장음표시 사용
131쪽
per quadrantem maneat Hai, quo loco commodo scholae, vid Nostris, multo magis ab exte
nis possit interrogari . Interim 'optabile stat discipuli, qui possunt,in schola contineantur bi repetant terni, et quaterni,neque Iurgant,nisi pauci,qui accedunt ad praeceptorem interrogandum: neque prohibendi sunt audire tunc praeceptorem respondentem , si possint,Wvelint. Optimum Yero foret, si quis a Praeceptore designatus audientibus alijs breuispi- me repeteret lectionem et duo tresue per partes ea ero repetita fierent interrogationes, ad quas responderet vel aliqvis auditorum,vel praeceptor: qua in re si excedatur quadrans,non esset inutile, dum modo asst praeceptor, s eos in elicio contisneat. Vbi id durum esset externis, res posset inchoari per Nostros aulatim viij inuitaretur,prα sertim qui sunt in conuictorum alumnorumue CotIemis et Cogregationibus. Quae tame sicubi aegerrime seruari possunt', retineatur loci consuetudo, dum Professor postlictionem moretur aliquasse
et Domi qucque fiant repetitiones quotidie praeterfesta acanones, T sabbaiba: omnes parati e
132쪽
mat:interrogabit aute Praeses, quos ipse volet,nee pauciores quam tres per quadrantem . Vbi id nones in Y',introducatur, quantum potess. Vbi ero id tentatum non cessit, pramoneantur tres ad totum sed per partes tunc diuidendum a Praesidernemo vero repetat ex scripto sed memoriter. Gque putetur inutiliter expendi istum repetitionis quadrantem, tum quia Constitutiones repetitioneVnius aliis audientibus praescribant distinctam d
mutua concertatione:tum qisia exercetur memo
Harium quia id prodest futuris magistris, ut assuescant coram alijs suas cogitationes explicare: tvm quia ferent pigriores in annotandis, qua sportet, si ab iis repetendis liberi forent. Foli quadrantem vero repetitionis,distuletur: quidem i tribus, d quolibet per quadrantem : tribus etiam quotidie , quo plures, exerceantur, re pondentibus . .
Id enim temporis satis est si rigor formae seruetur,
o cum iam nihil noui assertur, praecidatur argumentum ,si quando Ῥero contingeret non esse locutertio,disseratur is in sequentem repetitione eiusdem materiaesed si vel ob materiae dis cultatem, Ῥel ob ingeniorum qualitatem et ob numerum discipulorum id scrvari non posset, aut frequenter contingeret tertio deesse locum, duo sint satis, Vsiquid temporis aliquando superset, dubia proponantur. Antea vero quam quaestio aliqua finiatur,de ea nullus argumentetur.3 Professores liberandi videntur nisi forte malint non liberari j a domesticis repetitionibM : ijs
133쪽
I14 Derheologia vero praeesse poterit aliquis, qui absoluto Theol
giae turIuvacat illi repetendo, vel alius: ad hoc v ro onus ac laborem non videntur Professores obligandi: primo,quia Corstitutiones supponunt ob sie praeceptores ἀ rapetitionibus ic enim q.Par.Cap. c. H. habetur, Quod ad repetitiones altinet, cumret Rector , Ut certis quibusdam horis in Scholis vel domi fiant, uno quidem repetente, ita alijs amdientibus, T quae dis cilia occurrerint,mΠtΠopr ponentibus, T sit quid erit, de quo coinituere imrer se non possint, magistrum adeant.J 1. Ita fit in Lusitania, V bcne cedit. 3 . oviij qui praeervηι r
petitionibus sent doctiores , I exercebuntur ad magisterium . . In hyeme inlcrrumpitur praeceptorum tempus commodissimum studio,in aestate Vero coguntur aestirare sub meridiem. s. Quia nonnumquam pauci sunt Nostri, o optimi quique mitturr tur ad Cod gia Conuictorum, T u inorum , t non mitissime Videatur collocari opera Praeceptoris. Quia si cui non fatis at a praeside, pol st id
proponere in publica di utatione , Nel cur Asnire praeceptorem in cubiculo: ad id enim praescribet ille horam sibi non incommcidam . Erioni alitem inrepctitionιbus modesei,s obsequcules praesci: siquando secus fecerint,deferantior per censore aἰiquem: cri bro etiam vistentur i. Praefccto sudi rum, nonnumquam dui ctore, s inurdalu Pra ceptore. tametsia praeses si caeteris fere scitior fu ris, ue magna ingeni existimatione, pauci non ei
concedenι ἰιbenter :squis tamen professor dictat
134쪽
tantum,& non explicat,abesse non debet a repetiationibus. Idem si iudicium,cum de set, qui id muneris commode admodum praestare possim
Vbi sub initium Iulij studia solent ita remitti, Yt in facultatum superiorum classibus a prandio
non legatur, eo tempore Uque ad octauum fere diem Septembris,repetantur audita toto anno, distributis primari s materiis per prCceptore :Vnus
repetat praecipuas conclusiones cum vno vel ultero argumento per quadrantem: duo argumentur contra duos alios . Repetantur autem unius Professoris quaestiones hebdomada 'na,altera vero alterius,ita tamen ut hebdomada qualibet interponantur duae priaesentium lectionum repetitiones, Yna unius,altera alterius Professoris. Praeter hoc semel in hebdomada,forte die Dominico, ingeniosioribus quartivel tertij anni Professor in cuius hebdomadum is dies Dominicus cadit,assignet amplas aliquas, Sillnstres materias, quas nus aliquis icissim commutandus explicet ornate per dimidia horam clim apparatu s aliorum conuentu ad exercitationem, o recreationem: reliqua dimidia hora defundar,quod legit, argumetante Hovel altero. Ubicunque etiam duobus acatur mensbus,introduca inr huiusmodi repeιitio per mensem primu acationν,s ita distribulis,qui exeunt civim ad villam ι numero mediocri sustent tur haec exercitatio.
135쪽
demis consuetudo exigat) Dominico die d prandio Pro Isrescis habeant proprias in Scialis
- a disputationes,et quidem per duas horas, nempe dimidia hora post commune principium Scholarum, nisi bi multiplex externorum concursus longius eas potrahi suaderet. Si duo in hebdomada fuerint festami num festum cum rocreationis die,legcndum potius, quam disputandu'videtur in Sabbato. In Lusiitania, quo haec; eru vi polyint commodius,cum duobus diebus cessetur, praetermittatur tunc actus feriaberi. a Dominicis etiam diebus defendantur conci sones publice. Id eηim magis congruit Con titutionibus A. Par.C. 6. g. l o. cI si id fieri nequit, prinatim ad yntris sub praeceptore,qui proximo sabbato non dii utauit, idque per sesquibιram. Et ubi non pbtest adesse praeceptor, prae it alius: a gumententur tres: quilibet hora dimidia . Ad id Lusitani non sunt obligandi propter frequentes actus, T quotidianas quattuor lectiones, ita pam
3 Ad haec quolibet mense praeteν aeniuos duos 'ultimos, communes , ac generales fiant in Scholis
136쪽
Scholastica. Par 'di putarione mane,&Ῥespere toto tempore Sch larum,si Professores sint tressa duo, duas horas non excedant,nisi id externorum frequentia D ctorum pubinde breuiter argumentatium postuleti Quot fuerint Professores totidem et auditores defendant , Ῥnius quilibet Professoris quaestiones, moderate uniuersam disputationem Praefecto studiorum: praesideant Escamnis Professiores, quil,
bet suo, o innent aliquando: necvnus prosequatur, quod alter iam examinauit . umilibet argu mentator contra duos disputet defendentes,quoris,
quatenus fieri potest,qui mane fuerat prior , sit ὀprandio poRerior is Argumententur non minus, quam tres mane, totidem d prandio: Intersint ijsmenruis disputationibus alii quoque Doctores Nostri ad instandum aliquando, saltem per horam mane, et a prandio. Externi quoque Doctores invitari possunt a defendentibus ad argumentandum et sed in priuatis sine delectu Praefecti id non sat .
Innare tamen, vel nouum inserere argumentum
probibendi non sunt. 4 Praeter hebdomadarias, s menstruas distulationes, fiant f ab armi quarti auditoribus actus publici: quorum aliqui sint particulares, hoc est, ius partis Theologiae darentvsque ad P scha. Idque e in sabbato, quo omittantur aliad putationes, et infeRo minus celebri et aliter feriato die:alij sint generales,hoc eR,totius Theologiae , s hae conclusiones nisi consuetado id ne quaquam ferat imprimamur snt eadem com
137쪽
munes omnibus Nostris: Externi namque proprias habere possunt. Incipiant cro post Pascha, o sic distribuantur ι mansis vespere commode fiant, Tunus reseruetur inultimam hebdomadam, qua studia finiuntur, alter etiam in primam hebdomadam,qua studia renouantur. Porro particulares actus per duus horas s dimidiam habeantur mane tantum,aut solum 2 Prandio:generales vero,
utroque tempore et sicubi non solent in I abbatis a prandio schola frequentari, mane extrahantur ad quattuorvel qu nque horas t moris ess in Galliarsicubi vero Nystri priuatim Theologiam audiunt,conentur D ipsi bos actus celebrare publice inuitatis extonis aliquo cum apparatu. la: Ad hos utrosque actus I eligantur auditores magis ingeniosi iudicio Praefecti, er consilio Professorum:quorum auditorum quilibet suum particularem habebit suum etiam generalem,nisi aliud obriet,plures enim illum,quam hunc sustinere possunt, o admoneatur in renouationestudioru, tunc
distributis cuilibet partibus Theologiae in actus particulares.Praesideant vicissem Professores , vel alη Doctores nostri si fuerint: argumententur non minus,quam tres,quorum primus sit Doctor. Ebora satis e siet introduci actus particulares propter frequentes externorum actus ad gradus suscipiendos. 6 Conclusionum isse sit modus. Una conclusio
non excedat tria et quatuor membra,nee nimium
Ilerilia In hebdomadari s disputationibus non sint
138쪽
ῬItra octo ,πel nouem conclusiones: in menstruis non Ῥltra Q. vel i s. In actibus siunius partis, nonῬltra et O. si totius Theolograe, non vltra so. pauciores etiam, si publicus Academiae mos aliter
Praefectus dum interest disputationibus, non soluat argumenta , sed dirigat disputantes: pos 3
tamen datam solutionem explicare, G ostendere, quam bene satisfaciat argumento,cum is, qui argumentatur,nondum videtur esse contentus. Non impediat Praeceptores , cum loqui voluerint: Id quod si minus ordinate faciant, potius rogando et monendo, quam imperando, eos ad loquendi vices seruandas adducat. Argumentari poterit, sed quo rarius,eo dirigendi munus, quod ipsi propriis est, maiore cum dignitate praestabit. 8 Popro conandum est, i dilutationes omnes, quarum feruor ac dignitas iam concidisse videtur,
pristinae restituantur autoritati,cum hoc exercitationis genere nihil sit utilius ad capessendas superiores facultates. Videas non paucos in legendo,inscribendo,in compaginandis quae scripserunt,totos esse,disputationem vero fugere, negliger otiosam exissimare, habere tandem Theologiam non tam in memoria atque intelligentia, quam in libris pa-nraceis reconditam.Constitutiones Ῥero nihil gramus commendant quam di putationer, earumque frequentiam S assiduitatem itantumque in ks momenti ese putant i ne humaniorum quidem lit rarum,ogrammaticae Rudiosos ijs carere patiani a tuta
139쪽
Iso De Theologiatur.Semper vero ιri graues sibi persuaserunt addisci Philosophia, ac I heologia, non tam audiedo, qua disputando.Illic enim certissimust periculum quantu quis intelligat,ea quae scribit,aut docet: σquanta sit firmitas priuatarum cogitationum, cum non raro qMae splendescere Uidentur in cubiculo,
fordeant in Sholasticis concertationibus. Tunc etiadum ab aduersario premimur, cogimur omnes imgenus neruos intendere pleraque tunc extundimus urgentibus alijs,quae in otio atquevmbra nunquam enissent in mentem . Audimus aliorum imventa, qua aut lusem aliquam rebus dubijs Q runt , aut iam aperiunt ad aliquid aliud excogitandum,aut si minus placent,perspectis aduersarii effugisti s hs possumus occurrere facilius, s no-
.stra firmius communi rem obseruare possunt O auditores,quid boni iste,quid ille Praeceptor asserat,sexemplo doctorum sese acuunt ad pugnam, animaduertentes bi claudicent argumenta: quae distinctiones opportu sint;quomodo Praeceptoris doctrina subsistit. Tandem, T grauissemorum Ῥirorum iudicio, experimento comprobatur dii utationem unam plus prodesse,quam lectiones multas,praeterquam quod nibit sit, quod nostras sch las magis ianitrare posset, quam si auditorei sic
lassituamus t in publicis conuentibus, Sconceditationibus magnam audientium moueant approbationem, splausum. Ut autem disputationes , qua iacere, dentur,in meliorem formam, ac splendorem excitemur, multa praesto sum remedia, sed
140쪽
quae omnia posita sinit in Superiorum sedulitate, qui nisi in hanc rem serio incumbant, sibique pera
suadeant hinc omnem fructum, N existimationem sobolarum nostrarum pendere, efficietur plane tu-hi etiam si ea de re bene constituenda multae leges aut praecepta scribantur. Itaque proderit primosi Superiores frequenter intersimi dis utationibus priuatis, spublicis: observent quibus causis fructus
huius exercitationis impediatur: corrigant, qua corrigenda sunt collaudent strenuam ea in re operam auorundam; aliorum redarguant socordiam:
perficiant denique,ut intelligant omnes, cum primis eam rem sibi curae se. Quod si alijs negoti simpediti haec perse praestare non possunt, commit tant suas partes Praefecto, quem non modo doctum,acrem industrium trum oportet essesedo quod caput est,magnae etiam auctoritatis in omni studiorum admininratione, cuiusmodi potestas si non Videtur conferenda Praefecto, quicquid Ia tem in re litteraria Rector agendu putat,per Prae. fectum exequatur: si quid vero Lectori delatum fuerit dePraefecto,nihil ipse constituat,sed re cum illo communicata quicquid mutandum idetur, id mutet per Praefectum, qui id opportune praeferac prudeteri tanquam re melius Ese perspecta mutastet consiliutat eius consulatur auctoritati, aliu-
quin intelligent alii Praefectum nihil aliud esse
quam nomen inane,ut propterea neminem reprehendere audeat,et monere. Certe necessarm est,