장음표시 사용
181쪽
bus ab domesticis inerme prodi. Quemadmodus eminquit
mi uiri fas necessarijs uti possum,si per nocte contra me intui gat quinctum. quam Amicis autem illum adhortantibus, ta seni nil in ea machinari profitentibus, uerum ut sine ense quiescere uel iet suadentibus. ertius haec inquit. Non enim mihi mori cupienti,ense opus est. facillime quidem uel ueste spiritum licet opprimere,uel caput parieti ultro impingere uel incollum praecipitare meipsum ut perea,vel retento 1piritu obire mortem. Multaq; alia elocutus utensem perferret exorauita
Quo illato,Platonis librum,qui de anima inscribitur,abs lis poscens legere perseuerauit. Cum a lectione desiisset,qua portis praesidebant, quieti indulgere monuit. Ipse autem se Catonia sub pectore impres ense uulnerauit. Effluentibus ita ui sceribus,cum strepitus insecutus esset, qui ad portas mora ιoso. bantur subito accurrunt. Medici Quom uiscera adhuc illela reducere,ec uulnus colligare tentabant. Ille reassumpto ineritu dissimulare iterum,ac seipsum increpans, quod minus alte uul nus impressisset,gratias illis ueluti salutis uiae aucto ribus ultro recidere,demum se quiete indigere d ixi t. Illi ara repto ense discessere, ec quasi quietum praeclusere portas Cato dormientis similitudine praelata obligationes uulne ris silens ip se manibus diripuit ambabus, ec suturas corpo ris instinitaeraein morem. Vulnus praeterea,ec uentrem unguibus,digitis p lacerauit, uisceram disiecit, quoad tan ' extinctus est , annum iam quinquagesimum aetatis agens. Catonia mentem sitam ex huiusmodi iudicio aperuit omnium morumo .a talium sere singularis. Iustum, ec honestum, x quos boni
dicitur,non moribus magis quam rationis magnanimicare
diffiniti Martia illi uxor,Philippi filia a principio ruit, qua
maxime oblectatus est,filios 3 ex ea genuit.deinde Horreosio amico habendam tradidit,ueteri consuetudine, cum nissiliorum cupidus , nusquam mulieri tacundae conuenilietaba postetius ex eo praegnantem domum reduxit, qu u
182쪽
BELLIs LIBER SECUNDUS. G rnia Indigeret ratis Cato filisse scribitur, qud Uticenses spledide intulere sepulchro. Caesar illum gloriae sue inuidissere, tulit. Cicerone de ipsius laudibus librum perscribente, qui cris
Cato appestatur: Caesar ex aduerso Anticationem in calum niam eius edidit. Iuba, oc Petreius perceptis his quae gesta Antitatonerat,cum nec fugam,aut salutem ulterius sperare possent Caesaris. inedia,uulneribusque se ad inuicem tandem consecere. Coe,
sar Iubae regnum Romanis subtributo cotulit. Cui Crispus Sallustius proe tore praelati. Uticensibus,Catonis filio ueniam concellit. Pompei j filiam cum duobus ex ea natis Vticae deprehensam,Pompeio demisit incolumem. Ex tre centis uero ill is qui Senatus formam praeserebantiquoscumque repertos neci tradidit. Scipio, qui eo in bello impe iatornu Ghyemem in mari agens, hostilibus nauibus a casu obvius, peregregie se gessit, donec superata eius cla Ile se ipsum interemit, sponteque in mare praecipitem dedit. Lmve
hic igitur Caesaris in Libya belli finis fuit. Ipse Romam 12
reuersus quatuor aeterpositis diebus peregit triumphos. siniti De Gallicis primum , in quo plurimas ec maximas duxit nationes,&quaecunque alia deficientia adeptus fuerat. ticum contra Pharnacem,Libycum in Libycos,qui Scipio 'ni adlis erant.Inter hos Iuba,Iubae filius infans adhuc a rebatur. attulit&cuiusdam circa Nilum naumachiae trium N lima phum Aegyptium, allorum,& Pharnacis in medio.Qus G,his Mero ad Romanos pertinebant,uelutiintercium gesta,neo Aegypti: sibi admodum honesta,ct Romanisinsuper rurpia, infati nai uidebannir,triumpho per imagines inscripsit, eorum passiones pariter expressit. Uiros quom similitudinibus u rijs,scriptisq; reprssentauit, Pompeii imagine excepta. Huoias solu deferri,α ostendi uetuit,cum populum erila illube nevolentia assectum adhuc esseintelligeret. Populus igitur uomesticis in malis,quanquam timore oppressus, suspirio amen maerorem prodidit,potissinium cum L. Scipionem imperatore
183쪽
is 2 APPIANI OE CIUILIBUS RO. imperatorem suum a seipso sub pectore traiectum,& in m re collabentem, di Petreium se inedia, ferro. conficien
tem intueretur . et Catonem serae inmodum uiscera dilacerantem sua, Achillae necem, ac Photini, gaudio prosecuti Pecunias sunt omnes, & in Pharnacis fuga risum emisere. Pecuniaria Λ iuri' in triumphis summam delatam serunt sexastitataquino i phis delas lentorum millium. Coronas ex auro duas & uiginti, ac o ta. ctingentas supra duo millia, quae qhiatuor supra decem ruaaringentarum amplius uigintiq; millium librarupon us excellerent. Ex quibus statim post triumphum,quaec que exercitui pollicitus fuerat ampliore adhuc pecunia ex oluit. Militi drachmas quinq; mille Atticas. turnas ductoribis totidem. tribunis militum, equitibusq; in duplo maius. adhaec singulis ex populo minam unam Atticam. Spectactula quoq; multifaria edidit, equorum, et musici, pedestrisincertaminiS. uirorum mille in totidem certantium, eceque
o stres eugnas ducentorum pariter, oc aliud ex peditibus , quisl praeludium subinde immiscens. elephantou uiginti hellum utrinin locatorum. Nautiem praeterea pugnam re migum quater millium, mille bellatoribus utram ex parte. inis , O insidςntibus. Erexit& Veneri genitrici templum, ut prius nitrici id, ad Pharsalum uouerat,bellum initurus. Atrium quom tem 'Plu, quod plo circunduxit,quod Romanorum forum essχ uoluit,non.
ζ ' rerum quidem uenalium,sed eorum,qui ad iura simul con
uouerat' uenirent, que admodum apud Persas aut quaerentibus, aut. erexit. explicantibus iura cernuntur. Cleopatra perillustrem deae. imaginem templo contulit, quae a nobis eo loco adhuc uisi
tur. Cum cessis populi describeretur, uix dimidium turbata. quae ante bellum fuerat inuentum est. in tantum huiusmodi. contentio exhausit urbem. Ipse iam quarto functus cons itatu in Iberiam contra iuniorem Pompeium prosectus est. Dqllu Ibra hoc quippe residuum . nec ab eo contemnendum supererat
184쪽
BELLIS LIBER SECUNDUS. I hunc in locum conuenere. ec exercitus ex Libya, ducibus in Pharsalo superatis , in unum se contulerat. Ex Iberis ue ro,ia Celtiberis nationibus audacissimis,hello consueus,&ex seruis praeterea multitudo ingens ad Pompeium uehet at 'eciam quartum annuin his contentionibus exegerant, animoq; aQ pugnandum parato cum desperatione quoq; ser hantur,qua minime confisus Pompeius pugnam subire formidabat.Vcrum accedente Caesare belli discrimen inire sta. tuit,quanquam dissiladentibus illi senioribus,qui ad Phar salum,& in Libya Caesarem experti, tempore fame ueluti exteris in locis conterendum potius esse suadebant. Caesar autem e Roma septem&uiginti diebus ad eos uenit, gra uissimo exercitulongissimum emensus iter. Timor igitur, - qualis haud antea exercitu eius inuasit ob multitudinem & Ingens claexperientiam,desperationem hostium. Ob quae Caesar tar ς dius milites in aciem educebat. Id animaduertes Pompeius μ' propius accessit,ob pauorem minimi eos faciens. Quod do decus permoleste ferens Caesar,copias prope Cordubam in
aciem eduxit,insane ut prius, Venerem illis anteponens: Pompeius contra Pietate . IncumbenteCaesare cum exerciatus pavore correptus ti epidaret,pauori quoq; desidia admi, xta esset,Caesar porrectis ad coelum manibus, deos omnes, inuocare,&ne unico praelio, multa&spledida eius gcsta deturparen coepit deprecari. milites quo* discurrens nomis natim appellabat.casside praeterea adempta,uul tum eius inspicerecogebat.Illi uero nec hoc quide modo a timore ceDsauere,donec Caesar unius clypeo arrepto, duces circuni Crsar ma.dentes in hunc modum affatus est: Erit hic mihi uitae finis. g0Uim'. uobis autem rei militaris dies ultima. Quibus dictis ex acie procurrens sic hostes propulit, ut per decem pedum Oaciuioco cederent, ducenta. ad illum tela iacerentur, quorum. Partem euitaret,partem clypeo exciperet. Ea ex causiacae
acri accurrentes ante illum constiterum. Nexercitus o innis
185쪽
impetu euectus per uniuersam diem depugnauit,nunc Im Pellens,nunc repulsus.uictus uictorcp perpartes ,quousque in uesperam tandem uictoria potitus cst,ut Caesarem dixisseCful iis. strant plerunsp pro uictoria, tunc aute pro animasbium de certamen certasse.Caede ingeti edita, fugaq; a Pompeianis in Corduin uespe bam subinde facta,Cssarne fugientes hostes denuo ad prae-r m viis lium redire possent,militibus ut urbem uallo cingerent ina
ponit. Illi defessis corporibus ob bellum gestu, in terempto
rum arma inuicem deferre incipiunt,& telis in terram fixis sustinentes,super ipsa morati sunt. Sequenti die ciuitas ab illis capituri ex Pompeii ducibus Scapula erecta pyra semet iniecit flammis. Vari di Labieni,ac aliorum illustrium capi ta ad Caesarem delata sunt. Pompcius cladis initio cum cenis tum di quinquaginta equitibus ad Cartheas aufugit,quo in loco clallem obtinebat, di ueluti priuatus, naues latens,lectica ablatus est. Cum autem θc hos de salute deierantes intueretur,ueritus ne ab illis traderetur hostibus, Iuga denuo inita scapham ingressus est: pede casu a funibus implicito, dum funem gladio secare nititur, pedis plantam gladio ab
Lidit. eo modo ad locum quendam naue delatus curabatur. Cum denuo quaereretur ab hostibus,periter profundu, di mis* obsitum fuga clabitur. sentibus uulnus stimulantibus
P pei J sub arbore tandem festus constitit. Deprehensus itaq; ab his ' V quiilluminquirebantinon ignaue sese proteges interfectuSsusqicas est Caput ad Caesarem delatum,eius madato sepulturstrari Pin ad Cs ditum. sic bellum uno impetu praeter cunctorum opinioneis Mi u confectum est. reliquos ab his fugientcs Pompeii stater adoIcscentio in unum congrcgabat,&ipse Pompeius appella. tus,SextuS Praenomine. uerum idem latitans, ecfugies die, tim praedabatur. Caesar Romam regressus, ciuilibus cons ciis bellis omnibus,sermidabilem se univcrsis, ac uerendupraestitit,&qualis ante eum nemo fuerat. Ea ex causa honu' tes omnes. Uuprahomines excogitari possunt, nulla me sura
186쪽
' BELLIs LIBER SECUNDUS t flara illiprbebiti, in sacris scilicet,liidis, monumentis,in templis, locis Q publicis,per tribus,uniuersiasq; nationes,& re ges,qui nomini Romano amicitia aliqua assicerentur. Fiagura: multiformes eius statuis inscriptae, quarum nonnullis corons ex quercu addits ueluti seruatori patric,quibus olim Corona ciuemPypeo tegentcs ornabantur. Appellatus est: ec patcr. iu ς patriae,&dietator in omnem uitam electus, consul adde Cisti cennium. corpus eius sacrum 8c intemeratum habitum. IUS iehoatriae ab aureo solio eburnio in dicebat,& triumphalibus indutus dii a. ornamentis continue lacra faciebat. Vrbem per singulos annos,diebus in quibus acie uicisset, sacratam statucrunt. si cerdotesm ad quinquennium,uotam publica pro eodem haheri solita. dianitates ad haec constitutae, quae iureiurando
nihil his quae a Caesare cosecta essent, adhicrsari uelle cotir marent. Ad honorem quo. stirpis eius,Quintilem mesem Itilium appellariplacuit. Templa ill i plurima ueluti deo p hlicis decretis statuta sunt,& commune ipsi, clementiaeque in unum condideruntisic enim ut dominum illum uenerati, peti, sui Otpropitius sibi soret deprecati sunt. Fuere di qui regem di custodiaci suaderent:donec his perceptis seuera obiurgatione ab hu amotiit. saiusmodi nomine continere iussit,ueluti nefandum abhorres maiorvo suoru execratione detestadu.CohorteSmilitares, insidia, quarti opera se ab hostibus rei tatus esset,custodia disjoluit, et undio im Popularibus duntaxat ministris comitatus, in publicu pro cessit. In hunc modum ante rostra agenti, aliu iudicanti fd mEl.* ea cretum honorum omnium Senatus ipse praeeuntibus cosi uere semulibus,ornatu miro,&ordine illi detulit. Caesar hilare susce pus ipsis, neutiquam accedentibus aliaue manentibus asstar s hiis gere sustinuit. uerum stimulantibus aia regiae appellationis Patribus. Domen,assensum re ipsa praestitit. Caeteras dignitates con
sulatu per dcccnnium excepto ibi assis mens,consules in futurum se, & Antonium magistrum equitum eius declara asti, uuiGLepido imperansuriatarim Pro Antonio magistratum V a gereret,
187쪽
Ereret,qui Iberiae praepositus amicorum gratia illi praeerat xules omnes reuocauit,nisi quis ad intolerabiles fuga per uenisset. Inimicis ueniam concessit, & plerisq; qui ibum oppugnauerant,saepenumel o magistra tus annuos contulit, ocad prouinciarii curam,aut exercituum emisi quibus re Democra bus adductus populus,democratiam se illi concessurum coiis, issi ' Mus est,quemadmodu Sylla pari modo potentia usus prae
stitisset.Oeterum in hoc quam maxime uidetur aberrasse. imaginem quippeeius quidam ex adulatorum numero ex uerbo adessectum regni repraesentans, lauro tenui peralba inserta coronauit. Hunc tribuni maryllus,Caesetius p carceri in clusere,simulantes &in hoc Caesari rem gratam agere qui ad regni mentionem continuo subirasci consueuerat. quod ille patieter perferre uisus. Alijs circa portas aliquado gradientem salutantibus ut regem,cum populus ad uocem ingemisceret percallide in hunc modum respondisse dicitur se Caesaremelle non regem,quasi ad nome eius aberrassent. Cum maryllus eos qui principiu huic rei praestitissent, sub inde deprehendisset, & a ministris in iudicium deduci iuberet,Caesar non ulterius ferendis ratus, demaryllo in Senatu grauiter conquestus est,ueluti astute in eum insidias struen te,ob tyrannidis calumniam,dignum quom morte esse cen fuit,uel a magistratu saltem&benam submouedum.quod potissimum illi calumniam inflixit, quasi huiusinodi nomeaffectaret,qui ad experimentum usip progressus tyrannide inclusam gereret. Sive enim occasio eundem punieci Regii nominis appellatione praetensa est,sive quod tribunorupo restatem ueteri sacramento, at lege sacram, inuiolatam. censeret, iram certe peringentem extulit,qui reliq uum eius . magistratus tempus perferre nequiuisset. Quod ec ipse in telligens,poenitentia adductus, cum hoc solum nullo belli initio invisapace intolerabit graue iudicare amicis di.
xisse sertur,cum illum diligentiuspraecauere admonuissent Inimicis
188쪽
Inimicis aduersum inquirentibus,occasione se abunde praeostitisse. Adhortantibus denuo illis,ut custodia corporis Iheinricis cohortibus exibere uellet: Nihil assidua custodia infeli cius esse inquit, &in perpetuo timore conrorantibus. Ness Assidua propterea adipiscendi regni experimeta cessauere. nam eo 'd ed Lupercos in sero contemplante, ante rostra introno au' reo, Antonius inconsulatu collega eius,cu nudus unctusq; decurreret,ut celebritatis illius sacerdotibus mos olim fuit, ad rostra delatus Caesaris capiti diadema intulit. Quamob rem cu a paucis plausus redderetur,plures aute ingemisce ren Caesar diademasubito reiecit,quod Antonius iteruilli apposuit. Reiiciente iterum Caesare, Zc id munus abnuente Populus ad eorum contentionem silens perstiti suspensus quo sine&euetu morabatur. Caesare diademaomnino re MIente, magno clamore laeticia prodidit, Caesarec, summis
laudibus oes extulere alle igitur siue desperansiue frustra
labori innixus,di experimentum tandem euitans,auical
niam utciuilibus quibusda hostibus ultro cedens, siue u letudini cura adhibens, ilepsiae scilicet, &caduco morbo, Caesar epiqui plerunt interptium illi acciderat, ingetem in Parthos Iepticus. Getasi expeditionem meditatus est.Getis quidem, ut insolentioribus, o pugnae cupidis, & propinquis sibi nationia
hus bellumparans .Parthis uero,ut Crassi ulcisteretur intutariam,quem praeter Bedus bello uasistent. Exercitu igitur sex&decem legionum peditum,equitum decem millium, qui Ionium transmiteret,praeire iussit. Sermo interim alius ex Sibyllinis monitis uulgatus est. non ante Parthos Romanis parituros,quam rex ad eorum bellum mitteretur. Qua ex caussa nulli in medium afferre ausi, ut dictatore prius sic nunc imperatorem Caesarem esse uocitandum , di quo cunq; alio nomine reges appellatur,omnes 4 nationes Romanis subditas nullum alium appeti are regem. Ille id ipsum abhorrere aulas,omnino ad egressum suum properabar,
189쪽
cum iam inuidia in urbe laboraret..Caeterum per quatriduar antequam ad Parthos prosechirus esset,ab aemulis in Sena . tu occisus est. siue ob felicitatis zelum ac potentiae, cuius iaad summum uidebatur peruenisse:siue ut ab illis assertu est: patriae desiderio,&charitate ducerennir. iam enim abunde notum erat,& si Parthos non uicisset, haud ambiguum in men Romanorum futurum regem. Hac igitur ratione d dios arbitror in eum assumpsisse impetum, nomine dum, xat inter se dissidentes,opere uero dictatorem eum, oc rege intuentes. Insurrexere autem in eum duo potissi num uiri
Marcus Brutus,Capio cognomine, Bruti illius, qui a Sylla interfectus fuit filius,& bello apud Pharsalum gesto a CaesaCy:μ' re profugerat,ec Caius Cassius qui triremes circa Hellesp G μ'' tum in potestate eius dederat. Hi quippe ambo POpeii P retes olim secuti,dc ab ipsb Caesare in amicorum numero ha Ali 3 Pς siti Herant. Decimus etia Brutus,& Albinus,omnes apud μ'' Caesarem honoris,ec fidei causia uenerati, quibus in reS ma gnas idem credidisset,&in Libya ad bellum proficisces ex ercitum suorum curam demadassetinam Celtas supra alpo Decimo regendos dederat . qui uero intra alpes essent Bruto.Cum igitur Brutus oc Ca llius inuicem de praetura urbis dissiderent,suealiarum dignitatum,sive praeturs ipsius causa,aut simulationis potius inter se contenderent, ne in conte xis una conuenire uiderentur,Cesar uerbis eos deliniens ad
amicos ita dixisse fertur Iusta Cassium exposcerefruto tam A se,. men indulgendum fore. tanta omni in re beneuoletia,echo Caesaris si nore erga illum usus est,ut a quibusdam Caesaris filius existilius existi matus sit,cum Seruiliam Catonis sororem, Bruti matre eo δ β' tempore,quo Brutus natus est ardetissime adamasset. Itam ad Pharsalum uictoria potitus, magna sollicitudine ducibus imposuisse dicitur,ut Brutum quoad liceret incolume prae starent.Verum ille siue ingratus, siue culpae matris inscius,
siue Caesari minus fidens erubescensuri siue libertatem plaris iacicnsa
190쪽
iris faciens ,scelus, patriamque praeserret, siue ex Bruti PriDci stirpe genitus,qui reges expulit,& a populo conuiciis ad. id opus irritatus. Nam multa Bruti prioris statuae,& ip sius tribunali inscripta clam reperta sunt, in hunc fere modum. Brute munera accipis: Brute mortuus es. utinam Brute uiueres. quam indignam sortitus es tirute prolem.
Neque ab illo professio es genitus: pluraque huiusmodi iulienem incenderint , ad hoc certe facinus, ueluti maiorum auctoritate dignum deflexit animum. Increbescente ita
que rinis fama, oc concilio inter eos de hac re tum pri spira ornum astuturo, Callius dextra Bruto praebita et Quid in tiois prin. consilio facturi inquit o Bruter an ut Caesaris adulatores Caeci, idecet, sententiam de rege proponemus cminime huic con 'silio adesse uelim, respondit Brutus. Elatus his uerbis Casistis: quid si nos inquit, ut praetores aduocarint quid a gemus Brute optime Patriae inquit usque ad mortem o rem asseremus. Quibus dictis complexus eum Cassius. is te inquit non optimus sequetur ita sentientem Anartifices,& caupones tribunal tuum inscribere maRis atristumas , quam Romanorum quosque Optimos, qui a caeteris praetoribus equorum dirntaxatspectacula, aut ferarum, a te autem libertatem, tanqua maiorum tuoru insigne opus cxigunt. Haec igitur iampride meditati, tuc quidem palam n ter se protulere,ac primum quidem amicos proprios,dein Caesaris ipsius attentare ausi,quos in utrano parte audacio
res nouerant.Ex sitis potissmum fratres duos Caecilium,&Bucolianum, ultra hos Rubrium Rigam, Ligarium, Consessa Marcum Spurium,Seruiliu Galbam, beXdum Nasonem, totu nota. Pontium Aquilam. hos quippe exdomesticis asciuerat. Ex amicis uero Caesaris, Deciinu, de quo praescripsimus, Catu Cascam,Trebonium praeterea,& Attilium Cimbrum, i nutium,Basillumaue. Cum abunde iosis orouisum inde