장음표시 사용
111쪽
ZῖMν Pνimus. fesse. Quorsum enim mulieri testes quorusum Vasa praeparantia tam mirabili arte fabrefacta λ quorsum deferentia aut elacu Iantia λ Prosecto Aristoteles aut naturam frustra illa vasa & organa oenuisse, fateri
cogitur , quod sane in philosophia elac
tum est ; ut se anatomes scietiam minimc calluitie. Quod vero posteriores peripat lici commenti sunt de seroso quodam h more in spe rmaticis vasculis fabrefacto de asseruato, figmentum est & 1bmniummam vel semen eli, vel semini diuersum natura& vi: diuersum esse nequit, quia sine e conceptio fieri non potest , cum constet,
mulieres detestatas siue castratas non a Plius concipere: ergo verum semen erit.
Vtrum vero muliebre semen principalis , ut virile, sermationis fistus causa sit, longe difficilius intellectu est. Mihi quidem haud difficulter perluaderi patior, muliebre semen eadem fere qua virile, vi praeditum esse: quod vel ex eo liquido constaro mihi videtur, quod instrumenta, quibus muli bre conficitur &absoluitur, eadem smi, eademque a natura industria fabrefacta . nam & praeparantiaM eiaculantia vala,&ipsimet testes eadem sere esse apparent. quibus accedit, quod mulieres coeuntes mira, ut viri, imo, si Hippocriti crededum est, longe magis quam viri, veneris dulce
dine ac ruauissimo amplexu venereo Oble-- ctentur: quod non niti ex spirituum ube
112쪽
9 Institudio m Medisina rate semen foecundantium, & geniteses partes suauissime titillantium sequi potestino enim sanguinem in coitu emittunt m lieres, non materiam illam serosam , a Posterioribus peripateticis somniatam,&si emitterent, nullam vel perexiguam in venere dulcedinem parerent, quippe spiritu hus illis calidissimis, acerrimis,ac dulcedini aptissimis plane careant. Qui vero maximam illam mulieris in coitu voluptatem diuturniorOm, non gradu maiorem, esse eontendunt contendunt autem omnes astigido muliebre temperamento persuasi apertissime mihi videntur labi. Etenim illud primo apud omnes constare Oportet, Μuliebres partes, quibtis affricatur penis, nerueas esse, & membraneas, carneque expoliatas: ac proinde mira ex attrito p
re dulcedine porcelli s quod sane viris a cidere no potest, quippe qui penem crassa pelle obductu habeant.erpo minori quam
mulieres voluptate in coitu assici necesse est. Praeterea feminae semen emittunt caludissimum, quod non animaduersum fuisse plane minor . nam etsi eoru corpus paulo Digidius est, tamen uterum habent multo .sanguine, multoque spiritu, atquο adeo
calore multo affluentem. Vnde ni , t e
rum semen ex simili saguine valde calido, puro, subtili, ac spirituoso genitum, calidissimum sit ac spiritibus maxime turgens, ergo dum emittitur in rc venerea uauissi.
113쪽
Ziber Primus. 9sl mam voluptate pariat necesse est; quippe . cum titillarione ad eas partes maxime se tientes illabatur. Iam vero ut fine huic de semine dissera. rationi imponam , nonnulla de eius Anima , cui vis illa Genetrix accepta reseredadest, in medium affere necesse esset. Sed
fateor ingenue ) nihil habeo quod dicam
imo nihil quod sentiam. res est diuinatione potius finge da, quam ratiocinatione assequenda: adeo nimirum implicita est, adeo tenebxicosa, a naturam inuoluta. nec mirum . nam Summus ille rerum opifex, Vesiimmam atque incredibilem, qua pollet, virtutem nobis ostenderet, mundum cre uit, infinitis propemodum rerum speciebus distin tium, varietate rerum Plane a mirabilem , mutua omnium societate atq; consensu stupore dignissimum,& vnO ve bo, neque animo neque mente compraehendρndum. Vt vero in breuem qua cepi, tomen rerum omnium uniuersitatem redugeret, Vt quicquid maximi, quicuuid summi, quicquid in mundo uniuerio summo stupore,maximaque admiratione dignum est, ob oculos nobis poneret, Hominem, finxit atque creauit. Plurima in eo obuiam, atque sensibus ipsis explorata produxit, parteSOmnes,omnia earum membrairmur mque omnium: oculis obiecit mir bilem corporis structuram, quam quisque eum animo compraehendit, & secum ipse
114쪽
96' Institutionum Medicina reputat, ferteus est, si non plane stupeat, αθωe est, si non manus ad caesum tollat. . Duo vero summus rerum opifex plane ob-iduxit ignorantiae caligine , quae nos admirari potius, quam nouisse voluit: duo , inquam, Ut mea fert opinio: primum ea quae ad ratiocinationem pertinet; obscurissima sane , & opaeis aeternisque tenebris occul- rata . quis enim vel subtilissime acutissime- l ue ratiocinando ratiocinandi modum as-
sequi potest Z quis mentis & intelligentiae,
hoc est, diuinae huius actionis instrumentum cerebrum esse , putidam nempe , si iubstantiam spectes, inelegante, rudemq;
molem, sibi persuadet λ u is etiam quod
est alterum a natura nobis obiectum non1cientiae, sed admirationis catissa.) Quis inquam est, qui Vim illam, qua semen, ru.dior certe, quam cerebrum, materia, in animal efformatur animo comprεhendere
possit Z Sane cum quis illa duo, sanguinem re semen , hominis principia accurati iis
secum ipse reputat, rudemque eorum substantiam & molem insorinem: mox ea vi- det in tot partes mirabiliter explicata,tato artificio constructa, mutua sympathia ac cognatione consectata;
Stupet, obtutuque haret defixus in m r- in enim opus, in quo Σάι σοφία με-γιςη. i. ars & isDientia maxime apparet. Ceterum ne plane iners videar, aliquid
addam de meo penu . In generatione lic- minis
115쪽
Zιδεν Primur. minis dupIex functio, duplex facultas,Immutatrix siue alteratrix, & Formatrix. Illa a calore fit tum utriusque seminis, tum ipsius uteri. vero enim simile est, cum prumum maris & feminae semina in uterum eiaculata simul coeunt, & ab uteri calore assici, & a spiritibus ibi excitatis alterari evnde fit, ut a duplici veluti agente affecta illa semina immutentur, praeparentur, ap-raq; reddantur ad formam suscipiendam. Quid autem sit, quod promit forma istamininrmatque foetum, cui nam insit vis illa
praecipua, quae semen, sanssuinem, foetumque vivificat, id sane obscurum est,& in naturae maiestate conditum. Aliqui
rei dissicultate obruti minime id cognosci posse, fassi sunt; AIu vero cordati magis, atque expIorandi res abditas studio i censi, id assequi tentarunt. itaque Plato
mundi animam animare foetum arbitratus est. Farnelius ut naturesem calorem caelo accersivit, ita formatricem animam eodem euocauit . Iacobus Schenghius commentus est λογον πλατικον, i. formam quandam substantialem 1emini superata uitam, quae tanquam instrumento vikur semine in animalis generatione , ac fommatione foetus Avicenna & ipse quasi Aduocans Deos in theatrum, ut soluant nodum fabulae, Colcodem sibi finxit, nempe intelligentiam quandam form tricem , quae animatorum omnium so B mas
116쪽
Institutionum Medicinamas fabrefaciat . Alij alia commenti sunt. Ego vero verisimilius existimo , vim illam formatricem primariam, hoc est,principium illud , unde potentia formatrix fluit tanquam ex sente, in ipso semine sinesse, ac proinde seminis formam esse sillam animam, qua foetus Viuit, semenque propterea esse animatum asseuero.
Hoc ut facile credam, facit primo quidem auctoritas & existimatio pristantissimorum Philosoph. & Medicorum, praesertim Vero Magni Liceti, qui mihi, ut Cato
Ciceroni, unus est pro centum millibus. Summus hic vir De Sponi. Vivent. Or. sexcentis in locis docet, semen animatum esse. libis vero A. cap. 3 2. ita animatum docet, ut vero animal sit, impersectum is tamen, organis nempe mutilum: leonis semen ab ipso leone sola, inquit, Org niratione distat: utrumq; vniuocum esse scribit, eandemque habere formam essentialem, per quam constituantur. Neque vero noua haec est opinio, quae semen sanimatum asseuerat. nam & Hippocrates videtur id censuisse, Aristoteles, Galenus, Themistius, Philoponus, Zimara, Scali- ger, Cardanus, Auega, Coite MercatuS, Captuaccius, Ioubertus, Zabaressa , Diacolomineus, ceteri, quos sibi fauentes adiungit sennenus e cuius quidem rationem addit satis probabilem . In semine sunt
117쪽
Lirim Primus. 99 animam inesse necesse est. nam fieri non
potest , ut alicubi sit operatio, & absit ipsa anima, Vnde fluit operatio tanquam a vero princieto Veraque forma. nam Esse ει operare indiuidua sunt,nec ullo modo queunt separari. In semine animae ope rationes sunt, i vivificatio foetus, pamtium efformatio, Vt omnes latentur . ne que enim hae operationes debemur semini tanquam instrumento , quia forma animaque, cui acceeta reserenda est operatio, adhuc in semine ines e oportet, cum insit potentia operandi sormandique foetum & organizandi. & potentia ab ipso principio, ut diximus, separari nequeat . Itaque si, ut latentur omnes, in semine sinest potentia sermatrix & operatio, antimam etiam,cui accepta referri debet eiusmodi potentia & operatio, inesse sereniadum est. Ceterum longius, quam insti tuti nostri ratio postulet, praetervecti fumus . itaque de languine materno, qui est alteru formationis foetus principi u mat
riale, nihil est quod dicam Illud solum
assero , eum non esse noxium & excrementicium , ut siqui perperam arbitra tur, sed solum quantitate superuacaneum; In foetus vero formatione eius puriores
partes influere, ut ex persectis principiis
118쪽
nus dicta sunt, recolamus, intelligemus profecto, humanum corpus istac nostra is ratiocinatione ita constructum esse , ut persectum absolutumque sit redditum,&ad omnes actiones muniaque obeunda sidoneum, ac proinde sanum. Sanitas enim nil aliud est, quam naturalis eorporis consti
tutio, ad actiones exercendas idonea. cIIn s
enim corpus humanum talem omnium partium tum similarium, tum organica rum constitutionem nactum est, Vt promptum paratumq; ad actiones omnes per agendas reddatur, sanum censetur. neque enim requiritur, Vt actu exerceat operationes, ut sanum habeatur, sed satis est, ut eiusmodi potentia praeditum sit, Vt, cumlibet, actiones edere possit. haec autem potentia in illa partium omnium constitutione sita est: in similarium nempe tempe ramento , & Organicarum recta compos .etione. Neque vero per huiusnodi potentiam , sed e er naturalem illam constitutionem definita a nobis est sanitas, quia potentia imperfectionem quadam designat,
119쪽
Ldeν Primus. Io ut actus persectionem; sanitas vero & pe sectionem inuoluit, &imperfectioneim inchidit. praeterea illa potentia ad actiones recte peragendas est quid consequens sanitatem: nam quia animal sanum est, beneque constitutum secundum Omnes co Poris partes, ideo habere dicitur potentiam ad edendas actiones.Demum sanitas smilarium in humorum & qualitatum proportione ac simmetria sita est: Vt Die riq; censent: at sim metria tantum abest,ut sit potentia, ut hanc omnino antecedat,& consequatur potentia. nam quia in spartibus similaribus simmetria est, fanutas est potentiaque sequitur. Haec eo spe. ctant, ut innotescat, a Veritate alienum
esse quod a Sennerto de sanitatis ratione scriptum est, eam nempe sitam esse in potentia ad operandum, inquiens sanitas est
corporis humani eas , qua secundum naturam sunt, actiones exercendi potentia. Nam etsi
Verum est, non in operaddi actu sitam este sanitatem, nam alioqui dormientes sani
non essent) tamen non sequitur, Ut in potentia consistat. neque enim Valet, sanitas non in aetti sita est, ergo in potentia, quia non necessario hoc sequitur: Vt neque nocnecessario, Aetii non dormit, ergo potentia dormit: solum enim hinc licet inferre,eUo actu vigilat. Itaque sanitatis ratio &essentia non in operandi potentia, sed in recta Partium constitutione, Unde poten-
120쪽
rox Institutionum Medicinatia illa manet , sita est. Ex quo constat Subiectum sanitatis esse partes similares& organicas , viventes nimirum Vt anima praeditas. ex his enim proficiscitur actio , non ex inanimatis, ut sunt pili, Ungues, si miles. Haec pauca de sanitate dixerim , ut nimirum innotescant facilius , quae de