장음표시 사용
181쪽
tur,elegantius mutatur adiectivum in vocem substanti uam neutri generis,singularis numeri, nominatiui, vel ae cusativi casus, cuius prius fuit in illis enim casibus haec praeceptio frequentius locum Laheloia nome substantistium mutatur in genitivii clutae numeri, cuius prius me rat:vt,Cato multa habet sapientia: sic pulchrius dicitur, Cato habet multum sapientiae.Sic M in pronominibus
primitivet speciei. re.Sed quid laoc negocii est: Id cain Tere M.ta est ,quod ad te non venerim.hoc est,ea causa. Similis ter in adverbiis,sat, satis, parum,abunde Ovidius, Con Ouidiu. silii satis est in me mihi. V ergi. Nec sat rationis in armis. Uelgiliust. Au.Gel.Hanc vitain declamatiunculam super Al an=-Gelliu4dro,M Scipione celebraucrint,quibus abunde ingenii, Notii,& verborum est.Postremd in hac dictione Nishit,hoc praeceptum obseruarur: vGNihil ad me litera tu dedisti. id est nullas. et ibi, Nihil est nomen significas noaliauid.Alsuuando Nihil est adverbium: significans Malum non.Term. in Andria, Nihil circumitione usus es. Terentius,
Pro non .Ante omnia autem seruansa est ratio numeti ilIius genitivi, secundu quem si fuerit singularis, tota orastio singulariter exponetur: ut,plurimum prudentis, idest plurima prudelia. Sin genitivus pluralis fuerit,tota quo Q oratio pluraliter oponetur: ut, multum verborum, multa verba significat.
Deeldratio epitomatis. , t in grammatica praecipitur,quintuplicia genitivum
partitionis regunt. Primb,omnia signa tam affirmativa, quam negativa, tam Vniuersalia, quam particularia: ut, omnis,uter,quilibet, nullus,nemo, nihil, quida, quiuis, aliquis, c.Sunt qui putat signu.Omnis no posse huc casum gubernare, rarii enim inuentu est exeptii, nisi dicas, Omnia reru.i.oes res. Interdia in recti' per genitivia veristate seruaueris,ut si vis significare te oes res tui perdidiose, dices veriuriola mei Perdidi,quam ola mea.Na haec
182쪽
duo in veritate conuenire possunt,omnia mea perdidsi Aliquid mei no perdidi quia dicendo omnia mea,mpnifico c mnes res meas,vel omnia bona extra me potata:sed aliquid mei,non reru mearu,sed mei ipsius perdistionem repraelantat.Secundb,nomina comparabilia cusiuscunt gradus sint,non nun crarius tamen positiva, . seu absoluta: ut apud Plinium,Lanariim nigrae non imo
hibuut colorem.Comparativa partitiue tenta omnia rogere genitivum pessunt, sicut M superlativa: inter quae hoc discriminis,quod comparativa inter duo duntaxat, aut duas partes eiusdem naturae poni volunt, superlatistia inter plura duohus: vi, Maior Scipionum praestantiissimus erat Romanoru.Dico comparauua partitiue tenρta,quia comparative ablativum efflagitant, aut dictis
nem Quam simili casu, M tam inter duo,quam inierplura,& ea tam eiusdem naturae, quam diuersae poni posunt: vGDeus est omnibus creatis melior. De horum graduum natura apud V aliam plenissime locuti sumus. Tertib, omnia numeralia,quae cardinalia, aut ordinalia. dicuntur,aut pro illis usurpanturi vi,Mille hominum. quod tunc rem dixeris,quum plures sunt quam mille. quia aliter non esset partitio ,quae innuitur. Millesimus hominu Ac.De numeralibus quoq; alibi diximus, prae cipue apud Vallam. Quarib,adiectiva neutri generis tuc maxime substantivum in genitivo regunt, quum partistionem denotant,& contemptum, aut humilitatem imo ponant:Vt liquid monstri,patuum honi, modicu es η aentiae,minus sapientiae.I dem quoq; iudicium est de Pronominibus: vi,hoc mali,illud noui, istud turpitudis nisQuinto,adverbia per dictos modos regunt ei idem
genitivum. Per Primum: Vt,ubii locorum,nu in genti Per secundum: limaxime omnium, minime Eentium, primum omniu.Per totium: vi, lamcI dicru &αPer quar
i Quid breuitatino obscurae bidendim est,inepte res
183쪽
CvM COMMENTA. A s C E N. inprtitur quicquid per se intelligitur: ea autem est harum
particularum, I,nec,ne I9,tum,quum, partim, assimis hum natura,vi geminatae,c multiplicatae,quibus proponuntur,ed ii cui po sponuntur,aequaliter retorqueri Agnificent.
Unde attendenda est Uallet regula libro elegantiarum temo, quae talis est.
Regula Vallae. Quoties post unum a lestiuum appositum, aut os, valla liquum posueris sis,nec, ues,c ,tum,quum,dut, vel, partim,diit conli,nilem dictionem cum duobus sub lansiluis,verbis,4ut regentibus,neecfle esὶ ambo Absὶ uti u verba,aut regentia illi viii d liccliuo,supposito, aut obliquo in debitis deeidentibus eonfrina Letia si aliud e primatursecus incongrua,ntis, inepta 'erit locutio Vs gemit dudum es' epitheton fra
uentibus1 ubstantivis, aut contra. Praeceptum XXIIII.
O 'num in item singulabie fere inuestigamus,
id quos dignum cognitione est, ut quum duo meminerimus nomina fib Auliud, quorum viriq; idem epitheton acticiendum es , ut adiectivum iasim principio collocemus sequentibi Obst nuWi st vel Tum geminatum vel duplicatum E praeponamus. Exempli vero erusd ferviitur Ciceronis verba: ubris canus fistularis' vina imperator quod esst, Apbris eius singularis vir,er iugularis imperator, Proptπ ,-- rmatum do loris autoritatem, vςrbi -' η' h M E .
propter magnam autoritatem do Hiis, o propter ni, et nam autoritatem urbis.Praecurus miles, a ciuis.
Illustris tum visitu philo opbus. Optimus t in patris in iii
184쪽
contra,eodem ordine viris Fantivo praeposita duo disiectiu aut plura deseruiunt. Exempla sunt, cliue nunc u situ .Vir tum bonus,tum temperatus .imperatore V callidus, fortis.Iud o integer, o solers. Om namenta ciuitatis tum multa,tum praeclara. Alia tu ipse Gniecta. Nonnulis o duo sub Antiud ita se habent, ut alterum vim fiam ubiq; feruet, ae tueatur: alterum quasi quendam obtineat adieEhui nominis locii, reius vestillu, Dyri it tr ficis Quele esst illud Vergili duum primo AEneidos: Molem montes inseper altos Impositide si dicat, Molem montu din impo)uit.C enaum P, εie ab hone sufe,naturari; discedamus. Ae si d erit, eo vendum ne a naturali hone Ate dyfedamus. Sed tibi ε
Quoniam aut xc.Hoc in capitello concinnum situm unius adiectivi respectu vel duorum, vel plurium subonantiuotii quibus attribui dcbet propalati Et quatuor scinditur in partes.In.prima, saepe dictum agit.'In securi da,de unius substantivi eleganti situ respectu aut duos eum, aut pluriu adiectivorum quibus attribuitur dissi fit.In tertia,alteru duorum substantiuoru in oratione po sitorum,diuersa significantiu suam seruare vim,alterii in vim adiectiva mutari demonstrat. In quarta, capitulum concludendo ab ampliori se excusat elucidatione.Secunda ibi,Sed & scpenumcro.Tertia ibi, Nonunci Ω duo. Quarta ibi,Sed tibi.Item quaelibet harum partium pos set diuidi in regulam,& exempla,quas taceo diuisiones,, tani faciles. E laudito Cliebibouema. Exposs. Io. Hoc praeceptum tres habet partes. Prima, cum epia Clichtho. theton hoc est adiectivum significans substantivi pro=
185쪽
Ietatem, duobus substantivis adiungitur, non debet illud ad singulum illorum repeti: ut non dicendnm est, Egregius vir, u egr gius imperator. Quando enim una determinatio duobus determinabilibus, vel ide determinabile duabus determinationibus adiungitur, no debet illud unum ad singula repeti, sed semel tanta poni.Ergo adiectivum in principio ponendia est,deinde postponenda substantiua,geminato Et, vel Tum,copulata:vt,Egregius & vir, M imperator. Cicero fuit insignis tum colat, tum orator. Secunda nam ericum duobus adiectivis idem substantivum adiungitur,debet illud substantiva praeponi,Madiectiva per Et,vel Tum geminata postponi:vt,orator & grauis,& eloquens, Amicus tum bon', tum fidelis.Et in summa, quando duae dictiones rectae eandem habent dictionem regentem,debent illae gemis nato Tum,vel Et copulatae, suae dictioni regenti semel
tantia positae adiungi:vt,Et virtute, u doctrina insimis. Cicero tum ingenio, tum eloquentia valuit. Tertia pars est,cum in oratione ponuntur adiectivum, M sub
stantivum,a quo quidem adiectivo possit formari su stantivum diuersae significationis a priori substativo, tacadiectivum,& substantivum potius in duo substantiva
vertenda sunt,&. coniunctione copulativa connectemda: vi, Adolescentum probos mores commendo.sic ele/gantius ponitur, Adolescentum probitatem, A mores commendo. Vergilius,Pateris libamus,u auro. hoc est, pateris aureis.Exemplum de adiectivo praecedenti:vt, Nulla est dicenda virgo, corrupto vel corpore, Ves anismo.congrua est. sed,corrupto vel corpore,vel mente:im
congrua. Iram non decet dicere,qubd satis sit epitheton semel poni,quia in id dixeris,Habes praestans M ingonium,& formam. Exemplum de supposito, qaod duo
verba apia sequuntur: vGTu nem id faceres,neq; a rege permittereris.Ubi inepte: vGTu nem id saceres, nem rex permitteret. Exemplum de obliquo, quem gemina res gentia apte sequuntur: ut , Tibi nem prosui, nem noε
cui unquam. Vbi inepte: ut, Te neo iuui, ne obscu
186쪽
T ia aut con currere debet, prius P suerit incongruitam Primum,ut adiemuum,suppositu, aut obliquus ponae ante illud nec,ne ,&,vel,&c.geminatum.Iaeol si post alterum, vel utra' ponatur,vitabitur incorauitas.Unde congrue dix Hs,Ego nem te iuui,nem obfui. Neq; tu ialaceres,nem rex permitteret.Non est dicenda virgo, vescorpore, Ves mente corrupta.Secundu,quod concurrere
debet,cst ut illae particulae geminentur,aut multiplicenti quia si semel ponantur duntaxat, nulla erit inc5gruitas: Vt,Corrupto corpor vel mente,&c entia est,ut sit dis strepantia accidentium congruitatis inter praecedens,&quae sequuntur ut enim recte diveris,Ego te neq; osten di,nem iuuuita inepte,Ego te nem offendi, nem profui. Est vhi ista incongruitas minus quide percipitur, sed nominus inepta est:ut si dicas,Tu haec ota partim ex literis mcis disces,partim te nuncius docebit.quii dicendii sit, partim o literis meis disces,partim ex nuncio.Sed haec pro hac regula satiet putem: verum quia colust plures rogulae venustatis scitu dignissimet,in hoc opere habentur. Nolui eas,ati alias in unum facisculum contrahere.
Usemuntur regu Ie venustatis per censi uni milest e. Prima regida venustatis egr
accidentium concurrunt,cofformari vult tertium vel digniori per conceptionem, positioneiu,dut euocation
Pro hac regula notandum est primb,qtibi construmhilia hoc loco vocantur'aut duo substantiva respectu actiectivi: aut duo antecedentia respectu relativit aut duo supposita respectu Verbi. Tertium autem est adiectivum respectu substantivorum, aut relativum respectu antes cedentium,aut verbum respectu suppositorum. Secundb notandu est accidentia gr5maticalia, et actcogruitate faciunt,quatuor esse:G cyrus respectu adiectis
187쪽
ia mersoriam resarctu verbi numera respectu quiuis,&casum respectu repentis. Tertib notandu est dignius constructibili dici,quod est prioris generis,personae,aut casus,fim ordinem,quo ponune a grammaticis: pluratis
uus tamen numerus praepollet. Item maius comune Gonus comuni dignius censes. Vicinius aut ex situ notum
est,nisi tertium ponae in medio: D tunc praecedens censebitur vicinius. Quareb notandii,qubd triplex est Muν zma: A moeriori, Quando tertium ponitur ante mbo constructibilia. Ab inferiori,quado ponitur post ambo Et a medio,qn ponit inter utrat. Exemplum primi: ut, Fleuit mater,u liberi eius.Secudi:vi,Mater,& liberi ei' seuerunt. Tertii: vi,Mater fleuit, M liberi eius. Quinibnotadum est hac regula multas speciales inferri posse, quarum prima est.
Quoties duo substantiad diuersoru deuidensium ed
ad ideperianetla,quoru alteru alterius determinatiuum est, medidie focum tutico formandum est tertium primcipabori,quo Vere magis commune est.
QVt,Athenae,ciuitas olim praestantissima. Et,Quanta est gula,quae sibi totos Ponit apros,animal propter conuiuia natum vhi suu utria substantivo adiemuum coρ haeret.Uerba autem sere praecedenti substantivo consormantur,siue id magis, siue minus commune fuerit: ut, Quid meruere boues, animal sine fraude, dolis Nisi Prolixitatem aspernarer,dicerem appositionem apte fieri aut proprietatis explicade gratis,aut discretionis facienax,aut aequivocationis tollendς,cum epitheta ponune: Vt, vergilius poeta optimus. Emus Thraciae fluuius. Ida mons in Phygia.Canis Raus ardentissimum. Diceorciri praeterea quibus modis substantiva ad idem pertis mcntia in numero discrepant. Nam in genere saepe, in casu nuncP.Primb,si alterum sit collemuum: vl,lte mos quondam felix pecus,ite capellae.Secundb,dum minua
commune singulari caret hvt, Athenae ciuitas. Tertiri
188쪽
dii duo sint singularia: ut, Castor,h Pollux fratres Ge melli.Sed pergedu est nobis,quia haec altesius sint loci.
Quoties pronominibus primae,vel secundae personae expresse,aut 'cile istelligibili additur tertia eiusdem rei, tune versu conformabit diuori: π dici ε moediis.
Qui, sum pius fi neas.Qui legitis flores &c. - . De conceptione personarum.
- , ' Quodo diuerse personae per coniunctionem eo 'u latriam eoniunguntur, verbum plurale digniori eous formebitur.
EUt, Egregiam verb laudem, M spolia ampla res rus Tudi,puerq; tuus. De conceptione generum.
Quoties diuersi genera per coniunctonem copula tutam copulantur, adiectivum, o relatiuum deuiorieonformabitur, Ur,Vitiu mulier probi.Fit cita implicite: vGUna dolo ditium si Remina victa duorum est. Ubi de Venere,M Cupidine loquitur. Tertium tamen venum s ed neutru genus transit, quoties res sunt inanimae. Vt, Lunam, M stellas,quae tu fundasti.Arcum s episti, A calamos,quae tu perverse Menalca, Et cum vidisses puero donata dolchas.Mille sunt eius rei exempla.
rum plurale per copulatium coniunguntur, tertisi. erupturdiis numeri. Ut,Ioannes,& Petrus currunt.Preceptor,& discipuli
concinunt. De conceptione caseum.
Nominati s cum abluuio medicule praepo sitione
189쪽
CUM COMMENTA. AICEN. is Cum,cum tertio plurali cou frui possunt.
Exemptu est in regula. Simileo volui illud secudi A n. Vergilius Divellimur ide Iphitus, u Pelias mecu. Sed aliter loquit Horatius. Horati' in arte,Tu ql ego,& ppti mecu desiderat,audi. De relignis
Quando duo, vel plurd eon fructi ilia diuersorum accidentium cocumsit,conformari potest tertium ubis ubi situm viciniori.
Exemptu: vGCotristatus est rex, M omnis Hieroso' ma cu illo.Hebraei sunt, x ego.Hic illi' arma,Hῖc currus fuit. Sed de tertio e eplo sit sub alijs verbis haec regula.
si Secunda venu satis regula. Quando plura consifructibilia praecedunt, fertisi vesnu Se quadrat ultimo .i verbum debetsequi ultimu sipspositum,uilii periimilitudinem, aut comparationem los quentes ipsum retorqueamus ad primum.
Id em tunc principale est,& cxlcra accetaria. Ex lade similitudine: vGEgo sicut faenii a tui. non, aruit. De coparatione: ut,Ego id melius,quam tu,lacerem: no, saccores. Sed repetenda est,quae praeposita est regula.
Tertia regula venussutis. Quado plurasus Santiva reruinanima taru coniuno Iuntur,pulorididitur adiectivum,aut relatiuum plurali neutri generis,cuilfunq; illa generis fierint. Exempla patueriat supra. Repeti etia pol regula Ualis. Qiιarra regula venu satis. Quoties pol'unuin adiectiuu sc.ut in epitonidie. Quinta regati veni latis. Quoties relatiuumsuo antecedenti praeconsiliuitur, se vi ambo ab eo e regi videantur,einsem erunt ea iis.
CExemplum vi, Populo ut placerent quas fecisset labalas. Dico quoties relativum ptaeconstruitur,nam postpost situ antecedeti no preiudicatiunde dic Ut fabulς, quas
190쪽
fecisset,populo pi acerent.I n illo autem primi Enei. Uulatis x his mecum pariter considere regnis Urbem quam natuor vestra est, subducite naues.Ordo est, Vultis considere liis regnis D sup.vultis urbem qua statuo ea sum est vestra. Et in illo Teten in Funu.Eunuchii quem dodisti nobis.quas turbas secit.quem infinite posuit in hoc sensu, quem.i. qualem eunuchir dedisti nobis. Ω quaia. quales turbas fecit nobis. Causa diuersitatis est, quia dii Prxponitur relatiuum,quia antecedens regenti eius coohaeret,ab eodem regi videtur quod Latinae linguae solis erilicet ars ῖrammatica refragetur.
Sexta regula, qui e ea diruis. omi relatiuum est in medio duorum nominum,quos rum vii si proprium sit,id rebatiuumsequiuir genus proprii nominis. Si autem virus nomen appellatiuum sit, licenter ubi volumus restodemus laee Seruius .Frequenter alisquenti resFondetur,quoties sis titutivum, diis vocativum verbum intercesserit. Si tamen edi tunc pris/rireqonderis,nihil iniurius sis grammatim.
Sallusti. Exemptu illud Sallustianu,Est locus in carcere, quoa Hierony. Tullianum appellatur.Et illud Hiero.in epistolia Pauli, Liuius In semine tuo,qui cst Christus.Liuius: Anxur fuit, quae nunc Terracinae sunt. Hῖc tria annotanda lant. Prima, quda relatia M antecedens conformari volunt in ponere,numero, M persona,autore Sulpitio. Ovanid autead personam scies relatsuu saepe reserti ad persona possesssoris,non possessi, licet exprimi non rectὰ possico, TaTerentius mea scripta legis,qui sum submotust ad Istrum. Et in iis io Teren.in An. Omnes laudare fortunas meas, qui h herem filiu tali ingenio praeditum. i non dices fortinnas meas.i. mei,ut suo loco docebo. Secunda notatu dignia est,non omnia. Matiua etiam grammaticὰ, ac in tra elegantiam,antecedenti consormanda eta, sed lixe
dii taxat, ille, ipse,iste hic,is,n qui nem ea qui de semper, ut patet per regula Reliqua aut sequenti contribuenda