장음표시 사용
251쪽
DE IUARTANA INTERMITTENTE . ao9
concitare ceperi t,large ex intervallo superbibit jusculum insulsum cum seminibus citri alteratum. Ter itaque, die intermissionis prima,alvo modice soluta, jusculum ex soliis cichorei, borraginis, ac sonchi alteratum postridie in Aurora potandum praebuimus, observantes interim, num de tertia in tertiam paroxysmus deinceps revivbsceret ; qui profecto , iisdem symptomatibus , eadem propemodum hora Archillidem aggressus, eam adeo profligavit , ut animam brevi actura quasi videretur. Quamobrem sine mora coxis, cruribusque inferioribus Velicantia, necnon etiam sinapismata plantis adhibuimus; idque ut a cerebro , item et a praecordiis humor peccans eo , quo Valuisset, modo , averteretur , qui partibus iis prae caeteris minitabatur. Solvitur paroxysimus sudore uberrimo , una et urina copiose e Xcreti S ,
quae sub finem paro xysmi egessit. Paroxysmo iterum
soluto, ne tanta atrocitate deinceps recurreret, Vires
ejus infringere febrisugis enitebamur , quae statim ita ut in B praescripsimus . Praeterea, quia sanguine plurimo
scatere, ex indiciis inferre rationi consonum videbatur, eoque magis , quia excretionibus menstrualibus , uti diximus , plane carebat, venas ex pudendis solvendas
hirudinibus judicavimus ; ex quibus die intermissionis
secunda , libra circiter sanguinis, ut lethargus praecipue , quo in accessionibus arctissime detineri consueverat, discuteretur , data opera effecimus , ut guttatim deflueret. Rediit paroxysimus tertius, & longe minor, item et quartus , qui et adhuc Ionge mitior exarsit. Mox Archillis ea a primo ad ultimum servata methodo optime convaluit. Enervis tamen, ac viribus ad mensem plane integrum destituta. A R. Tart. bonon. dragm.ij., senae orient. munae unc. f. , cf. comm. f. s. m. f. inf. S. A. GL, O a de Meu. hispan. opt. unci θ , olei amrad. duis. rem
252쪽
αao LIBER L SECTIL Cis P. XII.
cap. quot. h m. ρuibus superbib. semper justilum aue
ANIMADUERSIONES AD THERAPE UTICEN SPECTANTES , ET PRAESERTIM RATIONE PHARMACIAE.
notare debemus in eortice petu
P Erquampauca sane ex promptuariis Medicis nobis
extant praesidia , quae in taeteris morbis profligandis eam vim exerceant, quam in resolvendis febribus saltem quibusdam corticem Κinae Κinae specifice exercuisse jamdudum observavimus . In quo autem praefati corticis iacultas febri iuga lita sit, nondum exploratum habemus; & amaritiem intensissimam , una et austeritatem quandam sapori licet praeseserat, an tamen restigeret , an calefaciat, an solvat, an coagulet, an sundat, an praecipitet, an alios denique in corpore humano Vi- . tam tabente abditos occulte praestet effectus, plane hactenus ignoramus. id tantummodo ex observationibus, ει nostris, & aliorum praetice accepimus , corticis abusum viscerum quandoque obstructiones contumaeissimas, profundos abscessus, mensium in rce minis suppressiones, luemorrhoidum in maribus frequentissime peperisse . Quocirca id praecise adnotare expedit, ne corporibus praetermodum impuris,aut Buxibus ejusmodi depurantibus, vel praesentibus, vel imminentibus,
modo fieri possit, propinetur. Modo seri, inquam istisi
intermittentibus quippe malignis , penitus quamvis intermittant, nisi febrisugis quamOcissime occurramus, prioribus invasionibus aeger omnino perfractus ut- plurimum succumbit. Mo-
253쪽
Dg βUARTANA INTERMITTENTE. IMI
Modus , quo cortex is praescribitur , varius est , hetur enim in substantia,& vires ejus eliciuntur quoque
infundendo,decoquendo, macerando,nec non etiam comdiendo . Antiquissim uim fuit, corticem Κinae Κinat, hae, quae insequitur, formula A parare, & propinare . Dehinc in intermittentibus maxime eontinuis loco: vini aquis destillatis, sive scorgonerae, si ve creduli benedict., siVe rutae caprar. , hisque similibus uti, e Qeverunt alii. Posthac tincturam ex cortice praefato elicere praesertim aggressi sunt Galli in vino eodem per digesti nem in B. M., ea, qua insequitur lege B . Nos autem in vino nisi in corporibus quibusdam cachecticis, vel in quartanis diuturnioribus id febrifugum nunquam prOpinare consuevimus ; eoquod longe melius in resiquis febribus restinguendis per alia menstrua potius, quam
per Vinum , vires suas eκerere experiendia nos certio
res fecerit; a qua prieterea didiei mus,si per vices subinde in parva dos exhibeatur , validius, ac tutius egisse, quin symptomata vel minimum exasperet in parox Fsmo. Methodum iccirco, qua corticis Κinae Linae praescribendae utimur , sequens C propemodum esse solet. Hujusmodi formula simpl4cissima est, eaque optimo sempescum successii usi sumus, tum in tertianis simplicibus, tum in quotidianis, tum in tertianis duplicibus , sive intermittentibus, sive continuis, dummodo sint benignae . In quartanis Vero, & ptaesertim tum quum quartanarius visceribus obstructis ad cachexiam vergat, febrisugum ex cortice Κinae Κinae hac alia ratione D parare conveniens est. Ubi intermittens malignitatis notas pra tulerit, tum cortici Κ in. hin. , radicem contrayervae hoc pacto E associavimus. In casu malignitatis, bolis praefatis addere solet quispiam guttas aliquot olei scorpi num Matthioti; quod licet non improbemus, ambigero tamen adhuc possumus, Observationibus innixi, num
254쪽
aia LIBER I. SECT IL CAP. XII.
per id unice ad labem malignam eluendam , uti opinantur, validius agat cortex. Quia vero non semel conti git, ut praefatos bolos deglutire nequeat aeger, tum cor licis , aliarumque rerum cum cortice pra scribendarum, tincturam aquis destillatis ita ut in F propemodum elicere consuevimus. De cortice praefato, haec prae caeteris, ut ante jam diximus,adnotare fas est, primo incassum ut plurimum adhiberi, nisi accessiones cum aliquo saltem rigore invadant. Secundo, experientia nos docuisse, , magis prodesse corticem multo ante paroxysmum,
quam vel in ipsis paroxysmo , vel principio paroxysmi
propinare. Tertio, quum non omnino sebrem usu corticis extinguatur, toties repetendum sore , quoties intermittens reviviscat. Quarto, nisi quid malignitatis redoleat paroxysmus, tutius semper post septimam acces sionem , alvo purgata prius, atque humoribus digestis, propinari. Quinto, in forma solida deglutitum, in pulverem redactum nimirum , atque in stomacho cum alimentis immixtum , digestumque , longe validius agere . Perpauca haec propemodum sunt, quae de cortice peruviano in Praxi medica nos hactenus observavimus, quaeque Tyronibus perpendenda candide, ac in ingenue proposuimus; ne tam egregium , ac pene dicam unicum , certum sedandis , resta vendis, extenuandi Gque febribus specificum ab exteris Regionibus non ita pridem nobis invectum , quod rerum Parens , provida Natura , idest Supremus ille Mundi conditor, adverse valetudini reparandae, tanta mortalibus benignitate praebuit, ne , inquam , in eorum , praepostere adhibitum , convertant potius perniciem .
Quicquid de cortice hoc febrisugo paucis innuimus,& de conis quoque cupressinis dictum volumus , quos eadem serme in febribus curandis vi pollere jamdiu
comperimus ; de quibus iccirco in Tractatu de Febribus
255쪽
DE DUARTANA INTERMITTENTE . et is
vernaculo idiomate si perioribus annis edito prolixi sermonem instituimus . A Cori. hin. in. in pula. redac. hQm θ., vis. Ut. lib. circit. st in . ins per horaι xij. circiter stro una vice tantum parox mi principio propinanda . B. Gn. hin. hin. unc. f., vis. Ut. lib. ij., m. f. ins per B. M. ad horas 48. circuer, sumenda quater in die quotidiὰ per congrua intervalla ad quantitatem unis eiarum trium circiter vicibus gulis. C Cori. hin. hin. in pulv. redact. scrup., , fr. idonei , viol. vDI. videlicet, vel de cichori, Ze essili. veneri f.s. m. ref b. quem cap. quotidie, sive h. m. cumusculis alteratis sive proximὰ ante prandium , O ante carnam ad dies Ires, aut quamor , ct ultra . D R. Cori. hin. Ain. , rhab. elen. ana. scrvj., sol. tart. scrv.f. m., in pulver. redig., ct cum Br. de ciebor. in b. reform. cap. ut supro .E R. Cort. in. Ain. , rad. controer. ana scrupj. m. in suis. redig. , ct eum confectionesve DacisIB. sive auer. ,sive cum theriae. , mitridat. 6 e. prout virulentiae malignae qualitas exegerit in b. ref cap. ut supro .
B.M. sumenda per vices, ter , aut quater die quotidiὰ asancias tres, aut quatuor circiter.
ALIAE ANIMADVERSIONES AD THERAPEUTICEN SPECTANTES , ET PRAESERTIM AD PHARMACIAM .
Contrayerva , cujus historiam inter caeteros accepimus a Bali uino , Schrodero , necnon et postremo , quantum scio, ab Elt muliero, cyperi species videtur . Ejus nobis radices aliquot abhinc annis ex Provincia
256쪽
tandum si de usii olei in moris bis eurandis.
vinci a Peru vana in velis sunt. Acre quoddam impens earomaticum sapiunt; hinc , eoquod calefacere debeant, vim fis alexi pharmacam, videlicet contra Venenum , passim adscribunt. De hac radice id quanquam affirmare nequeam, quod de cortice Κime hinae ante jam affr-mavi , non inficior tamen , blande solvere posse , alimentorum coctiones adjuvare, excretiones tum dia-phoreticas , tum diureticas placide promoVere , vermes , sive lumbricos intus ingenitos, aut pellere, aut enecare dcc., uti praecitati Scriptores testantur.
ALIAE ANIMADUERSIONES AD THER Α-PE UTICEN SPECTANTES , ET PRAESERTIM AD PHARMACIAM . NΙl plane temporibus nostr is in Re medica seequentius , nil usitatius , quam olei amygdalarum culcium recens & sne igne extracti, ac per Os , ad labem , in morbis plerisque, qualemcunque eluendam propinati, nescio an dicam usum , an potius abusum . Oleum praefatum opportune, ac debite praescriptum , haustum e in torminibus praesertim , convulsionibus , atque irritationibus universis, in nephriti de potissim uni ex calculo, pectorisque inflammationibus plurim tim procul dubio profuish inficias ire haud possumus . Attamen quotidie observavimus quoque , atque observamus in dies, eos, qui Medicis quibusdam ad excessium , ut ita dicam , oleaceis, sese tractandos fidenter commiserunt, si quando evaserint , observavimus , inquam , Viribus eos adeo exinde destitutos , atque tanto ciborum fastidio correptos, ut longo tempore imbecilles, & nauseabundos, per ejusinodi tam Oleosam, tam lubricam, tamque incertam medendi methodum , longe magis quam per morbi perniciem coasractos extitiste . Enim vero
257쪽
DE LUARTANA INTERMITTENTE. ais
nos edoeet experien tia; oleum , utpote quod vi polleat emolliendi , relaxandi , retundendique , ventriculi. aeque ac intestinorum ficultarem, item et sermentorum robur adeo enervare , ut maxima deinceps subsequatura pepsia , imbecillitas , aliaque perplura incommodata, quae nonnisi vel in corporibus ipsis caeteroquin vegeti ribus , diuturnitate temporis evincuntur. Ilinc, nisi contraindicatum sit, plurimum sine confert oleo per os in aegritudinibus, quibus convenit, propinando inunisceri prius dragmas aliquot , necnon etiam unciam unam aquae cinnamomi, qua volatilius sustum , longe minus organa laedat. Quicquid de iam amygdalarum
dulcium innuimus, dicendum quoque autumamus de soleo olivarum communi, de oleo seminum melonum,& prae taeteris de oleo seminum lini; quod quamvis aliquando viscerum inflammationibus discutiendis opportunum esse possit remedium , uti docet Et tmullerus , aliique, plurimis tamen tantam quandoque noxam intulisse rescivimus, ut valde ambigamus , an in morbis edomandis eam exerceat, quam ei passim adscribunt,
Quisquis autem , in tar medica presidia , oleum fiave ex oleis , sive ex seminibus praefatis expressum , elicitumque damnare, atque omnino proscribere aggreditur, ob eum humoribus nostris insensssimum acorem,
quo statere sibi suadet, ut ad id , quod mox dicturi sumus,animum quaeso,ac mentem adhibeat,hunc rogamus. Rerum acidarum usus diutinus nos abunde monet, acudum nequicquam humani corporis viventis oeconomiae adeo esse inimicum , ut eo , non modo prosperae valetudini conser vandat, verum etiam & ad veris reparandae, pluribus saltem in casibus uti commode non debeamus;
quando & ad famem , diu consopitam , excitandam , laad ventriculi cruditates extenuandas, S ad sanguinis aestus
Ree est admodum ineerta, a oleum acidum revera fit.
258쪽
ai 6 LIBER I. MCT. II. CAP. XIII.
aestus nimios temperandos, & ad bilem praetermodum exaltatam coercendam, rebus acidis haud incassum quotidie vescimur . Praeterea , oleum acorem habere, Eo quod erodat, atque in rubiginem convertat metalla , res plurimum est incerta; aqua si quidem communis crO- cum ex serro, necnon et ex ipso chalybe , ad Solem praesertim incalescente, quam citissime educit; & nihilominus quis aquam communem proinde intrinsece acidam censere , ejusque acorem valde noxium jure criminari poterit ZAqua item et oleum,acida tametsi non sint, ut sermentationem tamen in mixtis inducant, eorumque solvant compagem, ac serruginem eliciant, abunde est, ut in minima spiracula sive in minimos mixti meatus ita sese immittant, ut ab iis materiam excludant duntaxat crassiorem primi generis; quemadmodum & in dis sertationibus nostris de Fermentatione, & in Tractatu de Motu, & in capitibus quoque praecedentibus, ante jam sese exposuimus. Quia vero eundem propemodum effectum oleum praestare posset, ratione substantiae bul-hi oculorum exterioris, tum quum evenit, ut guttula aliqua ejusdem olei, quantumvis minima, sortuito sese intus in palpebras ingerat,nil mirum si aether ille tenuis. simus , qui per meatus oleo obstructos celerrime movetur , exagitaturque; nil mirum, inquam , si membranas acriter incendat, & lacrymas exprimat, acoris quam-Vis expers omnino esset oleum , quod bulbo inhaesi.
titium intermi tentium compo sitarim, & conia tinuarum interia mittentium .
De Furibus continuis intermittentibus, ct de Intermittentibus composui.
Bi contingit, ut febris, nequaquam licet intermittat, per paroxysimos tamen periodice exacerbetur Disiligod by Corale
259쪽
betur manifestos , qui ex intervallo recurrant, sive in dies singulos, sive aut tertia, aut quarta quaque die &c.
tum vocatur Vel continua intermittens , vel continua periodica ubi recurrat s ne periodo, nuncupatur se bris continua erratice intermittens.Quum quotidie exacerbatur, dicitur quotidiana continua. Quum alternis diebus,vocatur tertiana continua. Quum quarta quaquς die, dicitur quartana continua &c. Non raro quoque evenit , ut febris revera intermittat, recurrens autemper paroxysinos , aut duplicatos, aut etiam triplicatos, &c., Vel uno eodemque die, vel alternis &c. Hinc altera consurgit intermittentium species, quae dicuntur vere intermittentes compositae, quotidiana nimirum
duplex , triplex . Tertiana duplex , triplex , & sic de caeteris; de quibus tamen id potissimum animadvertendum est, paroxysinos in tertiana duplici, duplicique aquartana &c. uno eodemque die singulos quandoque recurrere, quandoque diebus diversis. In tertiana ex. gr. duplici intermittente, interdum uno eodemque die ingeminantur paroxFsimi, temporibus autem diverss. Interdum alternantur ita , ut sine parOxysimo nullus habeatur dies . Quo in casu , si paroxysimi alternis
adeo producantur , ut praecedens nequaquam remittat omnino, priusquam alter, qui insequitur, recurrat, tum species exardebit febrium continuarum intermittentium , quae dicuntur, sive quotidianae, sue tertianae intermittentes persubintrantiam, aut per subingressum
continuae. Haec autem omnia , quum satis superque ex iis, quae ante jam diximus , innotescant, non est cur ulterius urgeamus, febres singulas , sive continuas inter- . mittentes , sive intermittentes compositas definitionibus peculiaribus singillatim, ac sese describendo. Signa itidem , quorum ope febres ejusmodi digno- DiagnoΩ.sci queunt, ex ratallata febrium descriptione , ac divii Tom. I. E e sone
260쪽
stis LIBER I SECTIL CAP. IIII.
1ione perquam facile erit elicere. Id tantum in tertiana praesertim duplici adnotandum superest, ne eam eum quotidiana simplici intermittente eonfundamus , tum praecipue , quum paroxismi tertianae duplicis, diebus alternis sese alternantes,quotidiana invasione, qu εidianam simplicem mentiri Elent radnotandum,inquam, superest,num paroxysmi, qui singulo quoque die revertuntur , eadem hora , iisdemque symptomatibus revertantur , num e converso . In primo casu pro quotidiant simplici continua intermittente habetur . In secundo pro tertiana duplici intermittente, perinde ac si duabus tertianis simplicibus componeretur , quarum accessiones per vices alternentur , de tertia in tertiam alternatim sibi respondentes. Altera utplurimum , diebus nimirum alternis, major esse solet. Altera, diebus nimirum intermediis, solet esse minor . .
Si quis ea , quae de febribus continuis simplicibus ,
aeque ac de simplicibus intermittentibus innuimus , aε- curate perquirat, ex facili enucleabit , quare quando que fiant continuae periodicae , aeque ac intermittentes compositae &c. Intermittentes compositae , quae penitus intermiserint, longe minus habent periculi. Inter acutas, quin-inimo et inter peracutas eas connumerare debemus,tum
maxime,quum sibi conjunctam labem malignam habeant. Febres continuae intermittentes, quamvis continuae sint ex stibingressu, non semel adeo sunt senestae , ut se-bricitantem quom ocissime interimant. In curatione id prae caeteris praestandum, ut una saltem citius, quam fieri possit, ex pluribus componentibus , febris evincatur ; una quippe debata, longe faci- Iius altera dabit manus ,. S. cedet. Alvo igitur purga
ta, ac humoribus probe praeparatis , febrisuga quamprimum adhibenda iunt, praesertim si paroxysmus vel