장음표시 사용
31쪽
Galeia dogma inconcussu, quidquid dicat Holle rius. In Adolesce-tula nuquam menses suppressi , iii si post conceptum . Postrema ra tio pro noni. metiri hoc Panu ex mensum suppresesone cum sanitate Adolescentulae.
menstrua illi cessasse vult antequam conciperet sed, post avitimum partum, nunquam amplius eluxisse. Qirare cum dictae mulieres non sint, penitus menstruis destitutae, non equidem video quomodo allatis exemplis Galeni dogma possitia labefaetari,ut Hollarius putasse videtur.Quaecunque autem mulieres sic affectae sunt, & nihilomunus cpncipiunt, id manifeste habet vel a propria, ut dicebam,naturali dysserasia,vel accidentaria ali qua occasione, sed nostra Adolescentula iam sanguineae statuta est temperaturae,& eide menses ab eo tempore, quo fluere caeperunt, nunquam suis circuitibus derecerunt, quanquam aliquando imminuti)nisi post inchoatam conceptionem, a qua penitus suppressi fuerunt, non vigiliarum, no animi pathematum causa, praeterquam quod tu culentam vitam degit,ac sedclamam,non inopem more pauperum mulierum,non laboriosam sicut rusticar,ut omnino sit asserendu,in ea menstruam purgationem delituisse, cum generationis Foetus gratia intus eonclusa fuit. Id totum denique cor-. roboratur quam ualidissime ex eo,quod si eadem ut infra dicetur, priusquam utero gereret, ex sela menstruorum imminutione aliquoties obseruat
ta, non ita post decolor apparebat, & ad progres
siuum motum tardior erat, quanto magis haec &alia etiam saeuiora euenissent, totaliter tacta cohi
bitione quinque ante menses,nisi grauida suisset
32쪽
Nemini enim non constat ex Hipp. I. Aphor. 37- si plures fiant quam oporteat menstruς purgationes , varios in mulieribus morbos generari, at si minori in copia quam par sit, aut nullo modo
fluant,ex utero morbos continsere. Ita colligitur ex eodem, velut & Gal. com. lib. I .Epid. s. menstruis fluentibus omne malum euasisse staminas, cum vero eadem sisterentur, plethoricis symptomatis redditas obnoxias totius corporis, dc singularum partium; id quod tribus praesertim mensibus tranfustis elucelait, post: quod temporis spatium maxime in omnibus fere mulieribus,& p cipue sanguineis,laute viventibus,m otiose,erumpere solent perquamgravia symptomata, nisi ut rum serant, fructiferae sint, quibus superfluus sanguis cedat in sectus nutricatu, aut ab illis praecaueantur idonea purgatione, vel phlebotomia, At haec Adolescentula, in qua exuperans sanguis in Pueruli nutrimentum parce nimis, sed in proprium large admodum cessit,nunquam hilarius, nunquam melius, quam toto grauidationis tempore , quod ab ultimis mensis Decembris diebus inchoatum fuisse iam stipra abunde probaui, dc
haec etiam ratio non minimum cosirmat. Secundum argumentum pro maturo partu elicio a facilitate pariendi, quae in abortu nunquam esse se let, maxime si foetus iam sit trimestris & quadrimestris. Ut mirer non parum quod ait Hippocr. E . 7.Epi
Menstrita e hibita quam do,& quibus Deminis gra uia inducamniau. i
Desida ratio pro maturo Partu ex facilitate pariendi, & mode ratissimis doloribus, eoq; gis . quo
33쪽
Poetus emor. 7. Epidem. de Olympiadae uxore utero gerentia mih hi. scetum inimestrem , Abortu quinto die sine la- pr ii editu bore est liberata. Inciderat autem in acutam se oct;m,stii, brem ex casu. min loco Hippocratis obiter anus in sine ν maduertendum abortum dici de octimestri ita
apud Hipp. tu. Nam II naturalis & maturus partus, qui se habet instar crisis,tam arduus, tamq;doloriscus est, Dictum Me- ut Medea apud Euripidem dicat se malle ter subiit,id cit clypeo dimicare, quam semel parere Et merito sane,cum in dies videamus etiam in simplici,omninoq;naturali partu,prae nimio dolorum crucui tu, spirituumq;ditatutione,mulieres maximop re periclitari L quod peris ulum notarunt itidem Sacrae paginae, velut Genes 3 1. ubi de Rachele Raehelli pie postquam dictum suit ; Ob dissicultatem partus 2, ii iii K. periclitari coepit, illico additur , Egrediente vero
eidem Lux anima prae dolore,& imminete iam morte;quan-ttrit. to dimcilior 8c grauior abortus erit, qui eli tanquam symptoma, & in quo praecipue tatus aristui utero colligatus citra violentiam non corrumpitur Z Quam facilitatem eo magis in casu nostro legitimum partum attestari existimo,qud Puellus eduus est mortuus,nec figura, seu situ secundum naturam,quanquam hinc fortasse alis penitus conroetus in vie trarium Aptistima esst enim illa Galeni compar fiuctus ex ratio. .aph. i.& I I.de Simpl.medic.cap. de Ouis nil. ῆ' nimirum,ut ad uteros tatuum connexus eandem
34쪽
α plantas: Hi siquidem a primo exortu tenellicum sint, debilioribusq; capitulis contineantur, facile proinde cadunt, si praesertim vehementior ventus eos concusserit,sed postea ubi adoleverint, difficile a plantis dissoluuntur, sicut rursus cui maturi sunt , atque persecti, vel sponte sua absque extrinseca vi decidunt; Pari pacto & conceptus in . primo quidem tempore seminis iniectionis,si velialtare, vel in lubrico cadere mulierem corigerit, seu alio quouis modo aut secundum animi pathemata, aut secundum corpus dimoueri Veheme
tius, facillime disrumpuntur, sic quando & iam Iersecti sunt. Verum tempore intermedio stabuliorem habent coalitum, & ideo tunc mulieres uterum. serentes vel Concitatiores motus sultinere ii
valent citra scelus laesionem. Vnde Hippocr.haec
omnia noscens, ac expendens, redie ait praegnan- tes esse purgandas,si tamen humor turgeat, & eL serus inlaeuiat, a quarto meie usque ad septimum quod est in medio tempore soriationis, quia se ius firmior iam est. dc ariste utero alligatus, ut ob id una cum muliere illis in mensibus cunctis in- i r siurijs valde admodum resistat, & ratione uteri & ratione umbilici. Ita videmus apud Hipp. i. Epidem .his .i 3. mulierem grauidam,quae VChemem Mulier m. ii morbo tenebatur, seruatam nihilominus, licet ζ. . des.uidem 3.Aphor. 4 i. scribat, si mulier utero gerens' pud Hi P acuto aliquo morbo corripiatur, funelium est . ta. E 1 Re-
35쪽
Respondet enim Galen. & recte mulierem illam filisse seruata, quod trimestri grauiditate in mor bum inciderit, nam trimestres & quadrimestres alijs magis seruantur, quod maiorem habent omportunitatem admittendorum remedioru, quam aliae,quae suist septimestres, ac sextimestres : Cum itaque Adolescentula tanta cum facilitate peper rit, nullo modo partus potuit esse abortivus, qui, praesertim si iam quadrimestris foetus est) non fit nisi a violenta,&morbifica causa,naturet magnin es tu; par pere insensa, & in quo utero gerens summopere dia Siha raborat, periclitaturque, siue causa moles sit, siue G l. moles, pondus, siue morsus, ut Galenus ait 3. de facult. ηd , Μ i 1 Prarum causarum duae quae priori
In casu no. loco mox enumeratae fuerunt, longe a praesenti
2 .:' ... casu absunt, quia hic moles pusilla, non magna,
- immoderataue,a qua distendente grauaretur Vt ri expultrix, sicq; ad expellendum instargeret, ut nec pondus aggravans ex se, vel ratione virtutis, quod interdum contingit,licet foetus non sit assecutus insignem molem;nam Puerpera sanissima, Cur morsus eademq; robustissima est. Postrema tantum cau-Mςβῆς ρο si habere potuisse locum in hoc partu vi deri cuipiam poterit , quatenus naturam, iam tamen ad excernedum ratione maturi temporis dispositam, atque paratam, aliquo pacto irritavit, cum scelus secundum pelliculam corrumpi incipiens, uteriq; tunicam vellicans,ad celeriorem e
36쪽
Detionem naturam ipsam prouocauerit. Ne di- cam,quia huiusmodi causae etiam ad legitimum partum edendu concurrere posse videntur. Quid sit non ad seu molestiam, quam percipiebat 'uterus ex aliqua iam inchoante putredine, & e pultricem irritante,id ipsum referamus,sed potius cum Scaligero Exer. 3 3 3.ad facultatem ipsam e scalisteri opipultricem haud ignaram cognitionis, ut non ob sed hid': id semper distensione, pondere, & acrimonia instigata excitetur ad expulsionem Z Insuper adde- probatio se. batur supra, pro maiori partus legitimi corroboratione, extincti in utero Puelli & tamen scliciter editi conditio, eo quod constat apud omnes pa tum orir fieri a pari conatu Fortus & finiae; uvistimi.
imo si quaerat hoc in loco aliquis,utri sit motionis
principium contribuendum, utero ne, an puerulo,respondeatur cum Gal. 1.Aphor. 37.partus ini- solutio. .
tium foetum asserre matri, quia scilicet grandior factus de calidior copiosiore cum alimento, tum iritu egens, manuum, pedumq; crebra impullione membranas disrumpit, & ita vinculis solutus soras prodit, ut scripsit etiam Hipp. in lib. de Nat. pueri. Qirare cum nostro in casu Puelli d fuerit auxilium, totumq; onus Matri demand tum sit, laboriosus sane, ac dissicilis debuisset es se partus, quemadmodum in abortu euenire plerumq; solere superius demonstraui, unde & Aui-cennae dolorificus valde magis abortus est, quam par
37쪽
N pp. locus explicatus. Cur Mola diutissimegestetur.
loca de motu molae in is utero quomodo accipien da.
partus. Apud quem similiter mortuos parici m ximo in discrimine versatur 2 r. 3. tractat. 2. cap. 2 o. Qirandoquidem, ut nos docet diuinus Senexi .de Morb. mul. Maxima est haec difficilis partus ratio, si aut mortuus, aut apoplecticus, id eis ensu & motu priuatus exeat. .ia videlicet, si defunctius vita puerulus est,sili matri superest quod agat,quaeq; propellat ipsiim *la foras; quod similiter prorsus eueniet, si per aduersam forte valetudinem na sepe intus aegrotat lib. de Sacro morbo in quasi omnis sensus ac motus expers is fuerit, nec H apoplecticorum in morem dimoueat, nec promoueat, quia dc matris, dc puelli conatus, ut modo supra dicebam,in partu desideratur,qui fit natura duce. Hinc propterea etiam sit, ut mola diutissime in utero gestetur, nulla scilicet alia de causa, si creditur Aristoteli io. de Histor. animo nisi quia cum animal non sit, unde nec alimentum,nec aerem exoptat, de consequenter nec exitum, nullum ciet motum, neque uterum sellici, iat, ut puer, qui calcitrando exitum sibi & acce. lerat, & facilitat. Per se enim loco dimoueri animantis est ; Mola tantum versatur ad nutum materni ventris. De quo motu arbitror intelliger
voluisse Avicennam quando 2 I.ter.tract. 2.C. I 8.
dixit motus,quos mola facit,similes videri motui embryonisi& Petrum Salium in sitis Annotat. ad Ahim. Praxim cap. ii 3. & Ii nisi quis potius
38쪽
amborum sermonem transserat ad animatas motis varijs etiam brutorum figuris insignitas, doquibus multi multa.Scio equidem non deesse qui Ao Foetu' in negant foetum in utero esse animal, asseretes eum nutriri & augeri,ut stirpes,aut arbores, neque aut opinio quo- motum voluntarium, aut inuoluntarium habere, sicut animalia, ideoq; nunquam suapte voluntate moueri,sed,ut arbores & plantar: Vt nec me similiter later, quod AscIepiades neque animal, neque Ataepiadi . non animal esse ruum in utero matris existim
bat, sed dormientibus & sopitis simile, quia sicut
hi sensus habent,sed non utuntur, sic qui in utero stabulantur. Sed ego, cum bona Medicorum dci Auctoris de Philosophorum sichola,ex motu, & alijs foetum in I,' cI utero animal esse iudico,ve voluit maxime Plato, reserente Plutarcho 1 de Placitis Philos cap. is. necnon Galeo.lib. animal sit id quod est in
utero cap. 3. ubi scutum opera animae, ac naturae in utero obire demonstrat. Et sorsitan contra sen' Aliorum quotientes de prima embryonis in ipsemet utero vita ivegetabili, non sensitiva, quae deinceps, cum ferὸ omnibus, accedit, intelligi volunt Ita dc Aristo- Aristotelis o-teles plantas,ac stirpes vivere dicebat,animalia esse negabat quod animalia appetitu, sensuque, M 'quadam porro ratione sint priddita,apud eundem Plutarc.li,adduc O cap. 16.Conceditur enim se me a cunctis quod ipse Aristoteles asseri lib. I. de Genenanimal. nimirum embryonem tenellum aprinis
39쪽
principio vitam plantet vivere impersectissimam, deinceps animalis, tandem hominis. Quod quidem non ratione formae contingere dicitur, quia haec simplex est, & indivisibilis, sed ratione materiae , seu organorum, quibus ad aetiis secundos,& operationes celebrandas uti consueuit nobilis illa λελέχιια. Verum ne longius a re propossita aberremus,cum hac in Adolelcentula totum sit obseruatum oppositum,quippe quq propria tantummodo vi,nempe spiritu cohibito, & musculos abdominis comprimendo, emortuum Insentem facillime enixa est,opera tamen etiam uteri magnopere adiuta, quem natura propterea donauit cun- victi fibrae. ctis fibris,no solum videlicet rectis ad seminis attractionem, & obliquis, quarum ministerio toto gestationis tempore grauem foetum cotineat, sed etiam transiuertis,quibus persectum opus dc abse- lutum coceptum ercludat,a fundo ad os seipsum prouoluendo, concludere oportet, partum fuisse
emissum tempore congruo & le timo,quasi per modum illius crisis prorsiis admirandς,super quacit. admira. omnino Obstupestit Galenus ipse, qui lib. 11. de iv P y cap. 8. scietbit partuin siperare omnemri conniuen' naturae admirationem,quoniam os uteri statim a conceptu ita conniuet, & arcte constringitur, ut
ne specilli quidem acumen, praeterquam cum si1- pertactari contingit, quod raro fit, intromitti patiatur ; Ad quod respexit Hipp. I .scct. Aphor. 3I.
40쪽
dicens; Quaecunque utero gerut,his uteri os com
primitur. Et postea partus tempore ita dehiscit,ut magna inde moles extramittatur. Quod, inquit Galen. fieri videmus, sed quomodo fiat,admirari tantum positimus, & Avicenna vocat opus supra mirabilia omnia mirabile. Res ideo sane digna
quam admiremur omnes, & de numero earum,
quae sunt supra humanum captum, licet assiduitate vilescant, siue ossa pubis, iliumque, ut nonnulli Medici censent,distrahatur,diuellanturque, siue selum modo aliquantulum dehiscant cuHippoc.ad finem lib. de Nat. pueri seu os sacrum moueatur,& os praecipue coccvgis retrahatur,& vemsiis posteriora inflectatur, ut ali; quoque Medici erecentioribus memoriar prodiderunt. Super qua tamen re iudicium suspendens dicere tantum ego soleo Deo & Naturae cuncta esse possibilia. Ad idem confirmandu nec altera debet negligi conditio de Puello minime edito secundum natur lem figuram Ieu exitum ; nam & id solet quanta maxime laboriosum, imo sepe funestum reddere partum, cum hac de causa tam scelus, quam foeta
non raro intereant. Figura autem partus naturalis ea esse consileuit, quam nobis descriptam reliquit Hipp. lib. 2. de Morb. mul. de Nat. pueri, &alibi; Nimirum in caput puer fertur, si modo secundiὶm naturam prodeat. Cur vero haec ipsa figura,& forma exitus naturalis exillat,docet idem