Augustini Dathi Senensis Elegantiarum linguæ Latinæ præcepta cum familiari Iodoci Clichthouei, ac Iodoci Badij Ascensij enarratione, nunc demum ab Ioanne Raenerio diligenter recognita. ..

발행: 1539년

분량: 540페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

211쪽

prios, peculiares enses:Omnen Porum absolutorum casum regere possunt.

Propti' aut coparatiuora coparauud tentord,casus est ablatiae rei excesset.Superlativorii genities multitudinis, quem & comparativum regit, si alterii duora significat. Exemptu de coparativo regente ablativos ex vi pro pria: vi,Sum ditior Croeso tribus aureis.Exemplum ubi genitiuu regit virtute positivi:vGSum diuor Croeso austi,& argenti.Cupidior lucri,quam Diogenes. Vbi datis uum: vi, Sum tibi gratior uxore tua. Vbi accusativum, quod figurate fit, vel per praepositionem:vt,rum albior lactem,quam tu.Sum aptior ad pugna Hectore. Exemplum ubi ablativa:vt, Sum ditior auro, & argeto,quam Croesus. Exemplum ubi partitiue genitivum iregit: Vt, Aiacum fortior fuit Telamonius.Manuu mearum de

tera est praestantior.Exemplum ubi superlativum genistiuum propriu regit:Vt,Sum omnium ditissimus.Ubi ge nitivia virtute positivi: vidanei. Huic coniux Sichetua erat, ditistimus agri Phoenicu.ubi Agri virtute positivi,& Phoenicum virtute superlativi tegitur. Caetera exempla de comparativo sumes. orator.

do dativum,elegantius tamen accusetiuum a primitinofιο mutuantur. Utver .in Geonauu propius stabulis armeta teno Uergilius.

xent.Statius in AchiLPropior cui linea coeli. Tere.Prori Statius mus sum egomet mihi.Exemptu de accusativo, ut apud Terentius. Sallustiu,Proxime Hispania mauri sunt.Et apud Cicero Sallustius nemanxse putaui ossiciu meu habere exercitum quam proxime hoste. Causa diuersitatis est,qubd Prope nunc notaliter,seu adverbialiter cu dativo sumiti ut in sanctialiteria,Prope est dias ossius inuocatibus eu.Nuc autem

praeposivo.est cum accusandi casu: vi, prope hostem.

212쪽

Tametsi autem compdratiuum nomen ablativum ramccesse proprium liabet,idine inferdum non rem Mese

ericessi profertur,regit: idq; conjuetius,si comparatiua ipsum in accusativo,quinisi in nominatiuo ponatur.

QVtDv disi,Tu maiore laude assecutus es patre tuorriolui significare, qubd laus tua sit maior patre tuo, seaqubd maior sit laude pris tui.Ideost ut dicit Ualla viκ audeas dicere,Tua laus est maior patre tuo.Item quia dico, Puer est maior bienio, ditior hominu opinione, Meno regie res excessa,quq participaret forma,in qua fit co paratio. No enim hienniu magnu est,nem opinio diues, sed significatur,qubd tu. maior es aetate hiennii:& qubdditior es,quam te holes opinatur'esse Hoc autem modo Dequenter ponimus hos ablativo annis, diebus,fide, opinione,*e,aequo,dicto. Sariricus, Flagratior aequo Ueidilliust Non debet dolor esse viri,nec vulnere maior.Item Ueu' gilius,Et dicto citius tumida aequora placat. Grammaticus.

Comparativum tamen mediante Quam etaeu leni

ensis e flagitat.

Uticenseo te meliorem patre:vet,quam patre:tues metat patre:vet,quam pater. Orator.

Pulchre postquam ponitur Qtii, ut,dut Pro, si des

. . . terminatione.

Cave igit hamare dicas,Iste est nimis iuuenis ad dan.: . . dia sibi tale negocii.qa sic etia reciproco abuteris, quoa: sic Latine dicereξ,Iste est nimis iuuenis,aut iunior,quam ut ipsi det tale negociu.vet,est minoriquam cui tale nes citi deξ.Cud ret,inquit valla, plurima ubim exempla, sunt: ut Quinti.Sed hoc aptius est,quam ut probadu sit. Ide in. v. Ideo. ne suscipiendae qdem sunt causae plures, quam quies suffecturii se sciat.Et ita op'inchoil valetis

213쪽

CvM COMMEN. ASCENS H. an i

cta memoratu digna,quae apud alios latius diffusa sunt, quam ut breuiter cognosci possint. i.latius sunt dispersa, ita ut non breuiter possint cognostiari eande rationem cadit ille modus qualis ust,Maiorem geris veste, quam pro habitu corporis Vt Curtius,Maiore, quam pro magnitudine ηluae,ri daebant sonum. Orator.

Superlativa cum Quini postragenitivum refigiat.

Causa est,quia isc nihil a politiuo cum adverbio vincte differuti et sicut n5 dicis, iste est valde bonus omnimita ne dixeris, Iste est omnium quamoptimus. Grammdlicus.

Orator.

Impersonalia pastus e vocis ut plurimam abollata

ponuntur. Ut,itur,statur,sedetur,curritur, ambulatu amatur. Grammaticus Orator.

Possunt tamen intes regere ablativum cum praepositione,vel eius loco dativum.

Ut, a me:vel, mihi amatur.

Nuni dute transitive conflaui psilunt,quo circa noaddes pηὶ illa accusatiuum,nisi iuncta praeposition ri

e t,a me itur in antiqua 'lua.Prster cosuetudine ergo doctora viroru praecepit ille,qdixit,Mattheu legie iaci Grammaticus, Orator. Additur autem quibusdam dativus, quoru videlicet persindlid illum regunt. Vt,a se seruitur tibi.Martialis,Nobene crede mihia Martialis

seruo seruitur amico.Alnuado volunt ablatiuia cis praespositione:vt,a me currituria te,n a me statur in foro di

214쪽

ru ELEGAM AUGUSTL DATHI

Est aduertendum quod in infinitiuis versorii impersualisi passiuae vocis, semper debet ereprimi ablativus.

Utivolo a me amari. id e volo amare.Volo a me sero uiti.id est,uolo seruire. Quhd si ablativus non exprima' tur iam passiva personalia putares: ur,volo amariau est,

ut amer: non, Vt ametur.

Cauendum etiam, ne infinitiuum,qui transitivi e

sus vim habet,iungamus: ut si dicercs,a me docetur usuere.Nam si infinitivus ille ab anteriori parte costruatur: ut siciviuere docetur a me,iam illud docetur erit personale passivum.At si posteriori parte ponatur, iam activi transitivi.vim haberet,quae impersonalibus ut dixi nodatur.Haec fere Sulpitius Verulanus.

Grammdlicus Sulpitius.

Gerundia,e supina dii te se casum non possidat, edpost se requirunt caseus si oram verborum.

Ut,studes gratia acquirendi gloriam.&, clamas causa vapuladi a me.&,eo lectum poetas.&, is venum a domino.Quod dicendi genus passivum improbant quida. Ablativus enim ille non inuenitur expressus: ut, Frigis dus in pratis cantando rumpitur anguis. sed subintelligi Sallustius videtur ablativus,ab aliquo :vt inverbis imperIonalibua agitur,statur. Sallustius,Pauca supra repetam, quo ad cognoscendu omnia illustria magis,magiso in aperto sint. certe subintelligitur, a lectoribus. Sed quid improbent, quum negare non possunt gerundia post se regere camsuorum verborum,quom gerunt & significata,certumost illa ab omnibus generibus derivari E t ea,quae ab acta uis,communibustii descendunt, duplicem gerere signis ficationem, esseo tam actiud, quam passive communia, Autores sunt D iomedes, & Priscianus. Seruius simplis citer profeni gerundia dixit. Priscianus cum casibus,

Vergillus cum quo alibi sentit & Seruius. Vergilius, Pacemili in Lucrinus rege Perendum, Lucredus, Externas quando pinnas in

215쪽

CvM COMMENTA. AICEN.

morte timendum. Interdum sibi alienos casus annectunt: ut, Nominam di tibi istorum: apud Plautum. Et,Crescendi nouara fa3hularum:apud TeremHortandi vestri apud Livium.Ex sua constructione deprehenditur illorum error,qui ea per omnes casus,&genera,& numeros declinati volat cotra omnium grammaticorum autoritatem,quod qua fit,non gerundia,sed nomina verbalia esse Priscianus rectissime censet. Itaq; refutatis etiam illis, qui dicunt g rundia amue construi,non passive nam si passivam has hent significationem, quomodo construentur active

sic teneamus,

lute proferri.In activa verὸ,er cum coibus,'abolus te.Iu i,si ab actinis,s eommunibus derivantur,inios nem ut plurimum significare. Supinum vero in um,cum verbosigniferure,aut clani inricante motum ad loeum, a el o abhorreuis periora, coniungitur.

Vt,eo mercatum.sum admissus spectatum video me accusatum iri a te.i.me accusandum esse a te: per quod , dicendi genus frequentatum ab autoribus, passiua eius supini significatio indicatur.

Supinum in v nominibus iungitur adiectivis:vLognus doctrui. Ut doceatur:&,ut doceat,si Priscianum seoquemur.Sed Valla vult tantummodo,u quilem recter, passive resolui. Supina quidam segregant a gerundiis. Alii viro nomine confuse appellant. Ea alii nomina, alii verba participialia vocant. Utram eorum genera,Mnumeros habentiPrima illa genitiuubaccusatia i, M ablativum:haec ultima accusativum, u ablativum.

Ascensitus. CHaec omnia Sulpitius.Quora illis praecipia, quae noρvissimo loco dixit,refragandum puto.

Gerundia enim ed iis quidem babet,sed neque genus, neq; numerum altem nominum adiectivorum more. o iii

216쪽

ENam omniu generii substantivis adiungi possum

gratia adipiscedi laudem, M laudes ad adipiscendii laus dem,n laudes .in adipiscendo laudem, M laudes.Quin etiam illa in di in iust numeri videnξ. Dicimus ena, nos minandi istius: M,notandi istora Supina verb nem g

cis ado spectatu ludum, u ludos, moedia,u comota dias,&c.Hoc em interest in infinitiuo,inter futuru usura patii a participio in rus,vel in dias, M verbo esse, M a sua pino, et verbo ire, vel iri, qubd in participio ratio genoris,M numeri est habenda,in lupino verb no. Unde promatice dixeris, Scio puerit audituria esse, pueros auditoros esse,puellam auditura,puellas audituras, &c. no aut

Puella auditurii, vel audiendii esse, nisi aput vetustissismos. Item tem dicis, Scio Catharina auditu ire comαν dias,pueros auditu ire comoedias,uc. no ergo generis alicuius, aut numeri sunt:qubd si alicuius casas dixeris,

quare non more aliorum casula costruuntur: Non enim

praepositionem admittunt,sicut gerundia.Nam si ad coptum, et pro captu dixeris,iam nomina sunt, non lapisna.Primum autem quod dicit Sulpitius,

Gerundia,ssupina ante sie ed um non possulare, veru est,nisitsupina in um a1 futuro infusiliui ponatur.

Terentius ERecte em dixeris cu Tetenrio, Audierat no datviri fisito uxorem,&c. Sunt aut qui gerundio etiam actin qii pro supposito dari velint, sed illis cit Lauretio Uallao,

nino refragandu est.Na Helisabet Lucae.1. Helisabet aut impletu est tempus pariendi,uc.dativi casus est.Nem refert qubd recte in nominatiuu suppositatem resolute, rescte em dixeris.i .ut Helisabet parcrct,quia saepe in nitri suppositalcm vertitur: ut,opus est mihi pecunia. i. ut ego habeam pecunia.est mihi pecunia .i .ego habeo pecunia. Dices ergo,Est mihi tempus scribendi Stabenti habens dum cst pennam,aut calamu.sed ni lius,habeda est pensnaba ut hahendus calamus. Ut ver d ad institutum reueas murispeciales subiungam regulas.

217쪽

cvM COMMENTA. ASCEN. - ais

r egerundio in A.Grammaticus. Gerandia in di nullum c um quiue regunt, ed res guntur a nomine sub satiuo,eisinsero di fuit l,locus,tem

vhcerto edi et acquirendi palmam.

Orator.

Turpe est auteni cum illis sub Autiuis tu fuit tuum more Graecorum comuere. Et si quido quod raroset potue posteris ue appositio conismκeris. Apug dos

Ebfimos autem viros eum genitivis utriusque numeri e

omnis generis consimuntur. Illud ergo.ij.Κnei.Sed si tantus amor casus cognosce re nostros: poetice, M Graece magis, quam oratorie, MLatine dictum est.Nam,ut Seruius vult,pulchrius dico retur,amor casuum cognoscendorii,vel cognoscendi casus. Cu adiemuis aulcm tam nominalibus,quam partiscipialibus recte constriiuntur infinitiva: ut, mandatu est mihi a patre te conuenire. vhi Mandatu participita est, quod si nome esset, gerundium postularet: in hic Habeo mandatum a patre conueniendi te.Diκi non frequenter Ualia

passive construi,& id quidem absolute. Ualla illud exeplum dat ex viro recentiore, V tbs est in periculo capiemdi.i.ut capiatur.Nos autem diveris secundum G, Urbs est in periculo capiendi ab hostibus. licet Sulpitius subν audiri concedat.No enim omne quod dici potest, recte dicitur.Nam consuetudo doctorum attendenda est. Ivi Iustinuastinus tamen libro decimo septimo , de regio puero sic dixit, Athenas quom erudiendi gratia missus Rc. Et in Prologo primi, Quod ad te imperator Antonine non tam cognoscendi,quam emendandi causa transmisi. Plurima autem exempla sunt apud Vallam, ubi cum genitis

uis pluralibus construutur,quorum quaeda per Sulpitia

218쪽

tis ELEGAN. AUGUR DATHI.

vidimus.In quibus ut inquit valla honestas Latinitastis subest. εDegerundio in ὀum,Grammaticus Valla. Gerundia in dum nullum equm enisse regunt sed a praepositisne decusetiui casus plerans r eguntur.

Iunguntur enim frequenter cu Ad,ratb cum In. Item fremeter cum o Propter, M Inter,ram cum Ante: ut, vado a capiendii hostem:&,in capiendia hoste. Ego veni ob te, vel propter te redimendumanter nauigandum, pro In nauigando saepe legimus. Uergilius in Bucco. Et inter agendum Occursare capro c cornu ferit ille cauesto.Idem in Geor.Nant ante domandum Ingentes tol/iunt animos &c.

Post se autem storum verborum ensem p tint.

vergilius EvtFacem ab rege petendum.

Oratori

Deo gerundiorum in dum utimur venus e gerundibis nominibus,dut participiis in dus,eu buia modi vero bis loco,eondum, euro, babeo pro debeo, o sintilibus.

Ipse autem gerundia si passive decipiantur, ues subsu

rruum,nes regimen quierunt. Rarb quom cum Inter prepositione conflaucta subastantivum habent,ratius regimen. Quomodo significas revidentur id quod gerudium in do,n praepositio In, aut imperfectum Giunctivi,& dictio Cum.Exemplum

ubi cum illis verbis construuntur 3,loco sepulturam faciendam.columnam conduxi faciendam. gladiatores vi rapiendos,reservandos. madaui.Curaui iaciendos lapides.Mittendas literas curaui. Consolados eos magis, quam puniendos habui. Haec exempla autorum sunt. videUM2.4, de gerundiis. Exemplum ubi passive cariunturivt,res est difficilis ad intelligendum. non faciali d cognoscendum. Exemplum ubi cum Inter poni set sine substantiuorvGInter coenandum venit nuncius: id est in coenando,vel cum caenaremus.Inter agendum:

219쪽

Hest magendo,cum agerct.Exempluubicia substativo: in illud Livianae Et ipse inter spoliandum corpus hostis veruto percussus. ubi dictio corpus regi potest a gerundio Spoliandum,aut cum eo regiu pr positione Inter, scut in hoc eiusdem exemplo:Inter accipiendas de suis commodis rogationes. orator.

rumgerudiud cum verbo est,necessitissueni quandam fignificare.

Q Ut,Ita faciendum esU.ita facere oportet.Mos gerunΦdus est Thaidi.Lgeri debet.Saepe autem infinitiuus Esse subauditurivi in nostra locutione,Hoc quoq; addenda Puto.s auditur,esse.

Exemplum:vt,In nauigando,de edendo,de migrans do,de agendo,de apte dicendo.Ex defendendo,quam ex accusando uberior gloria coparae .ab amado amor dicitur.a dicendo dehortatus sum.a dolendo voluptas disingulturia scribendo vacam abs 3 diligedo. cum lasquendo Dc.vide Uallam.

Post se autem,licet rarius, verborum for esum babent, maxime cum praepositione.

Ut,In accusando iustos laudem consequi non potearis. Diceres enim melius, Accusandb iustos, &cives, in accusiridis iustis nulla laude assequerisaut simili modo. Oratori

saepe auton erundia in do eum verbis,dus pdrticis

piis sine praepositione cnsbruuntur si tu si nictea sne patieul,etia siue fibstantistis,o fine regimine.

220쪽

Exemplu:vt, amplexado virtutem facile voluptatem spreueris.Exempla ubi passive sine regimine constructa lannui apud Uergi. Alitur vitiir,crescit. tegendo.Et alis hi:Aegrescit. medendo .Et iterum, Uritin videndo foramina.hoc est, cum tegitur viti cum curar aeger,ctam vis detur foemina.Neq; id modb apud poetas it UaL vera apud oratores quo ,ut apud Mar. Fabiit, Sed memoria excolendo,sicut Oia alia,augeξ. Excolendo.i. tu excolie: non asst, dum excolit.Nec dicetur, urit scemina viaedo a viris,ut est autor Ualla .Hoc fere modo ponimus ii complexum,Soluendo esse:significat satisfacere pro eo quo obligati sumus, siue pecunia, siue remuneratione: vultdi eiusmodi locutio, Soluedo no sum,licqueter post sedatiuu evpr Tum,aut subintellere i. Hoc eode modo ponimus interclu duos ablativos,sed frequenter in plus tali: ut apua Cictain.I.de Ossi. Orationem aut Latinam profecti, legendis nostris efficies pleniorem.legendis nostrixi .legendo nostra.Haria rerum omnium est autor Valia,qui se doctorum exemplis munitissimum facit. Grammaticus.

Gemudid igitur, o si pina psiuer tenta, regimen

non babent. ue autem dari muniuntur uorum veroborum ea .m obtinent,

ordior.

Pulchre autem loco gerundii csi obliquo utimur gesrundiuis nominibus more adiectivorum cit illo obliquo conserinatis restis misit Minoi licentus,viis cum is

tuis ratio geruli diu po tius de 3 deret. Quo ties aut oportet loqui per relatuiu, necesse est loqui pergeru lisi in di.

EUt, hic dies attulit mihi initium dicendi quae vellem: non autcm,dicendorum eoru quae vcllam,&c,Vt prius kt haec de gerundiis.

Desupinis in um. Prior urina cum verbo, vel participio important

SEARCH

MENU NAVIGATION