Christophori Schraderi Dispositiones Oratoriae Ad ductum Rhetoricae Aristotelis concinnatae

51쪽

cta ejus cdgnoscat ut Aristoteles praecepit l. I i. Rhet. xxaa. g. s. & 13. Recen luerunt ilia sparsim Plutarchus in Paulo E it, illo & Apoplithegmatibus, Cicero in Bruto, in Laelio, lib. I. Tuti. , lib. I. ad Quintum fratrem, lib. a. de Cratore, Livij epitome c. 3J. S seqq. Sextus Aureliub Victor cap. Lii MGellius passim . Valetius Max. passim. Veli. Paterc. l. i. c. u. Appianus, inlbericis& Lybicis, Paulus Orosius lib. iv. Eu- tropius lib. Iv. Justinus lib. 38. E quibus omnibus justam vitae Scipionis huius iustorram, patrum memoria, concinna vit Carolus Sigonius. Secundo loco notetur ex Aristotelis primo Rhetorie rum cap. ix. g. 63. & seqq enthymemata in demonstrativo genere eiusmodi adhibenda cile qua magnitudinem osten

PARS PRIMA. Esecunda propositione demonstrativi generis lib. i. sthe

c. 9bs s. per praeteritionem : πιο dicam de genere M ius viri, tu quam ιὰ dbaa paro ad viraui. acis, O Scipioni

52쪽

quentia, qua in rempesta e ex edita erar ad honores civiles via. Dein Graecis titero, quarum ur nostro aevo rarior tum erra Romae cubura.

teras autem Romani non ad pompam, sed ad Uum disceban/, ira ρ.e matur in publico dicere es pacti bellaque sunmoniam admodum adolesie res trieresse consuevera, . Scipio quidem septendecim annos narus in bella uacedonicum coorea Perseum comi at- es p rorem , ut qua ex libro didicerar, in rem conferret. vide Caroli Sisonti Scipionem is milia numnum. s. o. 7. Adultur se sui juris factin , adolescentia sui. nequaquam fassidivi , sed mirifice colere perrexit; cujus rei ιLud argumentum es, quod nemo Romae ingeηj ct doctrina Luaepaulo celebrior exrisis, evin Scipis non a familiaris , auν non in Oduus auritor esse captis νυ. Hic enumeremur quae de Scipionis cum C. Laelio, cum Panaetio, cum Polybio . cum Terentio familiaritate, locis ab initio citatis, Cicero ct velle jus, tum invita Terentii Donatus retuleru nt. Nec domi tantumstd ct foris a que D iesis caseris, vir, secum eruditos habuir linque inus es, ut Panaetium & Polybium , de quibus Vellejus loco citato di Ammianus Mar

Ex mortuu ductori ου maximὸ desectatus est Xosphore, Cic. ad Quintum fratrem l. i. ep. I. c. 8. & l. 2. Tusc. quaest. cap. penuit. Addatur elogium Xenophontis. A doctrina Scipionis pulcherrimae eius virtutes emana runt. quas compcndio enumeratas vide ap. Sigonium n. 6o.

53쪽

BEllicarum virtutum specimen exhibuit primum in His

nia, sub Lucullo. Sigonius num .r . Deinde in Africa sub Manio Manilio Consulis, Sigonius ibid. num. Ict. Tum suo ductu in Africa, cum Carthaginem evertit, Si gonius ibid. num ist. & seqq.

Demum ad Numantiam, quam di ipsam subeati . si o

TERTIA P ARS. P Acis artes , quam calluerit, ostendunt legatio ad Mausinis. sam de qua Sigonius num . i8. Item legatio in i yptum Syriam, Asiam& Graeciam ibid. num. 3ς. Censura ejus ibid' . . num. 37. & seqq. Sententia in tumultin Gracchano ibid.

His subjiciatur narratio excessus ejus, d quo idem Δigo. Eius libro toties laudato num 3' Epilogus perbrevem α εφαλαι- contineat virtutum

Scipionis ci afuctum φmulationis excite; E lib. I bet.

Romuli res pratis loruin luculenter descripsere Dion i

54쪽

. 47. . .iatis actore se adduci. Morata oratio 'pro remio convenit, talis autem est , quae fabulis spretis , rerum veritatem se indagare in in precio habere fidem facit.

Propositio : Lon se alius atque volgo ex imatur Romulis suis, Spurius, Latro, parricida, contem or Deorum , O sit paucumuoa diciam , improbin aci usus.

Primum enthymema: Spurius fuit. E. t sudab lis: Hoeenthymema b secunda propositione demonstrativa lib. 1. Rhet. h. 9. IS.&67. versa in contrariam est peritum. Im ruri enim natales magnorum vitiorum fomites sunt. Stu. pro genitum fuisse Romulum non obscure innuunt autores. Dion. Halic. l. I. c. 78. Plutarchus in Romulo c. . sta sita. Liv. l i. c. q. Justinus i. q3. cap. a. Amplificari tripliciter potest. Primo a mn ὲ vulgari supro ,sed ex incessu natus fuit Romulus, e magno sic itura patruo si o Amulio. Secundo e virgiis Vesari.

Tertio, ad Deum relato crimine.

Secundum enthymema: Latronum mahipulo coissem, ipse dux, alienum agrum occupavi , in quo urbem condere . Hoc factum fuisse & probandum erit,& amplificandum, ut praecipitur lib. 3. Rhet. xv i I, q. Romulum servorum ac desertorum turbam secum habuisse . narrat Plutarchus in Romulo cap. XII. Alienum agrum occupasse inde constat, quod ni hil ipse habebat proprium. Amplificetur e loco compara tionis l. r. Rhet. c. I x. g. 6o. Condiderunt O at, urbes, M Th fus Atheno, Teucer Salamina, sed in suo AEgro, nec loroum sed civium seorum maxa stipari. Tertium enthymema: tum aperuit, in quod sacrior I imum quemque recep , Da, u/ neque dominis hervos fugitivos

neque aris alieni coria, Maos crediorisus, neque tomicidas m

gistratui dederer ese. Quod hoc di sit factum, & quale illud quantum Porro venit ostendendum, monitu Aristote,

55쪽

3 -c VI a. ractum esse, liquet e scriptoribur' 1 pra citatis. Quale, hoc est, quam injustum quam turp*illud sit, e morali philoso. - - n

gnitudini ostendendae serviunt propositiones capitis viti lib. I. Rhet. Cum primis vero illud, quod Mimini huic suo. Romulus Deum praetexuit. Pythiae enim oraςulo omnibus hujusmodi stet alis convenis impunitatem cons mari It

mulus fingebat, ut refert Plui. c. NiI Quartum enthymema: V solus regnare/ innocensem fra-εrem occidi/, causa ivolam praere nι, Pol ova ma nIa rean

foret. Quale vetro&quantum bφc sit crimeto, itidem .morali philosopbia, & locis amplificationum Rhetoricis, totie iam allegatis, demonstrare hic etat opportunum. Adite Ciceronem li 3. ' p. io. Aug dς Civ. Dei h 3, cap. 6. HO

ratium Epod. Oct. 7. Pa raro δεηλ δε ore metritudinem issem Eq- malingse in esset , adeo st, quiopbιd mavw bs t erro, parum fueri/. Dion. lib. I ' cap. dio. Quintum enthymema: M is Sabinas. Hic primo causae negati a finitimis murimonii tanquam legitimae, e lata datis autoribus memorentus, nempe Im . quod convenae isti, vilissimi essent, scelerati, servi, homicida, transfugae,oba rati, ac inter hos vix centum, qui patrem suum nominare

possent, a ' quod potςntiam illorum iam tum suspectam non. s istin ent augere. I raptus Sabinarum ipse narretur sed ita ut Romuli fraus&iniquita ex ipse narratione elucea Narrationi huic subjicia situr argum nia, quibus jura divina gentium, hospitii, violat' este demonstretur , dum Dei consilium di sacra spectaculorum. sceleri praetendit, dum de Iponsatas, destinaxys, maritas, ad se bona fido invitatas,p ntibus, sp' sis, maritis perfide eripit , dic. Vide Minucii F lici Os adium pani Editio pii o v ti Mitem Augusti

56쪽

'. Sextum enthymema: Titi Tati, casietae μὰ eadem G.

malus procurasse videtur, nee enimul eu.

Septimumr Besta Fidenatibus, Veientilinque intulit sela regὐηdi libidine, quod quidem nihil aliud est, quam pulticum D.

trocinium.

Moratum erit si illorum criminum, quorum Romulus hic arguitur seriam detestationem, & contra virtutum, his adversantium, amorem ac studium passim prae se serat orator, atque hunc suum animum, post enthymemata pleraque aptis sententiis exprimat. Epilogus enumerata Romuli dedecora eorumque magnitudinem strictim repetat, atque ad odium illorum excister auditores , suamque in ulceribus his tangendis sinceri tatem, de veri studium denuo exponat. Vid.l.3. R het.GRult.

XXI.

PRooemium eos reprehendat, qui famam magnorum ororum amant arrodere, maledictis suis, speciosum nona en stud ij veritatis praetexunt &c. Ad primum Romulo objectunt crimen, respondeatur: Decreto patre natum esse, non culpam, non crimen. sed in fortunium esse, quod nemo praestare, ου calumnia expers egie debeat. Nata , porro similes Herculi, AElaeae, Themistocli, Alexandro M. aliisqueseciatissimis viris haud quaquam Astiterunt quo minus res metu gerercnt. Adite Vomi institui. orat. LI. p. v. sin. Iq Ad sec undu m: Remulis urtim in solo avi sal A Uiraris e didit inque eam aeti permisu eoloniam deduxit. Vt is alie

suo id sieret, non passi risissent vicini. Ad tertium : As tam per divisa humana, licet rem tituere, ea omnibus vatibus, etiam Christianis , uncta sunt

57쪽

reddodus est: quod Deus ipse sanxit. De ut. cap. 23. g. IS. Ad quartum: Remus in turla, quam cum aliis ipse concita verat, est occisus, invito Romulo Splangeme. Ovid. l. q. Fasto rum paulo ante finem Ad quintum: Con Ita inique negata justasunt Iessi causa. Dolus autem an virlin, quis in hoste re uirat ΘAd Sextu ni: Titum Tatium non Romusus, sed Latiniexses occideruut, nec ultio requirentμr,quia caedes Ha erat justa. Ad Septimum: Fidenates ipsi lessum coucitatunt per tapi .

ni Sphpulatioras, Urientitas vero ocelat e se tutis, lesium V qu que malui levi. De his omnibus legite Albericum Gentilem, lib. r.& r. de armis Rominis primis capitibus. Post criminum Romulo objectorum consutationem sequatur laudatio ejusdem ad haec capita revocanda. Imψ autoritate sua ingentem mus titudinem virorum fortium coctegit, atque in eos imperiam exedi cuit. cuia sane magnum est, quia rarum, di cile, singolaris in . xij, generosi animi, multorum bonorum origo, a praeclara animos h minum ducendi scientia ortum, a sapientibus dilaudatum,atque ex petitum Sc. Omnes hos & his plures amplificationum locos suppeditat cap. vi l. lib. I. Rhet. Aristotelis. Singulis au tem immorari & eosdem dilatare oratorem oportet. Secundum: Condidit artem: Amplificetur e locis jam enumeratis, & pluribus aliis, quos cum citatum caput vir. tum ejusdem libri caput nonum exhibet. ertium: Re . Formavit ad populi genium, v falutari- .ιus cum pacis tuis Irin institatis firmavis. Hate E Dionysii de Plutarcni locis supra citatis probanda. & E politicis ac locis amplificationum Rhetoricis illustranda sunt.

Quae

58쪽

sta, necessaria, ortiter. caute atque feliciter. Quintum : Singularis prudentiae argumentum est, quod Iebla victos, aut in civitatem suam recepit, aut coloniis immissi us, quio astrinxit. Sextum enthymemat Eo autoritatis est provectis,ut exic uis admirationi esset, a citibus verosuu divinus haleretur Septimum enthymema: Condidit regnum , omnia totius

ortu terrarum imperia magnitudine sua supersusim, atque diu, nisus praedictum. Octavum enthymema: Diμὰ vero Deo Am cistemius issi obicitur, cum satis constet Deorum cultum, inter prima regni sui prodia haluisse. Vid. Dionysium lib.2. cap. 6. dc IS. Nonum: Totis relus gerendis a Deo destinatum, mirumno est, in infantia, si, in regno ipso inter acerrimos hostes Ziv uitiis fuisse consermatum. Epilogus laudes Romuli breviter colligat, & optimam de urbis aeternae conditore sententianti in animis avditorum

aut excitet, aut confirmet. XXII. a

CAroli M. vitam & res gestas cognoscere licet ex harto', de annalibus Francorum a Petro Pithoeo editis. E recentioribus Ioli. Henrici Boecleti, V.Cl. de rebus seculi noni & decimi Commentarius, nuper vulsatu rit aromnium.

Exordium Germaniam inde laudet.quod & ipsa heroas produxerit, virtute ac sottuna Graecis 6e Romanas principibus haut quaquam inferiores. Hujusmodi locum exordio demonstrativo inter alios assagnat Atis tetes 23. Rhet. cap. xiv s. o. Tantum ea re nostri exteris fuere

59쪽

infeliciores, quod rerum gestarum multd pauciores ae stibnus disertos nactu sint scriptores. . FIDES.

PRimum enthymema esto de majoribus Caroli, per prae

teritionem : Non attinet imagines majorum hic recensere, ruanquam ictu res eos haluit , non indigerenim loris alienae, qui propria est conficum. Et νη- ω proavos S qua non Iaecimis ipsi, vix ea nostra voco. a Secundum . Studia artium liberalium non puer tantsim Sadolescens ,sed S Rex atque Imperator coluit, eorumque doctorei, is pretis halait. Dilatetur, imo enumeratione disciplinatum, quas ex coluit,lib. I. Rhet. p. vitas. so. Sunt autem Logistica, Dial ctica, Rhetorica, Geographia, Historia, Asionomia heologia, sodlisa pariter ae Graecae linguae notitia. emnitus Carrium opseram dedisse, oculatus testus Egishartu . Secunda amplificatio : Fuerunt ρ idem qui literarum 2 artium expertes, bene tamen rem gesserunt.Dio de Trajano lib. 68. Bonarum artium expers S ignaris fuit, licet vere ea quae ad Timm doctum pertiaret, intecturae 2 facere viseretur. Idem de Otione Imo commem orat ur,de quo Vid.Chronicon Spirense Lemanni, pag. 396. At si natura ductu interdum res recte geruntur quanto rectim S elicio id fieri par est, cum ad naturam ars accedγt S domiηa. Huc pertinet locus Ciceronis ex oratione pro Archia eap. 7. Ego multos homines Sc. Itaque hac scientiarum multarum peritia Carolum imperio aptiorem fuisse m rito existimabimu. vid. lib. i. Rhet. cap. II. g. 23. Tertia amplificatio: Caresus itaque'mortuos vivos adhinit doctores. Billiotheca ictus magηa mortuorum doctorum Fia instructa memoratur in ejuιdem Iestamento, vad uisba

60쪽

. um..prietes mores Caroli ab eodem rece retur, A gu Aia emiae Allinus Alculnus , cujus elogium vide apud Gethardum Voss. lib. p. de Hist. Latinis cap. 3o. Locus iste amplificat,onis extat apud Aristot. lib. i. Rhet. cap. v M. f. 18. Adeo cupide veto utrisque usita est Caroltu, ut ne quidem inter c andum abstineret, quo minus aut eradbri familiam sermone, aut lecti scriptoris auditione, animum smulpasceret. Testis Egin hartus. Quarta secundi enthymematis amplificatio; Ab hoc lia Ieralis doctrina exercendae, S propaganda studio, profectum est aut conderet Academiam Parisiensem. Elogium hujus Academiae legite apud Iulium Middendorpium lib. vi. de Acade. miis p. 3s 8.& seqq. Locus e I. Rhet. v II. g. v. Erit hic opportunum in thesi de bono Academiarum dicere, & fructum qui in Ecclesiam & in remp. inde dima nat praedicare. Denique moratum erit, & studii veritatis in dicente indicium, si non dissimulet Grammatisticae tamen, vel artis ibieras pingendi, ignarum suisse Carolum .quod non omisit E Sinhartus. Hic quam minime velis, ars sit Grammatistica in thesi ostendatur e Geth. Voss. lib. de quatuor artibus po Pularibus cap.Σ, s. 3.&lib. I. de arte Grammaticae cap.3. Tertium enthymema principale, prudentiam Caroli in regni administratione, dilaudet. Vbi primo regni ejus magnitudo, atque limites memorentur. Describit illos Dgmbartus p 327. Nam cum prius non amplius stre. Adite & Cla rissimi Contingit nostri, de Finibus imperii librum I. cap. 2.

Has tam late di ssu sis provincias, acquirere & retinere magnae molis erat,& exquisitae prudentiae. Eluxit illa omnium maxime, Imoepietate Caroli & cura rerum divina, rum. Haec autem quam necessaria ac firma regnorum mu-