장음표시 사용
51쪽
gleba, quia ubi est talis natura, quanto plus multiplicatur, tanto sertius mouetur & δε sieellet in superioribus,riinc moueretur stella motu proprio Mocissime, & aliena dctati
ne tardius, cuius contrarium apparet. Nec
potest dici, quod hoc contingat, quod non
compleat circulum non propter tarditatem motus, sed propter magnitudinem circuli. Vide D. Tertio ex parte spatij, quia motus naturalis: '' non conuenit nili naturae extra suun ubi, quo adepto statim quiescit sicut patet in terVide D. ra,sed superiora mouentur in suo ubi .Quar- '' a 'i 2 to ex parte termini, quia cum natura deleta
ramalibu minetur ad unum nunquam potest inclinari ς ad moturn propter moriura, sed propter aliquid determinatum , quod ex motu consequitur,motus enim non potest habere rati nem termini, quia est id quod tradit in alte- rum de ita nunquam natura aliqua determi natur ad motum propter motum. Si igitur
corpora superiora mouerentur naturaliter In elemem haberent aliquem terminum ad quam in uerentur, & tunc abi quiescerent, Omne au-uu motus tem appropinquans permotum naturalem ad suum ubi mouetur sertius, contraiium
36. Mila.& autem est de motu violento, & sic sequer
inimite, tur,qubd motus cςli aliquando esset tardior, dem 1 et, aliquando velocior: & sic patet, quod haec&--- potatio in se stare non potest, nec etiam p modo ab test stare in sua ratione. Aliter enim diciture, ii, et naturale in iii perioribus, aliter in inferioα- laus -- c i bus , & aliter accipitur principium motus influi ti. k istis,& in illis. Vnde notandi ura,qubd pri levita ' cipium motus duplex est passivum, & alabar id' u tuum. Actiturin est duplex,aliud serinale,ut qui insim- serma.& aliud ut apens, & mouens. In illis
di euntur autem , quae habent solum principium in
,ὐε idio ri β pMuium requiri Iur agens motor, qui ab it . di eun- illud non sufficit ad mouendum . In illis ve-N. obsit 'Io quq habent sermale principium activum quod habe no requiritii quia sic sequeretur, quod igne h.' moto ibi esset generans,quod salsum est. In
anima autem sicut 1 principio activo, astasnantes cuilibet orbi duos motores, unum scilicet coniunctum,& aliud separatum. Et is ne opi
ratio eorum erat,quia mim principiu unius- demi seq
cuiusq; rei sit unum,ab ipso non potest procedere nisi unum,& ideo 1 prima causa pro-
cessit tantum unum causatum . Sed notaniadum,quod hortim, quidam ut simplicius, & Auices dieius sequaces dixerunt corpora cςlestia esse ' 'animata non selum anima intellectiva, sed G.ci. etiam sensitiva, & causa erat, quia quicquid nobilitatis est, est adscribendum magis diagno , ut est corpus coeleste. Avicenna dixit eael se animata anima imaginatiua, & ratio est, quia non pollunt mouere nis particulare Aristoteles vero dixit, ea esse animata ani et ἰma intellectiua . Cuius ratio est, quia Om- ,, tine quod mouetur ab alio mouetur, & cum ς' , in motoribus, & motis non sit procedere in
infinitum, necesse est deuenire ad aliquod movens seipsum. Sed haec positio non potest stare . Primo sicut ponebat Simplicius, stilicet quod essent animata anima sensitiva, uia cum finis imponat necessitatem ijs qus uni ad finem,& indignius si propter diagnius, oportet ut corpus sit propter animam,& non Gonuerto: Si ergo corpora coelestia essent animata anima sensibili, essent organica secundum exigentiam an in sensitiuae,constat autem hoc non esse.& praeterea essent complexionna,quod salsum est. Item etiam stare non potest, sicut ponebat Aui-cenna, i calicet quod sint animata anima imaginatiua, quia sicut organum sen siti uum est complexionatum, ita & organum imaginatiuum. Iterum etiam nec stare potest sicut iso' i , Aristoteles posuit, stilicet quod sint anima- 7 v xta anima intellecti , quia coelum est corpus G Misimplex et uidem naturae in parte,& in toto,
& sic ellet totum unum antimal. Motiuum teneat
x. grauitate illis vero ubi est agens activum mouens nam,a minus requiritur motor . Principium ergouo qualita motus in elementis est activum formale , his ita ',' quia in elementis est naturalis motus rati activitate ne inclinationis activi sermalis . In coeleia iid hi i stibus Vero corporibus principium motusua non mompassivum, quia in eis naturalis motus r
se a ,s' uone inclinationis passivi. Alii autem dixe-
h runt, quod mouetur a natura, & ab anima.
isti '' a natura quidem sicut a prio ipio pauiuo,ab
autem positionis illorum continet errorem, pse
quia ponit, quod ab uno primo principio Lese A non possit procedere nisi unum, feci a secundo possidia. Hoc autem est inconueniens, hane Au quia cum agat per intellectum Omnia potest producere . Item cum suprema nonia Cale. suisiit propter infima, sed econuerso, ideo non potest coaristari numerus illorum propter de egem numerum corporum, quod esset si vini quodque corporum haberet motorem com G. . riuncti m. Et ideo alij dixerunt, quod cor ς ' ' 'pora coelisia mouentur a natura propria, sicut
52쪽
: , , id, ab activo mouentiar ab intelligentia no m i rua ei ς diante anima, seci virtute p ops ia. Intelli gentia eniin mouet per contactum virtutis,& per imperium voluntatis. Propter quod Hesu:ru', de motus corporum c testium,& dicitur na b. . turalis,α dicitur voluntarius. de haec opinioci rotis, melior est. Primo,quia magis congruit ordini diuinae sapientiae, quae in seriora regit, de Et qa. mouet Per superiora,& media Per prima.
ratione eorum,quae sunt ad finem, ouam de ratione finis. Item notandum, quod licet ni io at s. hil virtutis finire sit ad opposita,tamen sphe cis Iod rae pollunt per accidens, & non per se ad et α Dio-
opposita moueri: mouentur enim Vno mo tu per se,c alio per accidens, motu. csup ω viae D. tioris sphaerς. Item sit queritur,Vbi sit motor itii.
in sphaera, qui movet ipsam sphaeram, licen QP R*'Corpora autem c lestia media sunt inter si
tri-ς periora dia inseriora, de ideo quantum ad durationem mensurantur evo, sicut de angeli, quantum autem ad motus successione men aeque surantur tempore,sicut & sia in seriora cor-- pora. Secundo magis congruit dignitati na-
turae angelicae. Cum emin Deo seruire regnare dignius obsequi una esse non po- is test quantum ad obsequentis natura, quam cooperari Deo in regimine prouideliae suς, Mini; quod fit mouendo corpora cetlestia, ex quo-: larum motu generantur omnia inseriora.Un- vi de seruire Deo in executione diuinet proui- in . . dentiae in maioribus, de in maiori mundo maius est, quam seruire Deo in executione Eril alicuius ministerij inferioris. & ideo dicunt quidam, quod motores orbium de media d. Tho'. Ilierarchia, de de medio ordine sunt. Tertio magis congruit auctoritati doctorum faciet me.ri. scripturae. Dicit enim August. in 3. de trinit.
quod omnia corpora reguntur per spiritum
vitae rationnem. Gregotius etiam dicit in A. dialog. quod in hunc mundum visibilem v etexe nihil nisi per creaturam inuisibilem disponi potest. Quarto magis conuenit similitudini
nor mundus est homo, in quo est quesam
S, . Virtus mouens alias, qitae nrotae exeunt inuti L actus debitos. Nam viciemus in homine moturia infimum sicut cordis, qui est secudum irili ni apprehensionem sensitivam, de alios motus
2 medios secundum apprehensionem imagi
' si ui nativam , de alios supremos secundum ap-- ἡ prehensionem intellectivam. Notandum ictae h.' autem, quod in corporibus cclestibus animadum est,quod est in circunferentia. Sed nO vide D. tandum,quod est secundum determinatum
stum mundi. sex parte Orientis,non autem 3 q. --ar.
secundum determinatam partem celi, quia Monon est in loco, nisi per suam Operationem. Tho. t q st. Et quia ex parte orientis motus secundum nos incipit,ideo ex parte illa videtur opera- & a.disi 37.
ri, & per consequens ibi esse, & ideo illa 2 idia .
pars ccii dicitur elle dextrum a quo incipit a physi te .
motus. Item notandum quod non est incon ψ ' lieniens angelos mouere corpora,cu δί co pus lunare moueat mare,& adamas moueat ferrum contra suam natiuam, & anima compus ad diuersas operationes. Item notandu Α, tame poper quem modum angelus moueat orbem, G tiam m
cum enim in angelis nulla sit vilius nisi in- LAId si ritellectiva,oportet quod eorum operationes sui a volvusint intellectuales, de quia omne tale agi et' di hi. per voluntatem, Oportet quod agant quic- D. Tho. de quid agut per voluntatem, de ideo oportet, quod motus cςli sit voluntarius. Sed hunc & arm 7.admodum agendi vel mouendi quidam vo- 'cant in fluxum, indam aute virtualem contactum. Notandum etiam secundum quos. dam, quod ordo nobilitatis in corporibus non attenditur secundum situm, sed unuin
quodq; ponitur in loco sibi magis conuenienti, ubi. .est optimum sibi esse . de ideo sol &luna sunt inferiora quibtisdam alijs corporibus st ellam m. Sed quia continens est nobilius contento, ideo alijs videtur, Psecundum nobilitatem attendatur situs.Cuius ratio est, qura secundum Philosophum, 1, ni rata cum superiora sint causi inferiorum mat, in bbilium, oportet in eis elle aliquid , quod est Tho.q.D . causa pernianentiae,& aliquid quod est cau-
se mutabilitatis. Permanentiae autem causa Vide D.
53쪽
tiam obtinet sphaera solis, cui quidam ser
uiuiit , dc cooperantur sphaera Veneris circa generationem, Mercuri j ad multiplicationem indiuiduorum, de Liinae ad recipiendos omnes emetiis.
Ad primum ergo dicendum, quod Philosophus non intellexit, quod primi orbis motor esset Deus per modum euicientis, ipse enim ponit virtutem motoris adeo proportionali mobili, quod si numinum corpus adderetur corpori mobili laxaretur virtus mo- Lib. aera. toris in mouendo, sicut dicitur in libro coe l. 1aaneia=h. S mun .sed ponit quia Deus moueat causat co Io. tum primum metaphorice, s. sicut finis, &desia eratum. Vel si ponit,quod moueat per modum esticientis, non ponit ipse quod i lus moueat,sed mediate virtute mobili proportionata. Vnde potest intelligi verbumitium per quandam appropriationem, & primariam influentiae susceptionem . Ad secundum dicendum,qubd ex illa automate non concluditur,qubd Deus immediate moueat, sed quod nihil moueti trabsq; diuinae virtutis influentia, nulla enim virtus alicuius motoris potest operari sine beneficio. auxilio diuino. Ad tertium dicendum,qubd non oportet primi mobilis motorem esse omnimode primum,vel omnimode immobilem,sed suAcit quM fit primum respectit aliorum motorum,& quod sit immobilis motu quo mouet. Non enim oportet elle statum In motore primi mobilis simpliciter, sed in genere
creaturarum omnes enim creaturae desecti-uae sunt, & reducuntur in ipsum Deum, qui est principium,& finis omnium. Ad quartum dicendum,quisit propositio
non sequitur. Ordo enim est inter corpora secundum tantam p dominantiam , & e
cellentiam , quod unum potest simpliciter
inquere in alterum spi: itus vero rationaleς, qui sunt motores, & vivificatores corporum sic habent gradum, de ordinem ut immedi te a Deo perficiantur, de formentur de hoc est propter rationem imaginis , per quam sunt iplius Dei capaces . Ad illud autem, quod obiwitur, qudd mouentur a propria forma, quia ille motus est naturali , , dicendum quod motus ille per comparationem ad primum mobile naturalis dicitur, quia natura δc figura eius illi motui cocordant, nec Oportet, qudd Omne naturale si a principio intrinseco sicut a tota causa, sed susticit, quod virtus intrinseca cooperetur virtuti actinae. Ad aliud dicendum, 'ubd admotum grauis non sussicit solummodo grauitas, siue qualitas propria : immo concurrit virius quinti corporis Praeter illa duo molientia, quae P nit Philosophus,scilicet generans, graue,& le Lybysiatiue, & remouens prohibens, & quia haec ad
motum coeli non possint concurrere, OPΟγtet ut concurrat virtus spiritualis substantiae.
Ad illud quod obijcitur de diffisione lucis, dicendum , qubd ille non est motus localis viis proprie, sed magis alterationis. v nde sicut aurii es
ignis potest calorem suum diffundere deo α
sum virtute propria, & tamen non se mouet te
de loco in quo est, sic in coelesti corpore in-' , telligendum est elIe. Ad illud iterum, quod ob ij citur de necessario, dicendum est quod 'Vi.,
verum est de voluntate vertibili. Quam- .si ετ tuis autem voluntas angeli sit per naturam vertibilis,tamen per gratiam omnino inueta
tibilis essicitur, de talem substantiam intelli- endum est elle coeli motorem,quod ostenit ipsius motus nobilitas uniformitas , de q . tinecessitas, δc quies futura,cum erit perfecta
superna ciuitas,ad quam consumandam or- ν. ad M. dinatur finaliter. angelica ministratio. Ad quam Deus nos perduca . Anae . M.6.