Historia Majoris Britanniæ Elektronische Daten : tam Angliæ quam Scotiæ, per Joannem Majorem, nomine quidem Scotum, professione autem Theologum, é veterum monumentis concinnata

291쪽

De Gestis Sco TORUM. LIB. V. '

linquentes, Anglorum annales, ubi mansimus, aggredi

CAP. XVII.

De Eddiardi tertii Anglorum Regis

paedonomis, i. e. pueritiae Πιberam

toribus. De Adere inter Scotos ta glos icto. De Roberti Brusei

praestantia , Scottae libertate, contra Caximum. De contentione super regimine principis habita, tade morte patris ejus nonnulla rep

tita.

NEPTEM eomitis Hannoniae EdNardus tertius

anno millesimo trecentesimo vigesimo septimo in conjugem duxit: cui propter juventutem duodecim viri in Anglia praecipui sunt deputati, sine quorum consilio nihil ageret; qui in partamento quotannis responderent de his quae tempore sui consilii fiebant; archiepiΩcopus Cantuariensis, Eboracensis episcopus, Wincestriae episcopus, Herserdiae episcopus; & octo viri temporales, comes Lancastriae, comes Marchalli, comes Kentiae, & comes Guarenae ; & quatuor aurati equites sive harones, Thomas Wake, Henricus Percius, oliverus Ingliam, N Joannes Rous. Multa tamen consilio Isabellae matris Regis N Roia geri Mortymeri fiebant.. Post haec anno secundo regni sui

292쪽

23'De Gesis Sco TORUM. LIB. V.

partamentum sive magnam congregationem apud septentrionalem Hampioniam Edwardus collegit; ubi conclusum est ciuod Edwardus serorem Joannam de Turri David, Bruseo Seotorum Regi in conjugem traderet, abrenunciando omni A b. juri superioritatis in Scotos praetense: & quicquid vere vel tos in matri apparenter Regibus Anglorum Scotorum Reges secerunt, hoc annullavit, revocavit re irritum fecit; dc hoc authe ''tice sigillavit. Insuper re nigram crucem, Preciosim illam Nigra em. in reliquiis habitam, quam avus ejus de Mona abstulerat, Scotu restia restituit; insuper terras quas olim Angli in Scotiam habebant ex toto & in perpetuum dereliquit: Zc Scoti triginta librarum millia argenti Edwardo Regi darent. Hoc matrimonium Bervici, praesente Regina matre Dannae, completum est. Postea invectivam in Robertum dc Davidem

Bruseos Caxtonus facit, quot verba tot mendacia assumens:

asserens videlicet quod Anglis a diebus Bruti subiecti suerant Scoti, re quod Albanactus primus Motorum Rex filius Bruti erat: re addit, istud per Scotorum Anglorumque annales est notum. In parte, licet non in toto, rudi viro danda est venia : modum loquendi Vulgarem Anglorum Motorum hostium imitatus est. Uitam Roberti Brusei - . . cum quocunque Anglorum Rege Vir neuter, id est neque ita praeconia. Anglus neque Scotus, sed simultatis eorum expers, recte

comparabit. Et forte Roberto post Arthuri dies, si vera

de eo reserantur, praestantior invenietur nemo. Rursus

1alsum est quod a Bruto originem Scoti traxerunt, ut in libri fionte diximus. Et illo dato non concesso, eo inficias quod Anglis vel quibuscunque Scoti cum in Britanniam venerunt erant sabjecti. Suum Bedam Anglum Venerabilem. legat & perlegat, re inveniet quod non ibium Scoti Britonibus non erant subjecti, sed eos Romanorum ope adjuto; erebriter intrepide invaserunt: nec in Beda unquam stiperioritatem inveniet ullam. Si Ed ardo Langichanks, hoc est Edwardo primo post Northmannos, Joannes Baliolus se subjecit, hoc non juvat; tum primo, quod a suo jure, si quid praetendebat, destitutus erat; tum secundo, quod non erat in libertate constitutus; tum tertio, quod Rex. liber

293쪽

De Gestis Sco TORUM. LIB. V.

non potest ad nutum suum populum alteri subjicere. Et per idem, non valet Edwardi Balioli subjectio siqua secta AEdwardo tertio. Consilio suorum prudentissimorum qui suo lateri adhaeserunt superioritatem illam mathematicam Scotorum Ed ardus tertius annullavit. Non valet istiusCaxtoni dictum, quod hi consules a matre Regis & Rogero

Norty mero regebantur; quia duodecim viri in toto regno supremi, quatuor episcopi, quatuor comites, quorum aliquierant Regis avunculi, dc quatuor barones senes, contra rationem ab una muliere & viro parvi momenti regerentur,

eli inopinabile ec indecorum. Rursus dicere Anglos in Scotos superioritatem habere, est lites & hella inter Christianos alere, quae finem non sunt verosimiliter habitura Pro hac superioritate Edwardus primus injuste Scotos vexavit, S multos interemit. Nonne Guillelmus Wallaceus, Robertus Bruseus re alii Scoti illius temporis non pauciores Anglos trucidarunt; nec quieverunt quousque ad limites quos Alexander ultimus dereliquit devenerunt λ Et si E Mardus tertius multos de medio viventium sustulit, & sum promissioni contravenit; & erga amnem fratrem & serorem peccavit, Edwardo Baliolo favendo. Edwardum utrumque, Anglis extinctis, Scotiae primores sine Rege expulerunt: nec Anglorum Rex aliquis unquam illa superioritate gavisus est. Scriptorum honorum & sapientum est paci consulere re non aperire seminaria Nili r quare hi duodecim prudentes viri ad Regem regendum electi, quando partamentum apud septentrionalem Hampi iam tanquam sanguinis Christiani effusionem abhorrentes, ut seminaria belli a suis Regibus tollerent, onmem superioritatem praetensim quae in rei veritate mathematica estin annullarunt, probe consuluerunt, quia pro hac superioritate in eorum tempestate ducenta A plorum Scotorumque millia desiderata sunt: dc Scoti remanentes non minus potentes ad Anglis resistendum quam sui patres erant, & pro firmiore pace matrimonium contrax

tunt. Et sic judico semper faciendum, ut Anglorum filias Scoti Reges accipiant; oc contra: & sic uno dierum ad totam Britanniam jus verum alter habebit; quia sine vero jure Di circo by GOrale

294쪽

De Gestis Sco TORUM. LIB. V.

jure, non video quod Anglos Scoti, vel Scotos Angli e plent. Matrimonium ergo prudentum consilio initum est. POST matrimonium inter Ioannam de Turre serorem Misardi tertii re Davidem Brustum, Iabella mater Regis, euiari, o

re Rogerus Mortymerus Regem utrumque rexerunt. Hoc Regis. indigne serentes Henricus comes Lancastriae, Thomas Br therion comes Marshalli, Edmundus Wod stoli avunculi Regis, volebant quod Rogerus Mortymerus curiam relinqueret, de suis Regina viveret, nil tangendo eorum quae ad regnum pertinebant. Qiod Regina intelligens, Regi filio persuaserat, ut viros mox colligat, stitim invasurus Henricum Lancastriae comitem qui apud Bethsordiam residebat. Cui Rex acquiescens, una nocte cum matre xxiii. millia passuum equitarunt, quatinus comes Lancastriae caperetur: 1ed comes Marshalli re comes Κentiae pro comite Lancastriae intercesserunt, ut xi. mille libras Regi daret, bc suam pacem haberet. Posthac apud multos rumor diVulgabatur, quod De Edisaedi Edwardus Carnarivanus pater Regis superviveret, & in arce in arivmi de Corsf in Thomae Goumay custodia. Quod frater ejus Thomas Wod stolius comes Mntiae intelligens, literas Thomae dedit, quod laborare voluit ut stater ad regnum restitueretur; gratia cujus & potissimum consilio Mortymeri occisus est. Et post hunc Mortymer erat superbus: contemnebat enim principes, ec privato comnrodo totaliter studuit; dc cum hoc Ed Wardum Carnari vanum occidi fecit. Demum luit extremum supplicium anno Domini I 33 o. sicuthene meritus est Τemporibus peccata latent, dc tempore

parent.

295쪽

αια De Gestis sco TORUM. LIB. V.CAR XVIII.

De periculo in quo Versantur Regum affectae, b de factionibus in Scotia sub Damide Brusto habitis.

Regum asse clarum periacula. Ioannes Baliolus hi Franiscia

testa.

HIC animadvertant homines, nihil pericuIosius essσquam Regum lateribus coassistere. Homines ut plurimum Regibus applaudunt; ec bona fortunae habent, quibus facile cornua perbiae dantur; re hinc eos odio principes habent: si inique agant, & proprio commodo studeant, vulgus eos habet exoses. Quare crebrius de eminente sede in imum ruunt, sicut aliquos tempore meo vidi, dc de multo pluribus apud diaria Iegi. dare multo satius est in vita privata domi vivere. Et inui per adde, quod cum Regibus impediti vix duas horas pacis ec otii habent. Post hoc tangunt annales historiae quomodo Ioa nes Baliolus cum Edrualdo filio suo apud Dunpier in vita privata in Gallia vixit: hoc dominium Gallus ei de regnoe extorri gratiose concessit. Post Joannis Balioli mortem Ed-wardus in Galliam venit; cui regnum Scotiae promissum est, si ipsum ab Anglo tenere vellet: eum non Paucos in Scotia adhuc intellexerunt habere fautores. Circa res Sc ticas Anglorum annales non parum discrepant, nec facta in otia lia in particulari norunt sicut recitavimus; propterea de illis supersedeo. Iste Edwardus tertius sive Windiserus erat animosus, re imperii cupidus: cum Phil po Valesio Franco re Scotis in bello multum versabatur. Britann umhella extra regnum gesta, sive a Scotis sive ab Anglis, pa- Ium prosequor.

296쪽

De Gestis Sco TORUM. LIB. V.

ANNO quo David Brustra in Scotiam rediit, Ne

ander Ramsayus Roxburgum ab Anglis recepit: cui David arcem in custodiam dedit, cum vicecomitatu Tevi daliae, quem prius Guillelmus Douglasseus moderandum habuerat. Imprudentissime erat istud Letum, ossicium honorificum a viro cordato id optime de republica merito tollere, licet meritissimo viro collatum fuisset, quia hoc erat inter suos schisma alere. Ad paucos post dies Alexandrum Raminum inhumane nil mali suspicantem vulneravit, re in arcede Erni agri incarceravit, dc illic eum fame obire coegit. Tempore hujus Alexandri Ram1ayi multa in Scotia, dc p tissimum in ejus ducam, gesta sunt; quo extincto omnia infeliciter contigerunt. Licet contra Guillelmum Dougias seum David Brustus indignatus esset, tamen medio Roberti Stuarti probitatem viri ostendentis, in gratiam Regis de-Venit; arcem Roxburgi cum vicecomitatu Τevidaliae in suo regimine habuit. Ecce quomodo David Brustus sua imprudentia virum in re militari probissimum amisit: in quo a patris probitate re prudentia plurimum discrepabat.

Seotieae histo riae prosecutio. Senticae simultate .

297쪽

De Gestis Sco TORUM. LIB. V.C A P. XIX.

De Culisti ob eumne, b Dalidis fru-sei infelici in Anglia expeditione recapitCitate. De Maarae in Scotia grassatione, , gubernatoris Scottae electione; deque illustrisim Sirorum

caede.

DUM Calisum Edwardus tertius obsedit, ad Davi-dem Brustum Philippus Valesius Francus mittit, quatinus Angliam hostiliter ingrediatur, ut Calisi obsidionem di lueret: qui Gallo parens Angliam ingressus est, terras ecclesiae destruens. Guillelmi Douglasei in re militari periti consilio spreto, juvenum consilium sequutus

in ... est: quem Angli cum magno exercitu inopinate invadunt, ' & Davidem capiunt cum multis aliis magnis viris. Siquiadem ecclesiae terras destruenti feliciter succedere non poterat Pater autem ejus, licet .pugnacissimus, Robertus ita facere non solebat. De quodam Joanne Coupiant Vastone David D. M Dri' captus erat, duobus tamen Dannis dentibus a Davide uno FEffa inhιε. Prius evulsi3. Duarum sagittarum serra in ejus corporerentia eorpori, manserunt; sed unum artificio extraxerunt, alterum artifi- g th;.M-- eXtral ere poterant: sed cum Sanctum Ninianumh. 4-' in Scotia visitavit, sua sponte serrum divinitus egressum est. Post Davidis captivitatem Anglis dum arces traditae sunr, Aere, Antio scilicet Roxburgus domino Perceo, Ec Eremitagium. Illa 4radiiα- tempestate Marchiam, Tevidaliam, Τ edaliam, Forestham, Vallem Annandiar,&Gal clam habuerunt. Primo limites a l

et M.

298쪽

Crossecarne. Eo tempore EdWardus de Bariolo apud Brin- Edωaedi di tel in Galloweya moram traxit: qui cum Perceo Anglo ita. Laudoniam serro dc igne populatur, dc terras circa Glasigow pertransiens similiter destruens cinyngham dc Nidis. dallem, in propriam est reversus. Propter hujusmodi direptiones in Scottae custodem electus est dominus Senescallus, custos Scot aequi cum Davide ab Anglis non erat captus. Ea tempestate Guillelmus Douglasseus, filius Archibaldi fratris domini Jacobi qui a Paganis occisus est, a Galliis in Scottam est re- Versiis. Hic suit primus comes de Dougias. Ad Dou- fvillelm riglassiale terram suam veniens, quam Angli de novo occupa- eomes lim , Verant, eam, Anglis ejectis, cepit, & forestham Ettrili sibi attraxit, re Tevydaliam. Anno domini millesimo treceniatesimo quinquagesimo tertio David Barclay auratus eques Darid Bar- Aherdoniae, mediis Guillelmi Douglasei tunc captivi in Anglia, occisus est, propter Ioannis Douglasset de Dalheth interitum, cui dictus David intersuit. Erat enim iste Joannes de Dalheth frater Davidis. Praeterea anno domini quinquagesimo tertio super millesimum trecentesimum Guil- Guillesmu,telmus mugiasseus de Nyddisdate occisus est in sylva de E- trili apud Galvori cum venatum exiret, per Guillelmum Do liolo suo glineum filium suum spiritualem dominum de Douglasse, re postea comitem ; propter odium quod in eum conceperat ob Alexandri Ramsayi mortem, Vel propter ambitionem; uterque enim erat animosus, ec terras Vicinas habuerunt. Isto Guillelmo sic occise nullus, eo Vivente, tuit pugnacior: nec tamen eum Alexandro Ramsiyo, nec contra, in anim sitate re felicitate praesero: sed in honestate & animi nobilitate Alexandro priores do partes. Erat enim iste nimis vindicativus, & causa magni homicidii non selum in Anglos, sed etiam in duos viros Scotos egregios. Modo viri sangui- cum de dolosi non dimidiabunt dies suos: propterea non mirum si Guillelmi mugiasset mucrone periit.

299쪽

24 6 De Gestis Sco TORUM. LIB. v.

C A P. XX.

De Eugenii Galli in Scotiam missi, γScotorum cum eo contra Anglos gestis. De Gallorum honorifico reditu. De Anglorum in Scotiam

grassatione, b trist in Ahi iamr ersione, Scotorum post illam gestis.

. A N Ν Ο Domini millesimo trecentesimo quinquagesi-' H mo quinto quendam nobilem Eugenium de Ga

missi gesta. renteris in Sitiam Francus mittit, qui paucis quidem Francis, sed in re militari peritis, est comitatus. Hi in Scotiam venientes summam auri secum attulerunt ad congregandum militem in Anglos: verum pecuniam custos κScotiae primores acceperunt, nihil militibus dantes. Sed tamen comes Marchiarum & dominus de Douglasse suos e gunt de Angliae limites aggrediuntur: Guillelmum Ramsayum de Dathoussy cum levis armaturae viris in Angliam mi tunt, ut eam spoliarent. Scientes autem quod protinus se colligerent Angli contra Molos, . imperant Ramiayo ut 1 gam simularet, & Anglos ad se apud Nubet-moram latita res deduceret: quod re probe egit. Contra Anglos igitur Seotis Galli obviam eunt, re fit pugna atrox.: iri. Mia Scotorum parte Joannes Haliburton vir animosus cecidit, oc Jacobus Turnbuit equestris ordinis viri; sed: A . . ' gli vilii sint. Thomam Grayum Angli locumtenentem eum filio Thoma re haerede, Jacobum Dares cum multis aliis probis viris. captivoa abduxerunt: Pro quorum redemptione Diuitiaso by CO mi

300쪽

De Gestis Sco TORUM. . LIB. V. 2 T

pecuniam non modicam habuerunt. Eodem anno Τhomas Senescallus Angustae comes, re comes Marchiae Bervicum Bervies o obsident; quam cum dissicultate ceperunt: illic Alexander initi vir nobilis cum multis aliis Anglis pro Villae defen- Reeeptio. sone occubuerunt ; dc Eugenius de Garrenteris N Galli in Gallorum .ie hoc eonflictu se viriles ostenderunt; quos muneribus dona. res Robertus Senescallus ad Gallias remittit, ut qui Regis missio. 1ui intentionem optime compleverint: licet non dubitaverit uin Scotiam Anglus novo peteret exercitu, quia Motorum mem penes se habebat, memor apud Britannos dicti communis ; Qui vult Gallias capere a Scotis ordiri necesse est.

Frinardus de hac materia loquens dicit, quod Scotorum mula Frinardua. ti Betvici muros Gallis conscendentibus ascendere recusa runti Unum hic dicam, Vascones re meridionales septen- Qtiae natis ad trionalibus agiliores multo melius urbes obsident & moenia

conscendunt quam septentrionales: & patet de Helvetiis &

de Vasconibus. Septentrionales tamen, si ordinate ponantur in praelio, plus in eo Valent quam meridionales : calidiores enim sint, propter antiparistasim frigoris circumstantis, dc robustiores: multo tamen minus in corpore agiles quam meridionales. Hac clade illata, ingentem exercitum Ed-wardus tertius colligere facit, & Gallias relinquens in Seotos iter dirigit, octoginta millia armatorum secum 'ducens: cui ditio. Edwardus Baliolus suppetias serens occurrit. Uillam Be vicam sine bello omidant eis tradunt: & Edwardus Bali Ed. rdu,

Ius totiens videns se a Scotis ejectum, jus sirum omne in Seotiam Anglo dedit. Verum haec donatio propter duo irinseribus' non valuit; tum primo, quia in regno Scottae jus nullum habuit: tum secundo, quia non est Regis veri jus regni sui.

ad suum arbitrium tradere. Haec duo 1uperius explicuimus. Duo Edwardi tamen Scotiam ingredientes ipsam totam capere proponunt, & postea ad Gallias, Edwardo Baliolo in

Seotia relicto, redire. Ad Hadingtonam devenerunt: victualia re cibum omnem Moti subtraxerunt, & magnam na- Angli et Termvium partem, quas in mirabili multitudine per mare duc mittunt obhant, amittunt: & amissionis causa, ut reserunt, haec sitit.