Ratio atque institutio studiorum per sex patres ad id iussu R.P. praepositi generalis deputatos conscripta

21쪽

ne opinionum stantiam actus,non praedefiniuit actus malos. . Ii In Deo est verti propriὸ, s formalιter iumstitia. ' .i1 2 ton solum ex parte nostra nulla fusi ratio seu conditio praedeIlinationis, sed neque absolutὸ dicendum est esse in nostra potestate t praedestι-nemur : nec, alui fient viii, nisi praedestinati. x3 Reprobationis, qua caeteri homines excidere ab ultimo fine permisit unt, Ua fuit peccatum

originale . x Suffcimtibus ad salutem auxiliis nunquam priuantur homines,dum ration tuntur I s Τres sunt in Deo relativae subsistentiae r ens na communis, absoluta, F essentialis; non tamen propterea sunt quatuor. . Is Diuma relatio,etiam secundum essem,est

ens reale.

x7 Nemo dicat esse probabile,Diuinas Personas constitui proprietatibus absolutis: nec doceat con stitia relationibus sub absoluto conceptu, Ied rela

IS Tam originum,quam relationum omnium fundamentum, d quo relatio suam habet realitatem, est diuina essentia per intelligere ac velle Decun

dum.

io Spiritualis substantia creata est subiectum formaliter locabile N mobile ; S tam Angeli, quam animae substantialiter sunt in caelo,vel in inferno et alibi. .,

ao Angelorum via duobus constitit instantibus, distin.

22쪽

. . Delectu - Iserniueris siue diuersitate operationum,siue diueraso operandi modo. a et Non repugnat per Dei potentiam absolutam, Angelum simul esse in pluribus locis adaequatis, 1 Cum hae propositiones, Doctorum sententiis πιι Regula nde congruant,osint modo receptae communius, sieet mearum nonnullis de S.Τhomae mente dubitari soleat ; quo maior tamen sit G harum autho GDAN Nostrorum consensio,cum secundum eas S. Doctor non incommode possit exponi, id Nostri praestare conentur,quoad eius feri poterit. In ijs, in quibus aliqua libertas conce a fuit, Regulat, nullus ita partem unam defendat, i alteram susquam par esset, exagitet: prioris etiam professoris,si contrarium docuerat, existimationi consulat nusquisque: s cum commode conciliari possunt

doctores, id ero non negligatur. In caeteris ita nostri S. Thomae adstringantur, Resul mi ut non nisi ad eius conclusiones cogantur: nec ad

res, quae non tam theologica, quam philosophica sunt,de quibus ea libertas et obligatio sit, quae in Philosophia statuetur. In iis quae sunt Fides,non facile triveIcon Regu. I

gruentes Doctorum rationes refellant , et nouas

excogitent,nisi ex receptis ia olidisque principijs.

Quae a S.Thoma nor tractantur,neque hic desi- Regu. r gnata sunt, ita ostri , putent i probatos maxime sequantur authores,ex quibus doceant,quae pro locorum, O temporum ratione magis recepta sunt

23쪽

. 6 De Opinionum sunt in Academiis, s ad auditorum pietatem e serunt. Observent idem quoque in S. Thomae sententia assequenda,colligendaque, se quando paulo obscurior es. Hactenus Formula.

COMMENTARIO Lus

Vic formulae,quo planius intelligatur, como

metariolusῬidetur ascribendus:quo primuratio reddatur, cur ex multis, quae excogitari poterani,haec potis limsi formula placuerit: Deinde praecipuis quibusque dissecultatibus, quas illavidetur asserre,satisfiat. Utque priorem partem aggrediamur,Paιres, qribus id negotii delatum furi,non temere ac fortuito in hanc sormulam deuenere , sedo multiplicem iniere diuisionem, o non semel, nec leuiter de hac tota re deliberarunt, tanquam' de summa o cardine suarum consultationum. Veniebant sanem mentem tres potissimum methodiac formulae.Vna quidem,qua generalibus aliquot regulis contenta nihil distincte ac particulatim de singulis sentent ijs decerneret . Altera very,qua nihiluniuersim praeciperet, sed de naquaq; qum fione quidsentiendum esset,enucleate praescrib ret. Postrema denique, in qua duabus prioribus tanquam extremis praetermis sis nedium quoddaiter teneret,hoc est, quaedam in genere statueret, ad alia vero explicite definienda descenderet.Triabus autem ex iis formulis nouissima probata est. Prima namquc methodus,quovidebatur expoditora

24쪽

Delectu. Irritiones minus pollicebatur utilitatis.Siquidem Poetiam Franciscus Borgia eam Uiam ingressus est, o de opinandi ratione generaliter multa sanxit: quae tamen parum obstitere,ue ex eo tempore pleraque Nostris acciderent, qua nec periculis, nccaliquot discordiae seminibus vacarunt. Ipse etiam P. Generalis Claudius Aqua uiua secundo sui G ner alatus amo nonnulla statuit in genere de sentiendi libertate cohibenda: quae tame satis non fuisse, quotidianum declaravit experimentum, cum crebrae ad ipsum perferantiar litterae ex varijs prouincijs de nostrorum professorum vel nimia coni tione et opinionibus non admodum probatis. I circo prima haec methodus facile reiecta fuit. Ad alteram postmodum ventum est, quae licet multum sponderet perspicuitatis, dilucida omniuexplanatione quaestionum, continvo tamen improbata est, tum quia in immensum extraheret hoc opus, expositum praesertim pluribus euentis, quiabus intercursantibus facile potuit intercipi: tum quia diuturnae huius operae utilitas fuisset propὸ nulla, cum in I beologica facultate pleraque certa sui de fide; multa etiam ita recepta ac perspicua, ut definitione non indigeant: tum demum, quia intolerandum Nostris iugum Videretur , si omnia docere cogerentur ex praescripto, nulla reliqua facta potestate libere opinandi ullis de rebus.asin etiam tam seueris legibus ingenia Nostrorum non modo astringi non debent in omnibus Theologiae

quasionibu ed ne in si quidem, quas S.I bomas

25쪽

8 ' De Opinionum pertractat, probatissimus licet autor . Itaque disertis verbis,nec semel askrmauit R. F.Genera- . lis, nolle se penitus inbibere,ne liceret Nystrisv

la in re 4 S.Thoma recedere: s merito sane, tum ne profiteri sectam aliauam videremur, jurati in verba mustili ri: tum quia Constitutionum 4.Par. Cap. r. sequi ιGemur doctrinam securior, ac ma-

vel 2 communioreveterum, recentiorumve TheoIogorum schola, cum praesertim ex occasione nouarum haereseon excogitatasint a Catholicis Doctoribus pleraque non minus haereticis confutandis idonea, quam qua S. Τhomas Iuppeditat; in quibus, allisque id genus par est Doctores alios anteferre. Huc accedit , nonnumquam si non omnes, aliquos tamen illustres Theologos sua quaedam muniisse rationibus nihilo infirmioribus, aliquando etiam melioribus, quam quae S.I bomae suam persuasere sententiam . Atque in ijs non apparet,cur aliquari Uris non sit concedenda libertas , ob publicum etiam Ecclesiae utilitatem , cui si tam egregios faetus aliorum seligiosorum ac Doctorum ingenia pepereruti aequum non idetur, ut ea facultas Nohris penitus interdicatur in rebus minime lubricis, e7 in quibus satis ampla materies patere,idetur ingenijs. Quocirca nec primae methodi nimia libertas,nec alterius immodica severitas placuit ,

26쪽

fed postremae atque intermedia temperamentum, nimirum ut positis aliquot in genere decretis, quaedam deinde pectatim vel definirentur et relinquerentur libera, ex ijs etiam quae S. Thomas definit. Verum in etiam intermedia in thodo pertractanda,non minus,qnam in extremis confutandis laboratum eri: siquidem cum illa opiniones aliqwas esse. velit liberas, alias vero definiat, idque vel generalibus praeceptis eas comprehendendo , vel expresse designando, haec tota res quinque s re modis artari posse videbatur. Quorum primus Occurrebat , ut tam liberae, quam definitae senten- tiae partim explicitὸ traderentur, partim generali quadam lege notarentur. Alterret definitae particulatim designarentur; liberae vero generaliter quadam, quaedam speciatim. Tertius t liberarum explicita feret enumeratio; definitarum v ro explicita partim,partim generaIis. Quartus, i liberae percenserentur distincte, definitae uniuersim comprehenderentur. Nouissimus, ut definitio enucleate delicenderet ad 'gulas, libertas autem communi aliquo praecepto subsisteret. II rum tandem modorum tertius visus est optimus. primus enim, secundus, sultimus no praecipue laborant incommodo,quod liberas vel omnes , et aliquas generaliter indicant: quod tutum minime

est; siquidem tunc oporteret vel ijs, quae definire conduceret,omnibus sigillatim enumeratis,in reliquis generaliter permittere libertatem: Ea vero

27쪽

xo De OGηlonum enumeratiοHinutilis, or laboris esset immensi, nec plane fieri potest humano ingenio : et definiatis nonnullis, de caeteris illudum versim statuere, Quoties aliqua de re plures sunt opiniones, qua bonis autoribus S rationibus nitantur , sequam tur Nostri quam maluerint.Id vero lubricum plane est: Quidquid enim, s quibuscunque verbis in genere praecipiatur arijs eludi potest interpretationibus , contendente unoquoque bonos autores ac rationes suae potius, quam alienae faueresententia . Quocirca periculis obuiam non satis iretur per hos tres modos .sed ne per quartum quidem , qui liberis paucioribus exceptis distincte, caetera definit uniuersim hoc fere modo: seq uantur fri doctrinam pluriumvel illustriorum Doctoru, qui fuerunt, aut modo forent.Sed hoc valde perplexum atque implicitum est. TVam nec semper, quo maior est Doctorum numerus,eo probabiliora disserit , nec, si S. Τbomam excipias, unus aliquisita caeteros supereminet, i passim, aut pIurimum sequendus ideatur. Alia Scotus,alia Bonaven tura, alia Durandus, alia alii rectius tradiderer colligere vero optima quaeque de singulis,Wan ceps , prope infinita res est. Unus est S. Thomas , de quo , si pauca quaedam distinctὸ exposita muscuiusque permittantur arbitrio, in reliquis, flatui generatim posset, ut ab eo nullus abscedat . Sed ne id quidem satis malis omnibus mederetur , tribus potis imum de causis. primum quidem,quialterasque S.Thomas vix attingit distulationea t

28쪽

Delectu. rde EeeIesia,ti Conciliis,de Pontifice Romano, realias id genus grauissimas. quin etiam in Partibus

Summae, er in Articulis S. Thomae nec rarae,nec leues intercurrunt quaestiones a S. Τboma non satis definitae,in quibus cum Nostrorum lapsus accudere possit,N tanto magis,quod duce S.I homa tareant,de ijs quoque nonnihil fuit distincte praescribendum . Deinde quia nonnunquam communis

Neologorum schola s vehemens atque efficax ratio in aliquam sententiam S.Τbomae dissentanea propendent, quo Ioco operae pretium est vel S.Τhomam deserere reuerenter, si cum aliis commodo conciliari non potest, et si potest, eam moderationem, interpretationemque quoties cum laude ac fructu feri potest) S.Τboma adhibere,ut cat ris non aduersetur. postremo, quia si S. Thomam interpretandi ius cuilibet liberu sit, dissidebunt de mente S Thomae non minus,quam Τbomistae imter se,magis etiam,quo minori,inculo cum S.Τhoma coniuncti suntnnec expedit i in genere alique Thomissarum semper sequi iubeantur, cum non omnes Τhomissarum interpretationes sanam receptamque doctrinam sapiant: s cum mod3speciosum atque honorificum sit S.I homae doctrina profiteri, conabuntur aliqui sua inuenta ex S. Thomae

verbis emungere: nam a multis iam annis cernimus, T saepius quidem, quam vellemus,fieri , t nonnulli S.Τhomam in eam sententiam, quam cupiunt sancire,detorqueant. Securitatis itaque erconcordia ratio postulat, i ingrauioribus quibi se

29쪽

, De Opinionum dum locis non modo res ipsa, sedis S. Thomae interpretatio certa statuatur.

Ex ijs planum si,modum tertium, decim re gulis supra expositis comprehensum, esse rebus nosisis bene componendis aptissimum: nam libera

quaeda relinquit distincte, quoad eius fieri potest, caetera definit: definit alit speciatim aliqua, alia generatim,speciatim quidem pauca, quae S.Thomas non disputat: pauciora,quibus S.Τhomae nonnulla expositiones meliores indicantur: paucissima, in quibus S.I homam non sequi satius videtur.Gene ratim denique de reliquis statuit,ut iuxta S. Tb mae sententiam definiantur. Id quod neque di rum,neque nouum existimandum est, cum ab ipsis Societatis nostrae incunabulis S. Thomae doctrina Scholassicam nostris praelegendam esse Constitutiones 4.Par. Cap. 14.decernat; quare σ regula

riter sequendam: id.nferme deferri Iolet autori, qui sumitur explicandus. Itaque P.Generalis r gulis ante quatuor amos editis cautum est, ne nili magnis de causis S. Thomas a nostris deserature nec iniuria sane; va Constitutionum 4. PariCap. s. sequi iubemur inquavis facultate securiorems magis approbatam doctrinam, N eos amores, qui eam docent: eiusmodi vero esse S. Τboma Theologiam in confesso est, tum quia omnium m xime I heologorum in Scripturis S Patribus ersatus, s eorum addictus vestiras, maiorum piet tem sedulo conseruauit:tum quia eius doctrina tansemper in Ecclesia Catholica fuit autoritatis,

30쪽

Delectu. 23H π summi Pontifices tanquam tunsiimam comis mendauerint,s 9ecumenica Concilia iuxta ea Ecelesiastica dogmata saepe declarauerint: tum quia per forentissimas quasque Christiani orbis Academias maximo nunc est in pretio , Ῥt qui a communiore sibo Iarum consensu cupiunt non abhorrere, nihil ijs antiquius esse oporteat, quam, quoad eius feri potest Amire cum S.I boma. Quod onus a Connitutionibus impositum, tot clarissimis receptum Gymnasiis,a nostris Patribus toties commedatum si per se graue non est et etiam hac formula leuius,quae o in nonnullis a S. Thoma Nystros eximit,9 eum sic plerunque declarat,vt dfrequetiore Theologorum schola non discrepet. Hactenus de formula conssiluenda, quae si muιtis assuit commodis, exigendum non est, ne nulla, ex parte grauis atque onerosa rideatur . neque enim in humanis,praesertim arduis,rebus optandiactitat nullis,sed ut qudm minimis laborent incomi modis.Verum si quas illa prae se feri difficultates, ea non magno negotio tolli possunt, aut leuari: id quod distributius ut fiat,illas quinque in capita co feremus t quantum sit in 'gulis momenti, fac te perpendatur. Primum caput desumitur ex aliqua molenta , quam NoΠris assere possent o praeclusa libertas excogitandi meliora , s tanquam illata quaedam vis ingensii, si quae non credunt, docere co