장음표시 사용
11쪽
nos e stituto, quod dicunt intelligereque sibi
videntur homines, quum corpora in sensus nostros cadentia dicunt non esse meras sensuum no
mstrorum perceptiones neque rursus meras qualitates rerum extra nos constitutarum; sed res illaci M. quarum ab actione, quas illae in sensus nostros exserunt, sensationes istae in nobis cieantur res. inquam, ipsas quae eas habere qualitates existimantur, quas corporibus tribuere consuevimus.
Ibi igitur, fect XXXVI pag. 68. Dubi orationis filum subito abrumpere, quaestionemque in aliud tempus differre olim placuerat, haud aegre quidem studiosus quilibet lector, quid in animo habuerim, intelligere potuit nec vero ab hoc loco fuerit alienum, quid de illa quaestione statuendum videatur, paucis eXPonere. Scilicet quemadmodum homo, non modo ubi de corpore suo loquitur, se Num a corpore suo distinguit, verum etiam ubi de animi suis actionibus aut adsectionibus vel cogitat vel verba facit, se ipsum a suis k actionibus Se conatibus Madfectionibus distinguit, sese esse dicens, qui nunc
talia e alias rursus alia agat aut moliatur alia percipiat aut patiatur quemadmodum item, ubi de aliis hominibus loquimur aut cogitamus, is hunc , , hominem, verbi caussa dicimus hoc agere aut se egisse, hoc moliri, tali quodam modo esse ads ,, flum; odeoque distinguimus inter hominem ipsuma eius actiones molitiones adfectionesque eodem modo, quum de rebus quibuslibet corporeis. do
Iebus, inquam, quibuscumque in sensus nosi os
12쪽
eadentibus loquimur aut cogitamus, similiter dieimus, verbi caussa hoc corpus sive de nat rati quodam corpore agatur, sive de eo quod arte iactum sith,, tales habere qualitates esse nunc igit in satu alias alio in satu, hoe agere is emere. hoc rursus eidem accidere talem vim talem, risum illud habere. Mindeoque in qualibet re coseporea, haud secus atque ubi de homine agitur, cum verbis tum Wipsa cogitatione distinguere consuevimus inter rem ipsam rem subiectam δε sotiam quam dicunt philosophi ,3 qualitates quibus illa praedita est, sive varium atque varium flatum in quo illa vel nunc constituta est, vel alio tempore constituta erat. Immo eisdem pro ius nominibita utimur, ubi de rebus corporeis agiatur, quibus utimur cum de nobis ipsis loquimim Nam quum dicimus, verbi caussa, corvus illud aut rem illam corpoream, de qua agitur, talem habere mari talem conatum . tale quid agere e e cere tale quid ab alio corpore pati, aut tali modo
ab illo adpei perspicuum est,i verba ista inn tiones verbis subiectas ex eo ductas esse, quod quisque min sese ipse interno animi sensu observavit, k in aliis hominibus quatenus illos intelligit esse natura uismiles δε corpora illorum intelligit similiter atque corpus ipsius a mente quadam habitari gubernarique) observasse sibi visus est. Iam, quod ad nostri similes spectat, quum hominem coram praesentem intuemur, quem tale
quid agere, aut tali quodam modo adfectum diaeimus quum loquentem eumdem audimus, a
13쪽
que etiam ipsi cum eo colloquimur, certum est utique, colores quidem quosdam &yiguram quamdam, artium conformationem motumque in oculos nostros incurrere, ac sonos quosdam aures ferire nostras; sed Vsum hominem, qui eo est colore, ea figura, qui isto modo artus suos com-ria Ovet, qui istos sonos edit, nec in corporis nostri sensum incurrere, nec interno illo sensu a nobis
Percipi, quo se Num quisque cognoscit Ain,
intrum ita a natura constituti sumus, ut non possimus non persuasum habere, corpus istud nostri corporis simile a mente quadam simili nostrae habitari, hos artus nostrorum similes intrinsecus vi atque intelligentia voluntateque hominis, nostri similis, regi gubernarique , si quando accidit, iit vana specie nos illusos deprehenderimus, nunc, ubi soliis ex isto ore prodeuntes non modo auribus noliris percipimus, verum etiam vim atque sensum eorum intelligimus M vicissim videmus alterum ea quae illi significare voluimus intellia
gere,a dictis nostris respondere rium vero Prorsus certi sumus, fieri plane non posta ut a phantasia nostra fallamur. Ita sit, ut ipsa natura duce, sympathetico quodam sensu alios homines tamquam nostri similes non modo cogitando fingamus, sed Plane atque liquido, sine ulla dubitationis umbra, cognoscamus. Quod vero ad reliquam omnem rerum corpoνe
rum universitatem adtinet, quidquid sensu compore percipimus, id quidem ad rem quamdam externam. ad illius actionem qua sensatio ista
14쪽
nobis adseratur, rcferre consuevimus. Cum lapis in caput nostrum incidit, a lapide laesos nos dicimus pluviam madefacere cultrum secare . ignem urere dicimus similiterque de una re corpore Te
spectu alterius verbi caussa magnetem vi sua attrahere ferrum . ferrum attrahi a magnete & quae sunt id genus alia. At quod si istos res illas, quas talia agere, talia pati, talibus viribus aut nisibus instructas esse dicimus, cognoscere cuPimus, eas profecto nec sensu percipere, ac ne mente quidem intelligere nobis datum est: nam nil nisi sensus perceptiones nostras deprehendimus; c, ubi subtilius quaerimus, unde haec talis nobis a feratur sensatio, ab una sensatione id vero est, adfectaene nostra ad aliam remittimur res isto. extra nos constituta, quae illam sensationem nobis adserat, nusquam comparet, , verum si velimus fateri, notis rei ipsius, sive subiecti extra nos consituti . cui tribuimus qualitates in sensum nostrum cadentes, nonnisi statione quadam a nobis adiicitur. Ita fit, ut subsantiae notio, quatenus eam ad res corporeas referimus, nihil sit aliud
nisi notio nosrtim i orum . quem quisque se ipsum adpellathper phantasiae quemdam lusum extra
nos tanslata, e ex adverso nosri locata ut , quoniam satis intelligimus persuasumque habemus, sensin perceptiones non esse actiones nostras, vaga quadam Parumque certa notione fingamus esse extra nos aliquid tale, quale fere est mens nostra, cuius ab externae rei actione adferantur nobis illae PercePliones.
15쪽
Neque vero inde efficitur, ut satis caussae haheamus, cur cum nonnullis infrunito subtilibus hominibus, qui ridiculis maxime paradoxis deIectari videntur, autumemus contendamUsque nihil prorsus atque nullas esse extra mentem n stram res corporeas. Nam fieri plane non potest,
it de sensuum perceptionibus nostris cogitemus, quin simul intelligamus, ut modo dixi, persuasum. que habeamus, non nostra vi atque actione essici illas perceptiones atque adeo prorsus non possumus quin illarum caussam ad aliquid is nobis diaversumi extra nos constitutum reseramus. Nee Profecto, quod nos res corporeas nonnisi quatenus ad sensum nostrum reseruntur cognoscere valemus, inde consequitur, nihil eas atquo nullas e ramos esse.
Sed illud consequitur, primum misere turpia aerque falli minutos istos philosophos, quamvis altos sibi spiritus sumentes, qui nihil in omni rerum universitate esse contendunt, nisi quod eo Poreum sit, ac materiale, ut aiunt neque minus falli hos, qui notitiam eam, quam de mente tam n capere nobis datum est, multo obscuriorem incertioremque esse queruntur illa notitia quam de rebus corporeis capere Possumus.
Alterum ut agnoscamus tandem quam vanax otiosa, immo ut dicam quod res est quam absurdain secum ipsa pugnans quaestio sit, quae in eo versatur, ut scire velimus, quid sint per fa& absolutas ut aiunt res eae, quas nobis non alia ter nosse datum est nisi pro ea ratione qua sensua
16쪽
feriunt nostros. Quam quaestionem qui omnium subtilissime est persecutus, summo vir ingenio
Lethnitius, eo tandem delapsus est , ut eamdem sere vulgarem de rebus corporeis notionem, quam per phantasiae fictionem quamdam iren his generari diximus, tamquam excipia rei verutate haustam proponeret defenderetque res cors poreas statuens esse Phaenomen , ex vi atque actione monadam quarumdam, quae veluti ani mulae quaedam,substantiarum rationem haberent, sensibus nostris oblata. Denique vero, quoniam impetrare a nobis nubio pacto possumus, qui Persuasum certumque
habeamus, esse res extra nos constitutas, quae
sint viribus eis instructae, quarum essectuma nosipsit nostri similes sensibus nostris percipimus:
si vites illaea quasi actiones, quas in rerum corin Porearum genere observamus, atque ipsae illae Te corporeae, quae in sensus nostros incidunt. essent eiusmodi, ut earum rerum quaeque Per se, nullo cum aliis consensu, nulla communi coninspiratione continenteque ordine agere viderentur tum vero rationem aliquam habitura esset prisca illa hominum rudioris ingenii opinio, quae singulis quibusque rebus corporeis, quae natura exsistunt aut gignuntur, Meis praesertim quae maiorem rae caeteris vim quamdam fi vitam hominum exserere videntur, aliquam veluti mentem aut genium vel inesse vel praeesse statuit, cuius vi atque voluntate efficiantur ea, quae in sensus nostros incurrunt. At quum, quo magis at-
17쪽
tente omnia circumspicimus, quo diligentius singulas mundi corpore Partes consideramus, Rin, versum naturae cursum exploramus, tanto Planius atque cortius uberiusque cognoscamus, nihil esse in hoc mundo solitarium, nihil ita abruptum aut ab aliis rebus divulsum qum Win hac
terra stin coelestibus corporibus, qualenta ea CO gnoscere nobis datum est, omnia admirabili quodam concentu continenteque ordine contineantur intelligi par est, esse profecto, praeter nosa nostri similes , unam quamdam Mentem humana mente infinitis modis partibusque superiorem, cuius e vis e emacia e intelligentia in hisce omnibus, quae natura fieri essicique vulgo dicuntur,cemnatur. O mentis nostrae acie haud fere secus ac praesenti sensu, percipiatur universum autem genus rerum corporearum, quatenus eae quidem ad nos spectant pertinentque intelligamus tandem nonnisi eo valere, uti materiam nobis prae beant, M sint veluti instrumentorum loco, quo Tum P eas vires, quibus mentem nostram Suprema Mens instruxit, excolamus exerceamusque, Momnia vitae ossicia exsequentes, ad eum finem, cuius caussa sumus in hoc mundo locati, sensim sensimque Perducamur. Scripsi Argentorati, mense Martio ΜDCCCVI.
20쪽
Iucinuo homini nihil sive ad purissimam voluptatem
suavius. sve praestantius esse ad honet tum vitae usum, aut ad exaltandum animum adcommodatius potest, quam, rerum maximarum cognitione inistructum , vincula illa e specta habere, quibus caussae aliae ex aliis nexae, veritates veritatibus aptae resque omnes huius Universi a mirabili quadam viin constantia, ordine atque consilio, inter se iunctae continentur. Variis autem modis res illae, quibus , tamquam partibus, hoc constatimversum. Ο siderari queunt. Μaxime in promtu videtur illud genus, quod rem quamque in amplissimo huius mundi adparatu occurrentem, quae qualisque sic in quo cum caeterisI' Primum in hoe genere tentamen iuvenile auctoris, speciminis Philosophieo-Theologie loe olim conscriptum, Win Academia Argentoratensi d. l. MaiiiDCCLXVII. praeside rid. Iae Reuchlino, Theol. D. QProf publice defensum. Titulo isti, assem Morati huius Unires, adie tu alius erat huiusmodici Sise, De Extremo Rerum omnium Fine. Quem titulum nune quidem nil necesse visum est in honte commentationis adponere; sed tamen de eo monere te debui, quoniam ad eumdem in ipsa argumenti tractatione subinde respieitur. Caeterum quod isto titulo signifieatum lectori olim volueram, id
paulo eommodius planiusque tali quodam modo exprimi potuerat: Da Supremo ine, quo colianeant otianearo debent quaacumque in hae Rerum Universitate insunt,el teruntur. IDiyitia ' Cooste