장음표시 사용
31쪽
lter idε multotiens reiterabitur, & sic multotiens intelliget idem. Intellectus enim mouendo se tangit, & tangendo intelligit, si ut ipsi dicunt, di circulariter muli tiens tangit idem di sic multotiens intelliget idem,quintea inconueniens. Sextam rationem ponit cum dicit. Iatellectis, Tracterea ellactio quieti magis fluui, quam mni u vite- tuisi lis esse ridetur. Eodem modo cr ipsa etiam ra- Actae autem, intelligentia agi latur cuidam n tui quieti magis quam motui: eodem autem modoo
sina m Quae talis est. Si intelligentia circulatio est, ut tu diuo, cis, debet assimilari motui: sed nos videmus totum contrarium,quia intelligetia magis assimilatur quieti, quimmotui: ergo intelligentia non eli circulatio. Quod autε magis assimiletur quieti u motui. patet,quia sicut ipse dicit m.7.Physi. non potest fieri aliquis sapiens, qisi motus eius no resident,nec quiescunt. Vnde in pueris di in omnibus,in quibus motus non quiescunt, non de facili in Lectio. c. nitur sapientia. Sed tunc aliquis sapientiam acquirit qusuiescit. unde dicit,4 in qua elaendo de sedendo, anima
sit sapiens de prudens. Sed quia pollet diciti iam verum est de simplici intelligentia,sed non de syllogismo. ideo
Arist. dicit Φ eode modo de syllogismus assimilatur magi quieti u motui. Et hoc patet. An trin. quam sit syllogizatu de aliqua re, intelledius de mens hois fluctuat ad unam,& ad aliam partem, & non quiescit in aliqua. Sed qu iam est syllogizatum determinatae inhaeret uni tratrita quiescit in illa. Septimam rationem ponit cum dicit.
Nulla rese Atqui neq; bearum id est, quod non est sicile, sed vi perivim po lentum, ut patet.alias motus Mnsiit ipsius subsanti si
Y eoi tvero neque beatum, quod non satae, sed viole men ,. a tem est motus ipsius nonsubstantia, extra naturam utique mouebitur.
Septima mae talis est. Constat 'beatitudo animae est in in- - . telligendo: sed beatitudo non pol este in eo quod est violentu & praeter naturam, sit persectio & finis ultimus animae: ergo cum motus non lit sta naturam & fm substantiam animae, sed praeter natura eius, impossibile est si intelligere,quod eli operatio animae, de in quo est beatitudo animae,iit motus,ut Plato dicebat. Quod aut motus sit prster naturam animῖ patet ex politione Platonis. Ipstan. dixit anima componi ex numeris,& pollea dicit eam dispartita in duos circulos restexit in.7. & ex hoc sequitur motus, ex quo apparet ui motus tro inest ei naturaliter,sed per accides. Octauam ronem ponit cu dicit. Laboriosium eu etiam, coniunctum esse cum corpore,
neq; ab olui ab eo posse, insuper maximopere fugiendil. se uine tu melius sit intellectui no esse cu corpore,quem au dum dici solet complures plane consentiunt.
Laborio mautem est commiscerι amma corpori, nec
psibile absilui. Et adhuc fugiendum: siquidem metius
es intellectus, non cum corpore esse, quemadmodum σconsuetum en dici,stmultis videtur. Oatu, Quε talis est. idetur suod sinopinionem Platoni ratio. anima de sita natura non lit unita corpori. Nam ipse ρο- si it eam primo copolitam ex elementis, Sc postea complexam, de adunatam corpori, de inde no posse recedere cum vult. Inde sic. Quandocunq; est aliquod unitu contra naturam suam alicui, 2 non potest inde cu vult rec dere, ei eli penale, de quandocunq; aliquid in unione ad aliud deterioratur, est lugiendum dc noetuum. Sed ani ma unitur corpori contra naturam luam,ut dictum est, nec potest inde recedere cini vult,necnon & deterioratur in unione ad corpus, sicut cos ecum est dici a Platonicis di multis ex eis. Videtur ergo u, animae enale est de suglandum, effecta corpore. Non ergo coueniens est dictu
Platonis .f. y anima coposita ex elementis, primo commisceatur corpori. Ninum rationem ponit cum dicit. Causa praeterea ea, qua Ulum conuertntur,non ridetur
ex dictis illis emergere. Neq; enim animae substantia causa ect conuersionis, sed per accidens hoc modo mouetur. 2 ei; etia corpus Ad anima corpori potius cassa est mo
tionis . At neq; dicitur ita melius ope, o tamen oportebat. ideo Deum animam orbe versari fuere, quia melius
est i Ut moueri quam stare, O Me pacto moueri quam alio
modo. Verum enim,cum huiusmodi cosiderario magis
alijs accommodetu emistribus,eam nunc omittamus.
Immanifesta aut O circulo ferri coelum cosa. 2 sq; enim animae substantia, causa circulariter stiri animam, sed fecundum accidens site mouetur . Neq; corpus causa, sed anima magis illi. At vero neque quia melius dicisur, est tamen oportebat propter hoc deum icere circulariter ferri animam, quia digniussu ipsi moueri quam manere, moueri autem sic quam aliter. Quoniam autem huius modi intentio en alteris rationibus magis propria, hanc
Que talis est.Plato loquitur de anima uniuersi,& dicit eam moueri circulariter: stam opinionem suam.
causa quare coelum mouetur circulariter est immani se sta i .non assignatur. Si enim coelum mouetur circulariter, aut ergo hoc erit propter principia naturaliter, aut
propter finem. Si dicatur quod naturaliter propter principia,aut erit proprer naturam animae,aut propter naturam corporis coelestis: sed non est propter naturam antismae, quia moueri circulariter no inest animae siaundum substantiam suam, sed per accidens, quia cui dictum esto anima mouetur per se,& secundu suam substantiam motu recto, de deinde a specitum rectu reflexit in circulos. Nec etiam propter natura ipsus corporis coelestis, quia corpus non est causi minus animae, sed anima est magis corpori causa quod moueatur. Si aut dicatur ut propter sinem, non potest assignari aliquis finis determitiantur
secundum eum, cum quaeritur quare se mouetur,& non
alio motu, nisi quod se Deus voluerit eum moueri. Sed Deus propter aliqua causam dignatus est coelum potius moueri quam manere,& moueri lic. lairculariterquam alio mini,qua causam Plato no assignat. Sed quia hanc
assignare est magis proprium salijs rationibus F. ian alio arinatu. scin lib.de Gelo, ideo dimittamus ipsam ad pretsem. Decimam rationem ponit cum dicit. Illud autem absurdu euenire uidetur tam huic sente tiae, quam etiam copluribus ad3s, qua dicuartur de amma. Etenim coniungunt quidem animam cu corpore, ponuntq;
ipsam in eo, tame nihil prorsus determinant, quam ob causam oe quomodo sese habente incorpore. Quod tamen necessaria esse videtur. Nam obpropinquitatem,hoc quidem aut illud patitur, O hoc rursus movetur, illud auremouet. Quorum nihilsane quibusiuis intersist competit. At illi dicere quidem quale quid sit ipsa anima enit Bur, de susceptiuo uero coriore nillil penitus dicunt,atq; determinant, perinde quasi fieri possi, να quaevis amma, sine,D discrimine,quodvis corpus ingredietur, νt Pythagoricorum Iabula dicunt. Ammantis. n.cuiusq; propria leciem habere formamq; uidetur.Perinde igitur drcsit,atq;s quid iam artem fabrilem fistulas ingredι dicat. Etenimari quid e instru emis, aera ro corpore utatur oportet.
32쪽
Illud viuem in eniWniens accidit O tale rationi Osuribus, quae de anima copulant enim Omnunt in corpus animam nihil determutantes propter quam causam, τε, eom. O q 'modo habete corpore. Et tamen ridetur Mevi': cessarium esse, propter enim comunitatem hoc quidem agiti oc autem patitur, O hoc quide mouet, illud autem mouetur. Horii autem nihil inest adinvicem quibuscun- . eomis que . Hi aut solum conantur dicere quale quid sit an nico. I. ma, desusceptiuo autem vore nitit istac determinat,
tarquam coringens sit, secundumnthagoricassabulas, quamlibet animam in quodlibet corpus ingredi. Videtur enim unumquodq; propriam haberetpeciem O formam. Simile itaq; aliquid dicunt, sicut si aliquis dicat tectoni. cam in fistulas ingredi. Oportet erum artem quidem ni
organis, animam autem corpore.
D mi Quae non solum est contra Platonem,sed etiam comtatio. tra multos alios. ducens est ad inconuenientia & ostendens eorum positiones deficientes. Quae talis est,Co sat v, inter mouens & motu est aliqua proportio, & i ter agens de patiens, te inter forma Ad materiam. Non similiter enim quaelibet forma cuius ibet corpori eouenit S unitur, neq; omne agens agit in omne patiens, Neque quodlibet mouens mouet quodlibet motum, sed oportet m sit inter ea aliqua communicatio & proportio, ex
qua noc sit aptum natum mouere, illud vero moueri. Parct aut cm, st illi philosophi posuerunt anima esse incorpore, Sc mouere corpus: cum ergo loquantur de ipsa natura animae, videtur etiam necessarium m aliquid dixissent de natura corporis, propter qua causam uniatur corpori, de quomodo se habeat corpus ad eam,& quomodo coparatur corpus ad animam.Non ergo susscienter determinant de anima, dum conantur dicere solum quale
quid sit anima,de negligunt ostendere quale quid sit corpus suscipiens ipsam. Ex quo conuenit eis illud quod in i bulis Pythagoricis habetur, quod quaelibet anima in quodlibet corpus ingrediatur, puta si casu contingat in
corpus elephatis intrareanimam musice. Quamuis hoc non possit esse .cum unumquodq; corporum 6c maxime animalium, habeat propriam formam & propriam speciem, oc proprium mouens, de proprium motii, de multum diiserat corpus vermis a corpore canis de corpus elephantis a corpore culicis. Hoc tamen dicentes. tui quῖ-ybei anima quodlibet corpus ingreditur, dicunt simileae si quis dicat artem textrinam ingredi in fistulas de frariam in telariam. Et tamen si ipsis artibus inesset natura ingrediendi corpora , seu organa ex seipsis non quaelibet in quodlibet ingrederetur, sed fistulativa ingrederetur in fistulas, non in lyras, cytharativa autem in cytharas, de non in s stulas. Eodem igitur modo li animae cuilibet si corpus,vnaqusq; anima non quodlibet corpus ingreditur , immo ipsa anima idoneum format sibi corpus &non assumit paratu . Sic ergo Plato de alij philosophi l
quentes tatum de animae natura, insus scienter dixerunt,rion determinantes quod Iit corpus conueniens cuilibet
anim de qualitcr de quale existens uniatur sibi. LECTIO IX.
Quorundam minus tecte de anima plillosophantium opinionem variis argumentas reprobat, quia eam esse harmoniam existimauerunt.
E it W-tem e alia qusdam opinio de anima tradita,
robabilis quidem compluribus, nulla earu inferor quae de ipsa dicuntur. Reprobata tamen hι-sce rationibus, qua in communibus sermonibus suis. Tex .c5.1 . inia autem quaedam opinio tradita es de anima, cro
dibilis quidem multis, O nisa inferior earum,quae dicta
sunt, rationibus tamen tanquam pumis castigata, atque damnata, est in tu qui in conmuni sunt sermonibus. Harmoniam enim quantum dicunt. Postquam Philosophus reprobauit opinionem Platonis, hic consequenter reprobat quandam aliam opini nem conformem opinioni Platonis quarum ad aliquid. Fuerunt enim quidam, qui dixerunt v, anima erat hammonia . Et isti concordaverunt cu Platone in hoc, quod Plato dixit in anima erat composita ex numeris harm nicis, hi vero ui erat harmonia. Sed disserebant in hoe, quod Plato dixit in anima erat harmonia numerorum. Hi vero dixerunt v, harmonia tam compositoru quam
mixtorum vel contrariorum erat anima. Circa hoc autem tria sacit. Primo enim ponit opinionem illorum de rationem opinionis. Secumo disputat contra dicta opinionem ibi.s Et quidem harenonia,&c. Tertio ostendit quomodo haec opinio est multii probasilis. ibi. i Si vero alterum anima est,&c.F Circa primum duo facit. Primo enim ponit dicta opinionem de anima dicen quod quaedam opinio tradita est ab antiquis de anima, quae videbatur habere rectas rationes, de non solum in specialide anima, sed etiam quantum ad id, quod commune est ad omnia principia. Et dicit quantiam ad id quod commune est,= quia antiqui Philosophi nihil tractauelut de causa sermalui ed tantu de materiali. Et inter omnes illi, qui magis nisi sunt appropinquare ad causam formalem suerunt Democritus de Empedocles, qui. s Empedocles dixit quAd omnia constabant ex sex principijs, quorum quatuor posuit materialia, scilicet quatuor elementa: de tis duo formalia partim activa,Ac partim materialia,scilicet amicitiam Ad litem. Et dicebant ut haec principia materialia habebat inter se quandam proportionem, quae resultabat ex eis, ita quod coueniebant in aliquo uno, quia sine hoc non possent esse simul. Et hanc dicebant ser-mam rerum de harmoniam quandam esse.Vnde sicut de alijs sertas, se dicebant de anima quod erat harmonia quaedam. Secundo cum dicit. Animum enim harmoniam quandam inquiunt esse,
harmoniam nanque temperationem esse, compositionem- Anῖma Mque contrariorum dicunt O corpus contrarθs com- euham positum esse . nla tam tratienim harmoniam temperamentum ct compositio nem esse contrariorum, est corpus componi contrari,s. Tex. m. Ponit rationem huiusmodi opinionis dicens, P ha men. s. monia est complexio de proportio de temperamentum contrariorum in compositis de mixtis. Et haec proportio, quae est inter illa contraria, dicitur harmonia,Se ser-ma illius compositi. Vnde cum anima sit quaedam somina, dicebam ipsam esse harmoniam. Dicitur autem liseopinio fuisse cuiusdam Dinarchi de Simiatis de Empa
Consequenter cum dicit. Verum enim harmonia quidem ratio quadam eorum ea quae sunt permixta, vel etiam composilio. Anima autem neutrum istorum esse potest, ut patet. Et quidem harmonia, quaedam ratio missorum en, aut compositio, ani ara autem neutrum possibila est esese horum. Dii putat contra opinionem praedictam. Et circa hoc duo facit. Primo enim disputat generaliter ad positi nem dictorum philolbphotum. Secundo vero in speciali ad ponentem,sa ira Empe. ibi. Inuestigabit autem hoc,&c.b Ad positionem aut obijcit quatuor rati
nibus, quarum prima talis est.Constat e harmonia proprie
33쪽
prie dicii est sonantia in sonissed isti transumpserunt
illud nomen ad Ouinem debitam proportionem, tam in rebus compolitis ex diuersis partibus, quam intamixtis ex contrari jLSecundum ii ergo harmonia duo potest dicere, quia vel ipsim compositionem, aut comi xlionem,uel proportionem illius compositionis seu cUmixtionis. Sed constat qui mim illorueli anima, ergo anima non est harmonia. Quod aut anima no sit copositio siue proportio compositionis patet. Isti.n. accipiunt animam ut substantia quandam, sed illa duo sunt accidetia,
non ergo idem sunt. Secundam ronem ponit cum dicit. Praeterea barmoniae vim eIi mouere: minia autem id omnes maxime tribuunt. lio autem mouere non si barmonia Mima -
Quae talis est. Constat φ omnes philosophi dicunt cyanima mouet: sed harmonia non mouet mmo relinquitur ex mouente, & sequitur . sicut ex motu chordarum,
qui est per mulicam,relinquitur harmonia quaeda in se-no. Et ex applicatione & cotemperatione parti u ponetate relinquitur proportio quaeda in composito re go si anima eii harmonia. a: haec relinquitur ex harm
n iratore, portebit ponere aliam animam, quae ham nael. Tertiam rationem ponit cum dicit. Accommodatio autEharmoniades turte, atq; omnino de rirtutibus corporis, quam de anima dici poten.
Atq; manifestum id erit prinino , siqui 'iam operati
nes,atq; afectus animae in aliquam harmoniam reducere emtatur: Accommoda eiana: pir discite es. Tex. eom- conmit autem magis de sanitare dicere harmoniam, o I c omnino de corporeis virtutibus aquam de anima Manifestum autem si aliquis tentaverit Adere pasones, cropera animae harmonia quadam: discite enim adapta G. Lectio s. Que talis est. Philosophus dicitia 4. Phys. Quicunq; ad rinitionem seu naturam rei oportet quod illa' assignatio, si susticiens est, coueniat operationibus lepassonibus illius rei. tunc. n. diis nitur optime quid eli res, i quando non selum cognoscimus subitat iam de naturam, ipsius rei, sed etiam palsiones de accidentia eius. Si ergo anima est harmonia quaesti, oportet quod per cogniti
nem harmoniae deueniamus in cognitionem operationum,St accidentium animae. Sed hoc est valde dis icile. ut puta si velimus operationes animae in barmoniam re-krre Cuius enim harmonis erit sentire, de cuius amare, aut irride intelligere. Sed per nitionem harmoni qmagis congruit venire in cognitionem accidentium corporum. ut si velimus cognoscere sanitatem, dicemus, est complexio adaequata de contemperata humorum, ecqualitatum in corpore, de sic de alijs corporeis virtutibus. harmonia magis esset attribuenda corpori qua animae. .rtam rationem ponit cum dicit. Harmonia Praeterea induorsicientes harmoniam dicere consue pἰς ' uimus, proprissme quidem earum mag tudita compo timemus missi babeat positionem , cum adeosunτc iuncta, ut nihil eiusde generis inter sese suscipere pospromis me R. Hinc autem rerum ratione mixtatarum. At ne
raphorica. tro profecto modo consentaneum est rationi , harmoniam animam appellare , atq; partium corporis compositivacilis est ad modum inquisitionis. Complures nanq; composiviones sunt, ut patet, oe variae partium. Cuius igitur aut quonam pacto, intellectum aut etiam sensitiuum, aut appetitiuum composivionem esse putare oportet e Similiter alsurdum est sane, mixtionis quoq; ratιonem, animam leputare. enim elementorum mixtio rationem habet eandem tu earis, o osse, carerisque partibus. Fient igitur. H complurcs habeat animas per totumq; corpκs, si partes quidem viuersae corporis ex elementis contient permixtis, ratio vero mixtionis harmonia sit c να ιu-quiunt Panimaque. Amplius autem dicimus barmoniam in duo resticien- Tex. Gmus , maxime quidem proprie, magnitudinum in habenti- 17
bus motum cy msitionem, commisitionem ipsarum, cum
hic congruant vinulta congeneum praetermittatur. Hinc autem Creorum, quae commiscentur, rationem. Neutro
quidem igitur modo rationabile. Compositio autem partiucorporis multum inuestigabilis est. Multa enim compo sitiones partium, O multipliciter sunt. cuius igitur O quomodo congruit opinari, intellectu compositionem esse, aut O sensitiuustappetitiuum. Similiter autem o ιn-
conueniens ct ratio mixtionis esse animam. enim Te .com eandem habet rationem commixtio elementorum, secun . mς si
dum quam caro, fecunda quam os, accidet igitur murutas animis habere. Et secundum Ome corpus, si quidem omnia, ex elementis commixtis sint, commixtionis au rem ratio harmonia O anima..i Quae talis est, harmonia inuenitur aliquando in com ut mohῖ, postis de habentibus csipositionem de motu, quia quan in in magnitudo hic se inuicem simul ponutur de ordinantur, sut nul dinibus tum congeneu .i. ut nullus deiectus eiusdem genetis ibi M posist,tune illis panes dicuntur bene harmoni ratae. de com .positio ipsarum vocatur harmonia, sicut ligna de lapides de alia corpora naturalia. sic etia de chordae, quando bene ordinatae sunt, vel fistulae, ut ex inde consanantia sonoria resultet,dicuntur bene harmonitatae,de huius consonantia dicitur harmonia dc hoc modo proprie dicitur harmonia. Aliquado inuenitur in corporibus mixtis ex contrarijs .Quando enim aliqua contraria sunt complexa dicomixta in aliquo, ita ut nulla repugnantia seu ex- , minis. cessus alicuius contrarij sit ibi, ut puta calidi, aut frigidi, ut humidi, aut sicci, tunc illa dicuntur bene harmonizata, de horu ratio, i. proportio dicitur harmonia. Si emgo anima est harmonia,secundum aliquem istorum modorum diceretur, sed constat quod neutro istorum m dorum rationabile est anima dici harmoniam ,ergo male dicunt animam harmoniam ess e. Et quod neutro istorum modoru anima dicatur harmonia patet. Non enim
anima potest dici harmonia, quod inuenit in rebus compositis, de habentibus copositionem, quod patet. Nam ordo partium compolitarum in corpore eli valde manifestus: facile enim est s ire ordinem ossium ad ossa, de neruorum ad neruos,de brachij ad manum, de carnis ad ossa. Sed ratio ordinis paritum animae eit nobis immanifesta. Non enim per hoc possumus scire Ordinem,qui est intellectum de sensum de appetitum de huiusmodi. Nec etiam potest dici harmonia secundum proporti
nem corporum commixtoru ex contrarijs. Et hoc d
plici ratione. na ratio est,quia diuersa proportio inue nitur in diuersis partibus corporis. nam commixtio et
mentoru non habet eandem rationem. i.Proportionem,
sesundum quam est caro, & secundum quam eli os :π-go in diuellis partibus erunt diuersae animae secundum diuersam proportionem de multiplicationem partis animalis. Alia ratio est,quia omnia corpora sunt commixta ex elementis Ac contrarijsr si ergo proportio commi tionis in quolibet corpore est harmonia dc harmonia est anima, ergo in quolibet corpore erit anima,quod est in- conueniens. Et sic patet quia inconuenienter dicunt animam esse harmoniam. Consequenter cum dicit. S. Ilio. super Mima. q
34쪽
Id etiam qui pia ct ab Emp.ns inis iamret. Vnam quanque nanque partium aliqua ratione dicit esse confoctam. Utrum igitur ipsa ratio sit amma, an potius sit a Nquid aliud anima, ipsius membris adueniat. Tex. eoni- Inuectigabit autem hoc Hiq; Esquis ab Eme. --- 9- quodq; enim horum inrarmie quadam dicit esse. Vtrum igitur haec ratio anima est, an magis alterum aliquid cumst, in membris iugeneratur. Disputat contra Empe. & ponit cotra eum tres rationes quas non deducit .Quaru prima talis est. Ipsi ponunt quodlibet corpus cosistere iratione, b.i troportione quadam,quamdnt harmoniam,& hanc dAt animam: quom ergo, utrum anima sit ipsa ratio,i. oportio comixtionis ut aliquid aliud a proportione. Si tu dicis Q, est ipsa proportio, tunc, cum in viro corpore sint diueris proportiones G diuersas paries, sequutur duo inconuenientia .sν multae animae sint in uno corpore em diuersas partes,& u, in quolibet mixto sit anima.Si dicas o est aliudu proporti tunc cii proportio sit harmonia, anima non
erit harmonia. Mundam rationem ponit cum dicit. Praeterea, utru cuiusdsmixtionis, sine ullo discrimiam,causam ipsa cocordia: an eius,que ratione condicitur. Amplius autem, Hrum concordia cuiuslibet mixti nis causa,ςn eius quae sic dum rationem. Q us talis est. Empia ponebat v, amicitia esset causa congregationis in rebus,& lis causa disgregationis.sed incongregatione sit aliqua proportior quaero ergo, utrum amicitia sit causa cuiuslibet con*regationis, aut tantum congregationis harmonirat s. Si tu dicas, o amicitia est causa cuiuilibet congregationis, tunc oportebit ponere aliquid aliud ab amicitia,quod causet huiusmodi ρρογι tionem de harmoniam in cog regationibus harmoniυ-tis: vel erit dicere Q, huius harmoni ratio est 1 casu. Si tu dicas v, est causa solii cogregationis harmoni rata', tune amicitia no erit causa omnis congregationis: quod est contra eum. Tertiam rationem ponit cum dicit. πια eo. c, utrum sit ipsa ratio, an aliquid diuers m ara mea.so. tione. Haec Citur tales dubitationes habere videntur. Et haec utrum ratio est, an altersi aliquid prster rati nem. Haec quidem igitur babent huiusmodi dubitationes. Q us latis cit. Lmpe. dicit quod amicitia est qui iacit congregationem in rebus,qusro ergo utrum amicitia sit idem cum ipsa congregatione harmoni Eata,aut non . Si dicatur u, eli idem, tunc cu nihil fit causi sui jplius amicitia non erit causa illius congregationis. sicut Emp. dicebat. Si vero dicatur ui non est idem, cotra Congregatio harmon irata nihil aliud eli quam couenientia quaedam, amicitia vero videtur esse qurdam couenientia,ergo est idem,& sic idem quod prius . Consequenter cum dicit. Verum si anima diuersum a mixtione sit, uti diximus,
eo una cum ratione camis, caterarum etiam anim
hum partium ratio tollitur. Insiversi non aquaeq; partium animam habeat, si no sit anima ratio mirionis, quideri quod decedente corrumpitur anima. Si vero alterum ena mixtione anima: quid igitur simul eam carni esse nie itur γ 6 ealqs partibus animalis. Adbuc autem siquidem νnaquaq; partium habet
animam, se non est anima ratio comminis, quid es quod corrum tur, anima digressa. Ostendit quomodo haec opinio est multu probabilis dicentiquod ideo videtur lisc opinio piobabilis,quia posito uno ponitur aliud, & remoto uno remouetur ait rum. Nam recedente ab aliquo corpore harmonia, rec solutio. dit anima, de per mancte harmonia permanet anima.Sed
hoc non sequitur,quia proportio huiusmodi non est D ma,sicut ipsi credebant,sed eli dispositio materiae ad formam. Et sic si accipiatur proprie harmonia compostio nis pro dispositione, ne sequitur in manente dispositione materiae ad formam manet forma, de destructa dispotion remouetur forma. Non in q, harmonia sit forma, sed dispositio materiae ad formam. Secundo cum dicit. Ex his uitur, quae dicta Apatet, animam nec tammoniam esse posse,nec orbe versari . os ni cu mouet corpus , stipsam quoq; per accidens mouet. Per accidens ta meo, ut diximus,moueri pote II, O seipsam mouere. N uetur nanque corpus in quo est,mouetur autem, νι pater, ab anima, alio vera modo fieri nequit, H ipsa moueaturmis ad locum accommodato.QJod quidem igitur neq; harmoniam, stile est esse 'Memmammam, neq; circulariter moueri, manifesum est ex di- si ctis. Secundum accidens autem moueri est, moueres ipsam, vim eri quidem in quo est, Me autem moueri ab
anima. Aliter istem non est polle miseri secundum Deum usam. Concludit&epilogat quod anima non mouetur cir- L L leuiariter, sicut Plato dixit.Nec est harmonia. sicut Emp. asseruit. Mouetur autem sim accidem, sicut diximus supra,& mouet seipsam. Et quod moueatur im accidens
patet, quia mouetur inquantum mouetur corpus in quo est, corpus autem mouetur ab anima. Alio modo non
Destruit illoriim sententiant,qui animam per se moueti sit'
T enim rectius de hae ipsa quoiam ad tacta resti Letiti,
ciens dubitabit,putabitque ipsam moueri. Dolere pla lacia r. nanque dicimus Mimam gaudere, confidere, timere, insiper istasii, sentire,ratiocinari, qua quidem om-ma motus esse videntur.Quapropter ι am sit piam ex stimabit moveri. Rationabilius autem dabitalit utique Eliqvis dei a G2. eo tanquam quae mouetur, in huiusmodi resticiens. Dicimus me 61. enim anima triari,gaudere, confidere,rimere, Amplius autem is sici, sererire, o intelligere. Hsc aut omnia matus esse ridentur,unde opinabitur aliquis ipsam moueri . Postquam Philosephus posuit rationes illoru,qui dixerunt animam moueri ex eo u, ipsa mouet corpus,& disputauit contra eos, Hic consequenter vult ostemere ineuidentior ratio, anima moueatur potest sumi ex ipsis operationibus animae. Et circa hoc duo licita Primo. n. mouet dubitationem illorum,qui dixerunt animam moueri ex operibus anim q. Secundo vero soluit dubitati n:m huiusmodi quantum ad propositum pertinet. ibi. Hoc aut non est necesse, dec.F Dicit ergo primo' licet pro icti Philolaphi dubitauerint,virum anima moueretur ex eo ut mouet corpus, tu frationabilius=.i.probab lius dubitabit aliquis de animau, moueatur sconii denas in huiusnodi, quae dicentiar,i.in operationibus allimae. Ex hisai.potetit probabiliter ostendi , quod anima m uetur. Nos enim dicimus anima tristari, gaudere, con- , sidere, a. audere &timere. Amplius aute dicimus ipsam traici,statur di intelligete . Cu ergo lixe omnia lintoperationes animae,& sint motus quidam,videtur quod anima moueatur. Haec aut ε vero dubitatio videtur m gis probabilis quam superior . Nam illa conliderat m tum an in sex motu corporis. Dicebat enim quod nihil mouet, nili moueatur. Vnde, cu anima moueat corpus, manifestum
35쪽
nranifestum est, quod ipsa mouetur. Haec vero opinio conliderat motum ipsius animε ex pruri, operationubus anims. Consequenter cum dicit.
Veri id necessarii est. Nam si quam maxime
dolore vel gaudere, vel ratiocinari, vistius si vel potius moueri, tamen ipsum moueri ab anima est. Irascit isque, aut timerem Doe modo mum cor. 8buio orari autem, aut tale forsitan est, aut etiam aliud.
t. eo, Hoc autem non est necesse. Si enim maxime πις-- πι- gaudere, aut dolor aut intelligere, motus sunt, O vn Podque moueri aliquid. Moueri autem ess ab anima, uti sic aut onere, meo quia cor quodammodo mouetur.
Intelligere aute aut tale est, aut Dryan altera aliquid. AED. uio, Soluit dubitationem. Circa quod sciendum est,quod in pervelli, quando Aristo. inquirit veritatem aliquam seluenti &obi jciendo, aliquando ij cit Ze siluit post determin tam veritatem,& tunc obi it de soluit secundum suam i . s. opinionem . aliquando vero ante determinatum veri iactem, et tunc oblint & soluit supponendo opiniones aliorum & non im suam opinionem & veritatem,quam ipsa opinatur. Et huius exemplum habemus in tertio physico. ubi Philosophus dii putat contra ponentes infinitu, di utitur contra eos multis rationibus, quε i ndum se sunt sil st, licet secundum illos reputent vers, puta quod
omne corpus habet leuitatem & grauitatem. Cuius ratio est, quia hoe scilicet utrum omne corpus habet leuitatem & grauitatem nondum determinauerat, quod P stea determinauit in libro de coelo. R ideo rei terauit ibi' min. i. msitionem de infinito.l Iunc autem modum obi jcien- Lectio. s. diti soluendi seruat hie Aristot. unde& procedit co Te com tra eos lupponetido illorum opiniones.Illi enim & m
xime Platonici opinati sunt,u,trii lati Pudere, irasci,sentire,& intelligeren huiusin i quς dicta sunt, sint m tus animς. Et*quodlibet illorum, etiam intelligere, sat per organum determinatum,& quantum ad hoc nost differentia inter senstituam intellei tuam,& P omnis
anima,non solum intellectiva,sit in corruptibilis. Arist. vero omnia ista concedit. Ipse enim supponit ia, huiusmodi operationes liant per determinata orgam, etiam intelligere. Et quod omnis anima sit incorruptibilis. Hoc tantum negat, sei licet in huius operationes, scilicet sentire, paudere & hui ut modi line motus anims,sed motus coniuncti, & quantum ad hoc dis tat contra eos . Et circa hoc duo ccit. Primo enim ottendit, quod huiusmodi operationes non sunt motus animq.iacundo vero probat hoc quodam medio.ibi. Intellectus aut &c.h itergo,q, ilii dicunt duo. Et primo gaudere&tristiti & huiusmodi sunt motus.Secundo quod haec attri buuntur animae,scilicet irascatu gaudeat,sentiat,&huiusmodi, di se videtur quod anima moueatur. Sed hoc non est necesse,immo utrunque illorum eli Alsum,scilicet quia neque huiusmodi operationes sunt motus, & neque attribuuntur animae scilicet Q irascatu gaudeat,similat,& huiusmodi Sed dato,quod sint motus, & loqua mur de eis secundum quod sunt motus, nihilominus t men filium est,quod attribuantur animae, Spercons quens o secundum huliusmodi operationes moueatur.
Quid ite patet. Constat enim quod ii huiusmodi ope
rationes sunt motus & attribuantur anima, in non altri
buuntur sibi nili secundum aliqnas deterim natas partes corporis,sicut sentire non attribuatur animae, nisi in aliqua parte corporis, ut in oculo, sensus qui eii per vi lum& irasciin corde, & sic de alijs . Similiter manifestae a Faret 2 non sunt animae tantum motus, scit coniuncti.
Sunt tamen ab anima, at puta in hoc quod est irasci. Anima enim iudicat aliquid esse dignum ira,cor autem ani- malis ex hoc mouetii si& seruet circa ipsum sanguis. Sic autem se habet ad timores . Nam aliqua particula corporis contrahitur ad tertibile& alteratur, similiter de alijs. Et sic anima non mouetur, sed est moueri ab ea in eo P aliquid, ut cor, quodam modo mouetur. Et quia
ipse determinabit in serius v, intelligere est quedam operatu animae, in qua non communicat cum corpore αnon est coniunctui deo dici Q intelligere sersitan est aliquid alterum ab operationibus coniuncti. Et dicit semistan, quia non loquitur dis finiendo, sed supponendo.
Quia vem dixit quod huiusmodi minus non sunt anime,sed coniiuncti,sunt tamen ab anima.Ideo cum dicit. Atque quedamissorum fiunt,cum aliqua latione monentur,quadam cum alii alterantur. Quana verosintilla, quomodo fiant alia ratio est. Dicere autem anima
irasci,vel timere Omle atque si qui iam animam texere dica vel aedificare. Nam melius est fortale dicere, non
animam dia hominem anima misereri, vel discere,vel ra tiocinari. I :non quia motus in illa sito quia nonnu quam quidem usque ad illam, nonnunquam vero ab illa,
veluti sensius νι dem ex hisce, recordatio aure ab illa, ad eos motus Nel natus,qui sint in ipsorum sensium insipis.
Horum autem accidunt alia quidemi cundu loci mutationem quibusdam motis, alia vero secundum altera- metitias. tionem. Qualia autem oe quomodo alterius rationis est.
Dicere autem irasci anima, simile est, O si aliquis dicas eam texere vel aedificare. Melius enim fortassii est non dicere animam misereri,aut addiscere aus intelligere sed taminem anima.Hac autem non tanquam motu in illa existentesia aliquandoquidem usique ad illam, aliquadoa tE ab illa. Ut sensus quide ab his, rentiniscentia vero ab ut ad motus qui sunt in sensibilibus organis,aut quietes.
vult ottendere,quod huiusmodi motus corporis sunt ab anima secundum loci mutationes. Sicut patet in ira , quae fit in anima motis quibusdamparticulis ipsius cotis potisCilicet moto corde. Ex ir .sanguis exit ad paries
exteriores, tus, seruore cordis. Alia vero est secun- momod, dum alterationem,siculpatet in timore. Nam cor ad ter in ira ae meri bile contrahitur,& in frigidatur,& alteratur homo& Uus pallescit. Quales autem passiones sint.& quomodo nam utatur,alterius rationis est dicere. Sic igitur patet quod huiusmodi motus non sunt animae, sed corporis ab anima, ut dictum est. Sicut ergo animal habet operationescoqvirales, & huiusmodi non sunt animae, sed corporis, seu coniuncti,ita & huiusmodi operationes, stilicet se lite&saudere, huiusmodi non debent te tri ad an mam, ted ad coniunctum. Nam si aliquis dicat animam irasci,& secundum huiusmodi operationes moueri, simile est ae si dicat ipsam animam texere, vel aedificare, aut citharizare. Nam& anima est causa horum motuum.
Habitus enim adificativus & textiuus,& citharizandi est ipsa in anima,& huiusmodi ab anima sunt. Sed sicut
melius est dicere Q, aedificator aedificat,non ars, licet idificator aedificer per aedificatiuam artem,li ibriassis m
lius est dicere quod anima no miseretur, neque addistit, reque intelligi .sed homo per animam. Dicit. Fortassis intelligere F quia loquitur supponendo ut dictum est. Quia vero per hoc, quod dicit quod non mouetur anima F sed homo per animam polist intelligi quod motus
exilier ei in anima sicut in subiecto, ideo remouet hoc dicenhu, cum dico homilie moueri ab anima, non sic dicost motus in illa, licet inanima existat, sed quasi ab illa.
36쪽
Noe ab lim Cum enim dico, hoe mouetur per lim, istud potes du-
.sti 'it liue litig ,vel quia aliquando ipsa res, qua aliquid
ruit diste. 'Durivi, motu sustinet. Vt cum dicola liminem moueripedem, quia ipse pes mouetur. Vel quia ipsa aliquando res non sustine; motum, sed impellit aliquid ad motum, S lioe modo homo dicitur moueri per animam. Et inhoe est duplex motu ,quia aliquado anima est ut term risnus motus,quando.s .motus est ad illam .sad animam. s sui in apprehensione sensibilium. Nam quando anima appreliendit exteriora sensibilia,tuc virtus sensitiua,qugeli in organo, nititur & mouetur ad remittendum S reducendum silectes,& intentiones rerum sensibilium viaque in illam, scilicet ad animam. Aliquando vero anima est principium ut motus, quando scilicet minus Operationis initiatus est ab illa cilicet anima, ut est in reminiscentia, a qua intentiones & phantasmata rerum occultata de recondita educuntur ad intelligendum res sensibi les. Si autem motus aut quietes dicat aliquis,phantata mala huiusmodi sint derelicte interius non refert qua tum ad praesentem materia ma)atet igitur ui huiusmodi motus non attribuuntur anime, sed si int coniuncti, ab ipsa anima tamen, di non si ut motu existete in ipsa anima. Notandum tamen θ liaec solutio praedictae dubitationis non est distinctim,do dis stativa veritatis,ita es uiatiuae,cie idum enim, P motus attribuuntur operatio In misera nibus animi adiuersis diuersimode. Nam iii pliciter in- ab T. P. ut unirminus in operatiotubus animar. In quibusdam pree est m inuenitur motus proprie, in quibusdam minus protus, in ope- pti in quibusdam vero minime proprie. Proprie enim
xibus autem an uen tur minus in operationibus animae vegetabilis,&
roprie, in tabili Jst Hoprie motu quando mouetur, in esse mi operibu au rae per nutrimentum Sc hic est motus augmenti,& secutatem intelle- dum hoc anima vegetabilis se habet ut agens, corpus vehon Di ro ut patiens. In appetitu vero sensitivo proprie inuenitur motus 5 secundum aberationem,& secundum m tum localem Nam ad appetitum alicuius rei, limo si tim mouetur & alteratur. Vel ad iram sicut in appetitu vindictae. Vel ad gaudium sicut in appetitu delectabilis. Item ex hoc mouetur etiam sanguis, qui est circa c0r ad partes exteriores di etiam nomo de loco ad locum ad co
sequendum id quod appetitolinus vero proprie in enitur motu, in operationibus anims sentitiuae. in his enim non est motus secundum esse naturae,sed solum secundia esse spirituale, sicut patet in visu, ius operatio non est ad esse naturale,sed spirituale, quia est per species sensibiles secundum esse spirituale receptas in oculo. Sed tamε habet aliquid de mutabilitatae,inquantum scilicet sebi cium virtutis vis tuae est corpus. Et secundum hoc habetra: ionem motus, licet minus propriam. Non enim dictatur motus in operationibus proprie,nisi cum operatio illa est ad esse naturae. Minimii autem de propi ietate m
ius tu nihil nisi metaphorice inuenitur in intelle itu. Nain operatione intellectus non est mutatio secundum esse naturale, sicut est in vegetabili, nec subiectum spirituale quod immulci, sicut est in sensibile. Sed est ibi ipsa operatio , quae quodammodo dicitur motus inquantum de;ntelligente in potentia sit intelligens in actu. Dii seri ta. men a motu eius Operatio, quia eius operatio, est actus
per se us, motus vero eli actus impei lecti. Et ideo p
tet quomodo operationes animae vegetabilis & sentitiua non sint minus animae, sed coniuncti. Operationes autem intellectus non dicuntur motus nisi metaplu,rice,
di sum solum animae inisiectivae absque aliquo citclaminato organo. Sciendum etiam, o sicut in sensu inuem Vis appellii tur vis appetitiua & apprehen liua, ita & in inici lectu i '- α uenit vis appetit tua de apprebens tua. Et ideo haec atror, odium, gaudium de huiusmodi pol sui it intelligi, e prout inlitelle ita
sunt in appetitu seia liti ,3c sic habent motum corporalem coniunctum, de prout sunt in intellecitu do volunta te tantum absque Omni assectione sensitiva, de sic non pollunt dici motus, quia non habui motum corporalem coniunctuin. Et inueniuntur etiam subitant ij, separatis secundums, insequentibus melius.patebit. Consequenter cum dicit. Intellectio autem aduetvre ridetur, substantia usdam esse, ac corrMnpi. amabea maxime qua in β' meo. 61. ne est, si statione coa rumperetur. Nunc auton mino fit,atque tu sensium infra. mentis. Etenim se senex
talem acceperit oculum rideret sicut e iuuenis . u Lue
senectus non quia anima quicquam est passa, sed a id, in quo est,aliquid pallium est,quemadmodum in ebrietatibus mino, bis peri solet. Et ipsum igitur intelligere ac
cotemplari marcescit, quia aliud quoadam intus corrumpitur, ipsum autem passione vacat . ratiocinari vero, O
amare. aut odisse non sunt ιllius afectus ita huiusce quod habet illud, ea ratione, qua illud habet. Quapropter m
hoc corrupto,nec reco datur, icc amat. Vsn enim illius
eraut sed ipsius communis, quod quidem periit. Intest Eius avitum diuinus quid enortasse, sit eq; vacat. Esse
igitur impossibile moueri animam,perspicuum iam ex dictis euast. vhod si omnino non motu mouetur, patet nec a seipsa motu moveri. . .
Intellectus aurem videtur lanasia subsantia quaedam
exissens O non corrumpi. Maxime enim corrumperetur
xtique ab ea,quae est in senio debilitate. Nunc aut quem ad um in sensiorijs accidit. Si enim accipiat senex oculum iuuenis, ridebit sicut O iuuenis: quare sienium nouo tu susinendo aliquid animam sta in quo, sicut in ebrietatibus cir infirmitatibus. Intelligere igitur O considerare marcescunt alio quodam interius corrupto: ipsum a te passibile est. Cogitare autem, O amare, O odire.n sunt Text. eon
illuu passiones/dbuius, habentis ιllud sicundum quod tu menti ολ lud habet.Quare hoc corytipto,non reminiscitur, neq; amat. enim illius erat dia communis, quod quidem
defructum est. Intellectus autem fortas, divinis aliquid impassibile eli. Quod quidem igitur non possibilem
ueri animam man dium ex bis. Si autem penitM no mouetur,manifestum quod neque a seipsa. Vult probare,quae olfendit, Pilicet φ huiusmodi operationes,ei iam si lint motu, sicut ipsi dicebant,non attri . buuntur tuas, sed corpori Se coniuncto. Et hoc probat per quandam opinionem illorum, quae erat famosa tempore suo. scilicet V omnis anima est incorruptibilis, de hoc secundum eos erat de intellectu de de omni anima.
Dicit ergo ν videtur praedictis Philosophis ν inteli eius sit quaedam subitantia, quae eli in iteri & nondum
completa, & cy non corrumpitur. Cuius ratio est, quia nos videmus ut omnes debilitationes quς sunt circa i tellectum de sensum, non attingunt ad ipsam animam secundum se,sed proueniunt ex debilitate organi. Vnde vide uru, intellectus de omnis anima sit incorruptibilis, Seu, debilitatio in eius operationibas non sit ex eo ut ipsa corrumpatur, sed ex eo P debilitantur organa. Si enim
corrumperetur anima, maxime corrumperetur a debit late,quae est in senectute, sicut accidit in organis stas iti-liis, quae debilitantur ex lenectute,tamen anima non debilitatur ex hoc, quia si senex accipiat oculum iuuenis, videbit
37쪽
v lebit vi iuuenis. Qisare senectus debilitat non quidευ ipsa anima patiatur seu virtus sensitiva, sed id in quo ei l. Sicut in aegritudinibus& in ebrietatibus non debilitatur seu alteratur anima ed corpus.Sic ergos intelligereIid est simplex apprehensitos& considerare, id est operatio intellectus, quae est in componendo& diuidendo, marces runt, non quidem quod intellectus corrumpaturci patiatur, sed cornipto quodam alio interius, ideu corruplo aliquo,quod est organum intellectus. Ipsum aut Eintelligere est passibile. Hoc autem dicit Arist. non ui sit huius Opinionis,u, credat intellectum habere determ Datum organum corporale, sed,sicut dictum est, ipse hic loquitur lupponendo opiniones istorum Philolaphotu, qui si ut dictum est, erant huius opinionis,l omnes operationes an inim& etiam ipse intellectus haberent organa determinata. Et ideo secundum hoc assisnat quare intelligere marcescat, quia huiusmodi operatisies,qus sunt inteli gere,aniare, e odire, non sunt pusiones lilliust scilicet antinae supponerulo loquitur, i Sed huius habentis, F ilicet coniuncti seu organi corporalis. Organi dico sabentis, illud scilicet intelligere di huiusmodi Secundumu, illud liabet FVndes corrupio hod scili et determinato organo huiusmodi operationis, quae est amare seu intelligere, non rememoratur neque amat, scilicet anima. Cuius ratio est, quia huiusmodi pas,iones non erant an mae tantum fleta communis Iscilicet coniuncti, quod estiam de illucium ti corruptum. Si ergo omnes liniusmodi motus & operationes debilitantur non propter ani mam, sed propter debilitatem corporis acu organi, vidi ctum est,manilesium est,u, non sunt animae tantum, staconiuncti & per consciivens si anima non mouetur, sed coniuntium, licet anima. ita vero Atili. locutus est hie de intelles tu,supponeticio opiniones aliorum,sicut iapatet,ne credatur quod ipse opinetur intellectum sic esse ut stipposuit, ideo remouet hoc dicens, si Fortassis intellictus est aliquid diuinus 5: impat,ibile, F id eli aliquid
altius & aliqua maior potentia, Se perconiaequens Operatio ipsius animae,qu m dicatur hic. Dicit autem stoitas si riuia nondum hoc determinauerat, sed postea hoc in Lectio. ivi te uia citcndit. 'nde patet supponendo loquitur. Cosequenter concludit ex Omnibus dicens, ui manifestumeti ex omnibus his, qus dicta sunt, ut non est pol sibile
anima moueri,u, si non mouetur aliquo modo, manis
sium est ιν non mouci a seipsa limoi motibus, sicut illi
Eorum op nicines varin argumentis teles liqui animam dista
ni ruat esse numerum seipsum nouentem .
Anima non Tqui numerum imam ess disere lapsum motu numς imbuentem, multo longuu, quam ea, cim dictati. abius a ratione ictare ridetur. Nam hi, quid id Σ--ate. Hi erunt, ea primum impossibile qua emergist ex motu, dc inde propria quadam ex eo, quia dicunt is am numera esse, ueniunt. Quonamque modo νnitatem motini intelligere oportet, o a quo et quonam pacto, cum impartibιι is sit,o nullam habeat disserentiam cs enim motis a sit atque molitis diuersa esse omitti . Texti eom- Mώlto autem his, qua dicta sunt, irrationabiissimum dicere animam esse numerum Ierpsim mouentem. Insint enim his impossibilia. Primo q dem ea, qua ex eo acci dat,quὸd anima mouerι a crvnz.Proprιa aut ex eo qu)d dicant ipsam esse ni Pitrum. )uombar Uoiret ι ut estuere unitatem mcta, a quo, quo impar tibi e u indissere
te exi leni cibi nans cs mcta er malai,c erre operit. Postquam Philosephus improbauIt opinionem ill
rum,qui dixerunt simpliciter animam moueri,hic co sequenter arguit cotra opinionem Xenocratis , qui supra opinio. xemotum addit aliquid aliud, scilicet banima esset num rus mouens seipsum. Et hic opinio est multum irrationabilior opinionibus aliorum philosophorum, quq dictε sunt.Nam his qui dicunt animam esse numerum mouentem sieipsum, multa impossibilia insunt. Et primo quidem, quq accidunt leo quod eli moueri, id esst ex motu,quqetia accidunt omnibus dicentibus animam moueri. Accidunt etia sic dicentibus, & inconuenientia propria, ex hoc , dicunt animam esse numersi. Et propter hoc Philosophus improbat dis linitionem lianc Xenocratis de anima, di non tantum est disputans ad nomen, sed ad ipsam intentionem diffinientis. Circa hoc autem duo iacit. Primo ostendit hanc dis snitionem esse inconuenientem,quantum ad ipsam animam vel substantiam animγSecundo vero quantum ad eius accidentia. ibi sComplectentibus igitur in unum dic. Circa primum duo facit. Primo enim destruit diis nitionem praedictam de antiana per rationes. Secundo vero ostendit θ ad hane dis nitionem sinuuntur omnia inconuenientia qui sequuntur ad miniones aliorum Philosophorum. ibi. s Acoit autem sicut diximus de Fauod autem pridicta distini Pliniarauo. tio sit incongrua probat sex rationibus.Quarum pii matalis est.Tu dicis, animam eo numerum mouentem s ipsum,numerus autem constat ex unitatibus,ergo dicis animam esse veritates. Si tu dicis animam esse numeru Lectio io mouentem seipsum,ergo&animam unitates mouentes Tex .iarest. scipsas:sed omne mouens seipsam habet duas partes, ut M.& 4. probat in 8.Phys.quanam una est mouens & ilia mora: ergo opor icbit dicere Q, unitas seu puctum diuidatur in duas partes,quarum una sit mouens,& altera mota. Hoc autem est impossibile: ergo impostibile estu, anima sit numerus mouens seipsum. QMod autem sit impossibile viaitatem habere unam pariem mouentem, de aliam moram probat: quia nullo modo illud quod est omnino imparii bile de indifferens, potest intelligi tr moueatur perla,ita habeat partem mouentem unam, de aliam mota. Ni in nullo possunt haec duo, scilicet vis motiva vel mota,& im bilis vel mota esse,nisi differant. cum ergo uni as lit impartibilis & indisserens, non potest huiusmodi paries habere, de iic nec moueri, ergo anima non est nomerus mouens seipsum. Secunda ronem ponit cu dicit. Traterea cum tineam quidem motione supersiciem'
ore dicant, punctum aurem lineam, atatem etiam motus erunt continuo linea.Punctum enim νnitas est, pomtionem habens,atque numerus anima iam alicubι tri,positionemque habet. Amplius quoniam dicunt lineam motam plaηum H Text. eo cere, punctum autem tineam,qνmtatum motu ιιnea mentio erunt. Punctum autem unitas est, ponens habens. Numerus autem animae iam alicubi est, ct positionem habet. inia tali, cst. Tu dicis anima in elle numerm: er & unitates ut dictum est. Inter unitatem autem & punctum nulla di fierentia eli,nili st punctus habet politi nem, eli enim punetum unitas positionem habens. Sed si anima est numerus, oportetu, alicubi sit huiuimoda
numerus animae, dc positionem habens. ergo anima erit unitates positionem habens. Huiusmodi autem sunt Pi cta ergo erit pinacta. Sed sin quod dicunt Platonici, motus puncti facit lineam, linea autem mota facit iuperh-ciem,super scies vero corpus: sed est anima numeru, mouens sciysum,ergo eodem modo do unitas,de per conlisquens
38쪽
quens est punctum mouens tapsum, punctum aut E motum non facit nisi lineam.ergo motus animae non ficit nisi lineam. Et sic animi motu suo no causat vitam, sed lineam quod est salsum. Non est igitur anima numerus mouens seipsum. Tettiam rationem ponit cum dicit. Praeterea, si quu numero numerum vel Hitatem a Iulerit,atas relinquitur m me M.Atque platae, multa
que animalium vivunt diuina, O eandem animam oecis,identur habere. tDe hi, kide Amplius autem a numerosi auferat aliquu numerum
lib. ext. ao. aut νnitatem, relinquitur alias numerus. Plante tem
' es animalium multa diuisa riuunt, er videmuis eandem
Quae talis est. Si anima est numerus, ut tu dicis, oportet v consequatur passiones de naturam numeri: sed constat v, si aliquis aut Mat a numero unitatem aliquam Auaddat mutat speciem.Nam si huic numero, ilicet ternario,addas unitatem,mutat speciem. Alia enim species est huius numeri quatuor,& alia eius quod est tria. Si vero ab eodem austras unitatem, ei scitur duo&mutat similiter speciem. Constat autem v animalia semunt speciem ab anima,cum unumquodque consequatur per formam speciem suam,ergo si anima est numerus, ex subtracti ne vel additione alicuius ab anima, relinquitur alia ani- ina specie,N hoe est Lilium.Videmus enim in decilionibus plantarum & animalium annulosorum in diuisa seu decisa vivunt,& eandem speciem habent.Non ergo anima est numerus mouens seipsum. Quartam rationem: ponit cum dicit.
Atqvi nubit referre videbitur, vestales dicantur, auedimustula parua. Etenim si puncta fiant ex Democriti pillatis, modo maneat quantitas, erit in ipsis aliud quidem quia mouet,aliud autem quod mouetur, scut in magnitudine. sit enim quia magnitudine disserunt,aul paruit
te, id quod dictum est .accidit, sed quia subeunt quantitatem . Quo circa necesse es aliquid esse, quod ipsas unitates mouebit. Q odsi id, quod in animati mouet, anima est, O id quod in numero est,anima mouet, quare ara non est id quod mouet,atque mouet, si, id, quod mouet durarat. πια eom. Videbitur autem νtique nihil d erre dicere unitates,men. 69. aut p raparua. Et nanque ex Democriti splari sine puncta dolum aute maneat quantitas, erit aliquid in ipse hoc quidem mouens,illud aute quod mouetur cui in magnitudine . .n enim propter boc quia est magnitudine differre lut paruitate, accidit quod dictum est, sed quia
Tex. etitis quant m. Unde necesse est aliquid esse moti m ita menti rum. Si autem ιu anima aliquod movens, anima est O in xurmem,qua re mim mouens , quod mouetur, est anima, sed mouens solum.
Qui talis eli. dicis animam esse numerum,& sicut dictum est sequitur st anima sit unitates sitionem habentes,& per consequens v sit puncta. fm hoc autem si
recte conlideremus, videbitur utiquest nihil differi dicere, et anima sit corpora parua de indivisibilia, sicut dixit Democritus, aut dicereri sit unitates politionem habentes.Vnum .n. positionem habens,quantitas est de indivisibilis. Ex hoc ergo sic arguo: Anima, fis positione
tua,est numerus mouens tapium, de per consequens unitates se puncta mouentia seipsa: Ponamus autem uico pora indivisibilia, quae posuit Democritus, lint puncta, quia non disseit,sicut drinum est,se sint quanta,quod nectae est,quia proprie non mouetur nisi quantum Huiusmodi autem puncta mouent seipsa,quia anima est numerus seipsum mouens. Sed in mouente seipsum,sicut d
ctum est,duo sunt tergo erit in ipso puncto, unum quod est mouens,& aliud quod est minum. Nec est curandum virum sint magna seu parua,dummodo lint quanta, quia in quolibet continuo mouente seipsum hoc accidit, icilicet v, sint duo ibi, unum ut mouens,& aliud ut motum. Et ite necesse est V sit aliquid motuum unitatum. in animali autem, illud, quod movet animal, mi anima: e go & in numero, illud quod mouet numerum, erit an ma.ergo anima non est id quod mouetur, sed illud quod mouet. Et sic mala est distinitio animae, si in numerus mouens seipsum, sed potius in sit numerus mouens numerum motum. Quintam lationem ponit cum dicit.
At vero qui feri potes, ut haec Hirasset' oportet
enim ipsius ad caeteras aliquam disserentiam esse. .rit Hici 'ncti qusnam praetor positionem esse dissisZtia potest
Si igitur νnitates punctasie, quaesunt in corpore, diuersa sunt ab νnitatibus arum atque punctis erunt ipse Hirates in eodem profecto loco. Punctum enim animae locum occupabit corporis puncti. Atque quid obstabit ac prohibebit, ut si duo punctasunt simul in eodem loco, plura snt duobus,ac infinita. Q uorum enim locus indiui ilis
est O ipsa indivisibilia fiunt. sin νero ea puncta, quae si
in corpore, sint ipse numerus amma, vel si numerus, qui expunctis constat,quae sunt in corpore sit ipsa anima, cur
Nou omnia corpora animam habent nam in cunctis esse ridentur edi etiam infinita. Contingit autem quodammodo unitatem secesse. opor Tex. e-tet enim ipsi inesse quandam disserentiam ad alias. Tu
cti autem ibi tarq,quae utique disserentia erit nisi positioiSiquidem igitur sus altera in corpore mitates σ pu cta, in eodem erunt unitates. obtinebiu enim locium puum,
tamε quid prohibet in eodem essest dus sunt, in rutas. Quorum enim locus est indivisibilis,is ipsa. Si autem ea Tex. eom-quasum in corpore puncta sunt numerus animae,aut si eo mς γ rima quae in corpore sumptinctorum numerus, est anima, qua re non omnia habent animam corpora Puncta enim in omnebas videntur esse, O in iura. Quae talis est.Secundum opinionem Xenocratis contingit hanc,scilicet animam esse unitatem: sed ex hoc e5- tingit ipsam esse puncta,quia si anima est unitas, oportet lv disierat ab alijs unitatibus,non porterit autem disterre
ab eis nisi per positionem,quae enim est disserentia spuncti solitati j, id est unitatis in ellectae, nisi positio i nulla
unitas autem nisi politionem habens,est punctum. ergo anima non est unita3,sed puncta. Sed anima est in corpore,& quodlibet corpus habet puncta sua per se: quaero ergo, utrum pulicta, quae sunt animi, sint eadem cum punciis corporis, aut alia: si quidem sunt altera,ergo in qualibet parte corporis sit anima, in qualibet parte corporis erunt puncta animae, de sic erunt duo puncta animae meodem loco simul. Et si duo, propter quid non plura,aut etiam infinita ' Nam illa, quoium locus est indivisibilis, de ipsa indivisibilia sunt. unde no ira liget ampliori loco. Vnde,s ponantur duo esse in loco indivisibili, per coniequens possunt in eodem loco esse infinita. Si vero dicas, ui sunt eadem puncta,quae sunt in corpore cum his punctis, quae sunt anima , i reluitur quod cum omne corpus habeat puncta: quod omne corpus habeat animam: sed
hoc est falsum: non ergo anima est numerus mouens seipsum. Sextam rationem ponit cum dicit.
Insuper qui fieri potest viseparent ac absoluar a corporibus ima punctasquide lineae non diuiduntur tu puncta. Amplius ast quo possibile est separari puncta et absolia a corporibus squicem non dividantur linea in puncta. Lisumitur
39쪽
Et sumitur ex praecedenti,quae talis est: Sicut dictum
est,sequitur expolitione Xenocratis, ut anim sit puncta: sed nos videmus quod puncta non separantur,nec absoluuntur a corporibus. Nam lineae non diuidutur a super sciebus,nec puncta a lineis. Anima vero separatur de ol soluitur a corpore.ergo non eli puncta, neque numerus. I 'at et ergo quod diis nitio Xenocratis , anima est incongrua quantum dea qua indistinitione ponuntur. Conriuenter cum dicit.
Fit autem, ut diximus, ut partim idem ii dicant, quod illi, qui corpus quoddam sibtiliumpartium animam esse
duci unt partim propriam ipsos comitetur absurdum. rpus ab anima perinde moueri, perinde atque Democritus
Irrebat. m. cum anima sit in omni corpore sentiente, necesse est in eodem duo corpora esse, si anima corpus alιφ odesse ponatur. Ethorum etiam bententia, qui animam numerum esse censentit ut His in puncto multa sint puncta, aut omne habeat animam, si non numerus quisquam
alius,atque diuersus a puctis ipsius corporis superueniat.
Fit etiam H animal a numero perinde moueatur, atque Democruum dixιmus idipsum mouerι cesiere. Q id enim interest parua pilae dicantur,an Nnitates magna, Vel νnitates omnino,qua agitantur motu. Vtro nanque modo necesse est ipsas ex eo mouere ais, quia ipsa motu movent. Accidit autem, 'M duimus, partem quidemidem dicere. Orpus quoddam subitilium partium Usam pone
ιι bus,partim autem sicut Democritus dicit ab amma mouerι, Virum ιnconueniens. Si enim est anima in omni eo
quia entit corpore, necesse est duo in eodem esse corpora,
s corpus aliquod an:ma. Numerum autem dicentibus, in opuncto puncta multa, avt omne cypus animam habere, nisi quidam numerus isserens fiat σ alms ab his,qus
in corpore sunt punctis. Accidit autem animal moueri a numerosicut O Demcoitum dixit ipsum mouere.mii derim I difera cicere θhaeras paruas aut latcs m snau aut omnino vnitates ferra ἰ Vtrobique enim necesse ut mouere animes ut eo quod mouetur imae. Dicit dilunitionem proiciam esse incongruam, quatum ad inconuenientia. Nam ex huiusmodi dii linitione de anima sequuntur omnia inconuenientia, quae sequinitur ex Opinionibus omnium Philosophorum de anima. Quidam enim errauerunt circa ananiam, S dixerunt ipsam esse corpus subtilissimarum paritum. Ex quo sequebatur,st cum anima sit ubicunque est sensus in corpore,
di sensus sit ubique per corpus ir si anima est corpus, Ῥduo corporalint simul. Et hoc idem sequitur si anima est puncta, sicut dictum est, scilicet in duo sim simul de etiam infinita, & hoc si puncta animae sint alia a punctis
corporis. Sed si noni fiat disicrensia umerusspunciorum animae, id est si diuerant puncta animae a punctis, quae
sunt in corpore, sequitur linquolibut corpore sit ani m MIn quolibet enim cor Die est inuenire puncta. uidam vero, sicut Democlitus, errauit dicens animam moueri,& corpus ex motu anima,& cum i pie diceret componi animam ex indiuili bilibus sphaeris,& motu ipsa rum moueri corpus,lequebatur Φ corpus moueretur ex
corporibus indiuili bilibus. Et hoc idem inconueniens sequitur ex diffinitione istolum, scilicet animal moueri ea numero,& pet consequens a punais, non eli diste retia, dicere spla aras paruasn unitates magni haut quas .cunque unitates moueri. Nam utrobique id est in sphsticis corporibus de unitatibus, cesse eli is animal mo. ueatur,to cy ipsa, scilicet corpora sphxrica de puncta lauunitates movcmur. Consequent ci cum dicit. . His i itur,qui maum ac numerum in asignanda.anima comanxerutit,haec qua dicta sunt alsi da er alia huiuscemossimulta eueniunt. Est enim impossibile non suum di tionem ammae ratio discita etiam accidens. Quod
quidem paret, quis ex hac ration operationes atque as strua anime conabitur . nare: estinationes. qua seu - , voluptates, dolores,caetera si odi. Nam, ut prius diximus, neque raticinari ex ipsis facile possumus. Complectentibus igitur in unu.numerum Cr motum et haec accidunt o multa alia huiusiniat. su enim solum
animae impossibile est huiusmodi desedo accidens.)Ianifestum es autem sicluis conatus fuerit ex ramine hac, pones Er opera ammae reddere,ut cogitationes sensis initias, tristitias, quaecunque alia huiusmodi. Sicut enim diximus orias, neque diurnare es facile ex jsii. Ostedit insufficientiam praedictae dii finitionis ex parte accidenti u. Dicit ergo, m qncutim diffinitio lasse terassignatur, non solum debet ducere in cognitionem substantiae rei diuinitae, sed etiam accidentium. Sed si complicemus in Wnum ista duo,quae posita sunt in distiniti
ne animae,scilicet numerum de motum,non istum accidunt nobis inconuenientia, quae dicta sunt circa substantiam ipsius animae,sed etiam multa alii, quia hre duo G solum est impossibile esse disiunitionem, id est substan- . tiam animae,verum etiam est impossibile, ν ipsa scilicet
numerus & motus sint accidentia animae, seu ducant incognitionem accidentiumNon igitur est congrua distinitio cum non ducat in crinitionem accidentiun .Et lnon ducat in cognitionem accidentium animae,mani sessu est, si quis ex huiusmodi dis finitione conabitur passiones de operationes animae asiignare, puta ratiocinationes, delactationem, tristitiam, α huiulmodi. Ex ipsis. n. scilicet ex numero dc moti .non solum non erit facile deuenire in cognitionem accidentium & operationum animae, sed nec diumare poterimus ex eis aliquid de ipsis passionibus ac operationibus animae.
Mut is rationibus redarguit Empedoclem, qui ex oratianu
Mipiis & elemetuis animaim, ut omniam maritet, componi aseriale
Τ sis autem traditis modis, quibus antiquidi
munt animam, duos iam reprobauimus , quas babet utraque sensentia dubitationes contrarie ratesque pene duimus, niuam,quae maxime motiatio ipsam se ex eo ponit, P a e sum moueti. D ea, qua corpus i subtili arm partium, aut magu quam catera encorporeum 49 cense Restat iratur tertius modus atque sententia, qua ipsam asserit ex elementis con- .sire,quam quidem deinceps coas rem oportet . . se Animam inque patet ob hoc ex elementis ammam constare qM dam elemeti, c5 dixi se, ut se latea, quae Ant, rerum a uanque starent om- cognoscas. st hanc sentenriam multa profecto comitan ς
rum absurda, atque eoru quam plurima qua feri nequeui. erunt enim similic issicere simit quasi animas,rra Prima G. ipsas e ponetues. Verum non elementa sunt suum, ut patet sed praererea multa sunt etiam alta, quin potimi finita fortasse numero, quae constant eximi ae
nia Sit igitur ea cognoscere, sentireque animam. Expubus illorum raumquodque componuur. t totum irhum compositum,quo cogi cet quaeso, vel simul, ut quid si deus, vel homo, vel os, et caro. caurorum compositorum umquodque similuer enim νuti uosque sommo ipsa elementa, quoris sese habentia mora; sine νει discrimis ed ex ipsis mi Podque coincisur
40쪽
ratione quadam,eδρο meύe.Quemadmodum o Em pedo. dicit, q, quia cognito si per similitudinem, cum
pedoclis os ex elementis constare censet. Dicit enim anima cognoscat omnia, oportet animam compositam
ceperat ante duas tellusi lilyma vasis. esse ex omnibus. Sed patet huic rationi est necessariu. oris ac Dan isparus, Vulcanus Oime. accidere multa inconuenientia, cimpossibilia. Constat Quat-ν exocto adiunxit quis eandida, mava. enim,' in qualibet re non sunt lipe sola,scilicet elemeta, Vis secundaque naturae eonfecerat GD. sed multa alia ab elementis .sicut est proportio comixtio ἰ igitur elementa prosint, si sint in anima nisi rati, nis& ratio uniuscuiusque,de serie sunt infinita numero,nes etiam insint, compositio. Unumquodque enim co- quae accidunt rebus compolitis ex his,scilicet elementius Ucet simili, autem, aut seminem non cognoscet pro- sicut patet in osse. Nam non solum portet cognoscere secto.nis ipsa etiam insint. Hoc autem non opus est unum illa,ex quibus componitur os,sed etiam proportionem, eorum esse dicere,qua feri nequeunt.Quis enim ambiget quae est inter illa, ex quibus componitur N rationem os. προς se lapis,vel homo,vel aequus insit anima, o b sis.quia omnia,quae sunt composita, non consistunt quo in si liter, non bonia,cr de caeteris identide rebus. cunque modo se habeant elemenia, sed quadam rationee-- Tribus auia modis traditis, secundum quos diffiniunt di compositione, scilicet sint proportionata adinvicem. 7s, animam, alii quidem maxime tuam enuntiauerunt, in Nam os cum habeat octo paries, secundum quod dicit mouendo seipsam. Alii autem corpus subtilissimum, aut Empedo.vnumquodque compositum os habere. 8.pa incorporalismum aliorum. Haec autem quaa dubitati tes quae non aequaliter attribuuntur omnibus elementis,nes, est contrarietates habentpraeterruimus fere. Melise sed terra habet ibi duas partes. Aer habet ibi unam,aqua quitur autem considerare, quo modo dicitur ex elementis similiter unam, sed ignis quatuor & ideo ex maiori par- ipsam esse. Dicunt enim quatenus sentiat e quae sunt ticipatione ignis dicit ossa elli facta alba,Se ex terra licca. νηumquodque cognostat. Necessarium autem est accide- Si erso in Aus compositis non solum sunt ipsa elemenre multa est impinitia rationi.Ponunt enim cognoscere t sed proportio do ratio uniuscuiusque. Inde sic.Auter finiissimili tanquam si animam, res ipsas esse ponant. go istaeroportiones sunt in anima cum elementis, aut sunt autem bata sua, ita vero, alia. 3Iagis au nolintilium in anima,ergo in anima sumosth&came de rem Duasi infinita numero quaesunt ex his. Ex quibus huiusmodi, lupercontequens homo&lapis, de corpora, igitur 6 νnumquodque um esto cognoscere, animam di contraria. unde nullus dubitat 'haec non sunt in anio' seruire,sede positum quo cognostet , t sentiet ut ma. Si vero dicas, i, non sunt ibi huiusmodi proponi cuid deo Aut mo,avit caro,aut os, stiter aut ε quos nes di rationes,sed solum elementa. tunc anima nonc libet alia compositorum. Pon enim quodlibet modo se gnoscet proportiones rerum, nec ipsa composita, qu habentia elementa, rura unumquodqueAd rati equa modo enim poterit cognoscere Deum, scilicet totu cc dam est' compositione, sicut Empedo. Gitos , Terra au- lum, aut hominem, aut lapidem seu os, nullo modoc Gad amabilis ira amplius receptaculis. suas ex octo par- gnoscet, is elementa tantum. Secundam rationem po- .ribus sortita est aquae luminis, quatuor autem νulcani, nil cum dicit.
ossa autem alba facta sunt, mura igitur utilitas est ele- Praeterea, cum id, quod est, multipliciter dici soleat rorata in anima esse, nisi Orasiones inerunt U- quoddam enim substantiam, quoddam quantitatem , autrio. Cognosicet enim νnumquodque simile. Os autem aut qualitatem,aut aliquid aliud enumeratorum iam praedia hominem nihil, nisi haec inerunt. Hoc avtem quod im camentam significat,virum ex νniuersis, an non ex Hii s ilest,nihil vortet duere. Q is enim dubitas et an Mersis anima consente At non videntur communia omissit in amma lapis aut iam similiter autem e ' bonum, nium esse elementa. Ex hisce ne igitur solis constar, quaesen bonum,eodem modo oede aljs. μνstantiamum sunt elementat at quonam pacto exter Posit quam Philosephus ostendit lupra,quomodo an rum etiam unumquodque cog siicit ἰ An dicent' iu tiqui naturales in cognitionem anime venerunt l, et ' ia cuiusque generis elementa propria, atqueprincipia esse, stilicet per minum 5e c itionem, & peresse incor ex quibus anima miserat erit uirari aquantitas, est ratissimum,& disputauit contra illos,qui venerunt inco qualitawi substantia.At fieri nequisivi ex quantitatis mitionem animae per motum,& contra illos, qui dixe- elementis substantia sit, non quantitas. Eos igitur, quirunt animam esse quid incorporalissimum, & maxime costra ammam ex νniuersis constare, haec et huiuscem simplex, hic consequenter di mutat contra illos,qui dic di alia coemitantur. bant animam omnia cognoste quia composita erat ex Amphusin tem umultipliciter dicatur id, quodest, Text. -- omnibus. Q rum positio fuit st anima cognostaret fgnificat enim aliud quidem hoc aliquid, aliud aut quan m W7 resomnes,quia cognitio fit per assimilatione quasi hoc a litatem aut qualitate aut O quoddam aliud diuisorum
longe linantes, dicebant animam,ad hoc momnia co- praedicamentorum, νtrum ex omnibus erit anima, an notgnosceret, esse compositam exomnibus, &-similitu- Sed non ridentur communia omnium esse elementa. Nydo rerum omnitim esset in anima secundum proprium igitur quacunque substantiarum sunt,ex his solum'Quo
modum essendi,scilicet corporalem. Unde, in res con modo igitur cognoscetinaliorum v mutaque a distent ex elementis,dicebant, Panima erat composta ex ' cent muscuiusque generis esse elementa edi principia omnibus elementis, ut sentiat re cognoscat Omnia quae propria, ex quibus animam constare. Erit ergo qualitas
sunt. Et quia principalis in hae possitione lait Empedo. quantitas cr fu statuta. Sed impos ilici ex quanti
cum poneret animam compositam pluribus elemen- tatis elementis ese substantiam, non quamitate. DicE tis quam aliquis aliorum, ideo Philosephus principaliter tibus itaque ex omnibus inaee o huiusmodi alia accidis. hie reprobat opinionem suam & disputat contra eam. Quae talis est. Tu dicis, 3 anima est compolita ex Et circa hoe duo facit. Primo enim improbat opini si principij : sed diuersorum generiim diuersa sunt princi- Empedo.secundo vero quandam aliam. ibi sin toto au- pia:cuergo ii quod est, dicatur multipliciter, idest tmtem quidem ipsam &e. 1 Improbat autem opinionem diuersa genera, iicut subitintiae qualitatis, quantitatis Ac Pedo. decem rationibus.quarum prima tali est. Em alioru praedicamentorum et ergo erum diuersa principia.