장음표시 사용
111쪽
guinis intestinus, quo fluit sanguis , quo videlicet sanguis est de genere fluidorum : atque adeo , quo distinguitura mixtis solidis, quae arginibus , sive terminis alienis, ut cum Philosopho loquar, licet non detineantur , attamen consistentes in seipsis nequaquam effunduntur .
Motus sanguinis sermentativus, est motus ille sanguinis intestinus , quo massa sanguinis intime sese exagitans , effervescit, ebullit, calorem suum naturalem sibi nacta fovet, conservatque e alteratur , digeritur ,
extenuatur. Per motum hujusmodi sermentati vult sanguis est de genere mixtorum, quae sermentationis ope incalescunt, non secus ac mustum in doliis recens conditum, cerevisa&c.
Motus sanguinis localis, sive progressionis, est na tus ille , ut ita dicam , exterior, quo sanguis de loco in locum subinde per vasa sanguifera in gyrum movetur ad
irrigandas universias humani corporis partes viventes , tum exteriores , tum interiores; quas iccirco irrorat, humectat, calefacit, vivificat, & nutrit. Per motum
localem , sive progressionis haberi potest sanguis de s genere projectorum , sive propulsorum , de quibus prO
lixe in Tractatu de Motu verba fecimus. Motus sanguinis fluiditatis , uti ex physicis habemus , non secus ac in reliquis mixtis fluidis , item et in eodem sanguine . provenit a motu aetheris illius , qui minimas ingreditur intercapedines minimorum sanguinem componentium . AEther enim est , uti alibi palam secimus, & praesertim in Tractatu de Motu : aether est , inquam , qui per rapidissimam Orbium vertiginem , Valide , ac celerrime exagitatus , concitatusque, sese immittit inter moleculas mixta fluida componentes , quas iccirco movet, exagitat, atque huc illuc impellit, &praesertim ab interioribus versiis exteriora &c. M
nis inotus loca lis a Unde, Pen nos,probabiliter provenit m tus
112쪽
nos,probabiliter zovenit motus sanguinis fer
. a provenit probabilitermo tus sanguinis I calis . Calor naturalis in corpore humano vitam habente provenita calore iplius languinis a Triplex rati , qua in eo otibus mixtis c lor excitatur
Motus sermentationis excitatur in sanguine , e quod abs there, materia secundi generis penitus exclusa, sola per poros minimorum massam sanguinis componentium moveatur materia primi seneris ; quae hoc in casu motum Ionge majorem sibi comparat, moleculas sanguinis minimas longe validius circumagit, easque intime
it , siauit , infringitque. Motus sanguinis localis , sive progressionis produ
citur in corpore humano per systolen potissimum cordis , arteriarumque; quarum parietes sese contra heu-tes , sanguinem contentum urgent, comprimunt, . que , ut ita dicam , exprimunt; qui , valvulis reluctantibus , quum retrocedere nequeat cor vcrsus , nectae est , ut ulterius procedat: a cord ς nimirum in arterias, ab arteriis in venas , a venis in auriculas cordis , ab auriculis in ventriculos , a ventriculis iterum in arterias .& sc deinceps, tanquam a centro corporis humani ad circumferentiam, atque a circumserentia , uti diximus, ad centrum &C. Motus sanguinis praefatos ad vitam , aeque ac sanitatem corporis humani conservandam adeo necessirios
existimamus, ut nonnisi per ipsos , quicquid passim contingere solet in homine vitam habente , ratione corporis organici,aut proxime,aut remote fieri posse autumemus. His de triplici sanguinis motu naturali per vasa sangui- sera ita praelibatis, adnotandum superest, calorem illum naturalem, quo corpus humanum adhuc vivens Qvetur, exoriri a sanguine , qui per organa in gyrum movetur; qui quodammodo servet, atque intus stullit, atque adeo partes , quas alluit, blande calefacit. Calor in mixtis, uti habemus quoque ex physi cis , provenit a motu quodam intestino minimorum corpora mixta componentium ; qui, experientia teste,
inducitur in mixtis, si, igne admoto, sive matuo sol
113쪽
DE SANGUINIS CONSTITUTIONE . 8
dorum attritu , sive fermentatione . Igne admoto toties succenditur materia combustibilis, & calla fiunt corpora omnia , quoties vel ea ad ignem, vel ignis ad ea admoveatur . Mutuo solidorum attritu excutimus ignem ex stice. Inflammatur, quum per axem in eurru celeriter circumagitur rota &c. Fermentatione esse vescit , uti monuimus , & mustum , item & cere visi a in doliis; calx viva , tum quum aqua solvitur communi &c; in quibus sine minimae partes componentes solvuntur , moventur , exagitantur , una & resolvuntur ab aethere tenuissimo, de quo non semel ex professo loquuti sumus. Hoe posito, ita ratiocinari debemus . In anguine non inducitur igne admoto. Non mutuo solidorum attrita. Ergo per fermentationem . Non inducitur ignρο admoto; commentitium quippe , ac plane chimeri cum flammulam ducimus inesse visceribus naturaliter succensina , aut calarem insitum , hi Gques milia , quae non modo Veteres, verum et ipse Cartesus fabulatus est. Non inducitur mutuo Qlid rum attritu; singuis enim fluorem quamvis habeat, qui Prupterea quamvis in gyrum m veatur, motus tamen is
per tubulo; progressionis idoneus nequaquam videtur ealori in eo suscitandoὸ quando quotidie observamus motus huiusmodi longe validiores in fluminibus decurrent us , quin aqua ita decurrens , vel minimum , per alveum. , ac litus , validissime quamvis affricetur, incalescat. Concludendum itaque superest , induci in si guine per sermentationem et idest per motum quendant intestinum, quo , uti monuimus, minimae partes anguinis componentes ab aethere concitatae exagitantu 1 ω& praecipue a materia primi elementi , ut alibi sese d
cuimus . Quaenam sine Quod quum ita sit, rationi consonum videtur Inferre, quam rob abillils
sanguinis massam congregari particulis quibusdam, quae x sen-
114쪽
sensus nostros minime licet assiciant , fermentationi con-oipiendae plurimum tamen idoneis : al alicis nempe , atque acidis; quae, uti in Tractatu de sermentatione spalam fecimus , sunt principia sermentationis. Quia autem sermentatio sanguinis, suapte natura , lenis esse solet, ideoque praeter partes praefatas aikalicas , acida seque , quae, ratione sermentationis , veluti causa proxima essiciens ,& proprie occasionalis habendae sunt, per eas quippe, tanquam per conditiones necesserias proxime quasi excitantur, ponamus necesse est , in massa sanguinis partes alias, quae sermentationem nimiam temperant, & quodammodo coerceant; quales sunt particulae sanguinis oleaeeae, butyraceae , sive balaminae, quas sulphureas vocamus; quaeque, utpote mol les , flexiles, plicatiles, ac in minimos veluti ramusculos ubique distractae, effusieque , aliis immixtae, praestant, eas implicando, ne cum impetu in sermentatione circumagantur. Quapropter in massa sanguinis, ut
calorem sermentativum corporis humani viventis eκ-plicemus, una et reliquas Omnes proprietates, tum n turales , tum praeternaturales, ponamus oportet, &partem allaticam, & partem acidam, & partem sulphuream , sive balsaminam. Reliquae si quae praeter hasce in sint in sanguine partes constituentes; aquosae videlicet , si vephlegmaticae, terre es, sive tartareae ab iis diversae, ibi potius inservire autumabimus, tanquam vehiculum, & tanquam menstruum solvens , quod reliquas solvat, atque hinc inde vehat, & veluti fraenum
eas detineat, ne ob volatilitatem nimiam extenuatae, plane in auras evanescant.
115쪽
DE SAMGUINIS CONSTITUTIONE ' 89 ANIMADVERSIONES PRIMAE .
SI quis inter Chymicos , probe, ac mature philosi,- Deelaratur phandi indoctus , objiciat, partem acidam neu vir isi . .' ε'
quam elici a stinguine, hunc rogamus primo , ut, qua mus uancla Δ' so, ostendat, neque ignem, neque menstruum aliud ,edris, sui. solvens ab igne diversum delevisse , ac omnino destru- phur, aquam, xisse, sive comminuisse , vel adeo saltem extenuasse spartem sanguinis acidam, ut ipsa imposterum acorem uri sanguini .
suum haud potuerit amittere e quod prosecto plurimum difficile censemus. Atque id si nihilominus secerit, respondemus , partem eam sanguinis acidam dixisse , non quia saporem revera ptae seserat acidum, verum quia eosdem propemodum esse stus priestare valet in sermentatione sanguinis, quos praestare solent particulae acidae cum at halicis effervescentes; adeo ut, ratione sermentationis calcis vivae tum quum solvitur aqua communi, non secus ac al ali habetur eata viva , ita et acidum haberi poterit aqua communis, insipida quamvis, atqueacoris intrinsece prorsus expers &c. Quicquid dicimus de parte sanguinis acida , idem serme dicendum exi stimamus de parte athalica, de parte olea a, s Vesulphurea ejusdem sanguinis . Quapropter in eo discrepare non placuit a chymicis cordatioribus, qui observando, & ratiocinando, rem potius, quam Voces in rebus medicis pervestigare aggrediuntur , cum quibus propterea auaueas appellamus particulas quasdam sanguinis magis raras,ac pervias. Dicimus aeidas particula Salias nonnullas ejusdem sanguinis solidiores,magis compacta S, ac pene impervias, quae sue spicula habent, si vo excessus quosdam , sive sunt in m rnimos aptatae cylindros , qui pervadere queunt spiracula , vel meatus mi t
rivios insensibiles partis aikalicae a quibus proptere
116쪽
Omnino exclusa materia secundi generis , sanguinis se mentatio suscitatur. Sulphureas dici mus particulas alias. sanguinis molles, flexiles, plicatiles, & nimiae sanguinis sermentationi cohibendae plurimum idoneas. Phlegma, sive Jerum, sive 6 8- anguinis dicimu3 pardem eam sanguinis fluidam , qvie reliquas solvit sanguinis
partes, ut vim sitam , nisi in , sive virrutem opportune exerere vaeleant. Caput tandem mortuum , sive tam rarum, sive terram dicimus sanguinis , quicquid crasso ris magis gravitat in massa sanguinis, ac per e m fluitando, tamquam fraenum cohibet reliquas sanguinis partes leviores, volatilioresque, ne prie nimio motu concitatae dissipentur. At enim vero a vocibus prae satis si quis adhuc abhorreat, plenam aequo animo ei facimus potestatem , ut non procul ab hypothes Galenica appellare ad libitum possit partem sanguinis sulphuream sangui nem Mim sumptum , bilem partem aikalicam , acidam melancholiam, sive atra inbilem, phlegmaticam paritam; . dummodo cum nobis unanimi consensu , quicquid vocibus istis in Re medica designare velit, clare, & disti
ANIMADVERSIONES SECUNDAE S Anguia , veluti pars dissimilaris vel a Pristis olim
ia, eon. π ruits , sire φωνε, atrabile , quam melancholism itemia, appellare consueverum sanguinem stricte sumptum humorem esse assirmantes fragum is peculiarem ecliram, atque Bumidum : pituitam humorem frigidum, atque shumidum : bilem flavam , vivis m, & seeumr arrambilem, sive mesancholimn stiridum , 8c secum: id elementorum: ad normam quatuor AristotelH, aerii nempe ,
117쪽
s ux , ignis , & terrae . Hinc pro hujus, vel illius humoris in sanguine excessu diversi corporis humani viventis excogitabant Galenici temperamenta; atque an sectiones sere omnes, sive omnis i intemperies ejusdem corporis humani viventis pro eorum excessu , aut desectu exoriri decreverunt. At enim vero vetus ista opinio , detecto prie sertim motu sanguinis circulari, plurimum suspecta esse cepit Recentioribus; qui per analy sin iccirco chymicam in massam sanguinis acriter inqui rentes, alia sanguinis principia enucleare aggressi sunt; Proserentes, cum Uillisio prie sertim, quinque esse par tes praecipuas, quae singuinis massam constituunt , ju phuream, at alicam , phlegmaticam , xerrestrem , atquzacidam; eo tamen discrimine, quod pars sulphurea , 8cphlegmatica prae caeteris maxima sit, pars acida , & tex restris minima, vixque sensibilis; pro serentes prieterea partem sulphuream, at halicam , & phlegmaticam volatiliorem esse , quae propterea de facili dissipatu r , atque
evanestit. Fixam contra assirmant, partem esse acidam,& terrestrem ;eoquod , sanguine ad ignem admoto, re liquis evanescentibus, salia acida , ac pars terrestris re
sistunt ; quocirca, vel lando subsidunt vasorum , vel lateribus adhaerestunt sub Arma , sive salis, sive Iar-
Principia Chymicorum praefata , sive elementa, ac- Quare opini commodata magis licet videantur vicissitudinibus Pene es ehymie, hie universis , quae sanguinis caus/ corpori humano vitam nobi improbas
habenti occurrunt , exponendis, explicandisque; atta men ea quoque, non secus ac Galenicorum humores, maximas patiuntur dissicultates ;& ea quamvis, sive ignis , sive aliorum menstruorum Ope per chymicOS a
sanguine eliciantur , suspicari adhuc possumus, neque injuria, ne per ignem, neve per alia menstrua ab igne diversa plane immutentur, & de novo quas excitentur M a ob
118쪽
Ea, quae nos dieimus prinei- pia fermenta tionis, impr prie pri ipias sive elementa dicuntur o
ob mutuam unionem particularum , sive menstrualium,sve earum, quae per ignem in materia combustibili exaltantur, cum aliis particulis , quas in eodem sanguine soluto offendunt. Insuper partes istae diverse , quas tanquam principia componentia ex corporibus mixtis educere contendit analysis chymica , extenuatae, exaltatae, ac defaecatae quantumvis snt, crassissimae tamen haberi debent ratione earum , quae, & Ob maximam tenuitatem sensius nostros fugiunt , & eo od concitati Gsimae snt, in vasis , optime licet stipatis, detineri minime possunt, ex quibus, in sanguine praesertim, provenit calor, & reliquae qualitates , tum expositae, tum exponendae. Atque adeo nescio quid dogmuti redole re existimandum ducimus hypothesin Galenicam , quae observationibus minime respondet. Nescio quid EmpirIcι chymicam , quae , rationibus omnino posthabitis, sensibus fidit nimis. Ea contra, quam cum aliis non ita pridem et ips excogitavimus, quam hic propos rimus, quamque per varias observationes sensibiles ratiocinando eduximus, experientiae, aeque ac rationi innixa
FErmentatio in genere nihil aliud est, quam moturquidam intestinus minimorum mixta componentium,
quo , fluid mixtorum compage , mixta immutantur, digeruntur , or quandoque omnin) defruuntur , de alia in aliam formam transeundo . Motus iste intestinus in mixtis fermentando idoneis inducitur a materia quadam tenuissima, maxime mobili, ac maxime concitata, quam nos primi generis , sive primi elementi in physicis nuncupavimus , quaeque per eorum minimos meatus, perque eorum intercapedines, soluta, a
119쪽
libera , & sui, ut ita dicam , juris tacta , celerrime
movetur, atque exagitatur. Id pluribus quamvis ex causis contingere pollit, sermentationem passim tamen suscitari observamus in mixtis aikalicis , quae salia imbibunt acida .. Quocirca acidum , atque athali peneschymicos plerosque habentur veluti principia, si ve veluti sermentationis elementa . Perperam utique , quum neque principia, neque elementa proprie dicenda sint. Non dicenda sunt principia, quia , uti diximus,& uti dicturi sumus , sunt corpora completa , quae materiam suam, formam habent peculiarem. Non dicenda sunt elementa , quandoquidem elementa , corpora licet completa sint, simplicissima esse debent, quae propterea aliis corporibus simplicioribus haud componuntur. Elementa enim, penes Phy sicos, sunt eorpora completa, simplicissima, quc reliqua corpora mixta componunt, or in quae postremὸ Ae rebosiuntur , e re bo i possum eadem corpora misis , quae iis com ponuntur . At acidum, item et aikali tantam neutiquam habent in rerum natura simplicitatem, ut et aliis corporibus complatis simplicioribus non componantur, atque in alia simpliciora resolvi nequeant. Quicquid de acido , & aikali innuimus , dicendum quoque videtur de reliquis chymicorum elementis , quae vires suas exerere , easque in natura exercere minime possent, nisi essent corpora mixta, moleculis videlicet conflata materiae tertii generis , si ve tertii elementi, de quibus in dissertationibus nostris de Fermentatione , necnon
etiam in Tractatu praesertim de Motu , suis superque
120쪽
ANIMADVERSIONES QUARTAE . Nil quamvis antiquius in Re medica , atque usitatius , adhuc tamen incertum , Obscurum , at
que ambiguum est , quid id nominis sol vere designet.bal, sive Graecis Hali, vulgo dicitur mixtum quod dam , sive naturale, sive artificiale , aut crystallinum, aut veluti crystallinum , quod aqua facile solvitur, ac
denuo, uti prius , aqua praesertim absiampta, evap rataque , concrescit. Hinc salium duplex classis , na- Iuralium nempe , atque artiseialium. Salia naturalia , vulgo sunt commune, sive marinum , Digeminar, nitrum , alumen, ammoniacum , vitriolam , & reliqua ,s quae alia in fodinis suis peculiaribus congregentur, de quibus prae creteris Schroderus, Hosnaannus, Ett mul- Ierus , Lemery , novissime Guglielmini , & reliqui profuse scripsere . Artificialia eliciunt chymici ex triplicis generis materia , vegetabiti scilicet , animali, S minerali, quae quum sint pene innumera, hic prolixe recensere non lubet. Id tantum pro instituti ratione hic adnotare satis sit, salia artificialia distingui inessentialia , & eineruia . Essentiale dicitur sal,
quod elicitur ex decodilon ibus mixtorum naturalium,& potissimum plantarum , eoquod participare creda tur de natura, sive essentia mixti illius naturalis, unde elicitur. Cinericium vocatur sal, quod ex mixtis naturalibus , per combustionem in cinerem pridem versis , educitur . Praeterea salia in genere modo dicuntur Ma a Recentioribus , modo volatiata, modo fusa , modo concreta. Dicitur fixum sal , quum vel ad ignem admotum concresicit potius, quam sue sundatur, sive in auram exaltetur. Volatile dicitur,quum aut ignis calore , aut Solis , aut alia de causa exaltetur, atque