장음표시 사용
341쪽
Tu quoque . qui solus lecto sermone, Terenti, Conversiam expressumque latina voce enandrum In medio populi sedatis vopibus essers, Quidquid come loquens, atque omnia dulcia liquens . Luna tus, vel Sueto rius, in Vita Terentia.
a. Tu quoque, qui sorus Dei ser que tu in summis, o dimidiate man- mone, Terenti Ausonius hunc ver deris. ED. sum imitatus est, Protrept ad Nepot a Liquens Burinannus legendum v. 58. Videtur autem Caesar eum Irri oenset atque omnia dulcia promensis: sisse his notissimis versibus a Donato alii reponunt ingens . sed nemini pla- servatis, qui sic incipiunt: Tn quo cere potest vetus lectio liquens. ED.
Nuntia salva Iovis, miranda visa figura CD de Legib. I, . . Hic Iovis altisoni subito pinnata satelles, Arboris e trunco serpentis saucia morsu,
Ipsa seris subigit transfigens unguibus anguem
Semianimum, et varia graviter cervice micantem. Quem se intorquentem laniaus, OStroque ruentans,
Jam satiata animum, jam duros ulta dolores, Abjicit efflantem, et laceratum affligit in unda, seque obitu a solis nitidos convertit ad ortus. Hanc ubi prχpetibus pinnis lapsuque volantem conspexit artus, divini numinis augur, Faustaque signa suae laudis, reditusque notavit; Partibus intonuit caeli pater ipse sinistris: sic aquilae clarum firmavit Iupiter omen. Id de DiMinat I, 47.
342쪽
Librorum de Consulatu invenio tria genera Ciceronem consecisse. Primo orationem, de qua jam dixi, quum orationes explicarem, in illa quidem oratione, quae contra concionem Q. etelli inscripta sui et si quid est, quod dicendum adhuc sit, inserius dicetur. Secundum genus librorum de Consulatu sui graeens commentarius, de quo lib. I ad Att. Commentarium Consulatus mei graece compositum misi ad te, Et epistola item sequente: . De meis scriptis misi ad te graece persectum Consulatum meum: eum librum L. Cossinio dedi puto te latinis meis delectari, huic autem graeco Graecum invidere alii si scripserint, mittemus ad te, sed mihi crede, simulatque hoc nostrum legerunt, nescio quo pacto retardantur M. Et epistola prima lib. II ad eumdem Ait et kal. un eunti mihi Antium, et gladiatores M. Metelli cupide relinquenti, venit obviam tuus puer is mihi literas abs te, et commentarium Consulatus mei graece scriptum reddidit in quo laetatus sum, me aliquanto ante de iisdem rebus graece item scriptum librum L. Cossinio ad te perserendum dedisse: nam si ego tuum ante legissem, furatum me abs te diceresci quamquam illa
tua legi enim libenter horridula mihi atque incompta visa
sunt sed tamen erant ornata hoc ipso, quod mamenta neglexerant et, ut mulieres, ideo bene olere, quia nihil olebant, videbantur. Μeus autem liber totum Isocratis μυρ misi , atque omnes ejus discipulorum arculas, et nonnihil etiam Aristoteliea pigmenta consumpsit quem tu Corcyrae, ut mihi aliis literis significas, strictim attigisti post autem, ut arbitror, a Cossinio accepistici quem tibi ego non essem ausus mittere, nisi eum lente ac fastidiose probavissem quamquam ad me scripsit jam Rhodo Possidonius, se nostrum illud brres ,riliae quum legeret, quod ego ad eum, ut ornatius de iisdem rebus scriberet, mis ram, non modo non excitatum esse ad scribendum, sed etiam plane perterritum. Quid quaeris conturbavi graecam nationem.
Ita vulgo, qui instabant, ut darem sibi quod omarent, jam exhibere mihi molestiam destiterunt tu, si tibi placuerit liber,
343쪽
evrahis ut et Athe is sit, et in ceteris oppidis Graeciae videtur enim posse aliquid nostris rebus lucis afferre M. Tertium genus fueriin libri tres inesibus conscripti latinis, in quorum altero mania loquebatur, in tertio Calliope nam de primo nihil eonstat de his libris si idem ipse Cicero eodem libro, ex lib. I Epiri ad Attieum loco adnotat; - Latinum si perfecero, ad te mittam Tertium poema exspectat', ne quod gemas a me ipso laudis meae praetermittatur, Quem locum ego quidem, oontra alio in opinionem, sic intelligo Misi ad te graecam, mittam et latinum, si presecem Starim autem signis it quid ad γεω-ctionem desideretur. Tertium Videlicet poema exspectato: id autem est, ut ego intelligo, tertium librum eminis eo eriptum, qui solus ad latinum perficiendum desideratur, quum duos iam eonfectos habeam. Quod autem mox inquit, Ne modgenus laudis, etc. . sic simpliciter aeuipio, quod quum duobus jam operioribus libris, quos se consectos habere innuit, civilia
laudam suaeum genera fuerit versibus Persequutus, nunc, ne
quid sit, mrod in hoc genere praetermisime ridoatur, tertium se addit om meum pollicetur Tertium igitur genus librorum de consulatu fili hoc istud poema, quod pras mavibus est, tribus libris, ni dixi, comitans. Quartumamus, si otii addendum vid hune, illud sorte addendum osse videri poterit, de quo si ad Lueerium ipse Cicero, lib. V ad Fam Quum enim satis illum
adhoriatus fuisses ad C msulatum suum scriptis illustrandum, sariungit . Si suscipis causam, inquit, conficiam commentisios rerum omnium, Quos sane illum etiam consscisse, indicio potest osse loous quidam ex lib. IV ad Aat ubi Cioero sic seribit . Tu emio, inquit, axostro librum dabis, Valde enim prociive est do illis eommentariis intelligere, Nos se Lumem consecturum p ioohato per epistolam praesertim quum Fas etiam episholae .pavlti anth, sorsinus ad eumdem Atticum, meminerit: α Epist iam, inquit, Lucinio quam misi, qua os meas combat, rogo, sae ut ab eo inrnais, helia est, eumque ut appeoperet adhorteris, et quod mihi ita se iacturum rescripsit, agas gratias,. Equidem poemati de Consulatu, Afranio et Metello coss. s prema videtur manus suisse imposita nam in ea epistola, quae est tertia, lib. II ad Att. perscripta illis coss. versus jam tum ex libro III ejus poematis ita recitantur, ac si non modo jam per
344쪽
fecti, sed etiam Attico essent notissimi. Hunc autem istum consementarium, quem in quarto genere librorum de Consulatu eoii stituo, arcellino et Philippo demum coss. scribere est aggressus:
sicut non dissiculter posset demonstrari, si quis modo tempus data illius ad Lucceium epistolae consideraverit. Omnino in hunc istum commentarium ea videntur suisse conjecta, quae Lucceius ipse deinde in historia exprimere et imitari debuerat. Consulatum enim Ciceronis a multis suisse celebratum magno per constat, sicut de Attico ex epist. x lib. II Epistolarum ad ipsum, et ex Comelio Nepote in ipsius Vita do Archia ex ora tione, pro ipso: de Sallustio, ex ipsius historiari de plerisque otiam aliis, aliunde. Nec mirum id sane videri debet. Erat enim consulatus Ciceronis vere, ut Curio dicere erat solitus, ποθέωοi: quaedam cujus rebus gestis Cicero memoriam sui nominis ad 4ni mortalitatis et sanctitatis opinionem consecrarat, ut mirum videri non debeat, si Plinius in laudes Ciceronis erupturus, e tota vita ejus consulatus tantum opera elegerit, de quo loco Plinii diximus in scholiis in orationem pro Roscio Othone Eumeonsulatum Terentiae uxori dirinis etiam prodigiis praemonstratus fuisse, constat ex Servio, qui, dum illud Virg. log. III interpretatur n Aspice, corripuit tremulis altaria flammis Sponte sua, dum serre moror, cinis ipse . ait poetam ad illud respexisse, quod de se ipso in poemate Cicero testatus suerat, Terentiae, dum post peractum sacrificium libare vellet, visam flammam in cinere, quaeire maritum ipsius eo anno futurum consulem designabat Quod eo etiam admonui libentius, ut primi etiam libri agmentum aliquod Vel certe fragmenti lam aliquid habere possimus nam ego id sane, quod narrat Servius, ad primum librum existimo pertinere quamquam Plistarchus de hoc isto aliter disserat. Praetermissum autem fuisse in iis li-hris, quemadmodum Caesar objectu togas Curionis, servatus esset ab impressipne eorum, qui Ciceronem domum e senatu, post latam sententiam in coniuratos, deducebant, ostendit Plut.
345쪽
Principio aetherio' flammatus Jupiter igni
Vertitur, et totum collustrat lumine munitum, Menteque divina coelum terrasque petessit; Quae penitus sensu hominum, itaSque retentat,ssitheris aeterni septa, atque inclusa cavernis. Et, si stellarum motus, UrsuSque aganteSN asse velis, qua sint Signorum in sede locatae, Quae verbo et falsis Graiorum vocibus errant, Re vera certo lapsu spatioque feruntur: Omnia jam cernes divina mente notata. Nam primum astrorum VolucreS, te conSule, motus, Concursusque graves stellarum ardore micantes, Tu quoque', quum tumulos Albano in moti te nivales Lustrasti, et laeto mactasti lactes Latinas Vidisti, o claro tremulos ardore CometRS,
1. Principi a therio flammatus Iupiter igni Vertitur, etc. DesumPtum ex lib. I de Divin ubi sic Quint. Dat. - Quid de fulgurum vi, inquit, dubi
tare num possumus p nonne quum
multa alia mirabilia, tunc illud in primi, quum summantis in fastigio Iovis Opt. aximi, qui tum erat fictilis,
eaelo ictus esset, nec usquam eius simulacri caput inveniretur, haruspices in Tibεrim id depulsum esse dixerunt, idque inventum est eo loco, qui est ab haruspicibus demonstratus. Sed quo potius utar aut auctore, aut teste, quam te cujus edidici etiam versus, et libenter quidem, quos in secundo e solatu Urania musa pronuntiat 'inei o demerio, etc. is Sunt autem 'raus, in quibus Cicero, vel potius Urania Ciceroni, ea prodigia enumerare videtur, quae, Catilina petente consulatum, ipso cos. Cicerone, dii immittere videbantur, de quibus Plutarchus in vita Cic. et ipse Cicero, Catii orat. Nam ut illa omittam , inquit, visas nocturtio tempore ab occidente faces, ardoremque caeli, ut fulminum actus , ut terrae motus, ceterique, quae tam multa nobis coss.sacta sunt, ut haec, quae nunc sunt, canere dii immortales viderentur,
I. Tu Noque, quum tumuD Albano in monte Albanorum tumulorum meminit etiam in ea, quae est pro
Μilone, prope finem. PATR. 3 motasti Mote Latinas solebant enim populi, qui Latinas serias erant celebraturi aac, et alia secum in Al
346쪽
Μultaque inisceri nocturna strage putasti; Quod ferme lirum in tempus cecidere Latinae, Quum claram speciem concreto lumine luna Abdidit et subito stellanti nocte perempta est.
Quid vero Phoebi sex tristis nuntia belli
Quae magnum ad culmen flammato ardore volabat, Praecipites caeli partes obitusque petisset λAut quum terribili perculsus fulmine civis, Luce serenanti, vitalia lumina liquit Aut quum se gravido tremefecit corpore tellus λIam ver variae nocturno tempore visae
Terribiles formae, bellum motusque monebant; Μult que per terras vates oracla furenti Pectore fundebant, tristes minitantia casus, Atque ea, quae lapsu tandem cecidere vetusto,
Haec fore, perpetuis signis clarisque frequentans
Ipse deum genitor caelo terrisque canebat. Nunc ea, Torquato quae quondam, et consule Cotta
Lydius ediderat Tyrrhenae gentis aruspeX,
Omnia fixa tuus glomeratis determinat anni s.
Nam pater altitonans , stellanti nixus Olympo,
etantius . lib. III, cap. as, sed medio nonnihil commutato sic enim habe1:-apae auas arces atque inclyta templa petivitis putat autem iis versibus Gemonam alludere ad illud taeretii, quum dicit de Moci istum fulmina mittat, et aedes Ipse anas disturbet . Loquuntur enim veraua Ciceronia, da leto stamine Capitolio, qua de ne tota, praeter Dionem, lib. xxx II, et res: Nos historicos, est etiam illud in dem tua oratione III in Catilinam a Memoria , inquit tenetis, Cotta et Torquato eosa complures in Capitolio
turres de Oaeso eas percussaa, quomet simulacra deorum inutiortalium ἐροPulsa sunt, et statuae et uin Maebnum deiectae, et legum aera ligneucia.
Taetus eat etiam ille, qui hane urbem condidit, Romesus, quem inaura- in Capitolio parvum, atque laetentem uberibus lupinia inhiantem laus aediministisci Uo quidem tempore, quum haruspices ex tota Etruria eonvenissent, eaedes atque incendia, et legum interitum, et bellum civile ae dome . suum. et totius urbis ae imperii odie sum appropinquare dixerant , nisi dii immortales , omni ration putati, suo numino p-pe sata pax flexissenti
347쪽
FRAGΜ. DE SUO CONSULATU LIB. II 3o
Ipse suos quondam tumulos ac templa petivit, Et Capitolinis injecit sedibiis ignes
Tram species ex aere vetus, generataque Nattae,
Concidit, elapsaeque vetiisto numine leges; Et divum simulacra peremit fulminis ardor. Hic silvestris erat romani nominis altrix, Martia, quae parvos vivortis semine natos uberibus gravidis vitali rore rigabat: Quae tum cum pueris flammato fulminis ictu Concidit, atque avulsa pedum vestigia liquit. Tum quis non artis scripta ac monumenta volutans Voces tristificas chartis promebat Etruscis' Omnes civili generosa stirpe prosectam Vitare ingentiem adem pestemque monebant; et legum exitium constanti voce ferebant, Templa deumque adeo flammis, urbesque jubebant Eripere, et stragem horribilem, caedemqtae vereri. Atque haec fixa gravi fato ac fundata teneri,
Itaque illorum Tesponsis tunc et Iudi deeem per dies saeti sunt, neque res una, quae ad placandum deos pertine-xet, praetermissa est, iidemque iusserunt simulamim Iovis facere maius et in excelso collocare, et contra atque ante suerat, ad orientem eo vertere, ae se perare dixerunt, si illia signum, quod videtis, solis ortum , et forum, curiamque conspiceret, fore, ut ea eonsilia , quae esana essent initaeontra salutem urbis atque imperii, tunstrarentur, ut caenatu populoque romano perspici oment atque illud ita eouocandum consulas in alatum mnt, sed tanta sinit operia ariditas, ut neque a avexiori a corasu ua,n - a nobis ante hodiernum dis eollocaretur. Haec Cicero. Vigebat autem trim quoque iis eosa eoni Milo, in qua Catilina quoque mit, ullscribit Sallustius in Catil. Conflagrationis istius Capitolii meminit praeterea Cicem, orr. Ia Divinitus, inquit, exstitit illa flamma, non quae deleret Iovis Opt. Μax templum, sed vae Praeclarius magnificentiusque deposeeret P0n. s. Elus que vetusto. Oudinus Iegendum arbitrataees erasaeque vetusto aeramine leges M. Ho quoque mente
agitaverat Ioannes Gulielmius, qui le-ε acre rumine; sed voces illa non ita genuinae sunt quas Buhiems vita- rat, et Iegendu- putatis erasaequo vetusta neunino legea, M. 6. Omnes σι A W-r a time
348쪽
N post excelsum ad columen formata decore, Sancta Iovis species claros spectaret in ortus. Τiam fore, ut occultos populus, sancti Sque senatus Cernere conatus posset, si solis ad ortum
Conversa, itide patrum sedes, populique videret Haec tardata diu speci's, multumque Orata, Consule te tandem celsa est in sede locata. Atque una fixi ac signati temporis hora Iupiter excelsa clarabat sceptra columna; At clades patriae flamma ferroque parata
Vocibus Allobrogum patribus, popul0que patebat.
Rite igitur veteres, quorum monumenta tenetis,
Qui populos urbesque modo ac virtute regebant; Rite etiam vestri, quorum pietasque fidesque
Praestitit, ac longe vicit sapientia cunctos, Praecipue coluere vigenti numine divos. Haec adeo penitus cura videre sagaci, otia qui studiis laeti tenuere decoris, Inque Academia umbrifera nitidoque Lyceo Fuderunt claras oecundi pectoris artes.
E quibus ereptum primo jam a flore juventae,
Τ patria in media virtutum mole locavit: I ii tamen anxiferas curas requiete relaxaS, Quod patriae vocis studiis nobisque sacrasti. Cic. de Disinat. I, II-I3. Atque animo pendens noctis eventa timebat. Abmus', ΙΙΙ, 85.
. inque animo pondens. Nonius Marcellus verbi Mentias diversa genera declarans, hunc et alia versum adsert ex secundo, ut ipse citat, libro Consulatus Pertinere videtur, antad illam sollicitudinem, quum Vereretur Cicero, ne a C. Cornelio et Cethego occideretur domi, simulantibus salutationem Daut quum detecta 3M per Allobroges coniuratione, et eo 'iuratis plerisque comprehensis, Meum agitaret, quid iis facturus esset. P R Dj0jtjgo by
349쪽
κ . C. de suo Consulatu lib. III. Interea cursus', quos prima a parte juventae, Quosque adeo consul virtute animoque petisti, Hos retine, atque auge famam, laudesque bonorum. Cic. ad Attic ΙΙ, 3.
8. Interea cursus, vos rima parte juμentae, etc. Ex Cicerone, ad Attio Ith. II, desumptum. Sie scribit Cicero. mi sunt haee Coniunctio mihi summa cum Pompeio, si placet, etiam cum Caesare, reditus in gratiam cum inimicis, pax cum multitudine, senectuti otium t sed me κατακρισις mea iIla commovet, quae est in lib. III:
Intere cursus, etc. . Et mox D Haec
mihi quum in eo libro, in quo multa sunt scripta, Calliope ipsa praescripserit, non opinor esse dubitandum, quin semper nobis videatur. Et Oieavὸς αρι- 'τος ἀμώxezθα περ πατρης i. Haec de iis versibus. Si quis est autem, qui ad eos quoque de Consulatu libros, fragmentum, quod superins in orat de suo consulatu retulimus, existiment pertinere, cum hoc non 'hementer pugnabimus, illud unum admonebimus, quod ne ipsum quidem valde
tiecesse est, vitiata esse fragmenti ver
ba quum sic, ut sunt, sub leges h xametri e dere non Possint. Quamquam etiam, si ad orationem reseraa, vix ii tegrum locum esse, et a labe immunem, posses obtineres sic enim habet is Quorum luxuries ortunata
350쪽
De hoc libro sic scribit ipse ad P. Lentulum, Ciliciae proconsulem et Scripsi etiam versibus tres libros de Temporibi s meis quos jam pridem ad te misissem, si esse edendos putassem sunt
enim testes, et erunt sempiterni meritorum tuorum erga me,
meaeque in te pietatis Quid autem complexus eo fuerit, inseriptio ipsa indicat, ut in eo nola disorium velis videri minime necesse sit. Sed quemadmodum quidem in libro de consiliis suis secimus, ut hunc istum de suis Temporibus librum, ab illo dissere ostenderemus , apertis ipsis signis atque indiciis , ita hic quoquo discrimen aliquod demonstremus. inter hoccisis et illud de suo Consulatu, quod proxime praecessit, opus, quod sane huic et genere scribendi, et materia, et librorum numero, et plerisque aliis rebus persimile videri potest. Sit igitur positum, quod confirmatum jam suit, libros da Consulatu Afranio et Metello coss. persectos fuisse. Inde enim constabit planissime, libros de suis Temporibus diversos ab illis exstitisse. Sic enim scribit de is Cicero ad Lentulum: Quod rogas, ut mea tibi scripta mittam, quae post discessum tui discessum autem inprovinciam significat scripserim sunt orationes quaedam, quas Menocrito dabo, etc. Scrip etiam Aristotelico more tres libros in disputatione ac dialogo de Oratore, etc. Scripsi etiam editibus tres libros de Temporibus meis, etc. Atqui Lentulus, ad quem epistola illa scribitur, post Afranii et etelli consnlatum anno demum quarto in Ciliciam procos prosectus suit. Constat igitur, quod volumus, libros de Consulatu, quum multo ante persecti fuerint, quam libri de Temporibus inchoati, manifestissime ab iis diversos esse atque differentes Illud magis est o servatione dignum, quod etsi Vallam sequuti, fragmenta quae dam in hunc librum contulerimus, tamen fit nescio quo modo, ut dubitare videamur ad huncne librum revera pertineant, Quum enim alterius ejus ragmenti in oratione in Pisonem fiat
mentio,initam esse Cn. Pompeio agno II, M. Crasso II coss. har