장음표시 사용
431쪽
ratio seruetur,ut praesens in praesens, praeteritum in praeternum,u futurum in futurum commuteturi Vt, Audivi quod pater adest: Audiui patrem adesse. Accepi quda pater rediit:Patrem rediisse accepi. Intellexi qudd Ioannes huc propediem venturus est: Ioannem huc propediem venturum esse intellexi.Et haec regula in verbis actitas, passivis,neu tralibus,deponentibus,M communibus veritatem habet,& locum.
O ni Hiquod diliectivii Mornare voluerimus proferemus illud persῆκm oppositum addita negatione: vLCicero fuit liter drimi peritus: quod elegantius dicitur, Cicero fuit bdud uesius P.
Centesimum sexagesimumsextum Augustini praeceρptum hanc postremam regulam manifestat. Si adiectis uum nomen,quod alterum habet adiectivum sibi oppositum,in oratione positum fuerit,eleganter loco eius allectivum ei oppositum praeposito adauerbio negandi Non,ponetur:/,Cicero est peritus eloquentiae: sic et canter dicitur, Cicero haud est eloquentiae imperitus. Magno affectus sum gaudio:melius sic dixerint omnes. Non mediocri assectus sum gaudio. Quintilianus in.ii. Disertu praeceptorem,prudentem quo ,ra non ignarii docendi esse oportebit,submittentem se ad mensuram discentis:vt velocissimus quis si fores iter cum pamula faciat,det manum,et gradum suum minuat, nec procodat ultra,quam comes possit.
432쪽
manorum ladoci Classithouci Neoportuensis e Ositisne dedodid,adiuuentutis eruditionem, stquuntur. De Imperio Romano,s Senatoribus. Rimo imperium Romanorum reges habue - Mn re et omni primus fuit Romulus. Secui L. - , D mum a Pompilius. Tertius aullus Ho
liariistilius. Qui tus, Ancus Martius. Q urn
ius,Tarquinius Priscus. Socius, Servius Tullius . Septismus,Tarquinius Superbus .Post cuius mamonrn conssules ereditsunt. Senatus erat focietas, ac collegium senatoririqui emtum primo numero per Romulum si bilitibunt deinde regibus Mactis,senatus numero dus emtum adductus est omnes patri, conscripti nomis
natisnuiue aetate iue edi fatuue similitudine, quodsi cisti parens labem s,itam irempublieam regebant. Eos rum dignitas tota eorum vita perdurabat, Orumst filii Parisii dicebit turiCQuum Roma auspiciis Romuli condita esset, septemssibinde teges eius imperium tenuerunt de quibus Hostus libro Epithomatu primo.Haec est inquit,prima aetis populi Romani,& quasi insantia,quam habuit sub regi
h Ieptem,quadam fatorum industria tam variis inges ruo,ut reipublicae ratio,& utilitas postulabat.Na quis Romulo ardentius Tali opus fuit,ut inuaderet rem Quid Numa religiosius Ita res poposcit,ut serox populus deorum metu mitigaretur. Quid ille militiae artis Tulluse Bellatoribus viris quam necessarius,ut acueret ratione virtutem. Quid aedificator Ancus e ut urbem Colonia extenderet,ia ponte iungeret, D muro tuere. tutilam Uerb Tarquinii ornamenta,& insignia, quanta
principi populo addiderunt ex ipso habitu dignitatem Actus a Seruio census,quid effecit,nisi ut ipsa se nos β
433쪽
ret respublica postremb Superbi illius importuna dnastio nonnilnL,immo vel plurimum profuit.Sic enim esse Etiam est,ut agitatus iniurijs populus cupiditate libertatis incenderetur.Haec ille. Exactis,expulsis ob stuprii illatum Lucretiae a Sexto Tarquinio,filio Tarquini vis Perbi. Senatus,nomen collectivum aliquaclo,est multitudo,u collectio senatorum vi,Senatus hoc agenda decrenitiErant enim Senatores viri aetate graues,n prudentia in signes, qui consilio rempublicam tuebane Diuisit A Romulus populum Romanum in Maiores, quos Senatores ab aetate nuncupabat,ut prudentia,& consi, lio reipublicae praeessent: u Iuniores,quos bello geredo - deputabat.Inde Senatorius a,um:vi, Hic est vir ordinia δdumus senatorij. Senatores etiam dicebantur patres conscripti. Sallustius,Delecti quibus corpus annis infirmum,ingentu sapientia validii erat:reipublicae consultabant:hi velatate:vel curae similitudine patres appellabans Vocabis tur aut Coscripti,qubd eorum nomina literis aureis in quadam tabula inscribebantieorasti filii Patritis vocabastur.Unde virum patritium vocabant Romani, qui de sanguine senatorum,patrii. conscriptorum estit.Et arisenatus Romani similitudinetra Parthisia senatus instis tutus est:& qui illius ascribuni numero inuos vulgb dominos de partamento vooant recte senatores dicuntur. Nonnii P Senarus capitur pro loco, quo senatores cori ueniebant ad consultandum de reipublicae negotiis: vi, Hic oratione habuit in senatu.quod Ope apud Ciceronem est inuenire, M tunc per Meton aliam capitur conarentum pro continente.
eio perduras st. Anno completo populus Roma nus congregabatur in campo Martio in comitiis.
o de consilibus eligendis pertractabat.' Officium eo
434쪽
ρlum id erat,exequi diligentia, o opera voluntatem, o iussasenatus. Eis data potestas erat damnandi, atq; absoluendi Ques considem duodecim homines secures manibus gestantes praecedebant, τ bi Lictores appellatifunt. Dictator erat officialis populι Romani,qui Dpm caeteros magistratus praferebatur bonore,ais potentia,quoniam nemini fas erat de sententia dictatoris
querelam egere,aut ipsit contradiceremee dictator eliges batur,nisi ubi maxima nee illas adbse agedum rons
publieam measset.Qui etiam dictatorsubfe Magistrumilitum babebat,quem ipse elegisset. Dictatura sexto
mense finiebatur,citius tamen,aut tardius, prout peris cule,cr neces itas reposcebant. Imperator is dicebas
muni concordia vel eonjul, vel dictato vel diiusti H ius niti' dius. Ft quilibet imperato vel duκ,m foexercitu officiales habebat, qui legati dicebantur. Hi omnibus aliis antepositi,ubi imperator interesse non poterat,eius vice potiebantur. Consules,qubd plurimum reipub. consulerent,dicti Consulas
sunt .Bini singulis annis creabantur. Romani annorum supputationem,rerumsti gestatum seriem per consules designabant,ut Grsci per Olympiades. Tepus enim, quo quid factum esset,per eos, qui tum consules erant, signauerunt.Hi ne per omnia regiam potestatem sibi vendicarent,lege lata institutum est,ut prouocatio ab eis ad pospulia esset: neue possent in caput ciuis Romani animadν uertere iniussu populi,solo hoc eis relicto,ut coecere pos t,& in vincula publica duci iuberent. Inde Consulaν
dictus,qubd Marti consecratus esset.De quo Titssilui. Ager Tarquiniorit,et inter urbe, M Tyberim erat, Marti consecratus, Martius deinde campus fuit,in eum qubdmultitudinis capax erato populus Romanus ad cin
435쪽
Lictor gendos magistiatus conuenire solebat. Licto magis
stratuum minister,ac latelles erat,sic dictus ut nonnulli
volunt) a ligando,uel qubd virgarum fasces ligatos gerebant lictores, vel qubd quum magistratus populi Roν
mani virgis quem. Verberari iussissent,crura eius,ac manus ligare lictores solebant.Alii Lictorem a lino,vel liscio appellatum dicunt,qubd lictores licto ex transuerso cincti erant.Erant consuli lictores.xii. Caeteris verb magistratibus,quales sunt proconsules qui extraordinaria gerunt consulatum praesides,praetores,& caeteri id ρον
nus, tantum sex. Dictator,qubd a consule dicebatur. Dictator cuius dicto audientes omnes essent,appellatus est.Erat extraordinarius magistratus,tum solum quu vis aliqua maior repentὰ oborta, ingentem urbi cladem minitari videretur,creari soliff.Habebat dictator ius animadueis tendi in ciuis Romani caput,nec ab eo prouocandi ius erat:lictores,ia uniuersa regum insignia habebat.Dictatori caeteros magistratus cligere licebat:a quibus dictandis,quidam volunt dictatorem appellatum. Eligebat sis hi dictator magistra eatis,a talis apud dictatore erat,quales apud reges tribuni equitu elerudi: vidi dictatori iusta summu inpopula erat,ita magistro equitii in oes milites.
Imperium Cuius Ossicium Dictatura appellatur. Imperii appeis
latio tametsi diu militare ossicium in bello fuisset, cono suetudine in inductum est,ut hi,qui reipub.Romanae gubernacula soli tenebant,imperatorium nomen ad dignitatem transtulerint,regio nomine reiecto,quod post exactos reges odio Romanis habebatur.Quippe impraratores dicebantur,qui senatus,& populi Romani iussis, vel ducebant exercitus, vel prouincias administrabania singuli duos legatos hahebat Itaq; hi non domini erat, , sed ministri,iuis in tyrannidem versus sit hic magistrastus,& imperatoris nomen in eum tranata sitiqui Romani imperii gubernaci la tenet.
436쪽
procreati .Hi eralit liberi, exemptiin Urbe, Nextra urbem Romam per unum miliere, eo se re ducsi disebantur.Etsi quis magistratus dbus eos cootumelia vlid assecisset,imned eius emi, in templo Iosuis consecrabatur, qudriim ministrifustellites,vidlas res appellabantur. Praetor erat officialis,qui iusticianitati tribueba mesos coercebat innocue viuetes tuta
ficu potestates iue praepositi, siue salvi deiunt. Et id ossicium ideo repertum est,quid in bellis missules
admodum oecupat iuri reddendo vacare non poterant. Priectus erat magis batus, eurus eratinun ire,ee prosuidere necessitatibus reipuι. praecipue tamen annonae, ne residurare omnes defectus urbis aduenientes quusuperiores magistratus urbe Meesserant,issummus dilministirator cum rege manebat. pontifices disebantur principes antistitum, acrorum auguriorum , latis quos unussummus pontifex minimus ineponti'cunire Macrorum habebatur. Tribuni trarii dicti sunt,quibus tributa soluebanturi
postea verti tribuni etiam vocati sunt, qui magistratum gerebant,ut regum tempore tribuni celetum, uitum , qui centuriis praeerant:postea iacti sunt tribuni militum in castris,qui parem cum consulibus haberent potestate:& in dissensione plebis a patribus facti sunt Tribuni ple . , his,quibus maxima est tradita potestae, quippe M pio. Nbum
uocabatur ad eos,& omnia senatusconsulta nisi per eos approbata, M subscriptione T litem a tergo signata fuissent,irrita habebantur.Hi potissimum plebem,ne a patribus opprimeretitutabant,nobilioru impetu reprimetes Praetonquasi praestor,magilitatus popu Ro. creatus, s- quis quum consules ab urbe bellorum gratia auocaren
tui institutus est, ut in urbe ius teddetet lagitiolas plo
437쪽
ctebat,innoxios subleuabat,ia unicuim iusticia administrabat,sicut nunc urbium praepositi,& potestates.id est, qui funguntur autoritate iuris reddendi.Quippe Poteν stas abstram dignitatem significat .aliquando concrete eum,qui dignitate,& praetura fungitur. Inde Praetorii locus ubi ius reddebatur a praetore. Praesectus erat, qui annonae pro ipsius urbis alimonia comparadae praestpositus fuit.Hic emendi frumenti curam habebat,adues hi undecun ,& aduectum iusto precio venire faciebat. Si ultra necessitatem habebat,in medium cogebat pr ferre.Et peculiari nomine Praefectus annonae dictus est. Erat praeterea apud Romanos Praefectus urbis,qui tootius.vinis administrationem absentibus maioribus magistratibus habebat. Et Praefectus vigilum, qui multo praesidio munitus urbem noctu circumire, prohibere incendia, aut excitata extinguere, effractores, fu/res,& caeteros id genus homines noctu nequitiam exercentes comprehendere,& in vincula coniicere habebat, qualem Gallico sermone vocant,le cheualter da guet. Pontifex appellatus est a posse,ia facio,vt plerit volun vel potius a ponte,& facio,vt Varro rradit: nam a pontificibus pons sublicius primum est factus,& postea saepe
reparatus,necnon caeterorum pontium restituendorum
his cura data erat .Erant autem maiores,u minores pontifices,inter quos unus summus,qui pontifex maximus, siue summus pontifex dicebatunquod a Romanis vetoribus sumptum,nostrae quom religionis homines seruat. Nam minores pontifices,episcopos vocant,maiores potifices archiepiscopos,u papam,summum,maximum.
pontificem bd ecclesiae catholicae praesit appellant: inde Pontificatus,ipsius pontificis dignitas: & Pontiocius,& Pontificatis,adiectiva deducuntur.
De Censeribus, Quaestoribus,s AEdibbux CEnseret erant magi stratus maxiniae autoritatis
438쪽
CvM COMMEN. IOD. CLI . se missurbserum, municipiorum urbi mitimori
videbit δ haberentur, pertractare:urbis, ciuilina imo
pensis superueratu refccarcinoribus praeeste. Hi maris gratus in initio suo quinquennio perdurebant. pol'ca decem octo mensium terminus ipsis statutus est.
Qimestorum erato scium inquirere reipublicae ratio es, urbis Romanae veGigalia,proueritusque exigere. Contronesi ciuium bis eoram aleban tur:ab bis,questio vis,
litibu finis visententiis, aut aliter imponebatur. Interrere,erat os sciatis,cui plena,q integra pote/po erat eligens metiistratus,qui dyceptationis vi eos initiis eligi non poterant.Ed dignitas sicut populi vo/luntate dabatur,ita perdurabat,ssu id eleitione cessabat. Aediles erant olf ciales,quibus cura templorum co/mittebatur, ponderum mensurarum, sordibus exspurgandae ciuitatis, multaruis rerum aliaru . sedebant in fellis eurulibus. Cotrouersiae de Uuris eis eo ram agesbantur loca totum publica, V resipublicas,nilnt pri/ndrum curabant. Censorea a censendo votitati sunt, bd rem suam Censor quiso tanti istimare solitus sit,quantum illi censuissent. ucstimassent. Hi quum propter diuturna bella census,is;
matio b rerum,ac bonorum, secundum quam tributa pendebantur,sacta non esset, consuleso bellis impliciti id praestare non possent,Censores creati sunt,qui quinto quoque anno censum agerent, ciuiumq; Romanorum numerum,ficultateni recenserent:& a censu agendo Celares appellati sunti Cura deinde morum,ac disciplinae Romanae huic magistratui tradita,intantum ἰὼ autoritas eorum creuit,ut sub potestate censoria essetius priuat
rum, publicoruru locorum,uem l myuli Romani,in senatu legete, senaepsicipe desciibere,cesum agere,luctata
439쪽
condere,equu adimere,& quos putassent paru dignos, senatu amouere. Inde Censura, dignitas censoris est.
Quaestor Quaestores per syncopa quasi, quaesitores dicti sunt. vergilius. vernQuaesitor Minos urna mouet.Hi pecuniae publiscae quaerendae praepositi erant, vectigalia agebat,ia aetarii curam habebant.Maleficia quoq; inquirete solebant, propter quod a quaestionibus exercendis nonulli putat Quaestores appellatos.Legitur etiam quaestores apopustio creatos fuisse,qui capitalibus rebus praeessent, & hi Q aestores parricidij nuncupabantur . Inde Quaestura, Iate, in Ddicium qu st*ris. Interrex est,qui populi consensu Ioco magistratus constituitur propter tumultuationem,& dissensione eligentiu no electi, quia tamen eligendus EI .Uel qui potestate habet tale magistratum eluendi.
Quod fm,tarius est illius dimonis fignificatu. Inde Interregnu est,quia loco magistiatus Interrex cieatur. Tistus Liuius, uu sine curuli magistratu respublica esset, patritii coiere,& interrege creavere: contentio, contalesne an tribuni militum crearentur in interregno, remcdplures dies tenuit.Proprie tamen Interregnum appellatur id tepus,quo regnu vacat rege,hoc est ante. in demortui locu nouus rex praeficiatunia Intertex,qui inter
Edilis ea regis locu tenet. Aediles ab aedibus dicti sunt,magis strat' erant, qui no modb sacraru,sed etiam priuatarum aediu cura gerebant,ludos quoscul,& ex quacunq; causa instituere ad eos pertinebat Comoediae quoi,M Tragoediae aediliu iussu recitabantur,ia loca in theatro assis
gnabantur.Siquis seruu,aut iumentu morbosum, uitioosumve pro integro,sano* vendidisset, edicto aedilium emptori succurrebatur.Hi etiam curam gerebant, reloacae,& aq ductus, caeterat aedificia tam priuata, quam publica,lauta,munda,& integra seruaretur.Denil quicquid vitiosum pro syncero,fractum pro integro venum dabatur,aedilium imperio reddebatumido aedilitiu edisnum dicebatur.Et quia aediles sella curuli utebantur,saltem patritit,aediles curules dicti sunt.Alii ex plebe aedis
440쪽
fidilitas, fidilitatus,& Edilitium,est ossiciu, dignitas, Edilis.
De Chilidrinis , COmiris, O Magistratibus. CHiliarchae mille militibus prUidebat. Centurios
nes centum militibus praeerant. Decuriones decemilitum erincipes base Otur . Populus dicebastur uniuersa collectio ciuium Romanorum: pleris tramen opinantur nessenatores,necppatriuosm populo . - numerari. Plebs populi pars erat ex abiectioribus cons
stas, scilicet populus minutus,cuius Tribuni plebistutores erant. Comitium dicebatur electio mustratu flue Pialium :item locus, tempus electionis,comitia discebantur. Magis batus generaliter dicebatur quaelibet liquitas,aut officium Romanorum:quanquam interdaufeialem, aut officialium collectionem deli ut . Milistes generaliter dieebantur,qisicunq; iureiurado accepto
millitiam percisebit, iue pedites,siue equites profici crarenturaurina ue Alderat trusintdequitum contuber . nium, sicut Manipulus decem militum erat consortiam. Chiliarchus a clailia, quod est mille, D arctos, quod Cldsiarchiam
est princeps dicitur , quasi mille militum princeps. Cliis lias enim mille annorum est spatium. Μantuanus , Ex horis nox, ato dies:ex nocte, dieo Lunigenae surgunt menses,ex mesibus anni, Lustra,& OKmpiades nemo/tis de nomine disti Et qua centuplici volvuntur secula cursu,Chiliades ei cadunt, quarum iam quinta recessit. sic Hecatontarchus, qui centum militibus pretest,& hic Latine Ceturio dicit: & Petacotarchus, qui quinquagimia militum est princeps:& Decarchus, qui decem: & hic Latine Decurio appellatur Populus, collectivii nomen est, sua appellatione Romanos omne s ta nobiles,quam lynobiles complectens.Et diuidebatur in patres, patrii