장음표시 사용
231쪽
De Cometa augmento eiusque causis:ὐ num indicet,aut Mysiae malum quid,er quomodo . Cap. X X X I V.
ETsi plurimum Cometae soleant ab initio maiores esse in ortu suo, subindeque diminui semper usque ad vitumam sui consumptionem , defectionem,& extinctionem saltamen aliquos ad auctos fuisse magnitudine, non semel H 7. nar. Obseruatum est . Enimvero Senecae testimonio, faJ Attalo qu ς' i ' reenante, initio Cometes apparuit moaecus. Deinde sustulis si , diffuditque, or etsque in Aequinoctialem circulum, ita ut illam plagam eaeli cui Lactea nomen est,immensum extentus aequaret. I M .mete. In eandem sententiam Aristotelesi blait, uomam ma- μ enust/lia, de qua prius meminimus, apparuit quiaem hieme is gelu, operemtate, a vespcra Aristaeo imperante. Et prima qui
ri autem apparuit quantum contingit; minimum enim seuodue citro mox occubuit Lumen autem se extendit inque ad tertia, partem caeli; cluti saltus quapropter Or vocata fuit Via. forte fuit idem Cometa , mutatumque nomen Aristari in Attalum. 3 Cuius augmenti ratio duplex assignari posse videtur; una quidem, quia contigerit ab inferius ascendere sursum maiorem copiam exhalationis in nouum Cometae fomite, quam fuerit portio substantiae suae iugiter ab ardore conis sumptae; quod proportionabiliter euenire nouimus in augmento stirpium, & animalium I quae dicuntur augeri quando plus alimento forinsecus adueniente apponitur substantiae corporibus eorum, quam illa iit portio substantiae, quae caloris actione consumitur assidue . Quae quidem ratio videtiit habere potuisse locum in Attali Cometa , qui natus extra tropicos diffudit se immensum intra tropicos usque in Aequinoctialem circulum; intra tropicos enim uberior exhalationis copia sursum extollitur de terra magis calefacta; cuius rei signum est euidens, quod in Acthiopia fiunt
232쪽
imbres aestate copiosissimi, quibus in AEgypto Nilus auge tur initio autumni plurimum; vapores autem aquei sursum ad aerem medis regionis de se non ascendunt, sed eo ferii-tur tanquam onus ab exhalatione leuiori, quae deponit ipsos in aere medio, scandens ulteritis ad aerem supremum, Cometarum locum. Non potest autem exhalatio multum vaporem sursum porta re, nisi multa sit, & longe maior qua vapor,quem desert. Quam doctrinam Aristoteles ita nobis proposuit, IcJ Manente autem terra quod circa ipsum est humi di a radidis se ab alia quae desuper est calidi ate evaporam fraurfursum . Vuum autem caliditas,qu.e duxit ipsum sumum .dere. linquit ct illa quidem disperditur ad superiorem locum haec autem or extinguisur, proptereaquod suspeditur longius in aerem, qui est super terram e cogitur iterum vapor infigi latus, se propter derelictionem caloris, se propter locum,o fit aqua ex aere; facta autem iterum fertur ad terram. Itaque Cometa creuit maxime, dum in Zona torrida degeret ad AEquinoctialem circulum , quoniam ad ipsum alendum eo confluxit ascenis dens maior exhalationis ubertas, qu am ab interno Cometsardore consumeretur de propria sideris illius materia. Sed& alia ratio potest eiusdem augmenti proponi; quia scilicet extra Tropicos, ut in loco temperatiore sit exhalatio compactior, atque densior, adeoq; sub minori magnitudine locum angustiorem occupans: sed intra tropicos in calidiori
loco rarior est , ac in ampliorem mignitudinem extensa . Quare discurrens igneus ardor ab exl, alatione magis addensata minorem molem habente, ad exhalationem minus coactam, & in maiorem amplitudinem extentam, ostendit nouis Cona et ς m ignitudinem adaugeri.& excrescere. Quς quidem ratio milii videtur habere locum maxime in Aristri Cometa, cuius lumen Aristoteles ait extendisse se , veluti saltus, usque ad tertiam caeli parte in; nempe sub qua foret extensa rarior exhalatio, quae conccperit ignem citissime,
quas puluis pyrius tenuissimus ardens post crassiorem atque C c a denis
233쪽
densiorem sub minori mole degentem in angustiore Ioeo . Per se quidem augmentum Cometae significat exhalationis,aut maiorem molem, aut latiorem expansionem, Se ea mediante calamitates exhalationem adustam consequentes attinere ad maiorem terrae regionem cui maior illa exishalatio vel ardens imminet, ac incumb:t; vel exurgens ori. ginem sui primam attribuit. Ceterum illud incrementu Co- meis nihil ciscere potest apud nos, a quibus abest interuallo plurimo; nihil enim physice potest agere, nisi per contactum patientis. Quoniam vero Cometa noster nullum omnino tuae magnitudinis habuit augmentum, sed a primo sui exortu semper immmutus elis propterea veniendum nObis est ad Cometas dccrementum assidue patientes. De Cometae decremenso, qua de causa fiat or an aliqui apud nos indicet,aat e siciat, ct quomodo . Cap. X X X V.
V amplurimos autem Cometas,ae fere cunctas a suo
natali decrescere, nunquam ullum augmentum hibe tu es, historiam illor tim afferentes Philosaphs passim cotestantur. Praestat autem de proposito speciatim Aristotelem au dure sal Adhaec autem,inquit omnes Comets ,qui nostris temporibus visi sunt, me occasu dispariti runt in loco seupra horizontem, consumpti paulatim , Da et i ncque unius sti lia deri lin- qucretur corpus, neque stiaraum. Et beneca bl 'ost morum D metri, ostriae regis, cuius Demetrius se Antiochus liberi Gutre, pauso ante Achaicum bellum, Cometes e sui I no minor Sole. Prι- mo seneus ac rabicundus ouit, claruwq. Ium. n cm Itens quanIovinceret noctem: deinde paulatim magnitudo cius distructa ιν, se evanuit claritas nouissime autem totus intercidit. De re cuinetis eludentissima, plura dicere stipersedeo, causam proposci considerans . Arbitror pro inagnitudine lolitvq. superioris exhalationis: & pro loco,in quo ardor inuisi habuit, caepitq. semitem incedere, Cometas quosdam primum augeri
234쪽
AN. M DC LII. M DC LIII. et os
, geri visos; alios plures etiam ab initio decrescere, ac omnes ad finem imminuti necessario. Namq. non uniformiter eX- Cometarum tenditur semper in sublimi magnitudo, siue materies exha -
lationis. Quum enim incipit ardere in ea part , quam sequi- Dea a. tur alia maior, atq; diffusior, latior ve, ardor cosumpta priore, se continuato ductu porrigens ac extendens ad ampliorem, ostendit Cometam aligeri. Semper autem absumens fomitem, nec semper alimoniam aut maiorem ad augmentum, aut aequalem substantiae consumptae ad consistentiam, in causa eli ut omnes Cometae denique diminuantur. Sed plurimi vel ab initio decrescere conspiciuntur, quia perenni consumptioni non succedit eis amplior, aut par materia comburenda, siue ab inscrtus, siue superne quoq; disposita. Neq; vero me mouet obiectio Uiri Clarissimi, dicentis, ita olim nunquam diu sub codem Circulo maximo diminutionem suam perpessurum uidia: si combustibilis exhalatio sur- Mist. sum locata, disposita fuerit uniuersa sub eo dein circulo maximo. Sed ad euentes s. Magnitudo quidem Cometae, ceteris paribus, ostenil t abs ut e mailnitudine infortuniorum, V eamque promotic t proportion ιblIlter; quoniam a malore ea u. Cometa plures indicantur,& promouentur exhalationes, pluresq. deorsum ad nos d lacndunt adusti cineres malefici, nostris corporibus & moribus infensi, & infausti plurimum. Omnes tamen Cometae, sui decremeti tempore, nec Cm αδ cur non post extinctionem sui, sunt infortunatiores; quia tunc x. μὴ, maiorem cinerum adustionis suae copiam ad nos de pluunt; sint imo iu-S quia temporis c statu dignam intercapedinem e siluere vHς nccellum eis ait hoc, vel ab altissimo Cometa, per immensam aeris profunditatem, ex illima, & volitantia corpuscula
perueniant xsque ad Infimum aera nos ambientem, eum q. repleant, quem nos inspirantes, mira m dira corpora penitius attrahamus , nostras temperaturas afficientem, nosti os l. morcs inlicientcm maligna qualitate, supellus ex
235쪽
De sua criisti Cometae, an indicet, aut eosciat malos euentus apud nos, Cr quomodo . CV. XXXVI.
SAne Plinius, antiquiorum sensa reserens in proposito,
scribit de Cometa Rcf rre dicunt, cuiusselia vires accipiat,o quibus in locis emicer. Vene fundere,in capue Septemtrionatis, AUDInaeve derflensis. Quae tamen mihi nullam probabilitate , lationemve physicam, nedum necessitatem habere videntur. An,quia venena iundunt terreni serpentes, ideo venena fundent imagines serpentum in caelo, ab Hipparcho stellarum configuratione ficti Idem Hipparchus,ad-Mta.e., ε dit mox bJ Plinius, satis laudatus,vs quo nemo magis approbauerit cognationem cum homine sirum,animas.nostras partem esse ι aci, nouam stellam o atram in aeuo suogenitam δε- prehendIt : eiusq. motu, qua diffulset,addubitationem est a metas an ne hoc μιus fieret, mouercnturq. ct ea, quas puIamus Bittis.1., affixas.Irimq. ause , m et am Dco improbam,annumerare po- pra rotum steri clias ac sti ad normam cApagere, organis excogitatis, per quaesngularum loca,atq; magnitudines si gnarent: ut facile discι rni posset ex eo, non modo an obirent incae an omnino aliqua
transirent moucrenturve: item an crescerent,minuerenturque r
eaelo in haereditate ι unctis rebcIos quisequam qui rasionem eam caperet,inuentus esset. An Hipparchus, qui serpentes in cauo fino ere, pingere q. potuit e stellis in longam seriem sibi inuicem succedentibus, anguineos utcunq; flexus referentibus, potuit & illis vim veneficam dare λ potuit & illis vim Iob A. veneficam inesse cognoscere, nobisq. patefacere fel oui stellus claudit qua gnaculo: 'ui extendit caelos solus: zm .cit Arcturum,se Oriona,es Hyadas, ct intcriora Austri: Qui de-d t illis virtuti m :qui stellatum activitatem agnouit: Deus, non Hipparchus; An reuelauit Hipparcho Deus celestium serpent uiri vim esse maleficam sed a sacra pagina doceor Geo. i. idi Ucum sectile stellas, ut illuminarent terram, praeessent q.
236쪽
nocti, non vi insunderent venena mortalibus. Ceterum Serpentes in terra no omnes veneno nox ij sunt, sed aliqua species eorum absq; veneno degit innoxia: cur in cetio depicti Serpentes ab Hipparcho nostrates noxios angues aemulentur potius quam innoxios p Ceterum cim aes Cometae cineribus ad ultionis propriae nox ij sunt corporibus humanis, quaecunq; cineres illos adustionis reliquias intus attraxerint inspiratione, quocunq; sub asterismo caeli Cometes emicet. Id vero satis est rationi consonum, caeli partes sub quibus ad perpendiculum Cometes effulget, eas terrae plagas per subiectum sibi Cometam magis afficere, maleque trabere, quae sub eo Cometa, caeli q. tractu locatae sunt ; quod adussi cineres, e Cometa descendentes, suapte natura, Propter grauitatem terream, recta seruntur deorsum ad libell am ; si ventorum impetu transueris pellantur a rectitudine in alias plagas, quod non raro fieri contingit; ut plurimum tamen Cometa de pluit maleficos cineres in terram ad perpendiculum sibi subiacentem , vel in vicinam. Sed a caelo, stes lisqtie, quibus Cometa subest ad norinam, vires eum adipisci nocentiores, quam habeat ex natura combusta suae exhalationis, nulla ratio phy sic a me docuit unquam. Altrologica vero ratio , quam tale quid ostendere posse, nonnulli cum veteribus opinantur, in prs sentia mihi non obseruatur, quam nunquam inuenire potui reddere posse propter quid eventuum qua sitorum , sed automate solum Astrologorum niti, plusquam nimium tribuentium inductioni, quam ducunt ex paucis obseruationibus; quum inductio scientifica duci debeat ex omnibus indiuiduis in eadem specie. Materiaq. nostri corporis non ita sit definite disposita, ut vidimus apud Aristotelem . ei vic Vestium activitate in determinate recipiat in se se . Quod etiam ex antiquorum d: et a de proposito scribit ibidem Pliniust si Obsicaems autem mo/i sun verendis partibus Huorum comcras fortendere ; qua ii Cometa mores Obla inuas hominibus
Serpente aliqui υeneno earent . Cometa cur
237쪽
nibus ingerat, si fulserit in p artibus verendis alicuius astolismi ad humanam, vel alterius animalis etfigiem configurati: hoc pariter extra necessitatis aream est. Nihil enim in agis eo loco situs Cometa portendere potest improbam obscoenitatentiquam honestam prolis secunditatem; quirint .reii itidi ver C da sint homini, pariter ac animalibus data munere na- si tu i ar ad sobolis propagationem, potius quam ad obscoen
talem: immo vero solum ad prolem legitimam, non autem
ad obscoenitatem, ad quam illa per abusum traduxisse vi-OGrenita dentur impuri &ob Ceni mores. Qui propterea potius sunt obscoenitatis causa, quani cT ctus a caelesti configuratione, Cometa q. sub ea micante prouenire nati. Id ipsum existimo dicendum de alio Plini j placito, ab antiquioribus hausto: scilicet, malum, ac in sortunium porrendere, machi-IIJl.a. e.is nari q. Cometem fg J ingenidis, O cruditioni, si triquetram fguram , quadratamve paribus aneutis ad aliquos perennium
pag 19. μ llarum stus edant. Certe Cl. Bullialdo fhJ obseruatores
adnotarunt Cometam nostrum fecisse triangulum rectangulum cum Algol,& paruula C. Quaeso, num ideo porte dit ingenijs, & eruditioni mortalium Z si fiteatur Vir eximius : certe plus Gallicanis ingemjs, quam Italis mala portendit ue adeoque plus laedit eruditionem Parisinam, quae Cometem altiorem hunc decernit, quam Patauinam, quae constituit illum subcaelestem; enimvero Persei stella culminat stiper Parisios, & Gallias, non super Patauium, & Uenetias . Cet crum ista voluntarie dicta sunt a veteribus Plinio, nec ita facile mihi recipiuntur. Optarem enim edoceri causim physicana, propter quam trinus, aut quadratus aspectus Cometcs ad aliquam ii ellam caeli, malefici uiri iri dicet, vel ingerat ingeniorum, vel eruditionis . Nihil cri in sine causa naturali, saltem probabili, facile suscipio . Sed illud mihi persuasum est, omnes effectiis maleficos hominibus de in animi moribus,& in corporis temperatui IS eu Craire ab adusta Cometarum exhalatione , plusquam nimium
238쪽
assiciente corpora melancholica, quae per inspirationem penitius ingreditur, ut antea late discussum est . De culminatione Comet .e supra deterinisat.1s terre plagas, cur, se quomodo portendat illis, o in erat infortunia. Cap. XXXVII. DEinceps nobis etiam animaduertenda est Cometae Culminatio ab Astrologis nuncupata: quaesitus est Cometae supra verticem aliquarum regionum, Lenith ab ijsdem appellatum, ad perpendiculum determinatae plagae telluris, quam homines incolunt. Profecto quum certum sit, Cometae sidus uberiorem cinerum suoruna, adusis l. sugmateriae copi am de pluere in eas orbis nostri regiones, supra quas diutius insederit ad libellam, motuque tardiore Cometa latus excurrerit, maxime tempore sui maioris decrementi, ac extinctionis; quod illi cineres ob terrς praedo- mimum, natiuae grauitatis impetu descendentes, recta deorsum agantur; rationabile prorsus est, Cometarum in forint uni js Obnoxias esse maxime regiones illas terrae , super quas diutius culminauerint. Ita Cometes per annum in te grum culm mans supra Ierosolymam, testi inonio Iosephi falciuitatis illius xtermini uin poli Cait naturaliter, 3c physice proin mere potuit, permittente Deo, ves etiam iubente, qui sis plus vi. tur causis naturalibus ad effi ct is Iustitiae, vel Clementiae suae praemonstrandos, &promouendos, efficiendosque . Quum ergo noster ille Cometa nuperus diutius in allecismo Persci permanserit, quam in constellationibus Leporis, Orionis, Taiici,& Pleiadum , quas imagines, etsi peram plas, motu celcrrimo septem fere dierum breui curriculo mensus est duodecim dies integros tcrrens in v mus P cri ei cons uratione non ita mactia I : si naul N in
ea celerrimam sui dim: nutionem patiens, ac vitimam tui consumptioncna; iasti certum est, cum maiora na ita po
tendcre, & machinari regionibus illis, super quas constel-
239쪽
latio Persei culminans est, ac verticalis; in eas enim ad perispendiculum maxime de pluit, deponitque maleficos ad uisitionis suae cineres. De duratione Cometae, num, se quomodo fit indicium, se causa
P Linius quidem omnium Cometarum aruum intra seia
plena,& octo θ inta dies concludere vidctur, aperte dein cernens fa J Ercuissimum, quo cernerentur Cometae, spacium, septem di rum annoIatum ust, longi semum,ocIoginta . Seneca tamen vidit Cometam senos perdurasse menses; ait enim, ibi Suare ergo p/r longum tempus apparet, or non ciso extingui-ιών 8 Sex enim mensebus hic,quem nos Neronis principatu iatis Mno vidimus, oectandums praebuit. Muretus eruditissimus controuersiam dirimit, emendato Planis codice, cui retur intercidiste notam ccntenarii numeri C. quod Plinius non ignorarit illum Cometam Neronianum arui sui ; namque ccntum Octoginta dies mensurant ni)mcrum sex mensium.
Iosephi tamen Xiphias Cometa IcJ sit pra Ierosolymae ciui
tat cm pependit annum integruit'. clerum ut ista tam longa duratio te fori potest ad caulam diuinam ; ita frequenti Oi Cc. nactatum aeta S, non excedit duos, vel tres menses; plui imi tamen intra mensem extinguntur. Noster sane viginti dierum termino conclusius apparuit. Ceterum aetas Cometae longior pendet a maiori copia exhalationis, qua longiori tempore de terra consurgens illi concesserit in alimentum; quaeque ipsum ab initio constituerit; eamq. compactiorem, quae diutius ardori resistere valeat. Indicat enim Cometar diturnitas multitudinem exhalationis, vel ipsum primum constituentis, vel ipsum iam constitutum diu sotientis, atque conseruantis ; quae perennare potest ad menses, & ad annos plures etiam naturae viribus; etenim teter halitus e terrae cavo Dolphis emergens, atque u scordiam vatibus ingerens ad oracula sun denda, multos annos
240쪽
perdurauit ascendere, randemque desijt , oracula finem Dur spado habuerunt, ut ait Cicero, Mi Sed, inquit, quo caput est: eur 4 'ς 1sso modo ram oracula Delphis non eduntur nou modo nostra at a- ρ , hia. te,sed iam diu am ut nihilposis esse contemptius'Hoc loco,quu sidi dedi-τrget', euanius se H si, vetustate vim loci cius, unde anhelitus μ' ''Me terrae fleret,quo Pythia mete incitata oracula edores. De vino, aut salsamentoputes loqui: quae evanescuiat veI Hse. .au.e -- restas est,quae rem diuinam congccre possit' uuid tam Humum, quam afflatus ex terra mentem ita mouen ut eam prouidam re rum futurarum in iciat ' it ea non modo cernat multo ante ,sed et am numero, versuque pronunciet. Uuando autem ista υis euanuit' Anpostquam homines minus creduli esse ceperunt'Demos=hι nes quidem, qui ab hinc annos prope quadrangι ntos fuit rium tum Philippietis P uiam aecebat, laesi quasi cum Philippo fucere. Hoc autem eo spectabat, ut eam a Philino corruptam H ceret ; quod licet existimare in alijs quoque oraculis Delphicis aliquid non sincerifuisse. Sed nescio quomodo isti Philosophiμ- pcrstitiosi orpene fanatici quidvis malle videntur, quam si non
ineptos. Euanuisse mavultis se extinctum ese id, quod si umqua uisset,cc rte aeternum esset,quam ea,quae nonfunι credenda non credere. Ita quidem Cicero Delphicis oraculis Diuinitatem adimere videtur, quod aeterna non perseuerent; concedens diuturnam durationem halitus e terra surgentis, qui mentes vatum in vaecordiam verteret ad vaticinia . Vera quidem dicit de abroganda Diuinitate, fideque Pyth js Oraculis sat non necestario confirmat id eo argumento, quia iam oracula desierint. Desierunt apud nos oracula Prophetarum ore pronunciari: an non ideo diuinitus afflati ea protulerunt ρ an non ideo fides illis adhibenda non est 3 aihil minus . Sed Pythia diuina non fuerunt Oracula tum quia plurima veritati contrad: Xere, plurima in Irin talium saluti noxia fuere; quum Prophetiae cuneta nostraever: latc m h ibuerint, Sc hominibus etiam num salutares habeantur . Aliter Plutarchus in libello suo de Oraculorum D d a de