장음표시 사용
181쪽
erit isti eum tu docuisti, non sui habere sed tui fiduciam, sed longe pol ea.
Sibi sapientes , occasionem saepe reiiciunt ira proprIa utia capti sit altoruintiue malo sapere disiunt.
Complerii millis sibi ni inium fidentibus illud quod apud Prophetam Iob esunus apprehendit sapien- .,
tes in astutia eorum, d consuum prauorum di sipat. Viden-hir siquidem sibi prae ceteris sapere, etiam dum desipiunt maxime, lutcumque presentem in casionem fastidiunt,vel etiam Fallentes negligunt tantum. Nemo enim prudens volensque desiit 'Mysim tis , stertentibus hic taceo occasionem se osterentem omittit, nisi praetextu maioris alicuius prii lentia meliorisve consilia Vel enim melius consilium prae manibus habere secredunt , vel Deum submissurum meliorem opportunitatem. Dumque sic sibi lapiunt, facilitatque in astutia sua vani sipientes capiuntur, S consilium ipsorum dissipatur. Et fere non videas,nisi opinione melioris consili, ,errores committi. Tunc sequitur in re,quod in verbis praedicta Propheti sub caere ieri sequitur ver diem incurrent te, Hi est, in reclara ac te in pro manifesta aliis, tam delirant nil minon praepeditis, ipsi im 'rum pingent, quasi tenebrae cautelam a lapsu Prohibeant, cum sint omnes, bili viae sole solendente conspicuae es quas onoc est palpalunt in meri e Id est, in negotio, quod per se luce meridiana lucidius est, hallucinabuntur il ambigent, non secus quam caecus secus viam oberrans S cespitans vel alius nocte obscura circumuallatus. At, exemplum huius rei proseramus in medium Senuit . e di dices caligauerunt oculi elim at magis caecutulit Eseu, tametsi vegetus de succulentus. Nam quando coxerat Iacob pulamentum,venissetque ipse de asso lassus,ait Da mihi G- isne hac rufa, quia oppi sussum Cui dixit Iacob: Vende mihi pramogenita tua. In re niui attende astutiam, hoc est si s pientiana
182쪽
riliqua de liberatio. staterado.losa iudicium proprium. Martialis lib. i. e.
merum stultitiae merae praetextum En morior, inquit, quid mihi proderunt primogenitas Prudenter admodum ut exobliquo apparet. Nam si certo iam iam moriendum casu quo pulmento carendum est eoque obtento vita redimitur, ut ipse videtur praesupponere quis non dicat prudenter factum, quod iacturam rei inutilis patiatur, ut eam rem comparet, de qua vitae incolumitas pendet Atin praesupposito latebat errori tam quoad rei protei eadeptaeque aestimationem,quam quoad necessitatis extremae imaginariam apprehensionem. Ita solent claudicantes ex v navel altera parte deliberatores rerumque aestimatores con
cludere. Quando, ubi aliquid vel agendum vel non agendum trutinatur c controuertitur, statim una sola agendi vel non agendi ratione occurrente decernunt; non attendentes, an plures maiorisve momenti non sint forte raciones, in contrarium militantes.
Vt, si matrimonium alicui ineundum sit vel non ineundum deliberetur simulatque aliquid pro una vel altera parte in mentem venit, feratur sententia. Nempe si deliberans cogitet, pulchra vel diues est , vel simile quid inferataque exemplo, ergo est ducenda sed, an mala morosa imis pudica, infamis, intractabilis, haeretica S mille talibus ornata praeconiis, non consideret nonne claudicat eiusmodi de liberati, Solum etenim ob inanis iactantiae naeuum, etiam
formam ipsam S diuitias . id genus alia , in puella Poeta
contemnebat, dum sic ait: Beleta es, nouimus: O puel , verum est:
Et diues quis enim potes negare ' t, dum te nimium Fabusi laudas; c diues, neque beleta, nec puel es. Ita, si equum, domum agrum, vel aliquid aliud emere stanimusta re quapiam notata quae commendet, statuunt ali
Jui, rem illam citra omne dubium coemendam non consita eratis infinitis incommodis, quae, si attenda , emtionem omnino dissuadeant: certum est tales desipere, egereque iudici
183쪽
ARREPTA NECLECTA.dicio Vettit etiam qui econtra leui ouodam vitio in eadem renotat , decernunt non comparanda nati non obstantibus tot tantisque contrarium argumentis, qua praeponderarent siladerentque omnimodis emendam , si iusta lance li
Non aliter accidit interdum in maioris momenti delibe-A lvare rarione : ut, si cum hoste confligendum, necne Lan sit pax so ineunda quae cistertur, suadeturve, an non 3 virum de civita sui retis alicuius deditione transigendum, an secus' an oppidum' -- insultu aggrediendum , an contra dolo bono tentandum, vel potius longa obsidione domandum man castra metanda,
vel mouenda inta It , si de salute bonoque Reipublicae magni quidpiam statuendum . Denique , quotiescumque de
rebus magnae molis deliberandum erit: qui nesciat, tam euidente melle tollucinationem erroremque iudicis , si una tantii in ex parte ratio una attendatur,re non ex opposito aliae pro sententia ad uetia facientes vi atque si quisquam nu-mum aureum, vel quiduis aliud uabi lance constituat Ponderandum non respiciendo an in opposita lance iustum sit pondus impositum , sed solum anumaduertendo , quod pars illa, ubi numus est, deorsum feratur, statim iudicet, satis a undeque ponderareri cum vere ridiculum suo se facto perhibeat, ut qutausti id ponderis esse determinet, quod sineo' posito pondere, per se solum ponderatur. a id enim mirum , si aureus vel leuissimus unam bilan simile .cis partem deorsum premat, si altera axiuilibri lanx relictah - sit vacua , vel pluma tant Iim paruula mi posita rata, siquis
iudicet,late vel tale facinus, familiare,ciuile,vel bellicum, ideo aggrediendum, quia una vel altera ratio, in quam primit in oculos coniicit , qua V primum vel potissimum in mentem venit, id ita suadere videtur certum est, illum apertum dare
Hoc porro S ipse loquendi modus nos docet quando, rabula ipsa quibus utimur, nos ad libellam, trutinam bi- lancem , dc calculum reuocant, quoties de re aliqua deliberare, eamque bene ponderare, aestimare, de quali in aequili-brio
184쪽
brio ponere dicimur Vt, quo maius rationum pondus impi terit, eam mox in sententiam pedibus eamus.crius 8 Vox quoque ipsa considerationis id confirmat , cuius vistio indeli venergia non id permittit , ut statim hoc vel illo animi inb* Q 'Visi ilicstu huc illucve nauis impellatur, aut astrolabia vel ho-tio: uino roscopa instrumenta vertantur; sed e tantum, quo siderum 'ste id sinus, motus, mutuus vestespectus sconiuncti , ex certis
ireturae rationibus eiusmodi componenda esse demonstrant: ita per modum loquendi, de renus quibuslibet agendis vel non agendis , mature circumspecteque est considerandum: hoc est, videndum, suae sit rationum hoc illudve suadentium vel dissuadentium , quasi siderum concursio , velut quaedam(ut ita dicam constellatio de considerati, Co5side Si considerationem hanc, siquasi rationum constellatio- exemptu nem, per accuratam disquisitionem , inexpeditione bellica(quae etiam in aliis quibuslibet locum habere potest lubet
Tt. Liuiu in exemplo quodam intuerita audiamus apud Titum Lic Deccl. 3 uium, Martium Imperatorem ad milites suos inconcionem M, tu. conuocatos orantem Tam ambiguus siquidem S proflig Ins tus erat tum rerum in exercitu Romano status, ut flere omnes repente , inoffensare capita , Mali manus ad casum tendere, deos incusantes, coeperintes alis si rati humi suum quisque nominatim ducem implorare, neque sedari lamemtatio poterat excitantibus centurionibus manipulares, ripso minitante Vincrepante Martio , in quem iamnunc sub extrema hac animorum conflictatione , communibus omnium sustragiis, summam Imperi detulerant. Exanim
tio quippe militum inde oborta erat, quod deletus iam ex ercitus Romanus amissaeque Hispaniae viderentur : time rentque aduentantem Asdrubalem, ad reliquias belli de
Animor Martius eos increpavit, quod in muliebres inutiles se uine e proiecissent fletus , potius quam ad tutandos semetipsos oc is Rempublicam secum acuerent animos ne inultos impe ratores suos iacere sinerent' quibus excitati milites, repentate magnam stragem in hostilia castra intulerunt. Sed ad ora
185쪽
ARREPTA NEGLECTA IGItionem eius veniamus, qua postea ad serium cum hoste conflictum suos inflammavit i omnibusque bene consideratis, cautisque vrgentioribus rite trutinatis, determinauit ex aequo, datam OCCAsi ONEM esse arripiendam Vertim ingula in ciuS verbis attendamus, praesertim iuxta considerandi deliberandique rationem , cuius gratia istud pro exemplo adducimus. Sic itaque ita graui ita oratione Martius ad suos milites. Eo ipso quod dii fici uinum videtur, facillimum erit Oi Tertia vigilia noctis , silenti agmine ducam vos explorarum habe, non vigiliarum Oidinem , non stationes iustas esse, A c. Scio inquit audax videri consilium : sed in rebus asperis S tenuibus fortissima quaeque consilia tutissima sunt.
Qui A SION OCCASi ONIS MOMENTO, CUIUS PRAETERVOLAT OPPORTvNITAS , CUNCTATUS PAVLVLVM VERIS, NE DQvAM MOX MISSAM QIRARIS Vnus exercitus
in propinquo est: duo haud procul absunt nul D dien-Vbus par aliqua opportunitas , iam tentasti illoriam vires. Si diem proferimus, e hesternae eruptionis fama contenti desierimus periculum est, ne omnes duces omnesque copiae conueniant: tres deinde duces, tres exercitus sustinebimus hostium quos Cn. Scipio incolumi exercitu non sustinuit. Hucusque Martius , vere Martius , quia rationum momentorumque aesta maior, trutinator, considerator, necnon sedulus OCCASIO Nis oblatae obseruator ut a Max, terius Maximus non immerito ex capite concionantis ad milites, flammam eluxisse testetur.
Omne negotium vir Ille ex parte bene trutinandum. Vandi, ludem igitii aeque in magnis atque in paruis uulgaribus ille rebus consideratio ista atque rationuina i hia discretio locum liabere debet quo marii estis istud tractibi. non nemus, eo plus utilitatis exspectandum erit. In sacro itiique ex V ii x .
186쪽
emplorationum utrimque in deliberatione urgentium exactam videamus trutinationem,quemadmodum in bello,prq- cedenti Capit , nos docuit Martiusta ut fiat id quasi praxis manibus nostris adeo familiaris, ut in omni re proposita statim ad eam recurramus sicut numularius mox ad suam trutinam confugit, quando pars ei aurea obtruditur, de qua vel
minima suspicio oboritur. Dis is Susanna prudens pia in castitate radicata, tametsi repenu Tiuxilia circumuenta , trutinam tam tamen recti iudicis, diserea
ut ii iii a tionis vacillare non permisit, sed ad iustum aequilibrium se manari vitam, animamque ipsam comparauit Quum enim
ab iniquis impurisque illis senioribus iisdemque iudicibus ad
illicita sollicitaretur , vel mors ei certa, sub falsa criminatio; nes foret exspectandari ingemuit quidem prae subito animi maerore , rei inexspectata nouitates aitque, quasi deliberans, rem utrimque inbilance disponens ngustiamihi sunt undique . Iam utramque suspensae bilanci partem considerantem attende. Si enim hoc egero inquit mors mihi est mortifere pecco, Mipso facto rea mortis iliciora si autem non egero si vobis in malum non assentior non e fugiam manus vestra3 quia, ut minamini, Velut adulteram accusabitis, testes ipsi futuri, iudices.
Ecce libratam, utrimque nutantem bilancem in medio pendentem. Non ex aliqua constantis Heroinae vacillatione quoad voluntatem, sed tantum pro rationum momentis inter se pondere suo pugnantibus. In Vtramque staterqpartem oculos discreta conuertit , non in alteram tantum nec obiater quidem vel oblique, sed fixe directe, ut res merebatur: omnibusque bene perpensis, deliberatis,ae consideratis ut mportebat, tandem resoluit certa de bono euentu utcumque res ceterum caderet ut accidit quoque teste successu ipso. Decernit itaque , ex praeponderante bilanci altera parte indubitata determinat in hanc sententiamsi uelim es mihi a que opere Vmalo scilicet incidere in manm vestras quam peccare in conspectu Domini. Et quemadmodum trutina ista ratioque deliberandi era
187쪽
ARREPTA NECLECTA. Is rare non potesta ita ab aliis experimentis accipit si laetitistitiaeo aequitatis approbationem , si postea ad maiorem ut fit secti ritate in lubeat adhibere. Ita haec tam aequa Susannae deliberatio nec falli nec fallere potuit quia iuxta diuitiam amussiim , rationis legis, S conscientiae dictamen fuit uistituta. Hinc Deus ipse admirando iudicio eam comprobauit, misso Daniele, qui caelesti indagine latentes nequitiae technas assecutus, iniquos illos iudices tanti mali molitores publico populi annuente su stragio, morti addixit, innocentcmqucanecis discrimili liberauit. Sic, inquam , in omni re dubia deliberare oportet, ut non statim unius aut etiam alterius rationis pondere in hanc vel
in illam partem dellabamur sed omnibus ex utraque parte bene perpensas . quidem, ii opus, ad hoc, iuxta se inuicem ex aduers descriptis secundum praed)llentem lancem orationesque primalentes faciendum statuamus. Neque pluribus numero plus tribuendum, sed ponderi causarum,etiam ii
Ita Cicero de Critolao Peripateticae sectae Philosopho a
gens, qui cum Carneadem Diogene Stoico Romana missus Db acti fuit Legatus Quaero,inquit, quam vim habeat libra illacri tolai.
tolai: qui cum in alteram lancem, anxiam bolia imponat,in alterana corpori S cxternari tantum propertit cierit im boni lancem putet,vi terram S maria deprimat. Adeo idem ianc rationum huc illucve impellenturin conta rationem iudicabat necessariam , ut etiam in dicendi ge-lic eam abesse non Dcrmitteret. Haec inquit, nostra oratio Citii multituduissest auribus accommodanda, ad ea probanda, O M. Clitae non aurificis statera, sed quadam populari trutina exami- ita litur. Nnderi Apuleius rutaria tam sentcntiam , vocat, diui ilia grauem: recte examinatam Sice Iersius canit,in discreta: Dilanci commendationem: Scula enim iustumgemina su 'endere Once -
nciput librae Atque idem alibi:
Atque exporrecto trutinantur verba labe o. Sat ras.
188쪽
. Iule iudicantium de rebus temeritas , di
merita poma. autem propositum a quo digressi sumus resumamus, ii Esau insipientiam eorum detegamus, qui dum astute se agere existimant , tunc desipiunt maxime , ut dicere iure pcrdinui, iusto Dei iudicio, apprehenduntur in astutia sua, hau in consilia eorum non bene trutinata dissipantur. delibet, Ita Esau suamet sapientia delusus estu quia non erat vera m 3 prudentia, sed apparens tantum astutia , alteram solum de liberationis obortique dubi partem considerans Hinc sero quoque, cum sui similibus , stultitiam tantam deplorauit: quando nimirum male prouidi sui consili iacturam expertus est. Quum etenim frater eius emto iam iure fruitus, be- Cm s. et . nedictionem a patre accepisset, sater id ei referret irrugi, clamore magno inconsternam est. Cumque eiulatu magno fleret, tandem specimen aliquod benedictionis accepit, sed primogenita insulse licet ut putabat prudenter diuendi
ta, in aeternum non recuperauit.
Num 1 Ita&Balaam ariolus, cum videret Domino placere ut benediceret Israeli, cui iam tertio, petente Balac rege Moabitarum , maledicere conatus fuerat, benedixit ei, multa Aila,mi praeclara de Christo eiusque fideli populo vaticinatus Atpqx 'rum quoniana post tot tamque euidentia dimini nutu argumenta' totidemque resipiscentiae occasiones ad Deum reuersus non fuit, immo regi Balac perniciosum suggessit consilium , ut fornicaria Moabitidas in exercitum Israelis immitteret, id
e insinuans cum exprobraret ipsi rex quod non fecissh ut
expetiemis Pergens inquit a populum meum , dabo consilium, qui populus tum populo huic Israeli faciat eaeiremo aper i pore. Docebat Balac inquit D. Ioanues mittere scandalum
189쪽
ium cara diis Istrael: edere fornicari. Quia inquam OCCASIONEM salutis toties oblatana non apprehenderat, fatilitatem litam sentiscens, non sine agenti cordis Metanora proclamauit Hesd a via Iurus es, quando is a faciet Deus quae nempe tam speciose de Saluatore erat vaticinatus. Inter maledictionis intentatae molimina, hinter coachim diu illitiis Istaeli benedictionem exultabundus dixerat quidem Gno Num. rLriatur anima mea morte iustorum , O fiant notissima mea horum si misit, manifesti se pandebat S illic ahitis OCCASIO, quam sibi cum illus Dei optabat conlinunem sed quia nonari puit, remorsum torquentis conscientiae percipiens, dixit postea de Domino, quem stellam ii Iacoborituram prophetavit : Videbo cum e non modo , Icrman, quia prinium me tremo iudicio. Intuebor cum se non prope Et hoc verissi naum, quia chaos magnum a Deo illii in sequestrabit, cum omnibus illis, quibus il litat est , Disce te a me maledi II,
Magnis itaque amentri deploratur amissum, quod habitum cum risii negligebatur. Sic olim tempore Honoris, per rcrassam incuriam deperdita fuit Roma, Alarico Gothorum te s. rege eam repentino satas a facili ingrcitu intercipiente Dum Pque HODO HUSImperator inopinato nuncio cognouisset, Romam perditam ruhil eiusmodi vel cogitans, putauit hoc ipsum de gallo gallinaceo ob insignem pugnacitatem Roma stoes, nominatos eis renunciatum. Sed verisimile est amissae verae assus gal- Romae moestitiam eum plus allecisse, quam prius habitae tu id tam aestimationem, ut est in hominum more Fer namque ita fieri videmus, ut rerum pretios riim quae possidentur parua nonnumquam habeatur ratiora at quando sunt perditae, tum sentitur damnum , vel torque ex mole recuperationis fit de illis aestimatio. Tunc enim accidere solet communiter, ut quam cito, iacile , scitanterque neglectae amittuntur; tam sero , dissicultero non nisi cum maximis impensis recuperentur. Versus tamen ille omnibus notas limus tramaque boni ossici partem satis in mentem adducit, omnesque
190쪽
o . Ton minor ervirtus, quam quaerere parta tueri. Hinc, sicut ille in Schemate clamat, dona placebunt: prius C scilicet spreta si modo offerantur ic fere raro tempori sapia sera lata mus, sero nihil non parati sumus attentare. Non male tamqnx libus conuenit , quod Meliboeus, de se dolenter insinuat, a sui, osque similis negligentiae reos insimulat: Virgil. Saepe malum hoc nobis si mens non ua fuisset,
Eclog i. caelo lae Fas memini praedicere querc T.
Saepe sinistra caua praedixit ab ilice cornix. Quibus non inepte subiungas, quod Eneas profitetur, de neglecto saniorum consiliorum libramine, pro Troiana cladis auersione, per Lacoontae alios in medium prolatorum, dum ad illa quae infra ex eodem sub finem Capitis quarti, Schematis decimi, steremus, sic addit: Et,s fata deum,si mens non Oua fuisset,
Impulerat ferro Argotica foedare latebras: Troiai nunc sares, Priamisi arx alta maneres. Anno Domini quadringentesimo sexagesimo quarto, Da--, niel Stylita incolumna habitans, admirandae sanctitatis vir: laniel aliquando Gennadio Patriarchi costantinopolitano SI Leo- A Imperatori,eum sanctimoniae gratia venerabunde inuisentibus, praedixit incendium urbis Constantinopolitanae quod ut ieiuniis precibusque auerterent admonuit sed neglexerunt opere exsequi atque anno uno post vastata est incendio inopinato,&quasi diuinitus immisso,ciuitas. Eratque periculum,ne quod vulgo celebratur orbis terrae miraculis , cern retur pati similia incendio Sodomorum. Vix tandem in tan to malo eis venit in mentem S. Danielis praedictio. Ad ipsum itaque confugerunt miserita quos increpavit negligentiae, quod praemoniti malum poenitentiae operibus non auertis sent ut qui in patiendo solum fuerint intuitae, non autem in poenitendo. Vt igitur ex iam dictis patet, error in eo consistit, ut Esentia negligantur, 3c tunc deplorentur quaeranturque absentia. Cumque omnia suo sint tempore quaerenda sacceptanda, frustra eorum aliquid extra tempus suum requiratur.