Christophori Schraderi Dispositiones Oratoriae Ad ductum Rhetoricae Aristotelis concinnatae

81쪽

XXXI.

MN HEROUM Fl LlI NOXAE. Vastio est institia cognitionis e locis topicis qui extam

lib. r. Rhet. c. xxiii. in primis dilatanda. Exordium e proprio munere prooemij, item ex dicenta

di ex auditore si, 3. Rhet. c. XIv. g. is. & am petitum, dulei esse contendat , viros, virtute, lireris, vibus magnos, degenorro situm si bi esse hor

nunc demonstrare, seu insectaraone aliorum gasiat ,sed quod . rei admirabilis oves gare, Ggη dignum pariter ac D

dum H Fidei prima pars loco communissimo inductionis E a. Rhet. c. xxiii. g. & seqq. adhibito variis exemplis veritatem theseos hujus demonstrabit. Hujusmodi exempla P . sunt filij iudicis Israelitarum Heli I. Samuel. II. g. Ir. & 17. . Davidis Absalom, Salomonis Rehabeam, Cyri Cambyses, Socratis item, Alcibiadis, Cimonis, Periclis liberi, de quibus

vide Arist o telis i dicium Σ. Rhet. xv. 7. Inter Romanos Ciceronis, Hortensij, Cornelii Taciti aliorumque s iij , quam fuerint degeneres, e Ciceronis lib. vi. ad Atticum ςp. 3. Plinio l. vlI. naturalis hist. c. 36. Valer. Max L v. α ' '. Alio Spartiano in vita Septimii Severi satis constat. Denique di nostri temporis experientia erit alleganda : quippe quae ejusdem theseos veritatem . abunde poterit demonstrare. Ceterum exempla haec non ad Historiar modum tenuiter narranda, sed grandiori charactere, exornanda erunt Cha racteris autem hujus elocutio &compositio cujus modi esse debeat ex antiquis docuerunt Demetrius, Dionysus Lon nus, Hermogenes&e recentioribus Gerardus Vos aus IV Parti . c. q. & l. 6. Institui. orat. c. 3.&seqq.

82쪽

D ridet pars altera eausas desectionis hujus ap eriat, hoc

ordine , ut primo duae falso ab aliis allegatae removeantur, cujus modi sunt, a siderum positus in natali et mundi quaedam senecta: neutra enim harum huc facit, cum eodem re nati diversi missaepe moribus or, o stirpium animaliumque vi

res nostro avo aque αν' vabda atque ante bis misse annos fuerunritavos enim faculta ei seminibuι herbis , raricibus vetas imi edicorum jam obm adscripserun/, eadem horie eae deprehendu ri r in iisdem : O quod de arare hominum Moses pronauciavit, i

dem iis qui remperanter vivun/ etiamnum cernimus contingere .

Falsis causis reiectis verae subjiciantur istae. Piima: Improvi dum conjugium. Uxor enim Oimi O corporis do ibis demiarapa, rilem fere prolem edit. Sequatur morata oratio ι qua plorea ludius rei causis nam ratis henobrecensorum Useveret, fieri laua neqMur He

verbis nuptis, quae ramen adolescentem minime de an . ' .

secunda causa: imperitia educarionis, ubi integer is e syllogismus oratorie explicetur. Qui educationis imperiti sunt, nequeunt patriae praeclaros dare liberos, At Heroes Oducationis sere sunt imperiti. Ergo praeclaros liberos reip.

dare nequeunt. Majoris dilatandae causa demonstretur ora si vis e . carisnu. Esse perob rem quandam ianin disciplinam, in ire'. sualis familiis nec Fariam ; hau disci debere nec enim vasin. bifc- cte. Vide praeter alios Arnilai Polit. l. I. c. r8. Ad minorem ostendatur Fleros ae mora lium isseisia educationis laborare; heroes vero excel 5 animo ad summa q-aeque freto p ueritis Hais i ormationem Ave insta seu asparare curaΥ. Tertia: non inscitia rantum sed Onegoctvi educationis gen ina causa es, cur liberi degenere . Neglectus autem aue ori ur in M. Nibus a multis atque summis magoreum virorum circa fiat ca nego ria occupationi vi Oc. K. 2 Quar,

83쪽

,ria o/. veriprofectus in virtute graves remorae. Sexta : Omnium rerum in Aaserna domo os otia lueris esca voluptatis est. Voluptas autem ab ardua virtutu via Duu. Ismὸ avocar moriales.

Plura de hac quaestione lecturus adeat praeter autores paulo ante allegatos Elasmum in Adagio mrοώm j - , Hugonem Grotium Annotatis ad lib. I Samuelis c. a. v. Ita Matthiam Berneggerum ad Cinnelii Taciti Agricolam quae sione 181. V .

ro Ri Es CREANTUR FORTIBUS ET BONIS.

QEntentia est ex Horat. l. Iv. Carm oda notissima, & su- operiori contraria. Exordium justo liberius in heroum filios -anteriorem Oratorem declamasse conqueratur. 2 sque enim quo rari ostiuis , omni vi exprobrari H iust OG Paucorum omnias h Nam unum aiserumve ae generem Alium fui . plarim liberos raruam virorem nou exaequasse 1amum, sed es inurdum s.

Atque hoc se nunc demonstraturum proponat. Fides primi, exempla afferat filiorum minime degenerum, deinde exemplis superiori oratione allatis respondeat. Etenim si frequentius fortes fortibus creari quam heroum filios noxas cile iuerit demo, stratum, veris milior erit haec postera or oratio. Vide Aristotclcm l. a. hcti cap. xxv. Eo dist M.

84쪽

odine inferiores fuere se ac , Iacob, Iosaphat, Xerxe/ , Cimon, Pe-.ricles, Aorigonus , Hannibal, a Fabio Maximus, L. AEmilius Paulus.Macedonicus, M. Porciud Cato, Germanicin Drusii sic , T. Vesa-μο- , Oc. Secundo: parentiain suo seperistes es a serans , Abraham Iosephus, Moses, Io ου, Iudas Maccabaeus, Cyrus, Alcibiadas, P -- famin, Agesilaus, I relin, exander c . Masinissa, L. Tarquini tis Priscus, Valerius Pusilicola M. Marcelsus, Scipio uterque, M. Anilius Regulus, orarivi Giώlus, papiriin Cursor , Cn. Pompuus, Iulius Caesar, c. Caesar. Octaviauus, O ani vi MINEOdosus, Iostinianus, Carolin M, I ridericus L, Carolis V. OLTertio: considerentur longo genus opis stoma res, is Vald ri , Tasia, Claudia, omitia, Cometia, Caecilia, Merest se, alia' sive, depreheηδεις' sane degeneres paucis imos, aemulos orem au virtutis siue plurimos extiri GRepcimrr cor usio, nempe eae q.a enumerara μ' liquere, optima pareηres bona fugis fato , αι plurimum proι θ se, q in imo quorundam parentam vi uim a liberis singὸ in se superatam. Ad exempla superiori oratione allata. respondeatur I- in genere ) quemadmodum una Drando ver non facit, ita Mnus alterve degeners in crifamiliae noram inarere que , prinferum cam defectio axius plurium pares Ganriam virore in eat domo compensetur. Iniqaum aurem ob xxum malum sicum Mamsigetem tu pare.

85쪽

dulgebar; ur autem erisque suam esse uuis , talis eis. Praeterea camo seroamo Meisis, Absalomo Salomonem O acus Davido misarame perduellas fora φponere oporter. Neque vero ceterorum ibiadem enumeratorum parentum aberi AEd unam omnes degeneres fuseruus , sed unus ranium iramque aber , quod autem rarius fit minus est verisimile l. a. Rhet. c. xxx. g. 2O.

Subjiciatur iterum conclusio: ver imam istior esse in

. Poeta prolatam rentiam: Fortes creari fortibus ac bonis, cum Metiorum septentam resimoxio eisdem cox irmetur, ur Plaro ais, qui tu orationes ebri, eos qui pro parria occubuerant, bonos fui e memoro, quia exbonis era prognari , Aristotelis, qui lib.

3. Polit. scribix, esse proboli, viros praestantiores et eoi qui ἡ

Mae mare concepi dum ni/bus ex sis undis p uae S rris, qua Mysia vorax, eo vassa Char1bdi, sec. peroratio argumentorum enumeratorum vim brevissime e petat, & magnorum viroxum generositatem, per quam satiles libi liberos gignere solent, extollat. Hi enim sunt Praecipui perorationis loci ab Aristotele l. 3. Rhet. ca P. I9. s. 9 , a & 3. indicati.

86쪽

PRooemium laudet coeli pulchritudinem & in haec inferiora

- influxum A. 3. Rhet. c. xiv. g. H. inde proponat ostendere praedictionem ex astris nequaquam xisse commentum inane, ted ratione & experientia niti. Confirmatio primum bujusmodi adhibeat enthymema: e loco communissimo t. a. Rhet. c. 13. g. 89: carium ac deram ustia ambiura rer inferiores, sed fove, ilias, moveor, regu 'Ergo ectus ligurum pradicι p - .

Dilatabitur enthymema, primo: probatione majoris intellpeia, nempe si cos ejinque optrario probe cogni a seriis, Defice ur quoque se praedui ρουνω essectus, secundo luculenta probatione minoris: Mirabilis ista corporum carissim pulcbrrauis , magnitudo , mabitudo ,et arietas nequis esse maritas. Sot cos Acis es caloris, ae cesse, recesuque suo tariciis vici trudia' nem rempe tum anni, procreat plasias, animalia, O cam homine/ominem imum.Excisor e terra fumos qui concrescun/ m aquam, ab ora in ventum. Luna ct compsu o vacua/ conchylia, ossaque σαι m-rim, ac plurimum pores in omnes res humidis, in mareporismum, cujus aestus ad luna morum remperatur. Sariter se ora ce ora vire seu in ex rura in haec inferiora , neque .enim ios esse pol Δηι, υπῶ da adeo es et asta corpora. me accιειν, quod egeri, multi βην qui ad nasi in alias causas prater quam ad sidoa referri q*eant, ut crista moriorum, inaequalitates re solum qua luras .riformiser movearuis, uniformes ramen non sunt, sed naος calidi re , - rigidiores , nunc humidiora nanc ficciores. Post luculentam probationem minoris repetatur con

cluso syllogismi : rius hi praedici possun/, cum eaque connectatur secundum enthymema. Ei voo a pasoriavi

87쪽

gricolis, nauris, effectus erumpra dicuntur, malu metas is ad Hstra ab astrologis, accura tin omnia isa riman ur. III. Enthymema effectus hos ad res quoque iid manas extendat : Coelum causa est omnium rean uias: iooum quas uni in aere. Deto sesterilitatum ct morborum , ct assectionum, non corporis modo, hed animi etiam, quippe 'ui corporis seq.isur rem- periem, ergo ct amoram ct iramm, ha enim animi fura assectionei. Ex amore torro conjugia o liberi, ex ira besia atque caedes oriuntur. Eingos horum causa a caelo sunt perenuae. Ingeniorum denique τὰ actam varia studia, fata item morialium tam diversa, iam in exsectara , iam interdum immerita, quo referas nisi ad hanc curis an causam e Quartum enthymema eloco communissimo, qui extat

lib. 2. Rhet. c. xxiii. g. i. eorum judicio qui Astrologiae periti fuerunt, artis usum & prostantiam comprobet. Hi sunt Ptqlomaeus. M. Manilius, Julius Firmicus Maternus, Lucas Gauricus, Hieron. Cardanus, Cyprianus Leovicius, aliique. Elogia horum vide in lib. Gerardi Vosiij de scientiis M tbς-maticis. Manilij versus sunt sub- inita 3

Priocipium rerum, o custσs n orea larentum s m ιauras strueret moles per minia muni Er circum sis orbem concluderer afris Undique pendentem in messium dioersoque membra ordinitus certis sociarer corpis tu unum AEraqueo terras flammomque uodamque nataxumi uiua in asternum fraebere a menta juberer V/ ror pugοπα ea re erer concordia causε. Marer ρ e alterno religatus ardere mundus, curum a summis ne quid rarione manerer E quod erar mun i mundo regeretur ab imo:

l-oque es vitas hominam senii ab astris, '

88쪽

sum I operam partes, quae lucis horarem. Mae famam a sererent Sc. . . in V. Enthym ema: Nec Muli tantum viri, seὰ ου integrae eissae culti a nati es Astrologiam hoc in precio habuerunt . ut Babylo ij, athiopes, AEgypti , Athenienses, quorum hi Beroso ob divisas praedictiones publiceis Gymnasio statuum inaurata buua pa suere, ut resert Plinius i. via. hist. nai. e. 37. Sexto denique exempla astetantur veratum praedictio, num quae artem hanc in primis commendant. omitu praedictiones a lexandro, . tigono altasque a Chaldaeis factas, tau inten, tus quae circa Augustum, aliosque Imperatores contigerunt, de qui ius vide Suetonium in Augusto c q9. in Tiberio c. 34. in Ca di gula c. 37. in Nerone c. o, in Domitiano I & is. capp De Plotino Firmicus l. i. c. 3. assirmat quod & ipse licet Astrologiae contemtor eum tamen exitum habuerit,quem stet darum iud:cia monstraverant. Idem de Joh. Pico Mirandulae Comite, qui xis. libris Astrologiam impugnat, Lucas Gauricus res est. AEpilogus breviter colligat allata argumenta & mox huiusmodi addat moratam orationem : Veniam mihi da sis quo sententiama vestra fortas s ac plurimorum mente acieηam tam calide propugnaverim Sc. Putatus interim sum audire doceri rectiora, nec pertivaciter reluctator, pro adverta sententia argumenta os reMur simiora.' XXXIV.

CONTRA AsTROLOGIAM JUDI.

CIARIAM. . Astrologiae divinatricis vanitatem inter alios luculenter demonstraruntThomas Erastus indefensione libelli Hieron. Savonarota de hoc argumento, Benedictus Peterius

89쪽

In Genesin, Petrus Gassendus animadvers in libi xii. Dico

Laert. de meteorologia Epicuri a pagina sa7. usque ad 97 Tobias vagnet in disp. de astrol. Genethliaca edita Sturgar- . diae Anno 1635. Gerardus Vossius i. a. de Idololatria cap. xl lix. & lib. de scientiis mathematicis cap. 38. Cujus uti timo paIagraphin longe plurimos recenset qui artis hujus v.nitatem ostenderunt. Prooemium ia Gos l. 3 Rhet. c. xiv. s. ies vituperet quorundam curiositatem, qua rerum suturarum praescien tiam, nulli mortalium quocunque se vertam penetrabilem, soli autem Deo obviam , stulte effectant. Proponat itaque se impietatem & vanitatem fallacis. simae hujus artis demonstraturum & argumenta illi stabile - ida allata consulaturum. .

Confirmationis prima demonstratio sumature divinae

si Deo sutura es e nota. Vide Esaiam a cap. XLI. ad XLIIX. mentis interprete scriptura sacra quae sane clare testatur so-

Dilatetur cum explanatione horum coelestium edicto- rum, tum additione & explicatu propositionis majoris, reli ' siose videlicet assentiendum esse iis quae Deus ipse docet. - ll. Enthymenti sanct0s Ecclenae Christianae doctores' idem sens se demonstret. Locus est con inunissimus a Rhςt. 2

Praeclarus omnino est lόcus Origenis,sed prolixior quaut exscribi possit, extat autem apud Eusebium lib i. prae flarationis Evangelices e s. S. Basilius item sexta Homiliam suse contra Astrologus disputat. & eo quidem lu- ς Vi*0 tu , quoniam Plerique homines istius arvi hoc errore

erant

90쪽

erant prae eupas. s. augullinus saepe hoe argumentum .

tractat ut l. v. de Civitate Dei, cap. . ubi exemplo Esavi &Jacobi Genethliacos refellit, item cap. v i. ubi eosdem consu- rat exemplo gemellorum sui aevi &cap. vii. ubi scite admo dum docet ne in granis quidem eodem tempore seminatis.sdera eundem praestare essectum, cum spicas alias ruligo in te rimat, alias depopulentur aves, alias homines avedant sirc. Ex tat etiam integra oratio ejusdem Augustini, in Mathematicie usdam reconciliatione cum ecclesia, in qua vanissimae hu

jus artis impietas a sanctissimo doctissimoque viro acriter reprehenditur. a III, Enthymema e loco communissimo t.a.Rhet cap xxII I. . cr. Aprologia judiciaria tollit austri, humari libertatem, Ergo absurda es Simpia. Major dilatetur im' quod arti. Dij lilertate sullata, homo desinit esse homo, Ση' quod qui eam Megat Catholicus nouebs, ut assirmat' Hieronymus, in Esaia caput Ninor probatur: s enim astrorum necessitatisv jecta ea

lotas, doluit est' υἷera. IV. Euthymemai GEDurre'. falas, haec enim mand ris i ter Lais pravitis X paruis coastat, at his locin ηon est, Michaldaicum fatum regnat Sc.

V. Enthymema: omnis religio ου ipsa adeo christia D itur , si is siderum ponitu, ω non potivi 4 Gera ima electione ueri

ues hominum oriuntur.

VI , Vanitatem hujus artis clarξ demonstrant tot ' berrationes, sive potius mendacia Genethliacorum,tantum non jnfinita Exempla plurima recensent Cicero l. a. de di vinatione&omnes qui contra Astrologiam judiciariam scripseruiit, eademque magno numero suppeditat nostri tem