장음표시 사용
561쪽
LIBER MBYCVS. Icum inique factum uideretur consules illi Iegeha protulerunAt ciues rogare,instare,dema clamaresncipiun t ex tuli; legib is , ac Romuli, populum comiciorum esse principem, ac legum quaecunsue ad ea pertinerent, ita ut creare ac desponere quoscunque uelit fas illi sit. Tandem uno ex tribu nis prociam antecreaturam aconsul ibus auferendam esseni Populo plλceret. Senatus ut legem exoluant tribunis imperat, eam cp post annum iterum rescribant, quemadmodum
Lacedaemonii in opportunitate secisse dicuntur, captiuoruinfamia circa Pylum euitates ad misericordiam magis qua ad suppi icium inci inantes legem. Per hunc modum Scipio aedilitatem petens consul creatus est , atm eius collega Druinsus de Libya post ipsum sortiri iussit.quoad unus tribun rin medium proserre ausus est : Praesecturae quom iudicium ad populum spectare: Scipionem uero populus elegit. D tus est itaq; ill i ex ordine exercitus quantum ante interfectorum affuitIetnumerum datum, ecuesentes quot suaderet e
sociis educere. nec n6 a regibus ec urbibus quod ipstillea ballelemitteret icere, populo Romano epistolas ad eos subscribere, facie quos ita acciperet a ciuitatibus oc regibus. His itam dispolius in Siciliam primae ex Sicilia uero in Vucam claile appulit. Interim Piso mediterranea obsidebat.Armancinus partem muri Carthaginis aggressus quae neglecta uidebatur, rupesquippe&asperae cc inulae undio emianebant, caeteris quae propiora uidebantur destitutis re in cultis scalas murolatenter apponit urbemin per insidias in. gredi conatur, plerita militum operam illi urenuenauantibus. Carthaonieses spreta eorum paucitate portamquaeaarupes deferebat ultro reserant, acceleri cursii inRomanoς feruntii r. Romani cotra in illos conuersi fugientes persequutur,unassicum illis portam intrat. Sublato undiq; clamore, ut in uictoria mos est. Mancinus ingeti alacritate ad eos docurrit,cum alioquin leuis esset ac citus. Caeteri subinde na-
562쪽
iaes ingressi Mancinum consequuntur, di ad moenia de stlamore,ac uociferatione nudi inermesq; bellantur.Iam selad Occasium vergebat cum muros oppugnarenti Necessati stam deficientibus Mancinus nuncios ad Scipionem desiis nat, ec Uticensium primores rogat, ut periclitati sibi opem afferant,cibaria propere mittant. Dille quidem exorta luce a Carthaginiensibus expulsus in discrimen facile adduci poterat.Scipio uespera Uticam applicuit.circa media ueron diem quae Mancinus scriberet,edidicit. Subito itam milites tuba ad praelium citari iubet. porro quicuw ex Italia cum comari accessissent a tubicine uocari: adolescentes Vticorum qui per aetatem conuectare possent comeatum ad naves serre, captiuum praeterea ex Carthaginiensibus soluens demi, sit qui annunciaret Scipione Pisoni in auxiliuiaenire,equi res alios super alios ad Pisone mittens, qui eum propere ac cederent. ipse postrea uigilia milites educit admonitis ipsis ut cum hostibus propinqui essent erecti stipra stramenta ui plurimum illis facies ostenderent. His a Scipione constitum is Mancinus orta iam luce Carthaginiensibus undi insurgentibus quingetos milites,quos in armis solos habuit duobus millibus qui inermes exuaere fronte opposuit.Vtilne
ratus igitur ab illis,ec expulsiis stib ipsis murisdeleri uidebatur,cum Scipionis naues in alto uisae terribili impetu in hostes aduerantes armatis undim ex tantibus resertae. Cartha ginienses ex captiuis certiores facti Romanos insperato a xilium suis afferentes properare,statim substitere. Cedenti bus ipsis Scipio milites periculo iam proximos nauibus ex cepit, ac Mancinum subinde Roma misit. Aduencratenim
illi successor ab urbe Serras classi praefectus. ipse haud longe a Carthaginesubstitit. Carthaginieses ex muris per quin stadia progressi ulterius uallum iaciunt, ipsi ii in eo consti terunt. Hasdrubal regiois princeps 5 Bithyas equitu praesectus peditu sex millia,eates sto mille,cura teporem ad belluinstructos
563쪽
instructos deducentes. Scipio cum nullii ordine autonia iu: militibus adesse cerneret,uelv ad inertia,auaritia,rapitiami sub Pisone assuetos ad deteriora quae scitura esse, muIti itudine praeterea nudinato illis c6uenire,qui praede caussa
audacioribus se iubete nullo ad rapinas comit cerent : cum a milite ab aviditi tubae longius distante in hostium reser . Lex miliaret num cse, quippe cum eorum errata exercitui ascribi sole xςm ab au. t.qua cuin aute rapuissent altersiis litis principiu asterret, d nisi m. multi nempe socios ob lucrum contenentes ad uulnera,pla in hostiu
gasoc homicidia paulatim defluebat,satis coscius neutiqua reserabatie hostes superare posse, ni suis imperasset, ornes in consiliu hvm RV uocari iuisit pse editiori loco constitutus his uerbis eos co argutisc dicit. Ego quide o uiri dum sub Manlio impatore uobiscum militare fidelitatis in uos meae experimetum praestiti,qua nunc imperator repeto, qui ad ut timu usin supplicium puniediuos si minusparueritis potestate habeo.utile tame existimaui aliud praetari. Nostis eiu quae facitis &quae me dicere oporteat, quoiv erubesco. Latrocinamini potius qua militetis,&fugitis no castrametamini,&nundinatibus lucri cauilano oblidelibus estis similes, di delitias quaeritis Pugnates nondu uictores cstecti. Quid quς hostiuinsperatore breui ex quo dereliqui in tanta creuerepotentia, oc uobis labor ex facilitate dieii fi t. Caustas aute siquide in uobis ipse discernere.statim punir L Vesuerua alteripotius adscribo qus in praesente usis diemgestasui a uobis plerinitia Venio ego
non latrocinaturus Orteix uictor futurus,nec ut pecunias cumule ante triclaria,sed tu hostes prius supere. Abite ab exerxitu oes hodie quicuna; no militares separati ab is quos sub me manereinstitui . Abeuntes uero nequaqua redire uelini nisi siquis commeatum ferat o hunc quidem militarem re i. exilem, quibuS tempus dissi attuna adiit, in quo huiusmodi disponant. Uenditionis avre eorum Aquaestir &ipse gere a Is cura.&haec militibus dicta sint. Vobis aute milit litia svua adsit mandatum in omnibus comune operibus,
564쪽
meus scilicet mos atq; laboriad haec siquidem uos dirigetis laci promptitudine egebitis nem gratia carebitis. Oportet autem nos in iis defatigari, quibus inestpericulu. Lucrum autem ac delitias in aliud disierre tempus. H ego talex iubet. Fideliter iram se habentibus multorum retributionem afferent bonorum, infidelibus ueropoeniten tiam. Haec L. rus Scipio inutilium uirorum turbam , ec quaectum; super Macua,uana,ac delitiis referta inerantin medio sustulit. Pi rificato exercitu , di ad disciplinam redacto cum promptus ad exequenda mandata uideretiir , locum lateter aggraeus
est quem Megara appellant, insidijs bifariam appolitis per
Megara noctem. Est autem in urbelocus satis amplus Megara, qui iocus. moenibus annectitur. Ad huncuna ex parte alios ex suis pismittit. ipse ex altera cu securibus,scalis, ac uectibus per.xx. stadia ingenti siletio processit,perieptis desuper qua maxi me proximus erat insidiis, voce. e muris reddita ipse eccatra primus & cum eo reliquus exercitus coepit rcclamare. Qui autem ab altera parte constiterant uchc mentiirs extulere uocem, adeo ut Carthaginienses quamprimum iermen
tur tot hostibus subito illis noctu in lateribus undici assistentibus. Circa muros uero quanqua diligentistime curi sta immaretur,nihil perfecit. Erat forte priuati cuiusdam turris,ac destituta extra muros, cuiua altitudo moenia atqtiabat. Pahanc adolesces quidam audactereuectus est. Ab hac ad muros emissis hastis per interuallu ligna assereri; apposuere. Per quae ad murum decurrentes ad Megara uenerunt. inde perfractis portis Scipionem receperunt. Ille cum quattuor . millibus ingressus est, aestatim fuga iactu circli via occupa
Mec ta urbe a Carthaginiesibus citissime in Byrsam Deia,uoxqh in is ' multiplexaudita clamantium,ac nonnullorum captiuitas, greditur. & tumultus fieri coeptus est , sic ut foris castrametantes res, cto uallo una cum caeteris in Byrsam se coserrent. Scipio cablegarae locum angustiorem intueretur arboribus umbro
565쪽
LIBER LIBYCUs. νςs obsitum, rubis praeterea ac uep ribus, &ripis aquae pro. fundioribus uarijs,dissicilibus repletum es e uereri coepit
ne exercitui insequenti inuiuac diuisite iter redderetur, potissimum cum per ignota commeandum foret, si quae noctu insid iae adessent,subito itain regredi instituit. Cum uero iuluxissetdies, Hasdrubal Megara a Romanis occupata per moleste ferens captiuos omnes, quos ex illis coeperat supra murum statu eo uidelicet loci quo maxime a suis uideri di. gnosciq; possent,ibidemq; uar is affectisupplici js.Nam eo rum autoculos, aut linguas, aut neruos, aut pudenda uncis ademit ferreis,nonnullis uero soleas erasit, digitosq; abscisdit,aut reliquam corporis cutem sustulit,& spirantes adhue e muris appendit omnes,quo Carthaginienses in Romanos perpetuoirritaret odio,solam p in bello salutem spes illis antefierret,uerum aliter ac putarat euenit. Nam his perceptis Carthasinienses operum prauitate deterriti, audacibiis trumidi euectistitit x Hasdrubalem ueluti salutis uiam eis prs.cludentem odere.Praecipue autem senatores illi acclamare, 5 ut crudelia,ac superba meditante inter tot domesticas cla des increpare non cessabant,ctua ex caussa nonnullos senatoriim aggressus occidit, ob id cp inter omnes form idabilior effectus ad tyrannidem magis quam ad imperium aspirare ui debatur,quasi in hoc duntaxatstabilitate habiturus si , in lib. tis timeretur,prqpter quae in municabilis apud om nes haberi coepit.Scipio hostile uallum quod in arce primum fugia entes reliquere succedit. Isthmum autem omnem circunca piens amari usq; ad mare fossa uallauit,per sagittae iactum distans ab hostibus,quod opus per. v.&. xx. stadia produxit a fronte cum continuesederet, atq; pugnaret. Perfecto ope C rin pisre alteram pariter eduxit fossam,haud multum a prima illa stibibu distantem, quae ad mediterranea spectaret. Duas praeterea 'prioribus persimiles illis addidit, ita ut quadranguli forma uniuersum opus uideretur obtinere. Has sudibus undique
566쪽
acutis praemuniuit lignis in crucem duelis, reliquas porro firmauit munimitq; uallo,e quibus intra urbem esiei intu
tus.&per.v.M. xx. stadia muro sepsit , cuius altitudo excopiis propugnaculis,ac turribus,quae muro adiacebant, duodecim pedes stipergresia est. Profunditas supradimidium al titudinem excelluit. In medio turris editior fundata fuit, resupra ipsam propugnaculum e ligno quadranguium . quo uniuersa quae fierent in urbe facile perspiceret. Haec peruiginti dies totidemque nocitcs facta sitiat laborante exociutu, & per uices operante atque pugnante, net cibo aut sonino indulgete admodum. Quo factointra uallum exercitui deduxit, fuitque ea pariter re militum castrametatio, di i hostes circusemo in spacium deducta, in qua residens ipse
commeatum omncm qui a terra ferebatur Carthaginiensi bus adimeret Cum excepto duntaxat superiori colio caetera Carthaginiensium introci usa ellent,& exinde fames,acma, Iorum caussa suimpsit initium. Nam in ultitud ine exagris iaurbem confluente, neci egredientibus ullis propter obsidio Rem,neq; negociatoribus ob bellum ad eos commeantibus cum solum ex Libya,&i odicum, superesset commeatu minimum etiam ex malicum tranquillumellat,uch cui quem autem a terracapiebant maximo periculo laboreque Bithyines perciperent, fames uehemetuius urgere coepit. Erat Bithyas Mymu γῆς quida inpraefectiis equitum apud illos. Is cum ad ferendum ς xM comeatu iampridem mistus,nccn clanculum accedere, e pScipionis uallum superare ui pollet,commeatum alogeo eunucctum scaphis quibusdam patuis imponebat. insurge tibiis au te urbi Scipionis nauibus,neq; continue ac coniun
, ctimsubsistere ualentibus,iuxta urbem ipsam ob undarum fluxus,& scopulissesertum mare Carthaginiensibu potissi
naum in muris consistentibus,&undarum impetu e petri concutiente n es Bithyae onera quaecun cy negociatore3
567쪽
ue Ain ponum serebantur triremibus minores rates ob celeritatem ueli uenti. haudquaqua prohibere,aut assequi po, tentibus. Uerum oc id modicum erat, nec nisi uehementiore uento e mari subuectari poterat. Quicquid praeterea id esset Hasdrubal triginta millibus quos bello elegeratico temptis reliquis, solis diuidebat:qua ex re fames acrius premebaturbem. Id cum animaduerteret Scipio nauigatione quae apor tu ad occidentem vergit,nec multum distatacotinenti ,unhio re statuit. λggerem ita in mariper longum cepit azo na quae stagni in medio marisq; constituta lingua dicebatur progressus deinde in pelagus , Sc ad exitum usin directo ag gere saxisingenti,isdensis*firmauit,ne alluvie undarum lueretur opus.Fuit autem latitudo aggeris a superiori parte quatuor& uiginti pedum.in profundiim uero perquadruplum innixa fundamento. Carthaginiesibus quidem aprinαcipio irrisio qusda fuit eius operis,quasi in longum ac multo uix tempore habituri fine.ac quod ut perfici posset. incubete mox exercitu uniueris,nem dies,aut noctes ab opere ces sanie,ob reimagnitu inem admiratio in timorem uersa est Itaq; artificium aliud e contraria portus regione meditati, Iagi in medio qua nullam molem ob profunditatem uiolenis 'tiam. uentorum educiconfidebat,en erant, mulieribus, pueris una laborantibus. Inccepere aute interius ac admodum i atenter, simul naues ex uetere materia, triremes quina queremes formarunt,nihil promptitudinis aut audaciae o mittentes, adeocy omnia occulta tenuere, ut ne captiui qui
dem Scipioni quicquam de hac re manifeste fari possent. Caeterum strepithim perpetem intra portum diu noctum se au disse dicerent,cui aute utilitati id esset nequaqua intelligere, quoad omnibus inlinu comparatis Carthaginienses e orie anybdi, otis parte aperuere portu,acnauibus quinquaSita triremibus genus na, quiqueremibus instructi celoces, myoparoes, alias b qua uiculae pi Plure minoreseducetes rates horrenda explicauere aciem, - ςὴς
568쪽
Romanos uero di os portus subito apertum,et classis In ipso mitu celeriter emissa adeo contemsit,ut si Carthaginienses eorum naues propere aggressi essent, cu illi ueluti obsideres
incuriose degerent,nullis aut nautis, aut remigibus eo temapore assis diibus,facile eorum classem delere potuissent. Verum Carthagine a Romanis capi necesse erat.Tuc initur ut se ostentarent tantu modo mouere classem, ac stiperbe hinc indediscurretes inportu reduxeriit. Tertia posthac die ad Pugnam constiterunt: Romani naues,carterat disponentes illis occurrere. Clamore igitur ac uociseratione ab utram parte uehementer editis, cum remigii ac gubernatorum proputudo militu*r audacia ubiq; emineret, di in hac dutaxat pa-gna oc Carthaginiensium salus,& Romanorum uictoria pe dere uideretur,c'ntinue per diem plagae uulnera multipliciter inter utros Q facta sunt. Pugnantibus illis pleram Lioy corum rates,quae forma in seriores scaphae appellantur, omanorum nauibus maioribus inuectae, ac submissius illis discurrentes eroras infestabat,gubernacula remosq; abscisam debant, aliat proterve in eos factitabant ob fugiendi pro ptitudinem celeritatem*redeundi quoad die in uesperam Mergete Carthaginiensibus retrocedere uisum cst , no quod proelibcessissent,sed ut insequenti dieseruetius se ad pugnat
compararent. Qua ex re minores rares in fugam uersis, ta
uigandi promptitudine seipsas implicantes, aclitum clauso re portus. Ob id a maioribus subito praeuentae,cum progre di non possent aggerem petiere fuga. Ibi locus ante moenia haud angustus sui t, in quo negociatores onera deponerent, uerum ingruente bello super imminentibus mutis in breuiorem redactus formam,nein amplo aliquado morarentur hostes. Ob portus igitur inopiam ad aggerem delate Carthaginiensium rates conuerso impetu Romanos infestabat, ac hostes circunnauigantes, hi quidem a ratibus, nonnulli ab ag
gere , alii autem e muro depugnabant.Romanis uero & nauigatio,
569쪽
LIBER LIBYCVS. 1 gruigatio leuis erat,& pugna perfacilis consistentibus illis. Cuautem retrocederent ob navium conuersionem, quo malo
res eranteo grauiores dissiciliores reddebantur, sicut illissimilia tape paterentur. Cum enim se conuerterent a Carthaginiensibus statim hinc inde discurrentibus ferro petebantur
hostes quoad quin*Sidetorum naues quae ob Scipionis beneuo Sicitori mientiam eum sequebatur hoc modo coepere pugnam. Ex in η-μς genti quippe internatio anchoras mari inijciebant, indclonetissimis funibus annexae in hostes ferebantur. Cum aute selis miscuissent iterum funes prosecutae, di in pu
uersae ad suos remeabant,demum rostro prouectae
iterum per puppes retrotrahebant. Quod cum a caeteris peramectum esset milites Sidetorum morem imitati facillime iasequentes hostes repellebant. Id praelium nocte intermissum est. Carthaginiensium naues quotquot reliquae illis super fuerant arrepta fuga urbem repetiit.Scipio exorta luce agis gerem aggreisus, cum debile admodum esset munimentum quod portui imminebat,arietibus machinis oe adhibitis partem deiecit muri.Carthaginienses quanquafame multiplicithusq; affligeretur malis,nocte moenibus erumpunt, Omanorum machinas inuadunt,no terra quidem progressi cum nulla adesset uia,nel nauibus cum mare omni ex parte tene retur,uetv nudi facibus extinctis,nealoge uiderent, aut proueniri possent:eo modo mare ingressi quida ad ubera sunt.bus incincti,quidam nantes pertransibant, inde ac Roma norum machinas delati ignem suscitant. Cunw omnibus co rullae .I.Dspicuita essent,utpotentidi multis inligebanturpi agis,multos psi uulnerabat audatia freti.Fuere ex omnibusquite lorum,ac ensium mucrones in pectoribus ferentes,ac uult bus a pugna non cellarent in modum ferarum inter uulnera ruentes,quoad machinas succendereigne, ac Romanos peα Pulere.Turbatis omnibus ex insultu strepitu qui per uni Mersum inundebatur exercitum, cum trepidatio qualis an
570쪽
tea nunquam fuisset,depugnantibus nudis Scipio turbat equo accurrit, suosq; nisi a iuga sisterent humi prosterni,stratos iussit interfici, qua ex re plurimi in exercitu ex necessutate saluati sunt, ac perpetuam noctem armati peregerunt, insul tum ac desperationem ueriti hostium. Illi succentis malis chinis subinde in urbem sese reserunt. Orta luce Carthagini enses cum ab hostibus non amplius infestarentur, machianis murum qui ceciderat denuo reficiunt, turrresci superi' sum coplures ex interuallo aedificant. Romani alias interimermere machinas, aggeremo ex aduerso iurribus instituit faces praeterea ex sulphure piceque componentes in hostes emittunt.Curam nonnullas succedis ient turres fugientes hostes subinde persequuntur. Uerum cruore , ac limo mades 'cta tellus haud instabiles sustinebat gressus , qua ex causa ab insecutione sponte temperabant: Scipio aggerem ad ius omnem fossa circuns sit, murumque ex lapidibus eduxit,
nem finitimum hostibus, neq; longo ab illis distantem inter
Mallo. Cum autem fossam murum erexisset,quatuor in lia militum in eo statuit qui hostes depugnantes, nem iacula aut sagittas multifacerent. At illi exaduerso consistentes e muro propellebant. Eoq; modo aestas inter utros consumpta est.Incipiente hyeme Scipio cum plurimos illa in regio ne Carthaginiensibus fauere,oc auxilia ab ijs submitti uide re quaprimum eos delere statuitimisit ita hincinde ad talos complures ex suis:ipse Nepherim uersus in Diogene qui C. elius Hasdrubali fauebat per stagnum prosectus: C. Laelium ter restri itinere ire iubet. Cu Diogeni ad duo stadia proximus esset, stra disponit, relicto ibideGelosso qui Di eni obsisteret ipse Carthaginem reuersus est, ac modo ad Nephe rim, modo ad Carthaginem quae fierent cuncta petipiciens uertebatgrestiis. Turribus duabus ad Nephetim in medio collapsis Scipio applicuit, ae mille electos milites Diogeni, tergo in insidiis locat. tribus millibus a fronte costitutis, cum