Metaphysica vetus & nova, logicae criticae nuper editae tanquam pars altera adjuncta, ... Authore p. Hermanno Osterrieder .. °1

41쪽

Bibliothecam e Graecia Romam asportavit, sub Marci Tullii Ciceronis tempora, ubi quidam Grammaticus, cui nomen Tyrannio, lacunas in libris Aristotelicis factas, denuo supplere atque' emendare studuit, a cujus obitu illi denique ad Andronicum Rhodium per- Venere, qui pariter censura pro libi- tu applicata, hos libros recensuit, &quae sibi visa sunt, adj ecit, aut detraxit, materiis, quae ad Logicam, Phu- eam, ac reliquas disciplinas spectabant, in debitum ordinem redactis, reliquis vero ad nullam determinatam facultatem spectantibus, poli libros ph sticos collocatis. Inde quidam nec forte injuste inserunt, MetaphUeorum libros prae omnibus aliis magis esse corruptos, ac multis in locis mancos, nec solum ab Aristotele, eo ordine, quo nunc ab Aristotelicis tractantur, non esse conscriptos; sed & omnino dubitant, an libri Metaphsicorum snt genuinus Aristotelis partus, cum Diogenes Laertius Catalogum librorum Arhi telis pertexens, nullam prorsus de iis mentionem faciat, id quod saltem de duobus ultimis I3. enim in scho- 'lis libri Aristotelis ds rebus Metapb sicis tractantes numerantur non pauci

42쪽

:i asserunt, cum teste Cl. P. Rapino tempore S. Thomae plane incogniti fue-int, eosdem tamen Aristoteli vendi. are conantur alii, tum ob fl3li equa-tatem, tum propter Stagyritae pro-riam ratiocinandi subtilitatem ac solidi

III. Sunt etiam qui Metapb3sice no-ien inde derivare volunt, quasi ipsat scientia trans vel supra Physicam,ve scieatia transnaturalis, eo quod Phy- ra rerum solummodo corporearum acnstibilium naturam ac proprietates exatinet, Metaph sica vero ea, quae a aterie commercio sunt separata, sive ansnaturalia. Ph sica nempe proximas Metaphram tum rerum naturalium eaasas, haec scae obje- motas, & maxime generieas investigat; la exteriorem . & Iensii bilem, haec inte-orem & intelli ibilem. rerum ordinem 2rscrutatur. Et vero maxima est πο- Denne,ptas, es ingenua delectatio eontemplari tas, teriora mundi, seu potius intelligibilem' verum mandam, ex invigibilibus elemen- ordineque invi bili pulcherrime con- actum, ad quem nullus pertingit, qui

senomena tantum mundana admiratur. xc ese putat, ni si quod oculis contueturis, inquit Cl. ant. Gen. in Proleg. Met.

43쪽

6 Proheomena MetapbIstica. Utilitas, g. s. Accedit & summa utilitas, nam fistudiorum humaniorum philosophia praesertim θ scopus est hominum felicitas Log. fol. 6. eaque posita est in perfecta voluptate, ex perfecto bono manante, optimumque hominis bonum per mores rite conformatos obtinetur, moresque rite conformant Ethica &. Theologia. has vero Metaphysica dirigit c L) hominum vitae, societati, &Religioni utilisima est Metaphystea. Nil dicam de utilitate, quam affert ad

mentem excolendam, ejus capacitatem augendam , & ratiocinandi facultatem exercendam.

IV. Metaphysica, quoniam res non nisi a materia abstractas, fleneruas, &

' nitur nunc communiter, quod si sapientia, vel scientia speculativa. que circa - ens fleveratim. ibilisque alectiones per mentem abstractas; vectatim vero circa substantias spirituales, naturali ratione cognoscendas occupatur. Vocatur autem I. sapientia, id est, superior quaedam scientia, sive, ut Doctor Subtilis loquitur ι I. Met. c. I. altissimus mentis halitus, occupatus circa universalsissima, di f cisiima, certisima, omnitim causas iac

Diuitiasti by COOste al

44쪽

Protegomena Metapbuce. et ine la proferens , maxime propter se opetendus , S ealers habitibus scienti.

is tanquam famulus imperans. a. Di tur quoque scientia Log. Ρι. 48s. im quae de ente in genere, de DBo, anima rationali in specie demon, rat, ea immutabilia sunt, ut inferius atebit. 3. Dicitur speculatina seu 2heo. tua s Log. fol. 596. quia nihil circabjectum suum emit, aut essiciendum aescr; bit, unde & Aristoteles ex- esse docuit ι. I. Met. c. 2. Oportet 'imoram principiorum , Et causarum εentiam speculativam esse. - .

V. Quoniam res duplicis generis a Divi-ateria abstractae dantur, I. universales,iae per nostram saltem consideratio-rm ab ea ita praescindunt, ut, quae r illis demonstrantur, rebus corporeis, : incorporeis eX aequo con Uentantia Particulares, quae re ipsa a materia,

a substantia corporea sunt secretae, pure immateriales, hinc duplex enmitur Metaphvω divi M scilicet I. GE. In gene- RALIS , quae vel circa ens generatim τδὶς ', Nytum versatur , & ONTOLocia di- f M QR ur, vel circa Mundam quartalam x'ivg 3msa itidem in genere, seque COSMOLOA audit, quae a Wolfio omnium pri-

45쪽

s Protevmena Metaph lae. mo in ordinem Systematicum redacta.

Metaphysicaeque inserta, a nobis Uero ne praesens hocce opusculum nimium excrescat quoad suas materias,sbi proprie congruentes, Phrsice cum universali, maximo vero particulari in qua ex instituto de mundo, mundique Systematibus agitur reserUata est. Et partL 2. PARTICULARIS , quae spirituales sub- eularem, stantias ita perscrutatur, ut earum nais Seu Pnein turam, existentiam, atque Operationes, .uti in quantum lamine attingi que.. φ' unt, in aperro ponat, atque declaret. 'Haec uno verho PNEv-TOLOGIA agraecis vocabulis πνευμιαι spiritas, &

ωλογο τ sermo ) quasi sermo de spiritibus

dicitur; cumque duae potissimum sint substantiae spirituales, ereata una & altera increata, ideo Ρneumatologia in duas iterum subdivIditur partes, nem-Pe in PsYCHOLOGIAM , quae spiritum creatum conthmplatur, & in ΤΗΞoLo-GIAM NATURALEM , quae de spiritu in-ereato ac infinito, 'DEO scilicet Τ. o. N. pro viribus naturalibus disserit. Huic divisioni eonsormiter ut proce

damua, ponitur primo

47쪽

. Di iligo i b COOstile

48쪽

UI. hNTOLOGIA a Graeco in ens, N Ontolo' λογοσ sermo, quasi sermo de ν ηψς eηte, a plerisque etiam Philosophia hy prima dicitur sine addito, quod nomen quia universa quoque Metapb Acaab aliis tribuitur, patet, tum quanta sit ejus extensio, tum quae sit utilitas a que praestantia, prima enim omnis scientiae principia, primaeque veritates, quae sundamentum conclusionum omnium tam in Philosophia, quam in Theologia ac Iurisprudentia constituunt, eX- inde vel hauriuntur, vel declarantur, adeoque haud mirandum, quod nonnulli eam quoque scientiarum Principem& Reginam, generalemque sapientiam indigitent, aut potius iatelligentiam; haec enim juxta Aristotelem l. 5. Eth. e. 6. est eognitio primorum principiorum, seu Axιomatum commvnium, quae ex ideis notissimis sunt conflata; Male vero, nec sine gravi injuria praeclarissimam utilissimamque hanc scientiam alii praesumunt nominare Lexicon Philosopbi-

49쪽

eam ν

Partim injustae,

Partim etiam iu

lla ontologia Prefatis. - eam, aut sara inem terminorum barbarorum, Vel olvam spinosarum subtilita sim, nimirum privatas rationes spectantisti, & solum, quid e ro sua aut suorum esse Videaxur, non vero, quid universalis scientiae ratio postulet: inde, quae pro suo foro necessaria in Philosophia non vident, continuo mallent expuncta; fere, sicut ii, qui in urbe merces cuperent exterminari, quibus ipsi non egent, aut erga quas non as-ficiuntur.

Caeterum negari tamen Omnino non potest, a veteribus quibusdam Phil sophis in pertractanda nobilissima hae Metaphysicae generalis parte saepe plus nimio, & absque causa, imo usque ad obscuritatem, subtilitatibus litatum fuisse, terminosque sensu cassos absque ulla demonstratione pro claris atque distinctis, esse legentibus obtrusos, quod sane ejus Rodi ontologiae Professoribus, non item Ontologia ipsi verti vitio debet: Nos igitur in hac parte, ne simili censura perstringi mereamur, terminos nonnisi exacte definitos adoptabimus , memores tamen semper illius Regulae in Logica traditae, nocesse in demitionibus, eque ac vocabulis

50쪽

Dηtologia Pr tio. Isi senis litteratorum commani absque justaue legitima ea a tam facile discedendam,

d quod in Metaphysica caUendum prae,rimis esse censemus, ne scilicet, secus attentare velimus , forte coningat, ut tam in hac, quam in aliis, . Metaphysica primas conclusiones iras deducentibus artibus atque sci-Mtiis, nemo unquam alterum intolluat, sicque Babelica linguarum con-

et io in s. etiam facultate Theologicaxoriatur. .

Quod ipsum in causa est, ut Voces Excusan-luaedam, quae multis videntur barba. T Vocos ex Ontologia eliminari nec possint, . OR V iec debeant; enimvero si euilibet Rrxi heia vi. echanica , etiam vilissimae , termini. su uis , uti vocant, technicis, libere li- litae. iteque uti permittitur, quidni huic iobilissimae scientiarum Reginae istudus qualecunque denegetur, cui illa, i ita loqui licet, a longissimo jam temore praescripsit Quamquam aliam

ange de terminis Ontologicis censu- , am, facto desuper accurato examine uterit quoque ipse molsus Ontol. Pro- g. g. I 4. nempe terminos Philosophicos: scholasticis in Ontologiam introductos , Iaros eii., s non omnes, saltem pluri-

. mus.