P. Virigilii Maronis Opera. Interpretatione et notis illustravit Carolus Ruæus Soc. Jesu jussu christianissimi regis, ad usum serenissimi delphini. Tomus 1. 4.

발행: 1714년

분량: 428페이지

출처: archive.org

분류: 시학

411쪽

3so P. VIRGILII MARONI sTangere, ait. Simul alta jubet discedere late 3m Flumina , qua juvenis gressus inserret : at illum

Curvata in montis faciem circumstetit unda ,

ris sepitque sinu vasto , misique sub amnem. Iamque domum mirans genitricis,& humida regna, Speluncisque lacus clausos , lucosque se nantes ,3 F Ibat: & ingenti motu stupefactus aquarum , Omnia sub magna labentia flumina terra Spectabat diversa locis , Phasimque , Lycumque ἰEt caput , unde altus primum se erumpit Enipeus, Unde pater Tiberinus , & unde Aniena fluenta, ingredi. Statimque jussit ut aqua late dividerentur . qua juvenis dirigeret passus : at aqua accumulata in Deriem montis cinxit ipsum , ct exrepit magno gremio , admisit intra fusium. Iamque ibat admirans domum matris , is r na liquida , is aqvcs claus f in receptaculis , se Dissis resona

tes: supefactus magno motu aquarum , con-sderabat omnes fluvios Iabentes sub magnarerra , distinctos locis , Phasim ,-Lγcum, O fηtem , ex quo Enipeus emittit se primo, O ex quo pater Iibris , ct ex quo fluvius Anio ,

I 64. . Speliinciserue lacus elausos, ere. J De fluviorum origine duae sunt opiniones

praecipuae, alter a P .atonis, altera Aristotelis. Plato e ru commune receptaculum intra terrae viscera coditum

putat ; quem hic sequitur Virgilius. Aristoteles e mari profluere existimat , quem

sequitur Homerus l. xl. I 's Adit igitur Aristeus matris domu in illo comuni receptaculo. Liscor Ionantes appellat poeta herbas in fluviis &

Iacubus magna copia enasia Centes, Equae aquarum inter- struentium motu agitatur.

367. Phasimetite , Licumque , oec. J Fbasis , fluvius nobili, in Colchide , oriens

in Armeniae montibus, in pontum Euxinum labens circa quem frequentes aves,

inde dicti Phasiani, faιbans. Lycus, multiplex: praecipuus in eadem Colchide. Enipeus in Thessalia , Pharsalicos campos irrigans. Tiberinus& aio in Italia. mpanis in Scythia. Caicus in Mysia. Eridanus in Italia r de eo

36 8. Se erκmpit. J Sic Lucretius l. 4. iro Se erupis venis collecta cui ido.

412쪽

GEORGICA. LIB. IV. 3set 3 o Saxosumque sonans Hypanis , Missisque Caicus,

Et gemina ait ratus taurino cornua vultu

Erida us . quo non ali lis per pinguia culta. In mare purpureum violentior insuit amnis. Postquam est in thalami pendentia pumice tecta II Perventum , & nati fletus cognovit inanes Cyrene : manibus liquidos dant ordine sontes Germanae , tonsisque serunt mantilia villis rPars epulis on rant mensas, & plena reponunt Pocula , Panchaeis adolescunt ignibus arae.

Hahanis strepens inter saxa, ct Caicus Asasia, se

Eridanus deauratus circa duo cornua taurini utilius . quo nullus alius amnis rapi ior currit per agros

fertiles in mare splendidum. Postquam perυenit in ' tecta cubiculi structa e pumice impendente, Carenaeognoυit immoderata lamenta filii o sorores per ord nem invergunt aquas manibus , is osserunt mappas rasis pilis: pars onerat mensas cibis , ponit po- . cula plena vino ἰ altaria incenduntur ignibus thureis.

3 t. Et gemina, J Tauri forma a poetis vulgo fluviis omnibus attribuitur; unde Horatius Ol. 4. I . Sic Tauri formis volviturAu

FIius. Id autem fit, vel quia fluvii aquarum pleni mugi

tum taurorum imitantur;

vel quia terram sulcant in star boum ; vel quia flexuosos dividuntur in alveos ,

. qui Vocantur cornua. Aura

tus dicitur Eridanus, maxi me propter stellas, quibus in coelo insignis est. esh enim astrum hujus etiam nominis . Gemina cornua. J Quia

etsi in plura , tamen in duo' praecipua dividitur. 372. Pinguia culta. J Uide supra , V. Flaventia. Mitta. Is . In mare purpureum. JPoetae pnrpri reum dixere , quicquid nitet ac splendidum est : quale est mare , Sole praeserti in affulgente. Catullus, quercus ramos purpureos appellavit : Albino vanus ad Liviam , purpuream nivem : Horatius, puris pureo x olores. 74. Pendentia pumice reeta j Pumex , lapis ob foraminum multitudinem levitasimus , pierre-ponce. 379. Panchaeis adolescunt, O e. J Nullum sere conviis vlum apuJ antiquos absquere sacra Zc libationemvide

AEn. I. 727. De thure Panis

charae regionis in Arabia , Georg. 3. Is=. De libatione, Ecl. 7, 1.

413쪽

v. VIR ILII MARONI s

Et mater r Cape Maeonii carchesia Bacchi , Oceano libemus . ait. Simul ipsa precatur Oceanumque patrem rerum, Nymphasque serores. Centum quae sylvas , centum quae flumina servant. Ter liquido ardentem perfudit nectare Vestam e Ter flampa ad summum tecti subjecta reluxit. Omine quo firmans animum , sic incipit ipsa :Est in Carpathio Neptuni gurgite vates , Coeruleus Proteus , magnum qui piscibus aequor, Et mater ait r aeripe duo paeula vini Lydii, hoe

effundamus in honorem Oceani. Simul ipsa orat, . Oceanum parentem rerum . NImphas sorores suas , qug tuentur innumeras Disas, ct innumaros fluvios . Ter res arsit ardentem flammam puro vi no ; ter flamma' D pasita emicuit ad usque summum tecti. Quo omine corroborans animum illius siciua incipis: In cavathio sinu maris vates es, Pr teus eaeruleus , qui invectus piscibus magnum ma

38oc Maeonii earchesia Baechi. J Carchesium ex Athenaeo , est poculum oblongum, circa mediam partem mediocriter compressum, ansis a summo ad infimum

pertinentibus. Maeonium vi

num, id est Lydium 1 Lydia

enim Asiae minoris regio , prius Maeonia dicta est , arboribus fere carens vite consita, ex Strabone 1. II. 38 . Oceanumque patrem rerum. J Ex Orpheo & Homero , multis locis eorumque philosophorum sententia , qui , Thalete Milesio

duce , ex aqua putabant constare omnia: Cicero meminit Academ. 2. 84. Ter. .. e Vestam. JDe mysteriis numeri terna-- LM, EcI, 8. 7 F. De nectare a quod hic pro vino sumitur. Ecl. l. i. De Vesta Dea , quae hic pro igne usurpatura

7. arpathio. a Pars mediterranei maris , carpatho circtimjecta ; quae insula est. obversa AEgypto , inter Cre tam dc Rhodum media; hodie Scamantho. De Neptuno,

Georg. l. 4.

388. Proteus. J Neptuni Se Phoenices , vel Oceani MΤhetyos filius r AEgyptius genere , juxta Homerum I sed juxta Virgilium ex pe ninsula Pallene , quae est in Macedonia , inter sinum

Thermaycum & Toronaycum. Regnavit in AEgypto , ex communi opinione ; ex

Platone , ibidem sophista fuit . ex Luciano , histrio t

414쪽

GEORGICA. LIB. IV. 3s3

Et iuncto bipedum curru metitur equorum. Hic nunc Emathiae portus patriamque revisit Pallenen ; hunc & Nymphae veneramur , & ipse

Grandae us Nereus : novit namque omnia vateS , Quae sint, quae fuerint, que mox ventura trahantur.

Quippe ita Neptuno visum est : immania cujus 3Αrmenta, & turpes pascit sub gurgite phocas.

Hic tibi, nate , prius vinclis capiendus, ut omnem Expediat morbi causam , eventusque secundet... Nam fme vi non ulla dabit praecepta , neque illum orando flectes : vim duram & vincula captovo Tende : doli circum haec domum frangentur inanes. Ipsa ego te , medios cum Sol accenderit aestus , perambulat , ct curru equorum habentium duos pedes Hic nunc revsit portus Emathia, Pallenen que patriam: hunc nos Nympha veneramur , huncisime Nereus senior colit: cum enim sit vates , cognoscit omnia ,' qua sunt praesentia , NA prare ritu ,-gus post immineant futura. Nam sc ρ la-mit Neptuno : cujus ducit sub mari magnos greges Ophocas infames. O nate , ille primo tibi frigendus es eatenis , ut ex=licet tibi omnem originem morbi,

is dei bonos successus. Qij pe nulla dabit tibi consi

lia , nisi coactus. neque vinces illum precando. Quando e eperis . illum , injice illi etim Turorum τι neu Iorum e contra hac vincula fraudes ejus inutiles e

dent. Ego ipsa , eum Soι eatifererit medium diem ,

unde eum , quas vellet , in- ί c. Eosdem & pi ces reduisl- formas & mutasse equos appellat, sed bipedes: memorant. Aiunt & hunc equos videlicet marinos quis fuisse, pastorem Neptuni ira pedes duos. parteniqile cor Pecoris , nempe phocarum; poris anteriorem habendN Neptunum , ejus in gra--equorum, polletiore desiatiam , E quodam Pallenesinunt in pisces. Emathia is hiatu speluncam sub mari Macedonia est , Georg. ia cisse, qua illum in AEgyp-i so. De Pallane mox dixi tum usque secum perduxit. mus. De Nereo , Ecl.ε. sl

389. Et iuncta bipedum,4

415쪽

3s P. VIRGILII MARONI s

Cum sitiunt herbae, & pecori iam gratior umbra In secreta senis ducam , quo sessus ab undis Se recipit ; facile ut somno aggrediare iacentem. os Verum ubi correptum manibus, vinclisque tenebis a Tum variae illudent species , atque ora ferarum. Fiet enim subito sus horridus , atraque tigris , Squamosusque draco , & fulva cervice leaena :Aut acrem flammae sicinitum dabit , atque ita vinclis 4 Q Excidet , aut in aquas tenues dilapsus abibit. Sed quanto ille magis sermas se vertet in omneu

Tanto , nate , magis contende tenacia vincla :Donec talis erit mutato corpore , qualem Videris , incepto tegeret cum lumina somno.

I Haec ait, & liquidum ambrosae diffudit odorem ἐQuo totum nati corpus perduxit ; at illi Dulcis compositis spiravit crinibus aura ,

gregibus, ducam te in latebria senis, in quM Jὸ recipit e mari fatigatus ; ut facile inυadas eum Irratum somno. Sed cum tenebis illum comprehen sum manibus se υinculis ; tune varia figura multus belluarum te decipient. Nam repen e apparebit sus horribilis , Θ βυa tigris ,-serpens frua meus , ct Ieana rufo capite; aut emittetfridorem acutum flamma . sic expediet se e visiculis , aut viei solutus in aquas tenues. Sed quo magis illa

mutabis se in omnes Hums ; eo magis , o nate , eonstringe vincula retinentia ἰ usque dum evadat talis transformato corpore , qualem uspexeris , cum somnus inreptus clauderet oculos. Hae dixit sparsis liquidum odorem ambrosia , quo terunxit totum filii eorpus ; at illi suavis odoν exivit e capillis unctis,

4is. Ambrosiae. J Cibus est . ut hic , ubi linwdus odor Deorum 1 Nect.iν potus i l dicitur Ambronae , Ecl- s.c infunduntur tamen i aepe , t 7 i.

416쪽

GEORGICA. LIB. IV.

Atque habilis membris venit vigor.Est specus ingens Exesi latere in montis; quo plurima vento 2o Cogitur , inque sinus scindit sese unda reductos ;Deprensis olim statio tutissSima nautis. Intus se vasti Proteus tegit objice saxi. Hic iuvenem in latebris aversum a lumine Nympha Collocat, ipsa procul nebulis obscura resistit. 21 Iam rapidus torrens sitientes Sirius Indos Ardebat coelo , & medium Sol igneus orbem Hauserat: a rebant herbae , & cava flumina siccis Faucibus ad limum radii tepefacta coquebant: conveniens robur inditum est membris. Est ingens antrum in latere montis excavati et quo plurimi fluctus pelluntur vi ventorum, is finduntur in sinus

replieatos; quod est aliquando receptaculum tutissimum nautis periclitantibus. Proteus oecultat se intus objectu inmentis saxi. me Nympha consiluit juvenem in insidiis remotum a luce , ipsa re-i manet procul latens in nube. yam rapidus Si- .rius , comburens sitientes Indos , ardebat in .eirio , Sol flammeus secaυerat me tium orbem ; herba, arsebant, radii urebant usque ad

limum profunda flumina calefecta siccatis alveis:

4r8. Habilis venit vigor. JUt luctari facile postet cum

Proteo , contra vincula ob. luctaturo.

23. Statio tuti ma. J Vel in ipso specu , vel in cacumine rupis , vel inter rupem ipsam , & continentem : videtur enim rupes non in litore,sed in ipso mari fuisse, non longe a litore ; ideoque spatii satis rurem inter &li tua suisse interjectum , ut ossent illic stare naves , dversus vim ventiarum, rupis objectu defensae. olim , aliquando, Georg. 3. V sos. 2s. Sirius Indos , erc. JSignificat calorem tuc suini se vehementissimum, qualis

est tempore meridiano , per . dies caniculares. Meridiem ista exprimunt, medii m Soligneus si bem, Canicula

res dies essicit Sirius , Stella in ore majoris canis, de qua Georg. I. Is3. Indor. J Pro quibus lilet calentibus pla

417쪽

Io3sis P. VIRGILII MARONI s

Cum Proteus consueta petens e fluctibus antra 'Ioat: eum vasti circum gens humida ponti Exultans , rorem late dispergst amarum. Sternunt se somno diversae in litore phocae ipse velut stabuli custos in montibus olini, e pastu vitulos ad tecta reducit, 43s Auditique lupos acuunt balatibus agni )Considit scopulo medius , numerumque recesietis Cuius Aristaeo quoniam est oblata facultas ;Vix defessa senem passus componere membra ,

clamore ruit magno , manicisque jacentem 4 0 oecupat. Ille suae contra non immemor artis , . omnia transformat sese in miracula rerum ,

Ignemque , horribilemque seram , fluviumque Ita

quentem.

Verium ubi nulla fugam reperit fallacia , victus In sese redit, atque hominis tandem ore locutus reum Proteus exibat e mari petens solitam speruncam : circa eum genus humidum magni maris ea Aliens narrit late aquam salsam. Vituti marini abjiciunt se prae somno separati in litore. Ipse Proreus i quemadmodum aliquando eustos armenti in montibus, eum Hesserus revocat vitulos e pastonoa sabulum , is cum agni auditi a lupis exci--nt eos balatibus i sedet in rupe in medio armentorum . se recognoscit eorum numerum. Siquide offertur Arsao copia hujus capiendi οῦ vix passus seem di*n uere ad 'mnum corpus fatigatum , i

ruit in eum magno elamore, λυadit Uneulis dormientem. Contra Proteus, non oblitus με iu

fria , vertit se in omnia prodigia rerum , ct ienem , is in belluam horribilem , is in amne, fluentem. Sed post uam nulla fraus inυenit modum fugiendi . victus revertitur a propriam

formam , as demum Ioeutus est ore humano r ι.ε. ster. J Resperus , stella veneris , de qua Ecl.6.

418쪽

GEORGICA. LIB. IV. 3s T.

η s Nam quis te , juvenum confidentissime , nostras Iussit adire domos quidve hinc petis 3 inquit. At ille. Scis, Proteu, scis ipse; neque est te fallere cuiquamωSed tu desine velle , Deum praecepta secuti

Venimus huc , lapsis quaesitum oracula rebus. 4IO Tantum effatus. Ad haec vates vi denique multa Ardentes oculos intorsit tumine glauco ;Et graviter frendens , sic faris ora resolvit. Non te nullius exercent numinis irae ;Magna luis commissa : tibi has miserabilis Orpheus. Haud quaquam ob meri tum poenas ni fata resistant , Suscitat . & rapta graviter pro conjuge saevit. At quis tibi , audacissime juvenum , imperavit

venires in meam domum ; aut quid a me postulas p.rat. Ille autem respondit : Seis, o Proteu , seris p neque ullus potesii te decipere. Tu vero resta vellinsallere me : obseeuti j sis Deorum etenimus huc , aae petendum oraculum , quod medeatur damnis rerum nolirarum. Hac solum locAtus est. Postea vates. magno denique conatu defixit oculos caerulea luce coruscantes ἰ minaciter collidens dentes,sie aperuit os ad fata evulganda. Alicujuς Dec. ultio te persequitur et solvis poenam magni sceleris: Orpheus, nequaquam propter meritum mi--

δεν , imprecatur tibi has poenas nisi fata O scenit )'almeiter furit ob conjugem sibi ereptam

4i T. Nessi e est te sill recuiquam. J Pro,nec licet cuiquam a Graeca locutio: vide Ecl. io. Nec si mihi

credere.

41 . Orpheus. J Thrax Calliope matre; patre , vel Apolline vel Oeagrio Thraciae fluvio , Ees. s. ες. De Euodace Nympha , nihil admodum narratur praeter ea , qtiis habet hic locus. s. I udquaquam ob me. ritum paenara, ere. J Triplex

interpretatio. I. Abraham iamnino praeter merirum , id est , majores quam tu meruisti. Non placet, quia an tea Proteus magna vocavit ipsius commisa. II. Servii de aliorum: non αdhue iuxta. meritum : id est, minores quam tu mereris. Sed sanes' videntur verba aliud sona.

te. II P. Quam suggeritTau mannus. , Lesert Mec uerba.

419쪽

Illa quidem, dum te fugeret per flumina praeceps a

Immanem ante pedes hydrum moritura puella Servantem ripas alta non vidit in herba. At chorus aequalis Dryadum clamore supremos Implerunt montes : flerunt Rhodopeiae arces, Altaque Pangaea , & Rhesi Mavortia tellus , Atque Getae , atque Hebrus, atque Actias Orithyata Illa quidem virgo moritura , dum te fugeret cur rem juxta fluvios, non animadvertit ante pedes alta in herba magnum serpentem degentem in ripa. At turba Doadum ejusdem atatis impleυerunt clamoribus summos montes : ploravςrunt rupes Rhodopeia, Panaus altus , Martia tem

ad Orpheum : miserabilem nullo suo merito , dc in hac

haereo.

418. Hadrum. J Serpentem in aquis , humidisque locis

degentem, ab υδωρ aqua. s o. Dryadum. J Nympharum sylvestrium, a αρύ quercus . Ecl. 1. ης. 461. Flerunt Rodopeia arces, me. J Enumerat varia Thraciae loca , quae Orphei dolore commota sunt. Rhodope. J Mons est , de quo , Ecl. 6. o. Arces J Montes , rupes , ab ακρον su=umum :sic Georg. i. x o. Ripheasque ardvus arces. Rhodopeia arces. J Hiatus 3c contractio diphrongi longae ante V

calem , Graeco more. 462. Tangaeas . Neutrum

plurale , singulare mascul rnum est Taugaeus, Thraciae mons , in Macedoniae confinio . Philippis urbi immi.n2ns. Mavortia tellus. JProlepsis est , sive anticipatio temporis : Rhesus enim Troiani excidii tempore vixit ; Orpheo igitur post rior De Rheso , Thraciae re ge, Martis filio, AEn 1. 473. Mavortia tellus. Thracia , quia Mars inTlirasti a natus, in Rhodope monte , ex J ve & Iunone. De Getis, populis Scytbiae ac Thraciae

conterminis , Georg. v. rasa

De Hebro , Thraciae fluvio,

. ει Actias Orithsa. IErechthei Athenarum regis filia; rapta a Borea inThraciam ; ex eo peperit Calain 'c Lethen , quibus alae deinde succreverunt. Actio dicitur , ab Attica regione is Attica enim exStrabone I .s. sic appellata est deformato

veteribus Acte vocata esset, quia tota litorali ; ακτη au-- tem est Iitus. Orithyia , vox quatuor syllabarum, qua-l tam mediae duae diphtoagi

420쪽

Ipse cava solans aegrum testudine amorem , Te dulcis coniux , te solo in litore secum , Te veniente die , te decedente canebat. Taenalias etiam fauces alta cistia Ditis , Et caligantem nigra formidine lucum Ingressus, Manesque adiit . regemque tremendum AZo Nesciaque humanis precibus mansuescere corda. Orpheus leniens eaυa cithara dolorem amoris , - Ius eanebat te . o dulcis uxor , te deserta in ripa , te die oriente , te die oceidente , solus eanabat. Ingressius etiam Tanarias caυernas , quae sunt porta prafunia inferorum , ct flυam obscuram tenebroso metu , adiit Manes . ct Plutonem time sedum , is animos insuetos leniri praeibus hominum.

sunt ι , unde versus spondaicus est. 467. Taenariat fauces. J

montorium Peloponnesi, dividens sinum Messent acutua Laconico e quod Graeci fabulabantur aditum esse

inferorum , AEn. 6. 2IT.

6 Ditis. J Plutonis , qui Jovis de Neptuni frater,

inferorum imperium sorte obtinuit : Proserpinam, Cereris filiam , rapuit , &c. Utrumque nomen a divitiis habet , quae e terrae visceribus effbdiuntur: vis quidem Latine dictus 1 di vitiis ;Pluton Graece a πλοῦτος,quae vox idem significat. 4 68. Nigra formidine lucum. J Sylvas in inferis etiamyrteas,aliasque constituit, AEn. 6. V. 444. ac deinceps Et hic est en allage sive immutatio : caligantem nigra formidine , pro cit ligantem ηιsred ne formidabili. 4ss. Manes. J Sumuntur& pro mortuorum animis ,

8c pro loco ipso inferorum, ubi animi degunt , 5 pro Diis ipsis in rotum. De iis ita philosophatur Apuleius

lib. de Deo Socratis , Omnium, opinor , o prime. Statuit, I. Animos illos genera ἀtim dici lemu es. II. Ex inis lemuribus , qui poster uiri

curam sortitus , pacato de quieto numine d Om'mpossidebat, larem dica familiais rem. III. Qui propter adversa vitae merita, ii ullis bonis sedibus , in terra quodam exilio puniebatur , inane terriculamentum bonis, noxium malis : lariam dici. IV. Cum incertum erar, quae cuique sortitio evenisi et, utrum lar esset , an larva ;Manem D cum nuncupari, Mhonoris caiisa Dei vocabula esse additum. Manes porro dictos putant , vel a manando, quia manant de discit

SEARCH

MENU NAVIGATION