장음표시 사용
121쪽
logiam uniuersam comprς-hendimus satis, ni fallor, superque Tyrones ad ea informavimus P quae de Homine, Medicinae subiecto, nouisse necesse erat. Ergo ordine sequi tur, ut proximo libro, quibus idem pateat morbis, declaremus. quod ut facilius praestari a nobis posset, ordinem maxime ad tonum captum accomodatum comenti
sumus. In duas itaque Sectiones nic lib. partitus est a nobis: in prima de Morbis agitur, in altera de Symplomatis. & primam rursus Sectionem in 4. capita distri-huimus. in primo de Μorbi Natura, in altero de eius Differenti js, in tertio de Causis, in quarto de Signis. Et primum quidem eap. individuum est; Secundum in stria membra sectum: cum enim morborem disserentiae sumantur vel a similatibus partibus, veI in organicis, vel ab utriseu propterea tripartitum commode erit nocE 4 2
122쪽
g. πgi II Vm nostrum institutum confiliumque eo spectet, Vt breuIV sti epitome tyrones instruamus, M statim ad ea, qnae scitu nec lin
iaria lunt, aggredimur: stris me et
sectus prater naturam primo acper siesens bimuriadens operationes. Dicitur Assectus, quia etsi πά dicatur a Galeno, Verbum squamlibet incipientem affectionem significans, &, Vt loquuntur, in siem, tamen m
hus micit primo is perseiadenssensibissitis operationes, quia primo quidem morbus let Iere debet actiones siue operationeS.nam uicquid hominem lassit, id morbus vocaturtiis Hippocrates. Debet autem primo Nacerrim Galenomastix inuehit in hanc
123쪽
ro 6 Institurionum Medicina definitionem a Galeno magna ex parte desumptam, inquiens , morbum no actio nem primb laedere , sed facultatem : nam sua vi facultatem primo petit , ac labefactat,ex qua sequitur actio laesa. Vari, varia commenti sunt, ut discitem hunc nodum soluerent, sed Vere commenti, quia nihil. ut dicitur, adsides. ego sic existimo: primo quidem illud assero, medicum sensu duci,
nam sola ratione in Medicina uti,non datur,
vi est apud Hippocr. de Vet. Med. sed in Lyendum ess ijs qua fiunt, ac proinde artifice' nominari Crassiusculum, ut Scaliger loqui solet: ergo si ex actione iam manifesto lassia afferit, adesse morbum, morbumque id esse, quod laesit actiones, iure asserit, iureque proinde definit morbum esse quod primo & per se actiones t dit. Fateor morbum laedere facultatem & ex
hac iam lassa lassam sequi actionem ; hinc
tamen non sequitur, morbum primo dc per se non laedere actiones . non enim προτος , i. Primo prius signant, sed princia paliter ac primario: non ordinem in agem
do , sed vim designat principalem, cui actio lassa accepta referenda sit: & pro-
pterea adiungitur, Et per se. Ergo etsi concedatur morbum immediate facultatem laedere, negandum tamen non est, quin Pνimo laedat actiones. Deinde morbu4 primo, per se, & immediate operationes ipsas Ietdit: nam laeditur motus ab obstruente
124쪽
neruos materia, facultate plane incolumi . itaque nuSas agit Galenomastix. Illud etiam haud silentio praetereundu , morbi causam a morbo non ideo differre, quod hic sit quiddem priter natura per se laedens actiones, quia etiam morbi causa idem prestat: est enim qu d praeter naturam ex 2. meth. 3. laedit actiones, ut quis que videt etiam lusciosus; primo & per se, uia non ex accidenti , sea vere per se lae-it causa morbifica. Cui accedit quod i terdum laeditur actio nullo praeeunte mombo, sola causa morbifica praesente, Ut acincidit in cruditate ventriculi , obiecti alumentive vitio renita . si enim quis plus anssimar, quam stomachus coquere possit, cruditates nascuntur, actione stomachi laesa, quippe quae non ita cibos assecerit,ut plane confecerit. Statuendum igitur videtur morbi definitionem morbi causae communem esse, ac proinde Vitiolam s. Ceterum illud primo statuo , cum obiecti vitio sequitur cruditasj actio vere non laeditur, quia stomachi circumscripta est de
finitaque vis ac facultas; atque adeo determinatum certumque alimentum secundum naturae leges & insitam a natura conditionem , coquere potest. non ergo quia cerasorum nucleum coquere nequit , ideo
125쪽
hos Institutis-m Massicina . plicauimus, primario laeta functio causae accepta referenda est, sed morbo. nam is hoc intercedente causa lidit actionem . Praeterea abit plerumque causa , morbo manente: ergo actio l la, quς effectus est, non pr teritam morbi causam, sed ipsum morbum ceu parente & causam agnoscit De Subiecto vero morbi no admodum Iaboro: similaribus organicisque partibus inesse morbum existimo: nempe quia morbus ex Gal. est passio corporis viventis: vivunt autem solum partes, no humΟ-res , non spiritus: nempe quia morbus h*Tet ed, ubi actio: hqc Vero in partibus,non
in sanguine,spiritu,humore Ve,At inquies, spiritus saltem vivuntisi non sangui S li mor . Nugas esse ixerim, nisi Scaliger id censuerit, & commentus fuerit. Spirjxus, sanguis, alius quiuis humor morbi causa , non subiectum est, ut inserius demonstrabimus.
. De Differenths Morborum 'Cap. a. QVae Galenus integro libro de Mo
horum Differeths uberrime scripsit, - paucis hic contrahere consilium
est. Morbi disserentis plurimς sunt: erima Voro ac pretcipua ea est . γε a partibus,
126쪽
. Libo secundus. Iosquibus insunt morbi, derivat: Praeclare id, ut cetera omnia, diuinus Hippocrates.
Morborum omnium idem modus es, Dei a rem partes ve diuersitatem faciunt, Partes
vero vel similares sunt, ut principib d cuimus , Vel organi': ergo morbi prima partientur in eos, qui similaribus, in eos, qui organicis, atque demum in eos, qui utrisque partibus insunt. Qui similares amciunt parm,morbi In Intemperie dicuntur: qui organicas In mala Compositione : qui virisque osoluta unitate. Et quidem iureis optimo triplici hac ratione primo partiuntur morbi; cum enim eius proprium sit naturalem partium constitutionem Isdere ,
nempe similarium temperamentum,organicarum compositionem, Virorumque
unitatem; prosecto morbi primo diuidentur in eos,qui temperamentum similarium isdit, in eos, qui organicarum structuram,
in eos, 'ui virorumque continuitatem
Alis vero sunt morborum disserentis minus praecipuae, quε sumuntur a sexcentis , ut inferius enarrabimus: Ergo secundum hoc caput in quatuor membra diuisum erit, primum comprihendet eos morbos qui in intemperie s aliterv eos, qui in mala compositione, tertium, qui in 1oluta uniatate, quartum eos, qui in alias siti sunt. ε
127쪽
De Μorbis Intemperiei Simia. larium Partium Proprijs
IIaud meminisse oportet, temperame tum seu temperiem esse vel simplicem , vel compositam; utramq; quadruplicem :1lla est calida , frigida, humida, sicca: haec ealida humida, calida sicca, frigida humiada, frigida sicca. Cum igitur pars aliqua similatis calidio aut Egidior accior, humidiorve, quam naturalis eius conditio postulet, euasit, morbus nascitur In miram perio , similarium nartium proprius . Et quamuis organum ladatur ab tali intem. Peramento, exempli gratia stomachus fiugescat, calaicat hepaticaput vehumescat; tamen non Vt Organum est compositaque pars, sed ut ex simiIaribus constat, intemperiem subit. intemperamentum enim cum sit vera qualitas, haeret similari, ceu Iubiecto: caro Digescit v. g. aut calescit , os, neruus, cartilago, similis: quorum causa organum Digesicere aret calescere censetur. Hoc auteminteniperamentum eo intendi oporter, ut a si metria rece dat naturalique conditione di alioqui enim morbidum non erit, nec actiones laedet. Iam vero quidquid Heurnius censeat
128쪽
ex morbis in intemperie duae etiam aliae species constituuntur, Morbi totius subrianis ria, & ij qui ex intemperis eum materiam scuntur. Illi sunt qui ex maligna occultam partiu similarium qualitate oriunttiriquiq; non primis agunt qualitatibus, sed ven natis, latentibus, & a tota substantia nobis inimicis . hi vero sunt, qui praeter prumam occultam Ve qualitatem , materiam sibi asciscunt, qua non solum intemperamentum foueatur, sed mirum in modum
morbus augeatur. Haec autem materia
duplici de causa, duplici ve modo in parte
aliqua haerere solet: vel, ut loquuntur, Pereovectionem, Vesper de xionem: illam par
tis intemperies paulatim ipsa sibi gignit.
Etenim affluens in nutriendam partem alia mentum eius temperamenti vitio paulatim ac sensim migrat in excrementum,ibique copiosum subcrescit & augetur. Haec vero aliunde in partem intemperie correptam labitur, M ut prima, maxime auget
De Morbis Structurae Vitiatae Org nicarum Partium Propriis
Cum organum quatuor Possulet ad
persectam absolutamq; suam composia
129쪽
xta Institutionam Meditina positionem, formam,numeru, magnitudinem, & situm sequitur necessario, Vt quadruplici etiam ratione ledi possit:&primo quidem laeditur,VH forma conueniens memiabro fuerit vitiata sunt Galeni verba ) f
cundo ubi in numero reperitur vitium s terris cum in magnitudine se quarto ubi deprauata
fuerit eompositio, siue situs. Et quidem re ipsa comprobatum est, cum instrumenti forma quouis modo vitiata est, aut eius. dem numerus,magnitudo,aut situs Acti nem eiusdem esse laesam , deprauatam nempe , vel diminutam, vel ablatam n Ressario . Forma vero multipliciter lardi potest, vel si curua sit , cu recta esse oporreret, Vel econtrario, si recta cum potius xuma secudum naturi leges deberet esse: aut cum rotunda est , rectitudinem suapte natura desiderans s aut cum recta , rotunia ditate natura gaudens &c. Ad hoc morbi genus spectat Obstructio Meatuum, Superficiei Laeuitas&Asperitas ex Gal. Art. Med. 94. & 9s . Patinet etiam Constipa- io, Compraemo, Subfidentia, Coalescentia. Obstructio meatibus accidit a crassis lentisque humoribus, a grumosanSuinis, pure, lapillis, ceteris; in venis, arterijGhe- pate , liene , Vesica , renibus , ceteris cauis partibus. cum enim organum obstructum est, suo munere non fungitur , aut perpe- Tam , aut diminute , Vnde morbus acti ;
issa. Obstructioni affinis est Constipatis,
130쪽
quae & ipsa est quaedam veluti obstructio
meatuum & cauitatum a tumore aliquo, tuberculo, caruncula, aut simili accersita. Compressio vero fit, cum cauitatu tetera concidunt, seseque largunt, Pondere gramuata ac praesta. Subsidentia, cum eadem cauitatum meatuumque latera nimium humectata subsident, ac veluti laxata coniscidunt. Coalescentia demum fit sum pamteS mutuo coalescunt, & vniuntur, cum natura disiuncta esse deberent, ut digiti, At vero Laruitas & Asperitas non meatuus
sed supersiciei morbi sunt: & illa quidem
sit,cum superficies,natura aspera, humore aliquo irrigatur, & rugarum inaesualitas impletur & oblinitur, ita ut naturalis viti tur eius constitutio. Asperitas vero nascutur,cum pars, natur a lauis,aut excavatur, aut attollitur: excavatur ab humore erodente, attollitur ab humore adhaerescente recollector utroque modo congenitala ditur partis laeuitas eiusque actio, ac proinde morbus nascitur formae vitiatae. N merus etiam organu vitiat, cum vel abundat , vel deficit necessarius: abundat quidam sextus digitus; deficit alter ren: Vtriusque enim causa vitiatur actio illius organi, cui vel deficit, vel abundat numerus. Cumucro instrumetalis pars maior quam opor teat , aut minor est, perperam edit actio ines, ut in crure aut longiore aut breuiore