장음표시 사용
421쪽
iungendum est:/,Quam beatissimus est,qui nuxas m53 ei diuitias contemnit.Quam felicissimus est,qui caduca muncti bona noccifacit.Quintilianus in decimo.Quam maximum silentium scribentibus maxime conuenire nemo dubitavcrit.Nem enim se hona fide in multa simul intendere animus totum polin, A quoquo respexerit
desinit intueri quod propositum fuerat.Et id quo decimo tertio Augustini praecepto ditasius apertum est.
Ommd tertiae declinationis Grae si peritollaba fierint,ad secundam declinationem referuns turi Delphin, delpbinis,delphinus,delphinuel bas,elephantis,elephantus, elephanti.
Q Haec regula decimoquinto Augustini praecepto comsona est.Perito'llaba nomina tantiquorum genitivi singulares nominatiuum singularem syllabis excedui, quae appellatione Latina excrescentia,sive supercrescentia discere possumus.Quum ergo Graecum occurrerit nomen, vel a Grica lingua in Latinam traductum,tertiae cleclinationis nominatiuum sillabis minorem quam obliquos habens,elegantius ex illius obliquo alterius declinati nis nomen formauerimus,quod rectum tertiae declinistionis Graeci nominis etiam syllabis superet:vt delphin tertiae declinationis nomen Graecum est,ia in genitivo format delphinis,ex hoc ital genitivo pulchre formoturnomen secundae declinationis,delphinus, delphini. Sic ab elephas,antis,elephantus elephanti,masculini generis nomen,& secundae innexionis deducitur.
SI aliquod adiectivum babuerimus senisediis latis duri 'el vituperium, utile,vel inutiae, illud potius
422쪽
in dativum substantimi vertemus cum Sum,es,eshuc VirtutesJunt mihi iucunditati.
Hae c regula decimo sextoA ugustini praecepto conso/na est, D praecipit quum verbum substantiuia iungit nomini adiectivo significanti utile,vel inutile, delectabile vel triste,honcstii,vel turpe, aut qαν limoi, elegati' illus adiectivis mutat in sua substantiunt abstractum dativi carsus:vGHic liber erit tibi utilis clegantius, Hic liber erit tihi uti litati. Malitia est hominibus damnosa: sic melius, Malitia est hominibus dano.Literae tuae mihi iucudi fuerunt: p ulchrius, Literae tuae merui mihi iucuditati. uin/tilianus in. iiij. Facientibus iter multum detrahunt fatigationis notata inscriptis lapidibus spatia. Nam & exhausis Iaboribus nosse mensuram voluptati est, & hortatur ad reliqua fortius exequenda scire quantum supcrsit.Nihil enim longum videri necesse est,in quo quid ultimum sit certum est.
ΣVI I. Regula, de qua praeceptis. χviii.ο.χω. IN V, is p ribus Tum, vel Elgeminatum ponimus in imparitas vero Quum a in ed leuius praepo'nitur. Exemplii primi, Cicero tu laude,sum reruscientia valet.Vel, AEneas V fortis, pius fui. Exemplum fecudi, Caesare plurimum udluisse quum populus,runt fructus d rmat.
Haec regula decimooctavo, Ω decimonono praeceptis Augustini continetur.Res pares dicuntur,quae elusedem precii,momentiret; apud homines censentur: ut diuitiae,& generositas, si eandem apud homines aestimatioonem habent,pares dicuntur.Impares verb, quarum Vna alteri dignitate,& perfectione praestat: ut diuitiae,ia virtus. Na qui sana sunt mete pluris faciut virtute quam diuitias.Ital res pares in eade oratioe positae,pticula Tu. vel coniunctione Eliconiungendae sunt: vi,Hlata dis tiarum copia, tum generis nobilitate praestat. Caelatia viribus, .c ingenio valuit. In pates vetb hi.
423쪽
ri,n minori,Tum verb postpositum rei grauiori,maitari adiiciatur:vt,Quum scientia,tu virtus expetenda est.
Si eliquam person qui qui laudare,dut vituperare vo
luerimus,id trifariam facere poterimus. aut cuna genitivo,quod magis4poeticum ei vi,Mareus Casto vir es' magnae virtutis. Aut cum n ominativo ablativo:vi, Mureus Cato vir est magnus virtvte. Aut cum ablativosoli:v t, Marcus Cato vir es' magna virtute.
Quid ad aliquem laudandum,aut vituperandum roquiratur,vigesimum Augustini praeceptum huic regulae respondens luculenter ostendit,tripliciter. fieri posse ibidem monstratum est.Ptimb ponedo adiectivum,& substantivum in genitivo: uti Cicero est acris ingenii, prςclarae indolis,magnae sapientiae. Secundb ponendo adiectivum in nominativo,& substantivum sequens in ablativo: ut, Cicero est acer ingenio, praeclarus indole, masgnus sapientia erub ponendo tam adiectivum, quam substantiud in abito: vGCicero est acri ingenio,prsclara indole,magna sanieliranterdu noetae adiectivii in notave, illus. tiuo ponunt,& substaliuIn genitivo loco ablativixet' cilius, Uritur infelix animi Et idem, O praestans animi iuuenis,quantum ipse feroci virtute exuperas,tamci me impensius aequum est Consulere.
XJ X. Reguti,de qua praecepto.XXL si enumero verbum in sinitiuum vertimus in parcipirim fain eblativi quam accusditui casis i verabum di uod praecedat .Eκemplum primi, Mibi opus est consulere auod melius dicitur, Mini opus cistes fulto. Exemplum secundi Bonam tibi fortunam inuenire curabo: uod venullais dicitur monam tibifrtuu in
424쪽
inuentum eurabo. Evicesimumprimum Augustini praeceptum eandem,
quam haec regula elegantiam edocet.Si verbum infinitio ui modi accusativo iunctum postponatur verbo sinitimodi accusativum secum admittente, elegantius illud verbum infinitiuum mutabimus in participium praeteristi temporis,accusativi casus,ipsum* ut adiectivum cum illo accusativo substantivo concordabimus. Terentius, Adolescenti morem gestum oportuit.pro, gerere. Non Terentris oportuit hanc rem facere:elegantius,Hanc rem factam non oportuit Curabo hanc rem expedire.pulchrius dicitur, Hanc rem expeditam curabo. Aliqua tamen ver ha Ioco infinitivi habent accusativum nominis gerunΦdiui in dus, qualia sunt Mando, Loco, Habeo, Puto, Duco,Decemo, Statuo,Existimo.Vergili Threicio rogi furtim mandarat alendum. Hanc domum habitan, μη clam locaui.Negocium dissicile admodum expedienda habui.Meam valetudinem tibi litetis significandam duxi.Meos tibi successus pandendos existimavi.Hanc tibi fortunam aperiendam decreui. &c. At vero si dictioni opus iungatur verbum infinitiuum, sine sequentis crasus consortio,eleganter mutatur illud in ablativum, si gularem neutri generis,participii praeteriti temporis:X
ensis posita deciderint, ubstant uni in gen
tiuo cadis ponemus,adiectivum vero in eo case,in quoponi debet ed in numero ingulari: gene/re neutro Ledimus:vt multa pecuni patrua sapientia, alip as literas: i Odmelius dicitur multum pecunis pa
425쪽
Quum adiectivum, M substantivum adinvicem iumguntur in oratione,a quo quidem adiectivo possit efformari substantium,secum genriuum casum recipieries gantius illud adiectivum in substantivum singularis numeri,neutri generis,& eiusdem casus,cuius fuerat adistauum,conuertimus,praesertim in nominatiuum,& actcusatiuum,cum in his duobus potissimum haec regula locum habere conspiciatur: substantivum verb in genitivum o sum eiusdem numeri,cuius fuerat prius, secum dum cuius suhstantivi numerum tota oratio vel singula
rum pluralem resoluenda:H,Nullas ad me literas dedi sti: elegant ius,Nihil ad me literarum dedisti.Hic multas habet pecunias,sed paucam prudentiam: elegatius, Hiemultum babet pecuniarum,sed pam Vel paucum prudentiae .Quinolianus inα.Studendum verb semper ubiq;.Nem enim fere tam ullus est dies occinatus,vini hil lucrativae operae ad strihendum, aut ad ligendum, aut ad dicendum rapi aliquo momento teporis possiti
afuisti debeat,adiectivum in principio oratios iis collocamus, s substantiua cum Et, vel Tum ,geminato postponimus:vi, Gesar fuit magnus vir in magnus imperatoriquod Omatius dicitur, eserfuit magnus'vir,o imperator e vicesimumquartum Augustini praeceptum huic regulae consonat. Quando idem adiectivum duobus subsstanti uis adiungitur,non est illud ad singulum eorum repetendum,sed in orationis principio ponendum,& substantiva per Tum particulam,aut c5iunctionem Et, copulata,postponendadHaiorem si quidem sententiae gra
426쪽
nitatem assert geminata coniunctio, & venustiorem elegantia semel posita,quae ad duo refertur,dictio:vt,Ales xander fuit magnus rex,& magnus imperator: eleganstius dicitur,Alexander fuit magnus A rex,& imperator. R ita in caeteris exemplis.
rint,quorum sub stantivum ab adiectivo fors matum fuerit diuerse limitificationis atrimo Iubstantii 'in dii unt potius sisantiva transerens
da:v CGenc,m estne ab honestate naturali discedamus:quod melius dicitur,Cauendum est,ne ab honestote, natur ag discedemus.
Haec regula postremae parti vigesimiquarti praecepta Augustini cocordatiQuu in data oratione Gadiectivo, substantivo,nlut adiectivum possit resolui in substanouum alterius significationi et,cliuersael naturae a primo substantiuo,elegantius illud adiectivum mutabitur in substantivum,& inter illa duo substantiva ponetur comtuctio Euvi, Rex chlamyde, purpurae indust eae sic elasgatius dicitur,Rex chlamyde,& purpura indust est. Honestos iuuenum mores probo: sic elegantius, Iuvenum honestatem,& mores probo. i,
mus,potius illud in Iupinum astitiuae voci transferamus et vi, Hoc est mirabile ad vis dendum : quod elegantius dicitur, Hoe es' mirabisti vise.
Gerundium accusativi vocis autor vocat gerundia indu n accuuiivo casu, cu praepositione Praestriun
427쪽
Ad,positum.Supinum vetb ablativae vocis appellus pinum posterius in u,terminstum,qudd eius terminastio ablativo singulari quans declinationis assimiletur. Ita si nomini adiectivo adiungatur gerundium accinsativi casus cum praepositione positum, elegantius illud transsertur in ultimum supinum:vt,Hoc est facile ad discendum,sed dissicile ad faciendumsic elegantius diciti Hoe est facile dima,sed dissicile factu.ut vigesimumqns tum Augustini praecepum itidem declarat.Quintilianus Quintillas . in primo,Omne conuiuium obscoenia canticis streph: pudeda dictu spectatutarit ex eis cosuetudo,deinde naturaviscunt haec miseri,prius. sciant vitia esse,inde lac luti,ac suentes non accipiunt in scholis mala taxsed in Miolas asserunt.
minime necessarius. Evigesimumsextum Augustini praeceptum hanc regu/lam confirmat.Durioris soni,& asperae pronunciationis dictiones summopere vitandas esse notum est. Quare quum nomen superlativi gradus asperum,& prolatione durum occurrit Oco eius positiuum ipsius ponendum est cum adverbio Maxime.Superlativus enim omnis,postiuo & Maxime adverbio explicandus est:vt, Memo tabilistimum edidit facinus. melius dicitur, Maxime meν notabile edidit facinus.
XXV. Retvti,de qua praeceptis viges septimo. I aliquem maximopere laudare, vel vituperare voluὸ
rimus,laudationis vituperationis eduum in geni
428쪽
fulgor gloriam,vel laudem ilium, 'cinus, crimen auiscelus addemus. Exemplum primi, Marcus Ant inius plurimum eliquentia valuit:quod venustius diris tu Marcus Antonius plurimum eloquent gloria vasbit. emplum fecimdcLueius Catilina eoniurationad natus esὶ:quo delegantius dicitur, Lucius Catilina niurationis1 celere damnatus est.
Huic regulae vigesimumseptimum Augustini praeceppium consentaneum est. Mediocriter quidem laudates, aut vituperantes,causam laudationis,aut vituperationis in abutiuo cum verbo accommodato ponemus:Vt,Cis cero in primis eloquentia claruit. Thracius Diomedes crudelitate notatus est. um verb vehementer,ia impῆ se laudare Memquam ut vitio dare volumus,laudationis,aut culpationis causam ingenitivum transseremus, ac laudando ablativos laudem denotantes,ut glori decor fama,laude, ledore:vituperado verb ablativos vituperia significates,ut vitio,welere,facinore,flagitis,addemus:H,Cicero inprimis eloquenue gloria claruit. Thracius Diomedes crudelitatis scelere,ac titannidi scisso notatus est.
'tita nomin4 singularis, vel pluralis ni
merii ad inuicem eonnectuntur, viciniori res
spondendum est. Si vero pluralis numeri fue rint,ad nobilius traii eundum erit. Exempluprimi, satio respublica Romana merito Pompeio
manus Cesereni secutus φ.Exemplum certq:v Exen citus nol LRomanorus turmae turpiterfugatisistit. . Evigesimumoctauum Augustini praeceptum hanc re Mum quae triperuta est,tatius aperit. Prima pars,Qu
429쪽
duo nomina singularis numesi connectuntur ad verbet, vel adiectivum singulare, illud cum viciniore conueniΦre debetiSi velli intercedat verbam, vel adtestiuum,utril aeque propinquum,cum prscedente:ULQuantum stater,tantum germana mihi dilecta est. Sicut tu me , ita Mego te amo. Secundaparso uum duo nomina, una ingularis,ia alterum pluralis numeri connectuntur ad' inuicem ad unum verbum,vel adiectivum singulare,iblud cum viciniori conuenit:vi,Milites,& imperator vassidus in bello fuit.Non data munera,sed dantis animus Migilius. magnipendendus est. Uergilius, Nihil hic, nisi carmisna desunt. Tertia para, Ouum duo nomina pluralia numeri,diuersorum accidentium grammaticalium cono nectuntur ad Verbum,vel adiectivii itidem pluralis nuν meri,illud debet conuenire cum nobiliori,M digniore personam,aut genus habenti:vt,Vos,u amici fuistis mihi praesidio. Patres, D matres debent ecth filijs dilecti. Ftiam si illa duo nomina singularia connectuntur cum verbo,vel adiectivo plurali,ad nobilius nomen transei dum eae ut,Ego,& fratcr veniemus.Pater,ia mater sunt
Quando comparativus duorum, pluriumue compas rationem non denotat,sed simpliciter positivi significastionem retinet,tunc pro positivo ponitur,maiorem. orvergilius. natam orationi affert. Vergilius,Comites senioris A cestae,id est, senis.Ioannes ad me venit laetior,id est,ixν Quintilian' tus.Saepius ad te literas dedi.id est,saepe.Quintilianus in primo.Hi sunt qui parua facile faciunt,ia audacia prouecti quicquid illi possunt statim ostendiit, possunt autem id demum,quod in proximo est,uerba continuant, haec vultu interrito nulla tardati verecundia proserunt. Non
430쪽
mestum praestant, sed citb. Non subest vera vis, nec peritus immissis radicibus nititur,ut quae summo solo spatasa sunt semina,celerius se essunduti& imitatae spicas, licthulae inanibus aristis ante messem arestunt.Vbi celeri', pro celeriter ponitur: quod quadragesimo Augustini praecepto clarius elucidatur.
Secundum ti quadragesimu Augustini praeceptum hanc regula clariorem reddit. Licet quodlibet lepus cosiunctivi pro tempore indicatiui sibi respondente ponere praesertim autesne praesens coniunctivi pro prisenui dicatiui: ut, Tibi persuasum esse velim, nihil mihi tuo amore grati' esse.id est,uolo.Praeterea prsteritu perfectac5iun Dpro prcterito perfecto indicatiuho,Nemo se id facere posse desiperet,quod alium fecisse viderit.id est, vidit.Denim futurum coniunctivi pro futuro indicatis virvi,Si meis precies acquieuetis, me tibi perpetur, deo uinctum reddideris.id est,reddes.Si aliquid ad me lites rarum dederis,nem mihi profectb gratissimam feceris. id
XXIX.Regula,de qua pMcepto.&Mi. SI 'erbiim finitum habuerimus eum Q rioc conivnstctione,ea remota eleganter illud ad infinim uni res ducemus:vtGaudeo quod tribimium potestatem consecutus fueris:quod melius dieitur, Te tribunitiam
potestatem consecutum' segaudeo.
Primum M octogesimum Augustini praeceptum eandem cum hac regula sententiam exprimiti verbum finisti modi cum particula.Qubd in oratione positum, et gantius abiecta coniunctione mutat ut in verbum in/sinitivi modi, Sc nominatiuus in accusativum. Obser uandum tamen est summopere, qubi eadem temporis