장음표시 사용
271쪽
illius saperioritatis ab Anglis super regnum Scotomm Πα-
tensae ; aliquam tamen rennionem a Roberto petentes pro gravissimis damnis ouae Anglis intulerat. Et itae conven N Robertus Brustus triginta millia marcarum in pe-ciliatur. cunia numerata Anglis dedit, & dominam Johannam ser
rem Angli pro Davide filio suo quinquenni accepit. Illam
superioritatem Anglorum semper Scoti contempserunt, qui
nulli unquam nisi proprio Regi subjecti erant. Nihilo tamen minus, quatinus Pacem servarent & cum vicinis pacia fice viverent, Angli sigillum lc communitatis Anglorum super hoc petierunt, dc petita obtinuerunt. POST hanc concordiam tribus transactis annis, apud Roberet B ω CasdIos anno Vigesimo quarto regni sui Robertus Bruseus sei obitus & viam univerta carnis ingressus est: Rex maximo regno dig- P quem Guillelmo Wallaceo in re militari praepono; etsi Roberto Guillelmus Wallaceus m ori corpore re robustiore suerit, sic enim N Alexandro Macedone, ut opinor, robustior erat: sed non propterea in re militari excellen- Guillelmi tiam super eum habuit. Verum Guillelmus in hoc est laeei rendus est, quod suo Marte & prudentia, qui de parvαP ας 'δ' domo natus erat in magnum virum evasit; a otia Anglos expulerit: sed in hoc non minorem Robertum Bruseum i venies, licet de principe domo natus esset de consanguineos
affinesque principes viros haberet; post enim triste principium, omnibus sitis amissiti etiam amicis destitutus est: qui tamen semper invicto mansit animo, & Scotos Angli 1 quaces, re principes viros Aogliae de Scotia ejecit: dc bis eum Anglo dissicillimis ec Ennida is praeliis congressus est, semel in Motia, semelque in Anglia; dc toties Anglum vicit. Justitiam inter subditos illibatam observavit: multas constitutiones Rege digna . quae hodierno die apud Scoto
manent, edidit. Robertum tamen Kennedo, Gregorio, Davidi, aut Alexandria non antepono; sicut nec unum eorum
illi praestro: suas enim praerogativas singuli varias habue
272쪽
MORIEus tria Robertus in restamento reliquisse fer- Testamentum tur: primum, quod Scotta insulas Scotorum Rex a se non Roberti. abdicaret, nec principibus viris eas daret: ec id feste erat,
quia adire eos & punire delinquentes est perdissicite; & pr pterea facile in Reges insurgunt.
SECUNDUM, ab eo testamento cautum erat, Uma
Anglis Scoti non darent diem longam & determinatam de praelio committendo: id rationis esse potest, quod Angli exteros stipendiarios copiose adducunt, qui tormentis aeneia quibus sunt assileti utuntur; dc mmas tallias pro bello gerendo Regi Angli praestant, qui, inidoneis relictis, praestan . tissimos cogit, & impensas copiose tradit pro exercitu ordia nando: re sic meliori politia semper hi magno bello plus
proficit quam viribus. E diversis; tempore helli Regi Se torum plebeii nihil dant; sed ad bellum apti de inepti cum
Rege omnes promiscue proficiscuntur, quare nullus servatur ordo; nec praestantes milites, imbellibus relictis, eliguntur: propterea saepiuscule demiror quomodo in magno bello Anglos Scoti interdum vicerunt. Si tallias imbelles Regi ρομ1blverent, ut viribus pollentes eligerentur, crebrius victores evaderent: in cujus rei argumentum, quando tumultuarii di inopinati cum Anglis Scoti pugnant in aequali numero, pluries selent esse victores quam victi. TERTIUM, quod cor suum cum aliquo proho milite contra infideles pugnaturo deferendum reliquit , quod J Douglasseo principi viro commisit: quia antea votum emiserat, ut in propria persena contra infideles pugnaturus iret. Sia is non eundo minime deliquisset, quia pro paces1i regni, quae Elia via verssimiliter & secure procreari non poterat, manere potuisset. Sed Regis consilium in hoc non Re , migri approbo, quod Jacobum Do lasseum extra patriam misit: oonsiderare enim debebat quod ad Scotta regnum, non obstante matrimonio, Angli anhelarent, & Jacobi Douglasset' praesentiam mvit regno utilissimam, ut qui Thomam Ra- Iphim unice dilexit. Sed sorte dices oculatissimus erat
273쪽
Robertus, sentiensque quod non capit fortuna duos quando illi sint aequales, quemadmodum istos judico, propterea, honestissima occasione habita, Jacobum Do Iasseum extra regnum misit. Quod si ita fecerit non est factum ejus improbabile ; bella enim civilia timens non multum imprudenter egit: sed quia viri constantia re ad regni tranquillitatem pia affectio cognita erat, sitius judicassem Jacobum debere domi manem
De Thoma Ranulpho Scotiam prudenter regente, ta fraude monachi sublato.
ΡOST Roberti Brusei obitum, custodiam Scottae
Thomas Ranulphus optime exercuit, re optimam justitiam per totum regnum ministravit: legem st tuit, quod si equitum quispiam de equo descendens fimum sellae affigeret, pro fieno sarto sublato vicecomes loci verssiuveret: similiter de aratrorum ferramentis: & 1blutionem a Rege finalem vicecomes haberet. Verum interea propria serra quidam rusticus abstulit, ec vicecomitis loci pecuniam , petiit, qui circa furtum explorandum exactissime quis sceleris actor esset inquirit; re demum ipse agricola querim niam faciens reus inventus est: & Cum crimen detegeret laqueo suspensus est. Divitis re pauperis caustin aequa Iance, sine personarum acceptione, trutinavit: homicidas non auro, sed extremo supplicio mulctavit, ne ad homicidia perpetranda aditus daretur. Licet enim per aurum saccis aegius impleatur ; tamen Deus offenditur, sicariis porta aperitur, Diuitiam by Cooste
274쪽
ritur, justitia laeditur, Rex contemnitur, di crebriter de me dio tollitur. Et, ut paucis viri gesta complectar, post Bruti Ranulphi in Britanniam ingressum Regum nullum recolo qui melius Py 'R quam hic vir rexerit. Virorum in bellio sortissinius erat. Corpoxis robur moralem fortitudinem, de qua doquor, naianime arguit; pulcherrimo tamen erat iste corpore, & comporis viribus pollebat; sed multo magis animi sertitudine, quae est vera virtus, emicuit. Viri fama sic apud Anglos claruit, ut licet ad Scottae regnum propter impuberem Regem oculum avidissime flecterent, tamen Thomae , Ranulphi gratia pacem inchoatam continuarunt: ipse enim sumistite se Scotiam posse capere impossibile putaverunt. Demum quidam Angliae monachus, qui se physicum 1eu medicum Ranulplius jactabat, in Scotiam se contulit, re cum regente semiliari-.
tatem haud parvam contraxit: cui toxicum medicinae loco nachi. ministrat. Natura veneni praesens ac momentanea non erat, sed virum successive corrodebat: hoc autem fecit monachus
perfidus, ut libere in patriam tuam repedare posset. Eo
autem in patriam recepto, indies regni custos ac regens
magis tabescit,-Angli ad aures ejus mors, licet false, perincrebruit: quare Anglus tempus opportunum adesse ratus, quo Scotiam suo imperio adjungere posset, ingentem exedicitum undique contrahit, ad Scottae Iimites iter dirigit. E contrario Scotos nummose in exercitu Thomas Ranul- Rinurphimus veneno plenus, in lectica ductus, contra Anglum pudinaturus se properavit. Anglus, audito Scotorum adventu, caduceatorem 1cistitaturum an Scottae inustos superviveret
misit: quod custos intelligens vestem auream induit, lecticam egreditur, ic super equum ponitur, sanitatem vultu artificiose simulans; Angloque caduceatori resert se & Sc tos Edwardi animofitatem ttiantissime velle experire: di sic
magnis muneribus donatus ad Edwardum caduceator abibat, Scottae custodem asserens superstitem, optime valentem, nulloque morbo laborare: . contra quem tamen malus religiosus clamavit, Etsi ventrem sermum haberet, mortem non evaderet. Anglo tamen consultum est quod plurimum co duceret pacem inchoatam non Violare, alioquin cum feroci
275쪽
gente & praeclarissimo duce, in emus fortuna totus exercitus non parum confidit, quem tanquam patrem quilibet diligit, dc publica voce omnes patriae patrem appellare conis sueverunt, pugnare Marte ancipiti necessum esset. Quorum consiliis Edwardus acquiescens, exercitu disperse, donias vadit, ec religiosam, tanquam mendosum sellacissimumque virum, Omnes subsannabant rigidiusque arguunt. Verum dum custos in lectica Edimburgum duceretur in itinere in Musset urgo, tabo invalescente, lato cessit, κapud Dunlarmelyngum inter Reges regentesque honorifice tumulatus est. Hunc virum Guillelmo Wallaceo non m pono, immo Roberto ruuseo eum postponere nequeo, pr pter animi sortitudinem, & clarissimam justitiam, & conspicuas animi virtutes quibus emicuit.
De Iacobi Douglasset gessis , interitu: deque E ardi Palioli in Scotia successu; victoria, coronatione, ta tandem fuga
COR Roberti Bruta in urna aurea circa collum Jacobus D glasseus ferebat, ad occidentalem Hesperi-am secum deferens, quo Guillelmum de Claro & Robertum Lomne auratos equites secum duxit: dc illic contra Agarenos in regno Granatae sortiter pugnansi occubuit. Post haec Donaldus comes Marrae Scottae custos ac gubernator ele sest; cujus in tempore, anno a partu, virgineo trecentesimo trigesuno isundo supra millesimam.
276쪽
M-rdiu BalioIua Motus, Anglo persuasere & fautore, sill.uin Scotiam destendit, regnum vere ad se spectare asserens. 'Solum sexcentis viris stipatus in Scotiam venit, in plerisque
tamen Scotis nigro partamento postea occisis, plus quam in propriis consanguineis confidens, ad Dupli pervenit. Conistra quem Marchiae comes Patricius Dunbarus triginta milliabus virum stipatus, Ec comes Marrae multis assiaiatus conis eurrunt; qui ipsum ob suorum paucitatem contempsere, Proptereaque nociurnas excubias non secerunt. Quod ubi Edwardus Baliolus rescivit, super eos sopore gravatos de nocte insiliit, re tanquam porcos sine ulla resistentia truciadat. ' De quo eventu ipse Baliolus magno animo Vir, Plu- Balioli laerum rimum gavisus, re illud faustum principium pro omine ca- uspicium. piens, cum reliquis principibus in clara luce pugnare ausus est: contra quem in loco munito stantem Moti tumultuosere sine ordine in magno numero irruerunt. In hoc conflictu AEdwardus Baliolus victor evasit: comes Marrae re Alexam tia.''der Fraser cum multis nobilibus interierunt, DuncanusFysensis comes captus est. Dehinc Sancti Joannis Villam sue si,. munitam, parva facta resistentia, EdWardus Baliolus cepit: in cujus fidem Duncanus Fysensis comes Guillelmus de Sancto Claro episeopus Dunkeldensis jurant, quorum potentia adjutus regio diademate apud Sconam insignitus est. Coro tio. Dein David Bruseus novem annorum puellus, suorum cu- Brusseus imnodum consilio, cum Angli serore Ra -nsa in Franciam abiit, re a Franco honorifice sustemus est: ubi octo annos N ultra delitestebat. Proh dolori ubi Thomas Ranulphus,
ubi Jacobus Dougiamus, ut stirpi Roberti Brusei in hae
calamitate succurrant λ Ιidem pugnatores qui cum Roberto Bruseo dc Thoma Ranulpho semper vincere consueverant superstites, sed sine claro duce fuerunt: & ideo in bello pauca admodum memoratu digna secere.. Alexandri Mac donis aciem sine duce, post Alexandri. mortem, facile victam, quae sub duce Alexandro semper invicta manserat, legimus. Quare sicut sine pugnaci milite ducis officium est mutilum, sic pug cissimus exercitus sine duce. Propterea
recte Cata dicebat, quod primo in Hesperiam occidenta-
277쪽
1em irer, ut exercitum sine duce re postea dueem sine exeriscitu caperet. Caeterum anno sequenti villa Perth per I cohum dc Simonem Fraser & Robertum Keth capitur: in qua Duncanus Fyfensis comes, custos ex parte Minardi B lioli, captus est, re etiam Andreas de Tuli haes, qui de tra ditione contra Regem convictus mortem subiit condignam. Eodem anno Ioannes Ranulphus Moraviae comes, Archia haldus Douglasseus domini Jacobi mugiassui frater, Ec Siamon Fraser Edwardo Baliolo insidias tendunt, qui tam multos Scotos nobiles ad pacem receperat: inter quos Alexa drum Brustum comitem Cartihi oc dominum Galvediae ad se flexit. Sed mille viris repento eum invadunt, qui equo sine freno protinus aufugit: de cujus fautoribus illic occ huerunt Henricus Baliolus, qui animosissime se protexit, realiquos in fuga peremit, Joannes Moubrayus, Gualtema Cumyngus, Richardus Κyrkbius auratus eques. Hoc in conflictu comes Carrili captus est, & per Morariae comitem lia
De Edreari Angli N EMardi filioli in Scotos irruptione , fer vici obsessione, re, commisso praelio in quo plurimi Scolorum desiderati
glus intelligens, id tempus opportunum Scotia potiundi adesse ratus; afinitatis, Iuris jurandi, & omnia fidelitatis immemor, insentem exercitum Scotorum & A gloriam Diuitigod by GOrale
278쪽
22s De Gestis Sco TORUM. LIB. V.
Horum colligit: Edwardum enim Baliolum re fautores ejus secum in bello habuit. Mundanae gloriae hic Edwardus clarus erat, clarioris autem fuisset si cum Roberto Bruseo aut Thoma Ranulpho praeliatus suisset: sed Scotos inter se jam victos aggreditur. Duae partes serme pares pro regno apparentibus titulis laborarunt, ec homicidia inter eos varia Scoticae. perpetrata sint; & regni apicem utraque pars Vtcbat: quare inter eos pacem impossibiliter posse fieri censuit, propterea callide Edwardi Balioli partes tanquam infirmiores, ut Scotos attereret, sequutus est. Et tamen jus nullum nisi sephisticum, ut ex praehabitis liquet, Baliolus habuit: pr pterea probiores viri partes Brusci severunt. Davidis pru-1ei fautores Angli fraudem astutiam considerantes, Bervici arcem Marchiarum comiti, ic villam Alexandro Seton iocustodiendam commi 1erunt. Quo in tempore Andreas Mo- Andreas M
raviae comes ab M ardo Baliolo & Anglis apud Roxbur- 'gum prope limites captus cst: & per idem tempus Guillelmus Douglasseus dominus de Liddisdate ab Anglis captivus pecunia redemptus est. Paulo post obsidionem, pridie idus Apriles ad Bervicum Anglus venit, re a terra re a mari u Bemem obsi-bem invadit. Sed urbem Setonici viriliter tuebantur; naves incendunt, & cladem non modicam obsidentibus inserunt: sed in navium oppugnatione domini Setonii filius ab Anglis capitur. Ad diem Sanctae Magdalenae dira & quotidiana Isidio duravit. Demum ea lege cum Anglis Scoti convcniunt, quod si . intra statutum tempus urbi suppetias non
ferrent, eam Anglo conserrent: in cujus securitatem Thoniam Setonium natu maximum dominus Setonius obsidem
dedit. Caeterum post Andreae de Moravia captivitatem, Archibaldus Dougias Douglascorum primus, in Scottae custodem electus est: qui sexaginta hominum millia Davidis seoti tub i-Bm1ei partes foventia collegit, Angliam hostiliter ingredi i Mota intendens, quatinus obsidionem dissolveret. Sed oppid norum suasu vocatus ut pugnaret, imprudenter paruit. Sed quia in sua hora punctualiter non pervenerat, urbem vi conventionis Anglus petit. Et quia oppidani Scolorum aciem vicinam considerant, urbem non dant. Quare Thomam S
279쪽
ditur. Mulieris Scoticae virilis a. nimus.
Praelium apud italidonem. Illustres Moti caesi. Camisa Sari cti Duiliaci. Bervieus hosti
tonium obsidem, in utriusque parentis vitu patibula elavsto, laqueo suspendit, existimans quod morte filii & haeredisparentes, ec potissimum pia mater, ut villam subito Anglis dent, flecterentur. Verum urbem & patriae libertatem vita filii cordata mulier anteposuit; marito dum filius ad patiabulum levaretur dixit, Juvenes sumus re alii haeredes supersunt, unius mortem patienter toleremus. Pro urbis tuitione praelium de Halidone commissiam est. In Ioeo eminenti ec opportuno, Ed Wardus Anglus, & Edwardus Baliolus pugnaturi steterunt, in alio monticulo Davidis Brusei auxiliares, quos per vallem destendere, & alium montem conscendere ad pugnam oportuit. Loci muniti nem primi ceperunt: prudentiores vero Scoti proelium eo in loco dissuadent, sed Angliam hostiliter ingredi, re omnia 1erro ec igne perdere, ut Anglos ab obsidione retraherent, aliaserunt. Jacobi tandem Douglasset custodis, viri tamen in hoc casu non fortis sed audacis, consilio, quia custos erat, usi sunt: praelium adoriuntur; re dum ad alterius montis jugum armati conscendere studuerunt, lapidum impetu plures ceciderunt: dc quatuor ascendentibus unus resistere poterat : N sic sine bello cruento optimates viri, qui Davidis Brusei partes sequuti sunt, ceciderunt: quorum praecipui hisuerunt, Archibaldus mugiasseus custos, Jacobus, Joa nes, re Alanus Stuartus fratres cognati germani Davidis Brusei necnon Roberti Stuarii Scolorum I mis suturi fi tres germani, Hugo comes Rossensis camisia mini Duillaei indutus quae, comite perempto, Anglica virtute ad villam de Tayno delata esse dicitur Kenathus Suthiriandiae comes, Alexander Brustus Carrici comes, Andreas, Jacobus, κSimon Fra1er fratres, cum multis aliis nobilibus viris. me praelio commisso Anglis traditus est Bervicus: Comes Marchiae, dc dominus Setonius in verba Angli re Edwardi B lioli jurare coacti sunt: & sic Davidis Brusei fautores ferme omnes extincti sunt, aut eum deserere viventes coacti sunt. Nostri nescio quibus prophetiis intenti, dicunt eodem in loco fututum praelium Scotis faustum, Anglis vero perniciosuiu: Disitirso by Cooste
280쪽
De Gessis Sco TORUM. LIB. V. 22 T
eiosum: hujusmodi pwphetiis modicum fidei adhibere
De falita in Scotia tyrannide: NDalidis oppresponsi , Roberti Stuarti in Dalidis saevorem D cessu.ΡOST praelium montis Halidoniae prope Bervicum Ballesua Seo
commissum, Edinardum Baliolum in omnibus Se xt tiae munitioribus Iocis ponunt: & ad propria An- Anglu, redit glus redit. Hoc virtutis amore non secit Anglus: praesumendum est quod Baliolus ei occulte promiterit regnum Scottae ex ipse tenere. Nam si quaeratur quare Balioli jus verum non habentis partes constipaverit, Davide Bruco cui serorem dederat neglecto 3 aliud vere non inveniam nisi quod invidem Bruleum sortiorem apud Scotos vidit, nec ejus ope aliquid in Scotia obtinere sperabat; sed Qtum Edia wardi Balioli auspiciis se in Scotia pedem tenere ratus eae Verum qualitercunque res se habuerit, sic DaVidis Brusei Davidi, has pars attenuata est, quod selum quattuor arces in tota Scotia naatio. sibi parentes habuit, scilicet Dunbrettane, quam Malcol- Arct, Daridimus Flamingus custodiebat, Lochlevin, in qua Alanus de servaeae. Vcyponi, Κildromme in qua Christiana Brusea, re Ur-quliari, in qua Thonias Laudor erat. Caeterum anno ab orbe redempto I 334 . novi schisnatis seminarium apud Perihortum est: dominus enim Henricus de Bellomonte, David. Atholiae comes, & Richardus Talhotus filias fratris Alexandri Moubray Alexandro pr. aeserre volebant. Partes tanae