장음표시 사용
61쪽
Differt a Ratio sitssciens a causa effciente phreaui a . sea per hoc distinguitur, quia haec ra-Phyu tionem alterius in se vere realiter &. essemve continet, non autem semper illa e. g. Sempronius est causa phrueaessiciens deambulationis ι quam facit; ratio vero susciens, ob quam deambulat , potest esse vel repraesentatio temq. pestatis amaenae, Vel visitatio amici; vel devotio in templo persolvenda&e. quarum nulla in deambulationem pb3sce influit , sed solum moraliter , ut consideranti liquet. Interea tamen Vera semper manet atque manebit sequens
Nihil sis , sive contingit, absque ra- . tione sufficienti.
XIII. DROBATuR. Si aliquid fieret L absque ratione lassicienti, sequeretur, quod το nihilum illam rem produxisset, adeoque etiam το nihilum existeret, nam non existens nil agere vel producere potest & simul non existeret, quia alias non esset nihilum atqui hoc fieri nequit: ergo &c. p. m. Idem
62쪽
em enim simul esset, hoc est, existe-.t, & simul non e set, hoc est non
illeret: atqui imp bile est ide limul e , V non e se XI. ergo nihil fit
sque ratione suffcienti. Accedituthoritas S. Scripturae dicentis Iob. S. 6. nihil in terra sine causa fit. XIV. Corollaria. I. Principium ratio- Est prin-s suffcientis non est absolute primum ςipium gnoscendi principium; fluit Mim ex incipio contradictionis , XΙΙ - Rb primum. que omnem suam firmitatem habet: ective autem, sive respectu aliarum ritatum contiMentium adhuc dici post absolute primum, utpote quod a illo priore, nisi a solo contradictionis incipio, demonstrari valet. II. Ηoe iincipium est universale, & in omnibus Et imi-nnino rebus contingentibus locum ha- ver1ale in:t, nec solum in corporibus, sed etiam rebus c5-
spiritibus; licet alio modo se habeat ungenti prioribus, quam in posterioribus, v*' corporibus namque illa ratio suffciens it is V. g. est necess/tans, trudens, atque pellens, in spiritibus Vero ut plurium suaviter alliciens, invitans, & svans: sed & in moralibus, etsi quando-ie stet pro ratione voluntas, reipsa sem-r adest aliqua ratio sussciens v. g. eXer- .
63쪽
citium libertatis, vel eommoditas/ nata. Debet vel re III. Quidquid habet rationem Π V s.ctratem, eam aut in semetipso habere vel aliun d*boti Rut ru alio ente extra se: ratio de habe. nem porro, cur existat, in semetipsio hari. bero potest solus DEus , qui propterea
dicitur ens a se, reliquae vero creaturae omnes eam habent a causis extra se, & ideo vocantur entia ab olio. Interim ne- cesse non est, ut hae praecise ratio adsit vel illa, sed potest esse alia, quoad
se quidem nota ac determinata, quoad nos Vero etiam incognita, ob limites, quibus nostra intelligendi facultas circumsepta in plurimis est; unde non raro effectum aliquem vel ut prodigiosum admiramur, cujus rationem sussici en. tem in natura non in Uenimus, indeque nostram testamur ignorantiam; nam ad-Omne, miratio est fila ignorantia. IV. Quid- quod eSi- quid existit, est in se conceptibile : qui Gry quid enim existit, debet flabere ratio
P'' tem habet rationem susscientem , illud habet aliquid, ex quo ejus existentia possit concipi XII. ergo. Dixi in se, non tamen semper quoad nos. Hinc Prine piu XU. Seholion. Principium rationis rationis lassicientis in rebus supernaturalibus, &
64쪽
l fid di immediate pertinentibus, si- sufficienit & in rebus necessariis, hoc est pri- tis limibas rerum e sentias, concernentibus tatur inii versaliter non procedit, nisi aceu UιVim S ta fiat diuisito rationis sum cientis in ternam & intern , primam hic vo- aathoritatem revelationis, in qua so- circa ejusmodi Mysteria habetur νa-λ si sciens, etsi altera seu interna desit L g. sol. 389. valetque hic illa
PRospERI sententia de vocat. gent. truda V venerare, quod agitur, quia um est nescire, quod agitur. Ex haea Orata, Vel inluperhabita divisionetionis sufficientis in intrinsecam & ex- insecam non unum est, ut ait Cl. P. Fort. Brix. Phil. Gen. p. I. g. S31. tam olfiana. quam Leubnitiana primis rum principiis doctrina, quod plane irruat, nempe in illis determinandi stio tota producti est voluntas proicentis, DEI scilicet, qui teste Psalmi-i, omnia quaecunque voluit, fecit , Ps3 V. II. Huic etiam supposito intitur decantatum illud Axioma : Mod omni ratione sussciente tam inter, quam externa P destituitur, nec est,
65쪽
De iis, Guae ad conceptum, entis pertinent.
Notione possibilis impossibilis. Possibile. XVI. Dossibile in genere dicitur id omne,
x quod non repugnat, si ve quod Metaphy- nullam in suis praedicatis confradictionem fice. involvit. Possibile vero in specie I. VO- , catur illud, quod, licet modo non existat, potest tamen aliquo tempore eXinere, sive quod non dicit repugnantiam a parte rei, diciturque etiam metaph3stice possibile, & opponitur Logiee. astuali. 2. Possibile accipitur pro eo , quod existere potest, nec repugnat interminis . sive dein jam exstiterit, sive non exstiterit, sive etiam actu existat, vel non, sicque directe opponitur τω Impossibili, & uno verbo appellatur logice possibile; termisi enim ad Logicam. esse autem seu existere ad Metaph)ticam pertinet.
66쪽
vi possibili N impossibili. a9 1 .
XUII. Seholion. Possibile non debet Non de- nfundi cum probabili; nam probabi- bet comas spectat rationum , quibus ad ali. hid assirmandum aut negandum im' babili.llimur , motiva Log. Di. I74. 488. seq. possibilitas autem ipsam rei na- 'aur: adeoque probabilitas consisterellet cum entibus tum possibilibus tum
pQsibilibus, ipsaque possibilitas dici itest primas probabilitatis absoluta gra
s, eum existentia entis cujusdam quae
tem sicissim; sic enim V. g. quia hu -ia i a parte rei metaphysice est possibilis, te i. id iam eo ipso nihil habet repugnans in non vero' is terminis, seu logice. XVI. Econ econtra. 1 ad Metapb fleam possibilitatem illud . super ex definitione, saltem nominali Og. fol. I 34. requiritur, ut, quod ritur sic possibile, non sit actu in rem natura , quod ad possibilitatemucam non exigitur, teste Cl. P. Fort. Brix. Met. p. I. g. 66. qui propterea , metaphalicam posibilitatem in dupli. negatione positam esse, intrinjece ni irum contradictionis, & realis actualitis. S. 79. XIX.
67쪽
OnωIM. Dissertat. LXIX. Ut quis rite dijudicare, apte que decidere valeat, num hoc vel illud sit vere piabile, ad duo praecipua est ipsi attendendum. I. Ad rem ipsam, .
ejusque naturam intrinsecam. a. Ad . . . vires causae e lentis, si ve rem produeere valentis: indeque alia statuuntur ponsibilia absoluta S intrinseca, alia Vero Possibile relativa N extrinstea possibilia dicuntur:
intrinsc- Prioris aeneris sunt ea, quae in intrinse-ος , ea Da natura non inferunt repugnantiam, sive quorum praedicata esenti Ita neque in terminis, neque a parte rei sibi invicem contradicunt, ut V. g. homo tanquam animal rationale , vel circulus, ut linea equaliter a puncto seu
centro ubique distans tae. Ad genus posterius referuntur ea, quae non tantum
Et extrin- intrinsecus possibilia sunt, vel logice, suco, vel metaph3sice sed etiam extrinsecus, id est, ex relatione ad certas causas, a quibus esci, seu produci possunt in determinato tempore, Vel loco. e. g. Idem homo, vel circulus, etiam extrinsece possibiles sunt, quia sic in rerum natura, a causis secundis , itemque a DEO produci queunt; & quidem I. si a so- , Io DEO quidpiam essici valet, dicitur Superna. rursum extrinsece super naturaliter po Gluraliter, sibile, ut est v. g. resuscitatio mortui. a. Si
68쪽
. Si viribus nature fieri potest, diciar naturaliter, aut phssce pvibile, ut Naturat, . g. combustio ligni per ignip appro- ter,
imationem. 3. Si denique naturali. er, etiam sne magna di ultate, effetotest, aut si honeRati&c, adeoque nagrae morali non adversatur , mobile inale vocant Philosophi, ut est U.'g. Et mora- filio probo patrem charissimum ama- liter. j, hominem sanae mentis amico bene. icere &c. Cum igitur quaeritur, num
liquid p bile sit, nec ney primum pODbilitas intrinseca pervestiganda est, einde extrinseca; nisi enim sciatur, liquid intrinsecus possibile esse, peretuo quoque ignorabitur, num adsit inta potentia, ut essici possit 8 e. g. iuaeritur, an possibilis sit alter munus hic primo examinari debet intrin- ea possibilitas, deinde primum extrin 'ca, seu potentia cauis, a qua esset circendus. Sic pariter, quando de- γionstratur, dariens, quod leges motusispendere possit, demonstrata quoque it miraculorum possibilitas extri eca. XX. Seholion. Possibilitas porro em Extrinserna nunquam potest esse sine possibi- e possibi.
Pate interna, bene vero econni est; quia . si id, quod est
69쪽
Sed non vicissim, Impossibile Dividitur sicut Possibiles
3 et Ontokil. Dissertati I. possibile in sua natura, & absolute impos-bile foret, tunc causa aliqua essiciens externa daretur, quae posset producere id.
quod est imposbile, hoc est, quod nequit produci, sicque idem posset seri, & non feri se e se & non e se , quod implicat. X. Ratio adi est, quia U. g. etsi mundus nunquam exstitistat, nec ulla causa externa foret, a qua mundus posset produci, maneret tamen mun
dus intrinsece posibilis XIX.) eoquod
in interna sua natura nullam involvit repugnantiam. Inde liquet, male procedere illos, qui in gratiam Aristotelis mundum ab elemo est adstruentis aeternitatem mundi posbilem demonstrare cupiunt, ad potentiam DSI, qua ipso mundum ab aeterno producere potui iaset, confugientes, nec tamen de eo solliciti, num creatio mundi ab aeterno
XXI. Impsisibile Vocamus id, quod repugnat, sive quod inUOl Uit contra-dthionem, aut quod existere nequit.
e. g. creatura independens, circulus qua dratas, hirco- cervus Sc. nempe eodem
modo, quo de notione posibilis hucusque dictum est, notio imposibilis enas- .citur, hinc datur quoque impossibile
70쪽
XXII. Porro in impostibilibus statum. Dividitue
dis multa circumspectione opus es sicut Posnam sicut mentes nostrae ita sinitae sunt 'ide breves, ut non possint essentias rerum de relationes plene inspicere, ita nequeunt dimetiri rerum potentias actia Nas , ex quo fit , ut dissicillime didinoscantur certae notiones impossibilitatis tum intrinseca tum extrinseca. Neque tamen ideo diei cum Cartesio debet, quod DEus omnium rerum essentias Deus non mutare, adeoque etiam ex imposbili- potest f hus facere queat possibilia; nam, ut pree. I' 'clare inquit S. TH6ΜΑs p. I. q 2I. art. 3. uidquid potest habere rationem entis, continetur sub possibilibus absolutIs, re speZiu quarum Deus dicitur omnipoisiens; nihil autem o ponitur rationientis . nisi non ens s hoc. igitur repug- .nat rationi possibilis absoluti quod se ditur divinae omnipotentiae) quod implicat in se est. se non esse. Hoc autem omnipotentia non subditur , non
propter defectum divina potentiae, sed quia non potest habere rationem factri si bilis,