장음표시 사용
261쪽
levissimo cum frigore, aut rigore inceperit 219
Scanius adolescens, qui vigesimum primum non ' 2U''ia.d.
dum compleverat annum , corpore gracili, tem- do , praestare
peramento calido, &sicco, vel bilioso praeditus, opti sedes is, me valens, & organis bene instructus , Mense Ianuario inus . ludens , atque in palestra sese vehementer exercens plurimum incaluit, insudavitque . Ita sudans in contentione refrixit. Inde febricitavit. Febris erat continua ; at quotidie cum rigore ita exacerbabatur, ut rigor, item et calor febrilis alternis diebus longe magis intenderetur , quam diebus intermediis. Eadem quoque ratio reliquorum erat symptomatum, sitis potissimum, capitisque doloris quae diebus majoris afflictionis ve,
hementius sane aegrotantem torquere consueverant:
diebus videlicet alternis, in quibus longe major morbi deprehendebatur exacerbatio. JEstus insuper se-briles diebus praefatis nonnulla praeseserebant malignitatis indicia. Pulsus quippe parvus erat, compressus, &valde inaequalis . Urina perexigua , ac tenuis. Fauces aridae. Nigricabat lingua . Delirabat aeger , atque an xius de summa virium prostratione conquerebatur , Obsoporem quendam praeterea continuum , dies , nOctesque pervigilem valde sollicitus. Alvus tamen recte respondebat. Neque foeces a statu naturali recedebant. In vigore accessionis uberrime sudat, quod autem ibi praesertim contingit, ubi miniis affligitur . Dies est morbi tertia, ex quo Ascanium ita aegrotantem Ob servabamus , cui nihil aliud eatenus adhibuimus, nisi potiones uberrimas, item et clysteres; qui quamvis simplicissimi, alvum nihilominus satis commode cientes , sordes uberrimas quotidie educebant. i Ut victus Ee a
262쪽
aeto LIBER I. SECT. II. C A P. XIII.
interim perquam tenuis esset, refrigerans, atque humectans , utque a vino prorsus abstineret, curavimus .
At horis medicis emulsionem hanc A frigidam potandam ei praescripsimus . At enim vero quum praesidia ista parum processerint, se brem hanc intermittentem , valde perniciosam Hre tertianam duplicem, ex sub ingressa continuam, sitis superque nobis innotuit. Quocirca Astanio propinare statim cepimus bolos febrisugos hac lege B consectos . Per triduum praefatos vix is deglutiverat bolos , quum ex ea tertiana duplici per subingressum continua , si ve plane maligna, sive fallem pessimi moris , nulla , praeter sudorem conssicium , apparente crisi manifesta , prorsus evaserit.
Alteretur levi infusione eortuum euri, O adde Pleb
eap. bis quotliae , videlicet satim ance prandium , ct
ANIMADVERSIONES PATHOLOGIC UNIVERSALES.
Varii librium os equidem scimus, qui verba , quam res pluris inicia sis, asym facere consueverunt, praetereas , quas jam ante momatibus ut- descripsimus , alias etiam pene innumeras febrium spe-- ei es in medium protulisse , ratione praesertim eorum , quae in serre selent symptomata. Qua de re alias dixerunt morbillares esse,alias scarlattinas, techiales alias, alias colliguaupar, helodet alias, alias adsodes, ea reser alias, In- Diqitigoo by Cooste
263쪽
DE FEBRIBUS COMPOSITIS . a 2IBneopales , humorales Iesialas , 6pirias, horrificas ,
hemitrisaeas , sticulosas , amelicas, cardiacas , torminales , praemorantes, anhelosas, afumatteas , tusspiculosar, artfruicas, in Ianas, emeticas, iureticas, diaphoretica1, cathanicas ore. , quarum tamen Omnium, tum quum ex dictis , tum eκ infra dicendis persecti stimam sibi cognitionem haurire , ac comparare quisque possit, non vi detur cur ad nauseam prolixiorem singularum tradamus historiam . Id tantum propterea paucis hic ad n tare sussiciat : primum hemitritaeos dici , si ve hemitritarum a nonnullis , febrem quandam compositam continuam malignam , ac putridam , cui accedit praeterea tertiana vere intermittens; sive febrem tertianam continuam , cui associatur quotidiana vere intermittens e secundo I triam, vel Idistrias,live proprie inrias, dici, quam nonnulli confundunt cum epiala, febrem quandam continuam valde malignam , cum inflammatione viseerum erisipelacea, in qua interiora veluti uruntur, uno eodemque tempore,quo Digent exteriora, & priesertim extrema. Febrem hanc porro utplurimum Iethalem, eam quamvis nequaquam neque Sylvius, neque Dolatus sese observasse assirment, nos porro Romae, in Nosecomiis praesertim, quibus praesumus, prie caeteriSin Gente Hispana, non semel observavimus. De rei quis Lexicographos consulito.
ALIAE ANIMADVERSIONES AD PATHOLOGIAM SPECTANTES. FEbres insuper , non secus ac alii plerique morbi , t in Fς xx
modo dicuntur endemieae, sive endemiae , quum ἶhst iu ob peculiares, item et communes in aliqua tantum Regio-- Pane sint, ob aeris patritii inclementiam, sive ob alimen 'φ' 'torum pravitatem&c.,quae iccirco nuncupantur quoque
264쪽
aeta LIBER l. IECTIL CAP. XIV.
vervacuIae, live gentilitiae,a nonnullis item et ea resses, ubi potissitariun per militum castra evagentur . Modo dicuntur esidemicae 6 live esidemiae , quum non alicuirantum Regioni , neque peculiares , neque communes sint, neque per eandem temper effundantur, qui nimmo quum modo per hanc, modo per illam ob aeris malignam insectionem , non innatam , sed contractam suscitentur. Modo dicuntur sporadux , quum videlicet omni tempore, omnique loco exoriri possint, & seo sim quenquam invadere procul ab omni contagii suspicione . Abendemiis iccirco differunt, atque ab epidem iis , eoquod sporadicae febres multos uno , eodemque
tempore , Variis tamen in locis , quin tamen ex contogio communicentur , spatiim corripiant. Morborum
istorum , qui sporadici vocantur , luculentissimam inter Veteres a Galeno habemus descriptionem, penes quem tamen, & quidem in latiori sensu, id nominis usurpatur :Morbi divers non ejusdem generis, alis aliis contingenu.
Uales ,. quae sanguinis motum fermentationis pro prie respiciunt, hactenus egimus. De Polypo igitur , item et de cordis palpitatione , animique deliquio , de syncope, necnon etiam de lipo thymia,quae sunt affecti nes, ae ad motum unice sanguinis progressionis partim, partim ad minum , qui in eodem sanguine suidi tatis dicitur , pertinere videntur, reliquum est , ut deinceps agamus.' Polypus , . vox scilicet in Praxi medica admo-
265쪽
dum ambigua , ad denotandas varias humani corporis passiim usurpatur affectiones . Quandoquidem productionem , sive excessum modo quendam morbosum designare solet mollem, carnosum, qui ex naribus producitur ad chirurgos proprie spectantem , cujus menti nem facit vel Hippocrates. Modo autem liguificat corpus quoddam variae molis, variaeque figurae album ut plurimum , quandoque licet livescens, ac molle , quod in sinibus praesertim cordis concrescit, ac in ramos divi sim, distractumque sese per vasi sanguifera immittit. De tali polypo loquuti sunt Recentiores complures, inter quos Marcellus Malpuli ius. De eo unice impraesentiarum nos quoque acturi, brevi recensebimus quiast , unde oriatur, quid praestet, & an curationem admittere queat ullam. Polypus dicitur a figura exteriori , qua polypum piscem , animal videlicet marinum de sepiarum genere, molle, easangue, pluribus veluti pedibus non aeque productis instructum aemulari solet. Polypi piscis historiam prae caeteris profusam inter Italos Scriptores exaravit Aldourandus . Nihil aliud est polypus , de quo hic agimus , quam materis ροσώm Desinitio - f , In massam concreta, variae, αὶ diximus, molis , ac P a variae Agurae, coloris pleriam ue cineret inve livescensis, conssent , modo magis , moia mimis validae , stur in plurimum in ibus eordis concrescit , ut inde produca tur, O dirimatur in ramos plures susus, inibus immiseratur in vasa sanguifera. Hinc liberum , atque expeditum sanguinis motum per meatus sanguiferos progressionis praecludens , plurimum variat corporis humani viventis oeconomiam animalem, ac varia iccirco inducit pessima symptomata , eousque dum necem tandem inserat. Polyporum substantia alba, uti diximus, est utinplurinium , livestens , luridai nec non etiam subflava, quandoque quasi te dima , quandoque membranacea , quae Disit Cooste
266쪽
quae profecto nihil aliud es te videtur, quam materia quaedam sanguinis chylo se , albuginea , sive pultacea in substantiam mollem , solidamque congesta . An polypus adsit cordi intus inhaerens,dignoscitur potissimum a qualitate pulsus prava , item et a respiratione difficili . Pulsus intermittens , quinimmo et intercurrens in cordi haerente polypo affectis esse solet, valde inaequalis , qui maximam praeterea in qualitatibus universis prie seri in ualitatem. Re iratio difficilis esse debet, quum pulmones, retardato sangui nis, per meatus polypo Obstructos, motu progressionis,
libere nec explicantur, nec contrahuntur. Accedunt praeterea syncopes frequentes , creberrimae cordis nomraro palpitationes , virium imbecillitas, atque uno ut omnia verbo complectar, quicquid denique praeter naturam exoriri valet,lum,quum libere moveri nequeat sanguis per meatus suos praecipuos , qua in gyrum movetes a corde ad pulmones , a pulmonibus ad cor . Nili instrum itaque , si symptomata praefata universa eo magis infesta evadunt, quo organa in motu validius eXer
Polyporum causa sita esse videtur in coagulo quodam sanguinis, cujus causa lympha , sive pituita quaedam , aut succus ipse chylosus, qui caeteroquin in alim niam sanguinis digeri, atque extenuari deberet, a reliquo secedit sanguine, concrescens eo usque dum in materiam polyposam in spissetur, qiue tum in sinibus , tum in meatibus, ductibusque sangui seris per appositionem extrinsecam alterius materiae ejusdem generis , majus semper in dies incrementum suscipit, in ramos se se profundens , per venas longe facilius, 'quam per arterias , in quibus motui libero sangdinis circulari, uti supra innuimus , obices nectit &α
Polypi hujusmodi interiores, qui non semel vel in.
267쪽
renibus, aliisque corporis humani recessibus quoque deprehenduntur, insolubiles plane ab omnibus haberi
solent, neque injuria, eorum quippe substantia extracta, infusa , & diu menstruis, licet validioribus, macerata , solvi revera nequaquam hactenus potuit . Ex quo, quam ridiculum sapiat , educitur quicquid de arcano quodam temporibus quidem nostris jactitare quispiam consuevit, proclamans oleo lini jejunis faucibus immisse , polypos cordis se felicissime sedisse, eosque in
urinam solutos , egestosque vidisse. Quum itaque polypus in corde solvi nequeat, ut Curat . . minus saltem , quantum fieri possit, laedat, & minus augeatur , curandum est . Vietus propterea tenuis, humectans, qui facile digeratur, eligendus est . Plurimum ossiciunt alimenta crassiora , acida , glutinosa, pultacea, quae facile concrescunt; itidem ea omnia , quae vim habent calefaciendi, quaeque sermentationem sanguinis provocant; ideoque a vino prorsus abstinendum. Alvus lubrica servetur , clysteribus tamen potius, quam po tionibus purgantibus. Oleum amygdalarum dulcium , R seminum melonum , recens vero ; & sine igne extractum , cochleatim in usiuna lambentis, ex intervallo degluti tum apprime confert, item et sipermaceti, strupus violatus violaceus , de pomis , de althea Fernelii &c. ;quae in os immissa , tracheam licet minime subeant,
emolliunt tamen membranas , aeque ac musculos finitimos, atque adeo respirationem quodammodo, ut ipsa quotidie docet experientia , necnon et lymphae concre tae per glandulas excretionem adjuvant. Motus nimius,
membrorum nimia, ac concitata exercitatio, vehemens
organorum nisius, lucubrationes diutinae , animi solicitudines, plane sugienda . Quum autem necessitas, symptomatibus ingravescentibus , urgeat, sanguis imminuendus est; in quo tamen caute semper incedendum; Tom. I. F f qu
268쪽
sa 6 2IBER I. SECT. II. CAP. XIV. quorum quippe cordi polypus inhaeret, ad cachochymiam pituitosam , si ve phlegmaticam , quin immo et ad cachex iam proni declinare solent, quam crebra plerumque promovet Venae sectio.
Μ Oecenas vir nobilis , facultatibus , aeque ac moribus perquam in lignis, qui aetatis septuagesi
vim , historia mum secundum nondum expleverat annum, procerae sta'
turae, pingui S , caeteroquin Optime conlinutus, temperamento sanguineo praeditus , calido videlicet, humidoque, lacertosius , ac Vegetus, nullum propemodum in vi fluordinem servans, nili quod opipare quotidie vescebatur. Praeter artes, quae nobilem virum deceat, quibus egregie exercendis ab ineunte aetate vaca Uerat, venatoriis exercitationibus vel senex addictus, caeli inclementiam , tum aestivam , tum hyemalem , tum nocturnam , tum diurnam aeque semper pati solitus , eam tamen flocci faciens, doloribus licet ob calculo nephriticis, podagrae, aliisque pluribus incommodis multo ab illine tempore, ex fistula praesertim in ano , identidem obnoxius , mense Aprili Anno Domini I7i9. dissicultate spirandi ex improviso laborare cepit, quae difficultas longe magis ei molesta erat,quum per acclivia iter facere contenderet; quo tempore, ubi conatus enixe magis intenderet, viribus plane collapsis , invasionibus vertiginosis, cum animi deliquio , infestabatur. Non febricitabat, pulsus quamvis varie intermitteret. interum de more appetebat, praetermodum non sitiebat, atque in reliquis bene utplurimum se habebat. Ad annos duos circiter in hoc rerum statu versabatur, quum mense demum Iunio anni Ira a ., tussi vehementi Gsima per noctem concussus, ac praecordiorum angustia pressus, Di iligod by GOoste
269쪽
pressus , & longe magis, quam consueverat, exagitatus, materiam tandem purulentam per os tussiendo excreare cepit; quae Omnia pulmones vomica affectos esse satis
superque commonstrabant. Quicquid histe in eis bus clinice praestari sistet, opportune adhibitum fuit. Attamen incassum,quum, symptomatibus semper in dies adhuc magis invalestentibus , nobilis Moecenas , licet neque rigor , neque calor ullus sensibilis veram febrem indicans unquam sese manifestasset, mentis semper compos , animo praesenti , in omnibus constans , quin
vel brevi admodum tempore animam agendo cum mor te colliustatus, expirans, consepitus potius, quam
extinctus, placidissime decessit. Secto cadavere, substantiam pneumonicam pluribus in locis suppuratam , ac in auricula cordis dextera binos polypos Magnae mo i s invenimus , qui bulbis suis per minimas radices fibris auriculae interioribus inhaerebant, ac truncis pluribus perquam longissimis in ramos effusis per venan is cavam sese immittebant; quam ita occupaverant, ut sanguini refluo plurimum res stentes , ea omnia qua praecesserant, effecerant incommoda . Effecerant insuper , ut humores in pulmonibus stagnando temporis processu corrupti, atque in tuberculos congesti, VO- micas induxissent. Pluribus ab illinc rhensibus praesatorum symptomatum indolem , naturam, ac pervica
clam sedulo inquirentes, a polypo cordis exoriri pro cul dubio suspicabamur. Qua de re affectionem plane
insanabilem suturam fore praedicentes , eam saltem mOderari optima victus ratione curabamus. At enim Vero
diuturna incommoda jam pertaesus Moecenas , iis demum , qui empirice imponunt, austultare decrevit, se propediem a morbo evasurum spe fraudolenter illectus. Ex quo factum suisse opinor, ut abusu potius, quam usu medicamentorum longe citius, quam morbi natura exegisset, efferreretur. F f a ANI-
270쪽
affecti, quum in mora sese vallis dici exercent Iipothymiae o noxii sunt. Falsum est, lypos in corde post mortem semper concretos suisse, ut affirmarier. ktio: a
eta8 LIBER I. SECTIL CAP. XIV. ANIMADVERSIONES PATHOLOGICAE . ΡOlypo affecti, utplurimum quamvis febricitent,ni
hilominus calor febrilis raro admodum in iis percipitur. Polypi cordis ut plurimum bulbos sunt, burubisque sitis, sinibus insunt cordis, pluribus minimis radicibus, lacertis implicati. At in ramos veluti plurimos effusi, sanguiferorum subeunt meatus. ad extremos usque quandoque capillares. Quamobrem,quum per nisus membrorum sanguis in gyrum longe validius impellitur , fit plerumque , ut sanguinis motu circularisere omnino intercepto , succedat lipothymia , item et syncope. Longe majores , ac frequentiores in auriculis deprehenduntur polypi, quam in ventriculis , atque ab auriculis in venas potius , quam a ventriculis in arterias immittuntur. Hinc singuis propulsus a ventriculis in arterias, quum libere ab arteriis remeare nequeat in venas, atque a venis in ventriculos,quodammodo retrocedit in arterias, impetum ex adverso iacit in valvu las ,& pulsus intermittentes, intercurrentes, ac maxime inaequales producit , palpitationem quandoque cordis , virium imbecillitatem &c. Idque succedere semper debet, uti monuimus, praecipue in valida membrorum contentione. Haec omnia si quis accurate perpendat , eoquod in viventibus passim Obversentur, redarguere nonnullos poterit, inter quos fierkringium , perperam sibi suadentes, polypos cordis post mortem duntaxat produci ob sanguinem , sive potius ob lympham quandam in meatibus sanguiferis post obitum si gnantem, atque concretam. Ideo in venis facilius,quam in arteriis polypos concretos observamus , quia sanguis venosus crassior longe, quam arteriosus, facilius in ve- Diqitigod by Cooste