장음표시 사용
151쪽
Praeponentes, pro penuria auteinimicorum abundantiam quae nobis in terram descenden tibus praesto adest, &quam.
nisi interceperimus , nihil ulterius proprii nobis superest.
Eamus igitur alacres in seruos , apparatum, commeatus hostium,dum hyeme sub tectis inertes agunt. Eamus quo ad in hybernis nos degere, aut circa pompas, consulares cerimonias uacare existimat. uideant subito nos .Nihil emin bellis insperato opere potentius.Promptitudo autem prima est.Opinionem eorum,quae euentura sunt cellaritate priripere. Sic eos cito persequentes, quae apud nos hic sunt in tuto collocabimus.Ego nihil potius hoc imoreoptare posu sem aut dicererin quo dum Pompeius me Romae ad conta latus curam residere putet,quam ec in conspectu suo me uia deat. Ipse assensum uestrum laetus intues,simul responsum audire cupio. Universo con amante exercitu, utra mare delatos nauibus imponeret, e tribunali descendit, peditum legiones quino, equites sexcentos electos agens in ancho ris constitit. fltuibus inundante marusolstitia circa hyber na,vento quanquam annitentem cohibente,quoad anni couersionem in Brundusio peregit,&duabus legionibus subinde aduentantibus,hvemate adhuc pelago , onerariis quishusdam auexit. Nam longs naues haud multae illi aderant quibus Sardiniam,Siciliam munierat.Demum tempesta
Ceraunii te prouectus ad Ceraunios montes, naues quae reliquu ex montes. ercitum adducerent Brundusium propere emisit. Ipse Oria
cum nocte peruenit ob angustiam, asperitatemq; uiarum copias in plures partes diuidere coactus, ut liquis aduentu eius praesensisset, paratior esset ad pugna. Oriente pene se te multitudo omnis ad eum uenit, & qui Orici praesidio a stiterat, admonetibus illum ciuibus, consulem Romanum prohibere non ausus,claues Caesari ultro detulit, apud eum cum dimitate ut immorari posset efflagitans. Lucretius autem,& Minutius alia Orici ex parte nauibus octo supra do
152쪽
LLIs LIBER SECUNDUS. a 2 se longis comitantibus, ut Pompeio commeatum tuere tur,classem ne Caesaream inuaderet in unum devinxere. Ipsi Dyrrhachium recta perfugere. Caesar ab Orico Apollo niam deduxit. em cum clues laete suscepissent,Tameri istas urbi praepositus e praesidio aufugit. Congregato deinde
exercitu milites edocuit, quemadmodum multa ob celeristatem ingruete etia hyeme prospere egissent, mare tam in gens sin nauibus ullis occupassent, Oricum,& Apollonia nullo fere marte recepissent Romanosv res eo modo quo dixisset se habere, Pompeio ignorante adhuc omnia. Itaq; si inrrhachium inquit Pompeiani apparatus horreum coeperimus, omnia inpotestate nostra erunt, quae in i per integra aestatem summo labore compararunt. Haec eflatus per Ion ngum iter inrrhachium uersus copias agit, nulla die,nocteatae intermilla ad itinerandum. Quod praesentiens Pompeiatis e Macedonia aduersus cum statim mouit. Magna itaque Eequentia, ilicitudinem prouectus, siluas per quas eXercitum continue ageretsecare coepit, ut Cosari impermeabiles ad iter redderet. Pontes quow fluminibus amouit, come tum omnem qui in medio fuerat igne corrumpens. Magnuautem,ut erat,arbitratus uniuersum apparatum sibi tutum reddere,cum puluerem,aut ignem, aut fumum a longe eo rum quis intueretur: ab houibus factum existimantes,ad inuicem cursu cotendebant. Eo modo nec cibo curam, nec somno impenderant,solum adhortationes,& impulsus,uoces. ducentium, ne praeuio, undi. strepebant. Tumulatus praeterea ex hoc ingens,ac timor quasi ipsis in unum cocurrentibus cunctos obsederat. Nonnulli igitur ob caloris Mina,quae attulerantreiicientes, aulin convallibus occultances relinquebant,timoris requiem apud hostes eo modos,
hi proponentes. Sic utris p patienter sustinentibus Pompei iis primus Dyrrhachiu accessit, oc oppido proximus castra Ponit, naucissi praemittena Oricum denuo recepit, di mare
153쪽
i 22 APPIANI DE CIVILIBUS mo. diligentiori custodia seruare pergit. Cassar Pompeij copiis
Aloris stu moremfluuium in medio constituens castrametatus est,ita μ' ut ad flumen destendentes, equestre praelium per partes in ire cogerentur, totis autem uiribus neutiquam inter seconis currerent,Pompeio tyrones ad bellu instruente. Suos itacet a Brundusio ueturos opperiens Caesar, cum ineunte uere eo ς', δος' pelago soluentes,& chadibus delatos, Pompeii triremescheditam naud facile euitare crederet, continue ad eorum custodiani intentas, per mare disturrentes: hycme uero ad insulas profectos hostium fortassis easdem latere posse,aut magni tudine nauium uentorum uiolentia longe superare, ma una celeritate ad eos mittit, cursum* accelerare imperat. Non accedentibus illis,ipse inscio ercitu adnavigare sta tuit, utpote qui neminem facilius eos adducere spcraret. Dissimulato itaq; consilio tres e seruorum numero ad flu uium praemittit . qui per duo stadia a castris aberat, iubet put ratem celerem, gubernatorem perinim ueluti quen dam ex suis praeminurus appararent. Ipse e cornaculo discedens , corporis fatigatione praetensa amicos epulari suadet. dein priuato habitu curru desertur. mox nauem ingressus Caesaris nunc stim se esse simulat,caetera per seruos facienda edisserit. Eo modo latens nocte potissimum instante, cum Auentis agitaretur mare , seruos gubernatore adhortari mo. net, propere cursum arripiat, quasi hostes finitimos latere cuperet.Gubernator elatis remis per uim fluuium celer ex uperat. Cum autem ad ostia, ic maris aditum peruentusset, mare ipsum summis concitatum fluctibus, magno im petu, ac turbine cursumintercipit. Gubernator ueluti in itantibus hostibus per uim conabatur cvadere uerum cum nihil proficeret fatigatus, ac desperas tandem clautim e mais nibus a jcit. Tum Caesar sublato uelamine ad gubernat rem conuersus,&intonans, alacri animo,&forti aduersum
tactus cilainquat, eserena quippiadi fortunam eius tecu
154쪽
BELLIS LIBER SECUNDVs. 123 vehis. Hac uoce stupefacti remiges gubernator , magnaui nauem educerecontendunt, ita ut nutrij ostia denuo eu deret. Vento deinde, ecfluetibus eam extollentibus, ad lic tus tandem uicta compellitur. Instante die cum lux cuneia apertiora redderet,irepidare coepere, ueluti maritiasti futu ri hostibus. Tum Caesar fortunam accitfans quod felicitati eius inuidiiset,nautas retrouerti iubet. Navis itaq; aspirariste uento facile compulsa, ad fluuhoram cita regreditur. Caesarem igitur nonnulli ob audaciam admirabantur,quidam querelis prosecuti sint,quod facinus militari potius,quam imperatoria laude dignum esset aggressus. Is uero cum uuterius latere n5 posset, Posthumium eius loco ad nauigare iubet, abinio P ut exercitum nauibus adducat imperare. Sin id abnuat,haec ipsa Antonio precipere,post Antonium uero Caleno.Sin id omnes negent, epistola alia ad exercitu scripta erat,velle se eos supra naues positos Posthumio obis sequi, oc in locuin quem uentus duceret uela tradere nihil nauibus parcentes.non enim nauibus sed uiris Caesari opus esse.In hunc modum Caesar, pro ratione fortuna uti delibe- Caesar Berauerat. Quae omnia Pompeius intercipere festinans, inpu. V V PC gnam paratam ducebat aciem.Sed cum duos ex sius in me, - ψ dio fluminis,ut alueu eius scrutarentemistas,unus ex Cssaris praecursoribus interfecisset,retroueni coepit.id omne in. Lusium duces. Causam aut palam rctulit teporis comodita,
rem sibi defuisse.Postumio Brundusium adnavigate ab unius priusqua faris mandatu attulisset,uolentes per lily rium nulla diei interposita quiete secuduxit,qui oes fere ab Illyriis intersecti sunt, quod Caesar per occupationes p alienter tulit. reliquos Antonius nauibus in Apollonia deuexit tensis uelis incumbente veto.Quo deinde in meridie cellante, ad uiginti Pompei naues inspectis hostibus in eos deserutur.Illi ut in aeris traquillitate detenti, ne ab ipsis frangerentur, aut λ maioribus e stuprohiberent trepidare incipiunt.
155쪽
Itaq; ad pugnam necessaria quaeq; parabant, fundas, sagititas 3 exerebant, cum uentus subito priore maior insurgit. quem elatis uelis denuo assumentes, nullo pavore insperato cursu se proripiunt.Quae autem a cursu uentis ac profvn do destitutae sunt,diutius afflictae uix tandem ad importuo sa,petrasci; delabuntur,duas quasdam ineas delatas retine Nymphae tes. reliquas Antonius in locum, qui Nymphaeus dicitur cursu sistit. Iam igitur Caesari exercitus omnis in unum ad erat. Aderat uicim m&Pompeio,&adinvice in colle quo dam magnis praesidijs castra habebat. Mul ta hinc inde pro ita ex singulis munitionibus,uel cum uallum folia muniret uel muro circundaret in angusto simul agitabant. Inter harecum circa uallum repulso Caesare ductor turmae,cui Scaeua
nomen fuit multa,& praeclara facinorasdidisset,oculum sagitta saucius hastam perfregit. Deinde ueluti quippiam diacturus in medium prosiliit. Silentibus cunctis,Pompeii ductorem singulari uirtute cognitum ad se uocat, deinde sic affatur Salua tibi similem, salua amicis,ac curatores mihi ad hibe,quoniam uulnere affligor. Accurrentibus ad illum ueluti transfugae duobus ex exercitu Pompeii, unum aggrecsus occidit, alterius humerum ense deiecit. quae cum iniciet seipsum uallum reliquit. Ob id caeteri rubore concitii e tu seruntur, uallum insuper tutati sunt inutio qui custodiae praefueratquamplurima tolerante. Feruntquippe Hypeo eius uiginti silera centum inhaesisse sagittas, corpus sexuulneribus transfixum patuisse, oculum uicissim excussum elle: Hos igitur Caesar honoribus multis insignivit.Ipse ex Dyrrhachio proditione quadam sibi oblata, noctis to Pore,ut solebat,paucis comi tantibus.ad Dianae templi portas proficiscitur. Eadem hyeme Scipio Pompeii socer alia
ex Syria duxit exercitum,cui C.Caluisitis circa Macedoni am occurres deuictus est, ac legio integra,octingentis duna
taxat exceptis uicissim Gesse, Caesar igitur nihil mari conari
156쪽
poterat,Pompeio classem parata obtinente. Exercitiis quippe eius fame premebatur, ita, ut ex pabulo panes ederent. Caesaria Transfugis uinu huiusmodi panes ad Pompeium deferen exercitus ribus,ut isticiam ex trisu caperet, nihil exhilaratus ille,cum is me ix
heluis se pugnare prosessus est. Caesar igitur necessitate du- 'h.buzistus copias omnes , ueluti Pompeium etia inuitum ad heu panes edelum coactiIrus , in imum contrahit, pluram ex praesidijs in xςm terim uacua a suis contemplatus perquiete tulit. Verum ob
id m agis indignatus est, adeo ut opus Ionge dissicillimum di inaudi tum quodammodo aggredi tentaret, Pompeij iii
delicet exercitum intra muri unius septa circunci audere,&a mari usin ad mare perpetuis moenibus sepirerratus &siminime id opus ualitistet, magnam tamen audaciae eius allaturam famam.Per stadia quippe ducenta supra mille spacium . imusmodi erat ampleelandum.Pompeius cotra uallum,ses
sam anteponit, multam inmeia certadi studio inter sedi pH itim machinantur. Insigne interea praelium ab utraq; parte insigne ad editur , in quo superior Pompeius , Caesaris milites in fuga Dyrrhao uertit, eos m in castra usi persequitur. Signa porro milita, inivm ria pleram sustulit, inter quae, α aquilam praecipuum RO manis signum pene eripuit,nisi quod eam anteferens miles
Praeoccupato eorum cursu,aquilam intra uallum ad suos iecit.blustri conuersione in hostes facta, esar altera ex parte copias alias emittit, quibus tanta ob Pompeianos trepida tio iniecta est, utPompeio quanquam procul apparente, non portis immorari,non ordinem seruare,acneiu mandatis ullis fidere auderent,sed quo no uoluntas tulit indesi nenti fuga raperentur: nulla uerecundia, aut mandato, aut ratione eos detinente, cum Caesar illis immineret, nec sine infamia Pompeium a longe residentem;&haec ipsa intuen tem demonstraret:ipsi tamen abieelis signis ultro fugerent, nonnulli rubore compulsi in terram nullo negocio procum
157쪽
unus uexillo in contrarium uerso caudam ad Caesarem ex tendiuet,esim mandato astutiferis occisus est Illi uero egres si neutiquam ad castrorum curam cosistere audebant, adeo omnia trepidatione, oc metu reserta erant ut castra derelin querent. Quae cum animaduertisset Pompeius, fortiter latus, ut caltris potiretur, bellum uno opere conficereti, Lauinio prohibitus est, qui casu illi obvius infugientes a hortatur. Ille igitur siue ciuod proposueratdubitaret agurea di,siue castrorum solitua inem timeret,ne insidiae subessent siue bellum iam confectum esse crederet, eos, qui exierant Pompes invadit, multosq; ex ipsis pugnans intei secit, uexilla octoui storia. supra uiginti duobus praelqsea die suscepit. Verum secun-ώuhπ' dum tam perfecti operis exequi neglexit, ut Caesare dixisse ferant, bellum ea die finem habiturum fuisse, si hostes, qui uictoria uti sciuilset , habuissent. Pompeius huiusmodi uia
oria elatus, regibus uniuersis, ciuitatibusque perscripsita Caesaris praeterea exercitum fame maceratum belli prae sentis clade titubante, facile ad se transiturum siperauit, maixime ipsius praefectis ob errorem trepidantibus. Verum illi ad poenitentia couersi peccati causa assumpsere animos,ac Caesare perhumane in illos conquerenae,ueniami polliceate,solito magis contra seipsos accenduntur,ita ut inopinata flutatione conuersi , more patrio decimam eorum partem a Caesare mulctari peterent.Renuente illo,maiore adhuc isticia sublatis animis agnoscere coepere,quasi indigne ab iosis iniuria affectus esset. Eos uero , qui signa detuli ilent neα candos conclamarent, ueluti minime in fugam abituri, ni primi illi signa conuertissent.Caeterum Caesar ne id quidem facere sustinuit, pauculos quosdam supplicio affectile con tentus. Quamobrem tanta omnibus ob moderationem auadacia innata est,ut se quamcelerrime in hostes deduci poscerent, magnaq; promptitudine eum adhortantes, errorem
suximiasgui aliqua uictoria cinuadaturos se Promitterenti
158쪽
ipsi s inter se conuersi inspecitante Caesare turmatim iureiu, rando confirmarent non prius e bello redituros esse, quam iliciores euasillent . amici itaq; illi ut huiusmodi promptis tudine uteretur, quamprimum suadebant.Ille audienti bus cunctis commodiore tempore se eos in hostes deducturum pollicetur, oc ut huius promptitudinis , ec audaciae remini scerentur admonuit. Amicis deinde priuatim ita locutus est Id enim uel in primis necesse esse trepidationem, quae deuiseiorum animis uehemetius insederat eximere,hostium etiaam reprimere audaciam. Ob id fassus est se illis indulgere. qui ad Dyrrhachium superati fuerant, ubi omnis Pompeia apparatus in unum steterat. opus esse ad alia loca, quae simili inopia oppressa essent traducere Pompeium. Quibus dia Caesar Inctis Apolloniam subito contendit. inde clanculum perno Thessalia stem agmen agens in Thessaliam peruenit. Gomphos uris v η 'hem parua, quod eum ab ingressu prohibuisset inhiasit ira tus: exercitui quoq; diripereconcessit.Μilites igitur diutina fame macerati liberius cibo , uinoin indulgebant, ut pluria cxerma imi ex ipsis ebrietate i aborarent. Inter hos Germani potistia i mum ridiculi fuisse referuntur,cum a uino uexaretur, adco ia,. '' Ut aduenientecelei ius Pompeio,facile eos deleri potuisse fatis conflat. Verum ille ob contemptum perseqtu neglexit, Caesar ad quoad Cesar septem continue diebus ulterius profectius,ad Pil volu
Pharsalum tandem castra posuit. In Gomphis interim rem 2 ζ' P'
memoria,& pietate dignam extitisse memorant.Cadaueraquippe illustriumuirorum medicinali quodam in loco ia- Gomphiscentia reperta sunt,calicibus appositis,nullis astem uulne, re meoraribus, uiginti ipsorum ueluti ex ebrietate procumbentium in serram,unoduntaxat in throno sedente, medici in more 'qui uenenum reliquis praebuerat. Pompeius interca in Carasarem mouered isposuit.Id enim prius in animo conceperat clamem omne, qua longe antepollebat Astianio tradere, ut Ain Caesareias urgeret. 5c errante, egeuzcssi mari prohaberet.
159쪽
Ipse cum omni peditatu celerrime in Italiam transire, bene Molam adhuc erga illum &hostibus carer'tem Galliam, in super Iberiam ν suscipere, deinde ueluti e principatu, atm Pharsalis domo in Caesarem transserre arma. Qi omnia cum utiliaci bellii in futura essent,agere contempsit, solum ad eos, qui in Caes V ris exercitum insurgere illum admonebant, fame consum ptum, ita ut residuum post uictoriam ad Dyrrhachium iam ante habitam, facile superari posse dicerent, conuertit anu mum. Turpe quidem esse aieDant, fugientem derelinque re Caesarem, se deuictis similiter uictorem cedere. Quibus
delinitus Pompeius cum orientis nationes ad se respicien tes erubesteret, uti Lucio Scipioni circa Macedoniam bel Ium formidanti more gereret, potissimxim adhortantibus Pomp.ad militibus,pugnam inire statui t,acies Q procedere imperat. ra Pharsalu nec longe a Pharsalo iuxta Caesarem castra locat, ut non ut IV CV tra triginta stadia inter se uter abesset. Commeatus tam stea Ibe, peio omnim parte abunde serebatur. Sic enim illi itinera, uit. Portus,oppida patebant,ut e terra ueheretur cotinue,per mare uero quocunm uento ad illum ageretur. Caesar id tota commeatus, quod uel offenderet uel difficulter adipiscere. tur, nancisci poterat, nem tamen ab ullo suorum destitatius
est. Uerum mirabili studio in hostes deduci omnes appete hant,cum in bello meliores se his arbitrarentur esse. qui maPer in armis per decem lare annos experti forent. Ad tosta
rum autem opera, aut moenium erectiones, aut commeatuum deuectiones ob senectutem debiliores facti, si ulterius defatigariopus esset, satis perspicere se aiebant ex desidia,
aut fame interituros fore. Quae omnia cum Pompeius intel ligeret,non mediocre discrimen arbitratus cum uiris belli cis,ct seipsos contemnentibus conferre manus, ec Caesaris fortuna de uniuersare certare cupientis facile obtinere pos
se: fortius, oc tutius existimans fame eos, difficultatibus νconterrieri une a terra commeatum, ne P a mari copias
160쪽
nELLIS LIBER SECUNDUS. 3 2 ullas susciperet,necpnauibus ad iligam paratis uti possent,
optima ratione bellum producere,cx ex fame infamem ho istes paulatimcarpere instituit. Magna autem circa ipsum Senatorum multitudo, magna illustrium equitum. reges pilis rimi,ac Dyname aderant, qui partim ob inexperientiam, partim ob res apud Dyrrachium feliciter gestas elati animis nonnulli quod hostibus se superiores esse crederent, quida quod bello scissi subitum rerum euentum potius quam lio.
nestum exitum cuperent, uno ore Pompeium ad pugnam hortabantur: Caesarem continue eos prouocantem,& acies instruentem ostendentes .Pompeius cotra eos admonebar,
id Caesari ex inopia summa contingere. Ipsis longe utilius esse quietem agere, quoniam Caesar ex necessitate bellum inire cogeretur. Stimulante deinde exercitu elato admoduob victoriam ad Dyrrachiu habita, di ipsum a dignitate ad ambitionem declinantem,sponte retardare, ut talis, tam clyillustribus imperaret uiris conquerente,regum etiam rege re Agamemnonem illum appellante, quoniam & ipse propter bellum regibus prsesset Omnibus,a propria ratione eXcussus est se illis, eo forte aliquo aduersante, caeteraque uniuersa,bellumq; concessit.Segnior iam,ac tardus praeter naturam factus ad omnia,non sine suo,suadentiumcp perti Culo ac malo,quanquam inuitus pugnam instruit. Caesar ea Docte legiones tres frumentatum miserat. Pompeii quippe tarditatem laudans,cum consilium minime im mutare cre deret, liberius ire iusserat. Acies deinde praeparari audiens laetatus est,necessitate cognita, qua Pompeius ab exercitu ad pugnam cogeretur,statim suos couocari imperat. No cte media perfectis sacris Martem inuocauit,eius p parente
Venerem.Ex Aenea quippe, ec Iulio eius filio, Iuliorum genus,ut ex nomine intueri Istet, uidetur emanasse. Templuigitur uictoriae fauenti,gratis Romae dedicaturum uouit, is
rite peregisset Cum autem fulgore ccclos abes,e Caesaris ad