장음표시 사용
191쪽
i 2 B E L G I c λEmorum motus senatu ac plebe annitente electus. is quum insolentius potestate abuti videretur, oppidoque exclusus vindictam pararet; urbani cum Gelro foedus . inierunt: ille autem in sinum Burgundicae domus se conjecit. Quae tam victores quam victos deglutiens, utrorumque jus
sibi retinuit. Nam quum laederati debiliores essent quam utBurgundicis possent resistere,accedentibus quibusdam facitosis civibus, Trajectum recidit in manus Antistitis: qui, velut se ulcisceretur, vel quia jam ante promiserat, jurisdictionem omnem temporalem in Carolum UImperati trans scripsit, provinciae ordinibus necessitate parendi imposita. Qui licet jura omnia ac privilegia salva stipulati essent, pleraque tamen statim mutata. Praefecto enim constituto, qui ad principis voluntatem omnia referret , Clero quidem libera sussiragia ademta, Equestri ordini umbra quaedam pristinae libertatis relicta, oppidanorum libertas penitus eversa. Post illa, misera conditio provinciae hujus, uti & caeterarum, suit, ad Albani usque temnora.quibus plures ex clero dc nobilitate hujus provinciae, inter primos, priscae libertatis memores, sese tyranni mandatis opponere, I decimi
nummi tributum recusare coeperunt. eo
que tandem res devenit, ut abjurato Hi spani
192쪽
D T s c R. Ο Υ I o. 273spaniarum rege an. is 8o antiquam libertatem cum caeteris provinciis recuperarent. Ab illo tempore provincia haec ad vicinorum modum ab Ordinibus suis regi coepit. Illi autem constant tribus membris ι Clero nimirum Nobilitate & OPpidanis. Clero,licet sacris mutatis,& Romani Pontificis authoritate abrogata, atque adeo Epistopo abdicato , suus honos manssit & praerogativa inter ordines , sed non eo quo olim nomine; El dii namque hodie appellantur , quia equinque Canonicorum collegiis alleguntur. quorum primarium est Canonic rum S. Martini, vulgo domum vocant; cujus decanus reliquos ordines ad c mitia solet vocare, agenda proponere, vota colligere & concludere. caetera collegia sunt S. Salvatoris, suulgo Pude mun-ster, s. Petri, & S. Ioannis, dc B. Mariae. Secundum membrum ordinum constituunt Nobilas & Equestris ordinis viri ι non quidem omnes qui olim hoc jure usi sunt, sed qui in patriae libertate vindicanda operam navarunt, hodieque illam una cum religione in hisce provinciis recepta sartam tectam volunt. Tertium membrum constituunt civitatis VI aj
Gnae magistratus,' & qui ex minoribus oppidis eidem adjunguntur. Atque hi
193쪽
multum authoritatis contulerunt, tamen
summam sibi potestatem servant, atque ad caeterarum provinciarum modum in comitiis publicis statis temporibus, libere de omnibus quae communem utilit tem dc salutem Reipublicae tangunt, deliberant atque decernunt. Iidem uti & in aliis provinciis suos habentDelegatos,qui quotidie conveniunt,
numero xti: nimiium quatuor ex electis , quatuor ex Equestri ordine , duo Consules urbis Trajectinae, dc duo e reliquis oppidis. Quibus adlistunt Advocatus provinciae & Secretarius. VIII. Iudicia ct tribunalia. PRaeter tribunalia quae in singulis inbubus habentur, est & Senatus provincialis in oppido Trajectino, qui de provincialium litibus cognoscit,qtὶς per prinvocatione partium ad ipsum deferuntur. Is constat uno praeside & quinque ordinariis senatoribus; procuratore generali& graphiario: quibus adjunguntur interdum tres, e singulis ordinum membris singuli. Atque hic Senatus in hac provinxia supremus est, nulli alterius provinciaeSenatui obnoxius adeo ut etiam vicinos & exteros, eorumdem bonis arresto
inclusis, eosdem apud se etiam in mere
194쪽
DE sedi IIT D. personalibus causam dicere jubeat. Ab hoc tribunali nulla est provocatio;solummodo licet per libellum supplicem revitasionem, ut vocant, ab Ordinibus postulare. Praeter tribunalia, quae in singulis
oppidis sunt singula, in agris quoque in singulis pagis tribunalia sunt constituta, in hunc modum. in singulis pagis ab iis,
quibus id juris competit, nominantur .Praetor dc Secretarius, qui juramentum praestant coram Praefecto provinciae, aut conventu ordinum, aut eorumdem De-
legatorum. Marescalli autem & vasalli
ejusdem provinciae in sitis tinguli districtibus Scabinos & juratos quotannis socramento obligant, ex aequo & justo partibus jus administraturos. Porro praetotes hi dc jurati judices quater quotannis statis temporibus jus dicunt, & controversias omnes audiunt dc dijudicant. Prςterea extra ordine dies judiciales constituut ad petitione partium. Ab omnibus autem eorumdem tribunalium sententiis ad senatum provincialem provocatur. debantur, si patrui aut materterae illorum
silerstites ineui: itemque ab haeredit xe
tes ab haereditate avi & aviae seclutura quadam se leges. quidem in hac provincia nep
195쪽
i s B E L G I C AE patruorum dc materterarum, quamdiillorum patruorum dc materterarum se tres aut sorores superabant: verum Caresus V Imper. prius jus, sancita reprae- sentatione in linea recta, mutavit: poste- rius autem demum ab Ordinibus hujus provinciae mutatum fuit an . cII II XCIV, in hunc modum: Fratrum & sororum
liberi in bona allodialia desunctorum patruorum'materterarum, una Cum P
truis dc materteris qui supersunt, ad postremum usque,tuclusive, posthac ab intestato succedent in stirpes, bc loco p
rentum una manu capient haereditatem; postremo vero patruorum aut materterarum decedente, succedent nepotes in capita, nulla ratione habita utrum unus frater aut soror plures an pauciores liberos reliqueri
Lx Vbbonis Emmii majore opere. I. Limites O stus. i Risi A, prout hodie nomen re tinet, Flevo olim fluvio, nunc magno maris sinu ab occidente alluitur, Hollanditam oram longo intervallo respiciens: ad meridiem
196쪽
monem primum modice flexa, ubi Stel-hnyversicus ager, mox velut in Hollandiam excursura , recta in occidentem longo spatio se porrigit, occursuque Houlandicae orς similiter prominentis, aestu
ria Flevi ab austrino sinu quasi secludit
In huius prominentis orae promontortoe extremo Stavera est; unde brevissimus in Hollandiae littora ad Enchusam MMedemblicum trajectus non amplius trinis milliar. patens. A Stavera in ortum;
oblique & leniter reflexa; ubi. Hindelopam primum , deinde Worcumum odipidum in ora habet. Mox in boream se vertit per tria milliata magna, donec paulum supra Harlingam ascenderit. Indorursum secundum litus vadosi maris longissimo tractu per septem ingetia milliata. in ortum aestivum primum se porrigit, quousque exiguam insul Bancam praeterierit: deinde in meridiem,tum rursum in orientem se recipit; aestuarioque Lavi- f. lato dc profundo, quem sinum potius maris dixeris, ac rivo, qui in aut rium influit, a reliqua quae sequitur Frisiae parte dirimitur. Sic sinuose descendens , tandem per terminum austra- Iem in accidentem ad Cuneram revertitur, Drentiae & aliis dioecesios Vltrajectinae provinciis eo latere cohaerens. Regio
hac uni md quadratae pene figurae, ad
197쪽
ui 1 i mili. magna in longum patriis, pari fere latitudine , pascuis uberrimis lx- ea, qua boream dc littus spectat; arenosa ac palustris ac nemorosa, qua meridiem &orrum.
11. Diviso Frisa. D Diditur usitate in partes tres; quaeiaderibus se jungere , communemque Rempubl. tueri jam, seorsimque sibi
consulere solent. Prima, 'Vestergoa est, a stavera initium sumens, & majorem universae longitudinis partem complexa, mari aut a Ruariis magna ex parte circumsusa , dc multo opulentissima dc frequentissima. In hac sunt Franehera, sneca, BOliwardia, Harlinga,stota, Stavera, Hindelapa, worcumit, Iista: Territoria porro Octo & in his vici cxxv ir, coenobia XX I v. Secunda, Nergoa, a V Uestergoae sine ad Lauicam fl.dc limitem Groninἴanum, opibus & viris nobilis.praesertim qua boream &occidentem spectat aut littori vicina est. In hac est Leovardia , Doccumum. Praefecturas habet xi vicos cxxv II, coenobia xx et , arces nobiliuni vetustas quamplurimas. Tertia parte , Siloestres continentur, cum agris vicinis Stellia versico & Sco-terlana
198쪽
D E s eκ x P Y 1 o. τ' terlandico. Haec pars palustris ac sabulosi soli, sylvas quoque habet modicas , quae nomen ei dederunt, & lacus nonnullos piscosos: oppidis omnino caret, & fetiacitate caeteris plurimum cedit. Praefect
ras continet vi, vicos LXXVI I, coeno
bium unum. Qua parte aratur, fruguim satis ferax, pascuis non perinde idonea. Terram palustrem fodit in gna copia, Mdevectum per rivos in usum ignis vicinis, divendit. Hujus incohe, ceu fieri solet, . animato dc corpore ad bellum laboresq;. magis quam reliqui, quos copia dc delicia: enervant, promti sunt.
tali solique qualitates. Α Εr Frisia: utcunque salubris est, nisi
' quantum paludum exhalatione infiacitur, quanquam &id labis ventorum beneficio expurgatur. Winergoa universa dc Ostergoae pars multo maxima, stuge, . armento, gregibus, piscibus, avibus, quibus culina instrui laute potest, supra qua credi queat, scelix est: sed illa, humilior est, lacubus ac stagnis abundans, dc pluribus fluentis irrigua,atque ita piscatu M
aucupio melior: Oster a vero, editior, dc pascuis optimis satisque nobilior. Vtramque tamen rivi percurrunt multi
199쪽
cI, B E L I .c AT es proscidi alvei, Doccumo Leovarsi ducens ac illic in duo se brachia scindensie quibus alterum Franei eram perluens, Harlingam tendit, ibique in mare rursus effunditur ; alterum in meridie se praecialpitans, dc lacubus ac staguis se miscens, igne ira, Iistam, Stotam, Stavera, Wota
cumsi per ambages contingit; pluribu's Iocis in mare emuit.Id hunc dc alii quoqstivi se insinuant, qui Silvestitum agrum
pererrant; quorum maximus Cunerus est, quanquansis proprio ore ad Cuneiaram vicum cognominem in sinum a stralem etiam effertur. Atque hing maxima sane commoda incolis ultro citro-
que commeantibus proveniunt. Copiosus ubique armentorum proventus; ge-nobserum equorurn sobolestinexhaustu, lnon solum Germaniae sed & caeteris Europae regionibus expetita.
De populi ingenio , moribus, i -ῖι linguaque. I Ngenium genti in universum simplex, -iDgenuum, excelsium, promtum ad arma,liberum, nulliusq;rei aeque quam servitutis impatiens. Erga hospites semperliabiti ossiciosi & liberales. Lingua usi sunt omnes una & eade, quae ut Germanicam origine satis arguit, vereque, im
200쪽
DE sc RIPTIO. r et Germanica vetus tamen a vicin rum sermone tantum omnino discrepat,
pene ut sui cujusdam generis videri possit. Nec enim intelligi potest ab exteris ullis: nec olitia Frisius in patria educatus
exteros etiam vicinos commode intelligebat. Sed dc ipsa pro regionibus Frisic in
se varium ac multiplex discrimen habet . acciditque ut inter pauca pastilum millia ter quaterve idio varietur. Iu universum tamen cu Anglico sermone tantum
cognationis & similitudinis habet, ut ad nullum omnino aliarum gentium, ne sinitimarum quidem, propius accedat. H bet concursum frequentem vocalium, dc multam varietatem diphthongorum, ut dissicilis ejus sit interdum pronuncia tio, dissicilior etiam scriptio: unde tamirara in hac lingua monumenta. Noin, .ua quoque gentis diversa prorsus a gentiabus caeteris, usque eo, ut horum argu mento genuinum Frisium ab asscriptiatio, insititiove, selerent quondam discernere. Quis in alio gente Germanica a diit H oues ά Myones, Ubbones, Wdones, F cones, Occones , dcc. quis Ettas, Tettas , Deddas, Tiacas, Do-das, & nec habitus cum reliquis Germaniae populis olim satis congruuS fuit ; quem jam consuetudo cum aliis populia multum mutavit. Ingenia genti,