudin ,
cum anima cognoscat Omnia, oportet animam esse compositam ex omnibus. 6o Ex notis oportet in cognitionem ignotoru deuenire. 8a Ex termino & sine speciscatur operatio, sicut sanatio egrotatio. syta tribus causi uitellectin' praeualet phantasiae.ros Erior illoru, qui posuerunt imi ita agente subam separata, disseit fm substatia ab intellectu possibili. 221 Empedocles opinabatur ', omnia gnata sunt , casu, non propter alique finem, ted fm v, cotingit ex diuisor ererum per litem,& coniunctione per amicitiam. 23 Error Platonis de intelligentia, vide. et a b Eadem est potentia contrariorum,sicut visus albi & nigri. atat Excellem a sensibilium eorrumpunt sensum, Mnad que ipsum animal. Delitera P. Forma est tota essentia, vide. a I Falsitas opinionis illor qui dixerunt intellectus est vis imasinatiua,vel aliqua siparatio in natura humana, cons uens corpis coplexione, v ide.a irDe liter a G.
CVstabile est humidum aqueis,in est potabile. Iso
Gustus est alimenti, quo, icilicet ius cernitur alimentum virum sit conuiniens vel non. ars Gustus necessario in animalibus ponitur, inquantum est tactus quidam alimenti, non necessitio vero inqua tum est siporum discretium.
Delitera HL Uzraclitus posuit vaporem , qui est medius inter
aerem de aquam,principium rerum. Hippus de numero rudium dixit animam esse aquam. asHm mouetur per hoc potest dupliciter intelligi. Hate est disserentia inter circulationem, &ylios motus. quia impossibile est in alijs motibus unum ex emta motu rei terari super eande quantitate multotiens. ηοDe litera I.
IN omni procem tria sunt necessaria.Primo reddore auditorem beneuolum, sicut ostedendo scie - tiae viilitatem. Secundo docilem,praemittendo ordinem ac distinctionem libri. Tettio attentum,sicut attestando dissicultatem eius. αΙn definitione oportet non solum cognoscere principia essentialia, sed etiam accidentalia. 6 Intelligere quodammodo est proprium animae, tu dammodo est coniuncti. 7.8
4쪽
Inteli gere non est per organum corporale, sed indiget obiecto corporali. 8 Inuenimus in anima diuersas potentias ad apprehensione emium, intellectum, scientia,opinione,& sensum.1o In nurreris sum diuersae propossitiones, de infinitae. Intelli enita habet actu principium,& sinem. ΑοImpole est unius rei esse plures formas substantiales. 7 Idem est immateriam uniri fornaceu, materiam esse in actu. 77 Intellectus noster post bilis est in potentia in ordine intelligibilium. sit autem actu per formam a phalasin tibus abstractam. 99 Id, cuius causa agitur dicitur dupliciter. io: In uniuerso sursum & deorsum naturaliter distinguun
In omnibus, quae sunt secundum naturam est certus terminus de determinata ratio magnitudinis & augmenti. Io7 Inter tres operationes animae vegetabilis est quidam
Ignorans dicitur dupliciterivno modo secundum simplicem negationem, alio modo secudum prauam dispositionem. I 26. I 27
Illa, quae in sui compostione habent aerem bene dis p
situ sunt bene sonora,licut aes de argentum.in qua autem compolitione aer non bene se habet non sint bene sonora. rq
Intelligibilia tantum,no cadunt in phantasmatibus. 2o 3 Intellectus diuinus non est in potentia, sed est quodammodo intellectus omnium. 2o'Intellectus possibilis est, quo hic homo formaliter inteuluit. IIIImpossibile est v, illud, quo aliquid formaliter operatur inseparatum ab eo secundum esse. vide. 2IIIn his, quae omnino sunt separata , materia idem est res,& quod quid est eius. xij
Intellectus non cognoscit directe singularia, sta sensus vel imaginatio. a Is Intellectus possibilis non est unus in omnibus. 2I Illud auod est in materia est intelligibile, sed in pote tia tantum, quod vero est in intellectu est speciest ter gibilis secundum actum. a Iola omni natura,quae est quandoque in potentia,quandoque in actu, oportet ponere aliquid, quod est scut materia in unoquoque genere, quint,sei licet est in potentia ad omnia, quae sunt illius generim aliud, quod est sicut eausa agens & sactivum, quod ita se habet inficiendo, sicut ars ad materiam. 22o Intillectus agens iacit ipsa intclligibilia esse in actu, quae prius eram in potentia per hoc st abstrahit exa ma
Intellectus in actu conssti: in ipso intelligere. a i 3 In cognoscendo quod quid est,contingit esse deceptione. per accidens dupliciter, ratione compositionis inter-llenientis. 2z9
Iudicium sensus assimilatur speculationi intellecius. a WIntellectus mouetur alliquando ad fugiendum vel imistandum ex sensibini preseme, aliquando aut ex pha talaiatibus ut intelligibilium,quae sunt in anima,ratiocinatur, de deliberat sutura aut prssentia tanquam si actu videret. 233 Intellectus speculatiuus cosiderat aliquid verum esse vel sitsum in uniuersali, quod est considerare simpliciter, intellectus autem practicus applicando ad particulare operabile,quia operatio in particulat ibus est. rq Intellectus abstrahit ea, quae sunt in sensibilibus.nsi quidem intelligens ea este separata, sed separatim vel istorsum ea intellisens. a 3 Irrationale tripliciter est, vel quod est rationi contrario, vel quod est natum habere rationem & non habet, taquois rationem non habet. 239 Intellectus apprehendit bonum secundum rationem uniuersalem boni sensis autem apprehendit bonum sit bdeterminata ratione boni. 2 Ira a tristitia comouetur, te in delectatione finitur. 238 Irati puniendo delectantur. 24 II ncontinentes,qui habent rationem rectam non inhaeret rationi recte. γεε Intellectus speculatiuus speculatur veritatem propter seipsum, Pimicus vero propter operationem. 24sIta habet aliquid rationis . a s Inanimalibus duplex est mouem, unum immobile. &aliud mobile. 248 Impossibile est aliquod corpus simplexesse corpus animalis. qm littra L.
LLucippus soli socius Democriti. Is
Lene est, cuius una pars no supereminet alteri.I 7
Lapis non est in anima, sed species lapidis . diues in litera M. Aloiu , ἰ operatio disserunt,quia motus est actus imperfecit.& operatio est actus perfecti. 3o Minus augmenti de decrementi est secundum
contraria loca. 2 2Manifestum est enim in corpora nost ra sortiuntur loc si
naturalem, sicut de motum naturalem ex natura clementi praedominantis. I 68 Manifestumeli quod corpora nostra nata sunt immutari, qualitatibus elementorum,& semire eas. 168 Manus est organum organorum, quia manus date sunt homini loco omnium organorum q it data sunt alijs animalibus ad desensionem, vel impugnationem, vel cooperimentem. 237Minus pro situm secundum locum est propter aliquid imaginatum & desideratum. 242Mouentia,duo esse videntur,scilicet appetitus re intellectus,ita in ab intellectu phantasia comprehctiatur quae habet aliquid simile intellectui inquatum mouet ad absentia sensibiliu sicut intellectus. aqq.2ε Multi homines praetermissa sciensia intellectus sequuntur suis motibus phantasiam:sicut illi,qui non secundum rationem agunt,sed impetu movetur ad aliquid. agendum. 236Motus animalis componitur ex tactu & pulsu. aqIMedium patitur di mouetur, sensibili, sensus autem a. medio. a17 De litera N.
NVllus dignatus est ponere solam terram. sed alii
posuerunt ignem Piimum principium,alij aerem, alij aquam terram vero nullus posuit,nisi qui posuit omnia elementa, quatuor esse primum prin' cipium. 22 Natura non mouet ad contraria loca. 79 Nihil proprie nutritur,nis animata ignis autem videtur quidem per quandam similitudinem nutriri, non autem proprie nutritur. IIo
Non simpliciter dicitur id , quod est in potentia. ia Natura speciei indiuiduatur per materia. a Ist&Tho .super Anima. ' 3 Nan ra
5쪽
Natura nihil facit Mastra, mi descit in necessa ij, , nisi
in animalibus orbatis & imperfectis: sicut sunt animalia monstruosi,quar quidem monstra animalibus accidunt praeter intentionem naturi ex corruptione alicuius principij in semine. zi8 Natura sarit membra propter aliquas operationes. De litera O.
Obanis scientia bona est, di non Blum bona, verumetia honorabilis tamen in hoc una scientia super excellit aliam. carie. Iomnis actus laudatur ex duobus, ex obiecto de qualitate, seu modo. a Omnis serma,quae est in materia determinata nisi in sua definitione ponatur materia, illa definitio est inlata sciens. II Omnes existimauerunt animam esse id, quod maxime motivum est. τοῦ Omne quod mouetur, mouetur dupliciter, quia vel se eundum se, vel secundum altervaeu per accidens. 39Operatio animε est actus perfectus, motus vero eli actus imperfectu . Os habet octo partes, quae non aequaliter attribuuntur omnibus elementis. 6s Operationes animae, scilicet Dat ire, intelligere, appetere, moueri secundum locum, de augeri, possunt dupliciter accipi, 68 Orthogoniorum, quaedam consistit ex omnibus lateribus aequalibus, & vocatur quadratum, siue tetragonismum.quoddam aut non trabet omnia latera squaliam in quo tamen qualibet duo latera sibi opposita sunt aequalia,& vocatur huiusinodi orthogonium ab tera parte longius. 8 i. 82 Omnis potentia dicitur ad actum proprium. 9 Odor coiis lit in sicco aereo aliqualiter conieperato. Oportet enim quod vox sit sonus quida significans vel
naruraliter,uel ad placitum. iso Odor de sapor caulantur ex determinata conexione qualitatum elementarium. I 3Omne, quod est in potentia ad aliquid & receptiuo eius sciret eo, ad quod est in potentia, & cuius est rece
opinio Avicennae de specit bus intelligibilibus & ehi,
impugnati O. at 3 Oportet enim ea,qvie agunt adinvice & patiuntur communicare in materia. et I 8 Opinio Platonis & Antiquorum de ala excluditur. ais operationes intellectus sunt binae. ar Omnia, quae transcendunt sensibilia haec nota nobis no cognoscuntur nobis nisi pernegationem. at Ordo naturalis eli ut superior appetitus moueat inferiorem, do si econverso accidit. hoc est praeter ordinem
Omnia elementa potant esse organa sensus tactusprae
De litera P. PAs ionem,quaedam videntur esse pastores animetiantum, icut intelli ita de specusatio, quaedaui vero propter ipiam animam inesse videtur communiter animalibus, sicut dilectatio & titilitia, se ses 3: phantasia. Orte.1Plato dicit anili:a cx principijs rerum composita esse. I 8 Plato posuit 'intelligibilia tisint per se subsistentia, de separata,& cIn ni semper in actu, de essent causa cognitionis A esse. quod Arist. tanquam inccnueniens volens euitarecoactus est ponere intellectu ag&em. rq Plato di sit ideas esse ex numeris . . ex unitate de dualitate, quae ponebat principia rerum. ro Plato posuit substantia omnium rerum esse nuntium. 3 lProprietates animp deducebat ex proprietatibus num
Partes dicuntur bene armonizatae, te ipsarum compositio vocaturarmonia, quando sunt sie inuicem limul positae, de ordinatae, ut nullus ellectus eiusdem gens
Positio Auicebron in lib. Fontis vitae tollitur. 7 Phantasia inuenitur indeterminata in animalibus imperiectis,in animalibus vero Persectis determinata. 8 Perse dupliciter dicitur. 8 Pisces non respirant aerem, Sc ideo no habent proprium sonum, qui sit vox. I 8
Phos idem est quod lux, S: inde venit'hanos quod ei happaritio, vel illuminatio de phantasia. ros Potentia animae,quae est actus alicuius organi,conformatur illi organo, sicut actus susceptibili. et IoPlato ponebat quiditates rerum este separatas sngulis ribus, quas dicebat ideas vel species. et i 3.a I 4
Proprium obic ctum intellectus est qui dita: reisqus non
est scparata rebus. a I Plato in alia parte corporis poneba* ossanum appetiti-ui,se alia organum senstitui. aq7 Plato,n ancosideram modum abstractionis actus luit ponere mathematica, de species separatas loco cuius ad praedictam abstractionem iaciendam Aristo. suit intellectum agentem. χ3IPhantasmata sunt similitudines particularium,intellecta autem sunt uniuersalia ab ind:uiduantibus coditi nibus abstracta. a ἱ8 partes animae quomodo distinguantur. 239otentia distin uuntur secudum rones obiectoru. zqolato posuit animas et se stibiecto distinctas. 23sParies animae sunt plures quam ponant Antiqui. 246phantasia apparitio quaedam eii. a qPeccata sunt monstratist natura. a Ipeccatum in actionibus accidit,quando ofn inpari culati operabili corrumpitur propter aliqua delectationem, vel propter aliquam aliam pasilonem,quq t men uniuersalem opinionem non corrumpit. 2 3 Planis nullum habent senium, quia habent multum aeterrestri. 26o
Per priuationem tactus necesse est animalia mori. χεῖ in litera in
QV re scientia,qui est de rebus melioribus de hoe
norabilioribus, minus tamen certis dicitur melior qi am illa,quae est de rebus minus honorabilibus, magis tamen certis. carte. 2Quando inuenimus aliqua didisserre secundia aliquid manifestum, de secundum aliud immani sellum, certum est quod secundum id, quod est mani sellam v nimus in notitia illius, quod est immani seliv. I a. IgQuia magnes mouet serrum, ideo dixit illam habere ani
Quidam dixeruntquod lumen necessarium est ex parte ipsius coloris. i 33 Quare quaedam lucida in tenebris videamur 8e non inlumine. I 33. 134 Quare dis antia localis impedit visum. I 36 Quida soni inanimatoruas, unitatur voci in tribus. i 7 Quomodo
6쪽
Quomodo conueniant vel non conueniant gustus & t cim. 149 Quanto magis aliquis elongatur a primo agente, tanto minus recipit de virtute,& similitudine eius. I qQuomodo intelligendum est naturalia di mathematica
Quod quid est earnis dupliciter discernitur. 2 in Quid induxerit Arist. ad ponendum intellectum agem
Quomodo intellectus possibilis est in potentia ad intelligibilia, & quomodo intelligibilia sunt in potentia r spectu intellectus agentis. 2 2 IQi uis appetet vel sugere, vel sentire sint diuersi actus tamen principium eorum est idem subiecto, Mei r
tione disserat. 23o Qitae sunt in rebus coniuncta contingit unum sine alte mintelligi, se vere, dummodo unum eorum non sit in ratione alterius. a 3 4 Quomodo intelligatur intellectum esse separabilem, oenon esse separabilem corpore. 2 sQuscunque non sunt susceptiua specierum sine materia non habet sensum. 2 qinlitera R.
R Aila& intellectus non sunt diuersae partes animeta ipse intellectus dicitur ratio, inquantu per inquisiitionem quandam peruenit Q cognosiaendum inteligibile veritatem. alo Ratio practica,quaedam est uniuersalis, & quaedam particularis. a 3 a Radij egredientes 1 visu repercutiuntur 1 visibili, ut Platonici posuerunt. aso De litera L
Scientiae quaedam sunt practitae,& quaedam sunt e
culatiuae . speculatiuae sunt&bonae& honorabiles, practi ae vero laudibiles tantum . cari. ΣSubiectum semper cadit indesinitione pasilonis. 'Si intellectus est circularis de necessitate intelligetia erit circulatio. 39Sensus est particulariu mellectus vero uniuersaliii. sasecundum triplex esse distinguitur communiter anima, scilicet vegetabilis sensibilis, de ratiotulis. 9 Sapor colistit in humido aqueo aliqualiter digesto. I 66 Secundu diuersitate actuum distinguuntur potentilao Sentire non est proprie pati, patitur enim aliquid a contrario. aos
species intelligibilis non est Arma intellectus possibilis, nisi secundum quod est intelligibilis actu. a i I species intelligibilis iecundum quod cli unum eum intellectu pombili,eli abstracta a phantasmatibus.1 et 2 Sicut res sunt separabiles matella, ita se habent ad i
Species intelligibiles quibus intellectus possibilis fit in
actu non sunt obiectum intellectus. III
Species rei intellecta in actu, est species ipsius intellectus de sic peream ipsum elligere potest . , rq Scientiam secundum actum, eii idem rei scitae secundum
Sentire, si dicatur motus,est alia species motus ab ea, de qua determinatum est in lib. physi. 2so Sensus exteriores sunt plures,& vltimum, ad quod terminantur immutationes horum sensuum est unu. an Sine sensu lio non potest addiscere,quasi de nouo acquirere scientiam, neque intelligere quasi utens scientia habita. z37Spes de bono,& timor de malo pertinet ad irascibilem.
carte. agrsecunda mouentia non mouentur nisi inquantum participant Primum. et 8 Sensus tactus est ille sine quo nullus alius sensus esse potest. M 3 Sapor consest ad alimentum inquantum est sequela cis plexionis. 2 7 De litera T.
T Oia rario diuisionis Philosophiae sumitur secundum definitioneni,&m um definiendi. It ales fuit unus de septem sapientibus. 2 3Tripliciter inuenitur motus in operationibus animae, in quibusdam enim inuetitur proprie,in quibusdam minus proprie in quibusdam vero minime proprie. ITribus modis aliquis abijeit veram opinionem. 2ΟΣ Tota pars intellecti dicitur separata ex hoc quod habet operationem suam sine Organo. 223 Delitera v.
Uzittas est in cognitio si per similitudita rei e
gnitae in cognoscente . a IViuentium tres sunt gradus. 8sViuentia inferiora, quorum actus est anima, habent d plex esse, unum quidem naturale, in quo conueniunt cum alijs rebus materialibus,aliud autem immateri
Ihin quo communicant cum substant ijs Iuperioribus aliqualiter. 9 IVniuersale potest accipi dupliciter. Ira Visus est spiritualior, se subtilior inter omncssenses. IS a Vii tus coloris in agendo est imperfecta rcspectu virtutis luminis,nam color nihil aliud eii quam lex quaedam
quodammodo obscura ex admixtione, corporis opaci. cari. IS
Veritas vel salsitas consstit in quadam adaequatione,vel
comparatione unius ad alterum. 224.22
Volentes aliquid deliberare de agendis primo supponimus finem, deinde procedimus per ordinem ad inquirendum illa, quae sunt propter finem. aq6Voluntas, secundum quam mouet intellectus est quiddam appetitus, aq6vii alimento pertinet ad animam vegetabit quam omnia animalia necesse est habere . a J3.r quiuentia generabilia habentia intellectum sunt tantum homines. a s
Index in Tres libros de Anima Aristotelis, Finis,
7쪽
In quo iuxta extus & Expositionis dilucidationem primo no tatur singulatrum Dimissionum proprius titulus mox sub eo propositae quaestionis propria eonclusio, ut eam tua quis cLmede inueniat quet inuenite cupiat.
An si consideratio de anima ad Philosoplium naturalem spectet. 266 Anmia N prssertim humana, spectat ad Philosophum n ituralem. 263 Anima desinitione formarum Iopas,ionum naturalium, recte ponatur materia. 269.27 Definitio sotmarum se passionum naturalium, non a cludens materiam,eit insuinciens. 27 i
i N ox Anima sit sicientia. 263
De anima est scientia. 26 An scientia de Anima sit nobilior de praestantior caeteris partibula Philosophiae naturalis. 263 Scientia de anima nobilior & prae stantior est caeteris partibus Phi-N consideratio de anima, priopriis,
an a communioribus incipere debeat. carie. 73Consideratio de animaὶ communioribus incipere debet, & ex motu & sen se, Philosophi Antiqui cognoverunt animam, di in his diuersificantur, &opinionibus*stinguuntur diuersis. 273 Opiniones Philosophorum de anima declaratur & reij-ciuntur. 27 .vsque 3 IpAn ignis sit immaterialissimum corporum. losophiae Naturalis. 27a 'n ignis lit immateriainsimum corporum. Uo
An scientia de Anima sit prior , citeris partibus Philoso- Ignis eii immaterialissimum corporum. ibidem: 163 An Philosophus, sufficienter arguat Antiquos Pphil scientia de anima est prior caeteris Philosophiae partiis sephos, determinantes animam tribus,videlicet m et63 tu sense, Ie incorporeo. 2 foscientia quaelibet, de numero bonorum honorabilium,
263 est excepta prictica An scientia de Λnima sit una numero. scientia de Anima est una numero. An scientia de Anima sit una unitate specifica Scientia de Anima est una specie. An scientia de A nima sit vn Unitate generis. Scientia de Anima est una unitate generis scibilis . 266 An corpus animatum, siue potius anima sit subiectum huius libri. do non . Anima & non corpus animatum est huius scientiae ada- An Album moueatur pet se,uel per accidens. quatum subiectum. 266 An scientia de Anima utilis sit ad omnes stientias 5e artes. α6 silentia de Anima utilis est ad omnes panes Philos phiae. 266. 267Αn prius de Animae substantia, quam de consequentibus eam aceidentibus tractandum sit. 266 Prius de subitantia Animae tractadum est, quam deeius accidentibus. ibidem.
An Animae nolitia sit possibilis,& sicilis. Σ66 Notitia animae cum difficillimorum sit 3 possibilis est
aliquo modo,& de ea mouentur, aluordecim Rup' stiones. a 71λn uniuersalia posteriora sim singularibus. 16 8 Vniuosaie, vel nihil est, aut est singularibus ipsis post rius. 267.268λn accidentia masnam partem conserant ad cognost dum quod quia est. Σ68 Accidentia, plurimum conserunt ad cognoscedum quod quid est . ibidem.
An sit animae aliqua propria operatio, cui corpus non communicet. 268 Anima habet aliquam operationem propriam , cui non Philasephus sis scienter Arguit antiquos, ex motu ecsensu determinantes animam. argAn Philosophus usticienter distinguat motum dupliciter,communiter scilicet de proprie. 279 Phila phus recte distinguit duplici acceptione motus communiter, scilicet de prurie,omnem species m tus. α 8 An omnis motus sat in loco. a79Fiunt omnes motus in loco aliquo modo,se aliquo mo
- 79 Albu movetur per se aliquo modo, de aliquo modo non, videlicet in sensu composito non mouetur per se, in . sensu vero diuiso mouctur. An omiae,quod mouetur naturaliter possit moueri violenter. 28 Quod mouetur motu, i quies opponitur, moueri potest vis enter. 272
N animast substantia, de actus corporis organici habentis vitam in potetia. 19 Anima est substantia de actus corporis Organici habentis vitam in potentia.
An in instanti introductionis animae incorporibus cor ῆmpantur aliquae dispositiones. as In instanti introductionis animae cirrumpuntur di amsitiones consequentes formam abijciendam,& anima introducitur in corpore disposito, de dispositionibus, consequentiam sormam introducendam. 29
Codusio. Ananima sit actus primus. - 9 Anima et lactus primus.sicut scientia. 29 . 29s I t 3 An anima sit actus corporis organici. 291.2m communicet corpus,ec aliquam,cul non coniniudicalata Anima est actus corporis organici . . corpus. 267 An definitio Animae,qua dicitur, pest actus primus cor Cuadam sunt passiones animae tantum, quaedam vero poris physici organici Sc. z9 totius coniuncti. z68 An anima immediat evniatur corpori organico. 29sQuaestio. cluso. Anima
8쪽
A nlina cum sit corporis propria prosectio, unitaer corpori immediate. 29sAn corpus conuenienter ponatur in definitione ais.1 sCorpus.cum sit subiectum animae, conuenienter ponitur in eius definitione. 29sAnani ,inter formas naturales, sit per se subsistexassAnima rationalis inter formas naturales, est per se subsistens. 3o
An illud dicatur habere vitam,quod perseipsum habet
augmentum & decrementum & alimentum. 199
In generabilibus locorruptibilibus,illud viuere dicitur, quod per seipsum habet alimentum de augmentum& decrementum. 209
An in eodem composito sint plures Armae substantiales essentialiter distinctae. 299 In uno & eodem est tantum substantialis serma. 299
Ananima sit ima corporis viventis. 3 ΦAnima est uiuentis corporis actus de forma. 3o An quatuor sint tantum modi vivendi. 3o Quatuor tantum sunt modi vivendi, videlicet per intellectum,per tensum,per motum localem, per motum alimenti,decrementi, Ac augmenti. 3 Qq
An animae definitio positi demonstrari. 3o, Materialis definitio animae demonstrari potesta priori secundum naturam bimalis vero quo ad nos. 3os An anima sit tota in toro, de tota in qualibet parte corporis. 3os Anima est tota in toto, & tota in qualibet parte corporis, sed non totaliter. 326M partes animhvidelicet vegetatiuum, sensitiuum, motiuit,appetit iurisint harabiles loco de subiecto. 3 o Partes praedictae non sunt separabilis, loco, nec subiecto cum in eadem parte semper reperiantur. 3or
An praedictae partes habeant aliquam dillinctionem in eo in quo sunt. 3o7D animae partes arantur,seu distinguuntur rati ne, id est specie . FIAn distinctionis potetiam rari ex actibus sumaturio ristemiae distinguuntur peractus. IOIrin v traiiuum, Sensitiuum, Motiuum, S Appetii iuri nominent animam unam et lentialiter aut potentiales paries eius. 3o8
Pt icta principia, in diuerse seorsum accepta, animas
diuersa nominant,in uno vero de eodem, animam es.sentialiter unam, potestate vero plures dicunt. ao 8
Andesinitiis se da Animae, qua dicitur est actus corporis physici organici sit conueniens. 3o8.3 9
Demitio animae, qua dicitur ν est actus corporis Ece. ccnueniens est omni animae, propriae vero animae rati rati,quae est sicut actus de tarma, Se est in corpore organico ut inpropsio subiecto. post An sita tantum quinque genera pinetiarum animae. 3II Quinque tantum sunt genera potentiarum anime,vid licet vegetatiuum, sensitivum,appetitiuum, secundulocum Mouuum,St intellectivum, ex quibus appetitiuum omnibus animalibus inest. 3ri An potentiae animae distinguantur per obiecta. 3I3 Potentiae aliquo modo distinguuntur per obiecta,& aliquo modo non, specie enim per obiecta, numero vero, potius subie ho quam obiecto dili inguimur.3 Is Anin potcnt ijs animae aliquis ordo reperiatur. 3i sin potentiarum dependentia duplex ot inriginis vid
licet& persectionis attenditur, obiecto vero alitis itieis repcritur ordo. ais
An prius de obiectis&actibus determinandum sit qua
de potentijs. 3io In proprie δὲ speciali speculatione, prius de actibus. de obiectis quam, de potentijs considerandum est secus
in communi conlideratione. 3 is
Poteliae animς realiter ab eius essentia distii mutur. si σAn oes potentias animi sint in animavi in subiecto. r Potentia animae intellectiva est in anima vi in subiecto, caeterae vero ut in principio. Ibidem. An potentiae animae fluant ab eius essentia. 3i 7 Potentiae animae stuunt ab eius essentia. 3r An prius de potentia vegetatiua animet quam de alijs tractandum sit. sis Prius de vegetativa potentia tractandum est, quam de
An, Genetare tale quale ipsum, naturalissimum sit cumctis viventibus. 318 Generare tale quale ipsum est, quod est opus propitum
animae vegetatiuae, cunctis viventibus natura immum est. i 7 3 sAn anima sit sinis eorporis visentis. 3 in
ima, dum corporis viventis, sed omnium coipo sinaturalium finis est. 339 An anima sit principium unde motus. 319.s o Anima est principium unde motus. ὀι' An Quaelibet operario animae vegetatiuae sit ab .I. . 3 ro Operationes,quς sunt anims vegetatiue sunt ab ata. 3 aoΑn Alimentum, sit contrarium ei, quod alitur. 3 a IAlimentum est contrarium ei.quod alitur. 3at Ansubstantiae sit aliquid contrarium. 92ILidet in genere substantiae non sit contrarietas proprie
dc physicae, tamen contrarietas communiter in ea repetitur. 3:
An potentia nutritiua sit principium nutritionis. 3 et Tria cocurrunt in nutritione, ex quibus id quo quid in .strumentaliter alitur, est alimentum, quod veto alii
anima vegetativa. 3τψΛn definitio animae veniatiuae,qua dicitur quod eli generativa sibi limilis lit competens. 322 Praedicta vegetatiui descriptio recta est. 31 et Antres sint distinctae vegetatiui partes, videlicet nutriuua,augmentativa,& generativa. sat Tres sunt partes vegetatiui, nutritiua, augmentativa, degenerativa abinuicem distinctae. 3ax An inanimata nutriamur. 32IAnimata tantum proprie nutriuntur. Ibidem. An generatio conueniat tantum animatis. 32 IGeneratio proprie, prout aliquid vivens ex pi incipio via uente coniuncto procedit inesse in identitate naturae& esse, diuinis tantum conuenit, id vero, quo aliquid inesse procedit in similitudine identitatis talis animatis tantum conuenit. 3z3Αn sensus sit potentia passiva. 32r sensus est potentia passiva. 3 I. 2s Anienses in actu, tu ipsa sensibilia. sit Sensus in actu non est ipsa sensibilia. 3:1 An sensus sine sensibilibus sit in actu. 3a a Sensus in actu non est sine exteriori sensibili. 3isAn quod reducitur de potentia adactum scientiae dicatur pati. 3asQuod reducitur essentiali potentia ad scientiam, patitur
de alteratur aliquo modo. 3 a SAn Liens in potentia, semper reducaturia actum pK-ceptore. 3as Sciens
9쪽
olens in potent Ia, in actum se entiae reducitur a praemptore addiscens.inueniens vero a stipis. 3asAn sensus singularium,scientia vero uniuersaltu sit. 3 28 Scientia est uniuersalium, sensus autem lingularium. 328 An uniuersale habeat esse in anima tantum. 3 2 8 uniuersalia ex uniuersalitatis intentione, seu formaliter. in intellectu tantum esse habent. Ibidem. An numerus sit sensibile commune. 3 29 Numerus est sensibile commune. 3 9
An per se sensibile dicatur illud, quod per se & non alterius ratione sensum immutat. 329 Sensibile per se eli illud, quod per se di non ratione ait rius immutat sensum. 3 9 An sensibilia comunia per se sensibilia dici possint. 33o Sensibilia communia,quandoque propria & per se sensibilia dicuntur quandoque per accidens. 33o Ancolor sit visibilis per se. 33 Color est visibilis per se. An lumen sit corpus. 33 Lumen non est corpus. 33 An lumen ad videndum requiratur ex parte coloris, an ex parte medij. 334 Lumen, ad videndum requiritur ex parte medij 3e non ex parte coloris. 3; Αn color sit obiectum visus. sues Color est obiectum visus. 33IAn sonus sit quandoque in acti', quadoq; in potentia. 3 3 sSonus quandoque in actu,quadoque in potentia est. 33sAn in generatione soni, tria haec requirantur, videlicet percutiens percussum,& medium. 397 Tria haec,percutiens,percussum,& medium, in generatione soni requiruntur. An aer sit proprium medium seni. 336Αer non sonat,sed est medium in quo sonus sit. . An in omni sonatione fiat repercusito soni a corporeopposito corpori senati, siue an in omni sonatione fiat, senus echon. 336 In quacunque sonatione si soni repercussio a corpore oppositio corpori sonanti,siue echon. 336 An sint duae disserentiae seu speciessent, stilicet graue de
Graue de acutum formaliter sunt disserentiae sonu materialiter vero species. 3ἰ7 An ta percuties qua perculsum,sint causς soni. 337. 338Tam percuties quam percussum, sunt eausaeinlux seni. An sonui sit obiectum auditus. V 338Sonus est proprium, & per se obiectum auditus.. 3 3 8 An vox sit aeris repercussio,seu reuci rati erifrcipi rati ab anima. 337 Vox est aeris reuerberatio ad arteriam vocale. 3 37. 3 3 8 An homo praecaeteris animalibus habeat peiorem δε - ctum. 339Homo inter tera animalia habet peiorem olfactu.3qo An exisse tactus bonitas mentis ostendatur. 3qqEt si visus nobilior tisit actus tamen bonitas, intellectus nitatem arguit. 3q.
An odor sit proprium obiectum olfactus. 339 odor est olnectum olfactus. Ibidem . An sensivi tatieliis su omnibus animalibus idem secum dum speciem. 340 Idem omnibus animalibus secundum speciem inest ol fictus. 34 Anodo uas fundat speciem suam in medio realiter, ves
fumentionaliter. Hi Licet odor tressundat in aliqua parte mei j I clam si amrealiter in toto in medio no sic,sed intutionaliter. AIAn gustu, sit quidam laetus. 3 i Cusius est quidam tactus. Ibidem A ngustus percipiat suum obiectum pir medium intraneumon per medium extraneum. 3ε
Gustus percipit obiecti im suum per medium intramitsi ut tactus quidam exiliens,cs eri vero sensuq percipiunt per misium extraneum. Ibidem. An sipor sit obiectum gustus. 34: Sapor inquamum sapor est proprium obiectum ipsiuς gustus. 'ς Ansensus tactus sit, unus vel plures sensus. 3qqSensus tactus,non est unus. sq An sensius plurium, contrai ietatem perceptiuus sit unus vel plures. Sensus plurimum contrarietatu unam rationem formile unius subiecti participans. est unus sermaliter. qq An qualitatem tangibilium sit unum coe subiectu. 3 4 Qualitatum tangibilium, est aliquod commune subi elum alisuo modo,est aliquo modo non. Ibidem. An caro sit organum tactus. 34 Caro est organum sensus tactus. Ibidem: An inter tuens Ac tactum cadat medium extraneo. ' Inter tangens & tactum cadit medium extraneum.3qqΛn corpora. nostra polant pati ab elementis, ut inquit Auer. 34 Estost corpora nostra se habeant ad elementa in ratio ne locantis,possunt tamen ab his pati de alterari. 3'sAn visus Je diaphanum simul immutetur a lumine. 3 6 Sensus visus de diaphanum non simul immutantur a lumine. 3 6 An organsi tactus habeat in se qualitates tangibiles. 3 sSensustinus expers est qualitatum ransibilium in actu complero cum ipsarum perceptiuu sit. 3 6 An proprium sit sensus, esse susceptiuum specierum sine materia. 3 6 Propriuest Pisus, esse susceptiuum specierum sine ma
An excellens sensibile, corrumpat sensum. φο .3 sSensex oportio corrupitur ab excellemi sensibili. 3 sAn plantis aliquissensus insit. 348Punia Rullum habentsedluin . i aim. . . Ibidem. Anaery di Mur ab ore. 3 3Licet aer pati.tur odorem, non tamen odorat. Ibidem.
N quinque sint duntaxat exteriores se
Quinq; sunt tib exteriores sensus 349 3 3 o An. isti percipiat se videre. 3 tvisus percipit se videte aliquo minio, & aliquo modo
Ansensus visus supra seipsum resectat tu . 33o Sensus visus supraseicnexus sentit vilionem. 3 IAn sensus de sensibile simul generetur de cor pars 3 si Sensus in actu, de sensibile in actu simul sunt di nolunt. ibidem. Anactio sit subiecti ue in agente,vel in passo. 3s i Actio immanens inagente, actio vero transiens in passo dicit ut esse. 3 sAnsensus communis sit necessarius. 3 3Praeter quinque exteriores se us, alia quadam porcntia necessaria est,qua latam ccmnnini dicitur. 33
10쪽
An sensus commvn s sensibit um dissercnitas disceris
sensibilia diuersi cognoscat. 3 qsensus communis, differentias sensibilium cognoscens, simul cognoscit di ris sensibilia. 31 An sensus exterior supersectior sensu communi. Communis siensus simpliciter persectior est. An praeter quinque exteriores sensus ti sensum comm nem, alij lim interiores sensus necessirij. Praeter quinqua exteriores, quatuor sunt alij interiores sensus. a 6 An sipere & intelligere sim idem cum sentire. SH Sapere de intelligere,non sunt idem cum sentire. An opinio sit idem cum phantasia. et sopinio non est idem cum phantasia. An phantasia sit sensus in abii, vel inpotentia. Phamasia,neque est sensus in actu,neque in potentia 16
An intellectus aliquo possit pati. 3 9 Intellectus nec per se nec per accidens patitur. 36o An intellectus possibilis sit potentia pissiua. 361 Intellectus potii bilis est potentia palsiva. 36I. 36α An intellectus possibilis sit subilantia separata. 362 Intellin possibilem esse subam separata,est impose. An singularia per se intelligantur ab intellectu. 36. Singularia intelliguntur non directe, sed rcfiexe. 361 An rei materialis qui ditas sit proprium I per se obiectu intellectu mens. 364 Qui ditas rei materiali proprium & per se obiectum imtellectus est. 36α An post actualam considerationem, species intelligibiles
in intellectu remaneant. Post actualem considerationem remanent species intelligibilas in intellectu possibili. 364 An species intelligibilis sit id, quod intelligitur . 363 Species intelligibilis non est illud, quod intelligitur, sed quo intelligitur. 364 An possibilis intellectus intelligere possit. - 366 Intellectus possibilis intelligere potest. 366 An intellectus possibilis seipsum intelligat. 361 Intellectus possibilis, non per suam essentiam, sed per speciem intest ibidem intelligit seipsum. 361
An necesse sit ponere intellectum agentem. 366 Praeter intellectum potabile necesse est ponere intellectum agentem. 366 An intellectus agens sit habitus. 362 Intellectus agens est sicut habitus. 368 An intellectus agens sit separaturabanima. 368 Intelis agens non separat ab ali est est aliquid esus. 68. An intellectus ages sit perpetuus & ii corruptibilis. 362 Intellectus agens perpetuus & incorruptibilis. 361 An intellectus agens sit unus in omnibus. 369 Intellectus agens nis est unus in omnibus. 369Αnduae tantum sint operat; ones intellectus, indiuisib lium intelligentia e composito &divisio. 369
Tantum duae lum operationes intellectus, videlicet in--.
complexorum, seu indivisibilium intelligcntia.& c positio didiuisio. 369An in prima operatisie intelli aliquis error c&ingat.369 In prima operatione intellectus, non cotingit errare. 68Λn intellectus noster prius indivisibile attingat, quam diuisibile. 373 Indi uisibilium. aliquod prius attingitur quam diuisibileti aliquod est, quod econuerso se habet. 37o An intellictus moueatur ab intelligibili. MEI ntellectus ab intelligibili mouetur. 37a An intellectus intelligat sine phantasmatae. 37a Nequit intellectus absque phantasmatae intelligere. 3 'FLAn practicus de speculatiuus intellectus uae sint pote tis animae realiter distinctae, an potius ratione. 372Speculatiuus Se practicus intellectus, non sunt duae pote tiae animae realiter distinctae sed ratione. 1 7 An sicut sensus a sensibiluita intellectus ab intelligiti mo
Sicut intellectus ab intelligibili se sensus a stasbili in
uetur. 37ΣAn intelli abstrahendo phantasmatibus intelliga .37o Inteir, intestigii a phalasmatibus aliud abstrahelido. 37
An plantae moueantur minu locali. 37s Plantae non mouetur motu locali progressium& suo modo mouent ad quacunque positionis disserentia. 37sAn appetitus intellectivus,a sensitivo distit iratur.
An appetitus intellictiuus,qui dicitur volutas, specie rustinguitura sensilium 17 An appetitus intellectivus, in irascibilem & concupiici bilem diuiditur. 17 An sui sus motivum, habeat phantasiam. Vnumquodque seipsum mouet, inquantum phantaliam habet. 37sΑn homo moueat seipsem,inquantu habet ronem. 37sHomo mouet seipsum mediante ratione. Ibidem An ratio & intellectus sint duae notentiae. t 6 Ratio& intellectus licet idem est isti aliter sint,ossiciis nihili, minus dii linguuntur diuersis. 37sAn quodlibet vivens habeat animam vegetatiuam. 3 Quodcunque vivens, quamdiu vivit, necesse est cydiabeat animam vegetatiuam. 3 εἰ 'An omne vivens sensum habeat. 37 Non quodcunque viuem sensum habet. 3 6 An omnibus animalibus serasus insit. 377. Animalia cuncta sensum aliquem habent. 37jAn corpora tantum, quibus ineli anima vegetatura, vis tam habeant. 379 Corpora quibus, inestati vegetati uaria a Mi. 379. 38o
lades in Quaestiones Dominici Flandrensis in Tres libros de Anima Finis.