장음표시 사용
21쪽
eum Salomone ingreditur,stIn eo fora facit,stv auris multa complectar , apientia nihil nouit, quod non via Deus ι , vel ad Deum referatur . . uo autem Rex noster vehementius in lapientiae studium incitetur, atq; eius amore exardescat , non eris abs re sapientia laudes exsacris libris, ides, ex Spiritus Sancti sola, commemorare, ita en fiet , ut eiusfraestant a coge ita, atq; per- flecta , non nesio cuius Sophistae inani oratione , diuini numinis praedicatione, inusitata ems consequenda cupiauas oriatur .
Nin Apientia ubi inuenitur, se quis ect locus mulligentiae r
escit homo fractum eius, nec inuenitur in terra suauia ossiam ter tuentium. Ab us dicit non est in me , ct mare o-quitur non es mecum. non dabitur aurum obri pro ea: nec appendetur argentum in commutanone eius. non conferetur timctis Indis coloribus,nec lapidi Sardonico pretiosissimo. non adaequa ιι r es aurumvel vitrum se re commutabuntur pro ea vas auri. excelsa,ct eminentia non memorabuntur comparatione eius. trahitur autemsapientia de occultis . non adequabitur ei Topatius de Aethiopia, nec tIncura mund Imae componetur .
Ex libro Sapientiae . V itin me Spiritus Sapientiae, O praeposita illam Nonis, se
stibus My diuitias nihil e duxi in comparatrone Azm nec comparaui illi lapidem pretiosum,.quoniam omne aurum mcomparatione illius arena est exigua: ct tanquam istum aeHi buur argentum incon ec illius super cutem , orae di sexiciam, Osroposui 'o luce habere illam, quoniam inexI uibile , - mihi omnia bona pariter cum alia, ct annumerabilis hones sper manus illius, ct laetatus sum inon nisus, quoniam antecedebat me icta sapientia, ct tonorabam , quon m omnium horum mater est sapientia, quam sine fatove Minci, sine inuidiacommunico,es sensatem Atius non abscondo
22쪽
do. In nitus enim Thesaurus est hominibus, quo qui usi sunt , Farticipes factssunt amicitia Dei .
Quam sit utilis Regi Sapientia. Cap. III.
O s s I D E Sapientiam, posi detrudentiam, ne obliui- Prou. rΡ-saris , neque declines se verbis oris mei. ne dimittas eam , ct custodiet te. dilige eam, se conseruabit te. Principium Sapientiae posside Sapientiam,st sim nipossiessione tua acquire prudentiam; arripe illam,s exaltabit te .gorificaberis ab ea, cum eam fueris amplexus, dabit capiti tuo augmenta gratiarum , se corona inclyta prouget te. Sed eam ipsam Sapientiam, hac de re loquentem,audiamus. Meum ea consilium, se aequitas : mea ect prudentia , mea est for-ritudo, per me Reges regnant,s legum conditores iura decernunt. per me Princeps imperant, se potentes decernunt iustitiam . ego diligentes me diligo , ct qui mane vigilant ad me, inueniunt me ... mecum suntdiuitiae, O gloriae opes superbae, ct iustitia. -lior enim ect uctus meus auro,ct lapide pretioso,ctgenimina mea argento elecio . In vise iuri istae ambulo, in mediosemitarum iudici, , ut ditem diligentes me, ct thesuros eorum expleam . Sapientia aedificabitur domus,ct prudentia roborabitur: in doctrina replebuntur cellaria,uniuersa subctantiapretiosa, or pulcherrima . uir spiens fortis es , o vir doctus robustus , or validus . quia cum dissositione initur bellum,ct erat lus, ubi multa consilia sunt. Comede, fili mi,mel, quia bonum est,ssuum dulcissimum gutturi tuo; sic ct doctrina sapientiae anima tuae, quam cum inueneris, habebis in nouissimossem, pes tua non peribit.
VTilior est sapientia cum diuitise, o magis prodes uidenti- Ee l. r.
23쪽
DE REGIA SAPIENTIA.tia; hoc autem plus habet eruditio , ct sapientia , quod viti- tribuunt possis suo. Sapientia confortauit sapientim seu per decem
Principes ciuitatis. metior cantantita gnim armis belM . Ciuitis parara , ct pauci m ea viri. Venit contra eam rex magnus , se vallavit eam , extruxit munitiones per Drum,stperfecta est in ea ob dio, inuentusque VI in ea vir pauper, apicns, cr liberauit eam persipientiam suam.
ra Elior est sapientia, quam vires , se uir prudens, quam
fortis. Hanc amavi, ct exqui ui eam a ιuuentute mea ,s quaesiui stonsam eam mihi assumere, es amator scyus sum. formae illius. quid enim sapientia locupletius,que operatur omnia es aulcm sensus operatur , quis horum , quo sunt, magis , quam illa est artifex. Proposui ergo hanc adducere mihi ad conuiuendum , siens quoniam mecum communicasit de bonis, se erit alloquutio cogitationum, ct tw6 mei. habebo propter hanc claritatem ad turbas, O honores apud seniores iuuenis. Disson populos , ct nationes mihi erant Abdite. timebunt me audentes Reges horrendi . in multitudine uidebor bonus , ct in bclusortis. intrans in domum meam conquisam cum ilia .
M N I s sapientia a Domino Deo est, se cum illo riui εχ per, se est ante aeuum. arenam maris , ct pluuia guttas , se dies scuti quis dinum rauit Z altitudinem cadi , ct latitudinem teres quis dimensis s 'sapientiam Dei precedenum omnia qui inuestigauit ' unus ea ab Dimus creator omnipotens i
24쪽
LIAE R PRIMUS. Fiens , o rex porem, se metuendus nimis. Sedenssuper thronum illius, ct Dominus Deus. i creauit illam in Spiritu Sancto, ct uidit, se dinumera est , o mensis est e dit illam se per omnia opera sua , se super omnem carnem secundum datum suum, ct praebuit illam diligentibus se . Ex prouerbijs Salomonis. Dominus dat S ientiam , ct ex ore eius prudentia , ct sientia. Ex Baruch Propheta.
QVoniam non habuerunt sapientiam, interierunt propter suam insipientiam. quis Uenduin caelum se accepIt eam, se deduxit eam in nubibus ' is transfretavit mare, O inuenit illam , se attulit illam super aurum electum ' non est , qui possis ire uias cius , neque qui exquirat simit, eius, quissu uniuersa , nouit eam. adinvenit eam prudentiassa. Hic es Deus nocter , ct non aestimabstur alius aduersus eum. hic adinvenis omnem uiam dissiplinae, et tradidit Elam Iacobpuerosuo, et fraudium suo. Pori haec in terris uisus ent, et cum hominisus conis uersatus es.
. Ex Sapientia. MIhi autem dedit Deus dicere ex tentia, repraesumere digna horum, quoniam ipse sapientiae dux es. usapientium
emendator , in manu enm illius, et nos, e mones nostri, et om
ni apientia, et opem lentiae di plina.
25쪽
Ex Danielis Prophetia. Q It nomen Domini benedictum asculo , ct usq; insculum,
O quia apientia, osortitudo eius sent, ct i e mutat tempora , ct aetates;transfera regna, atq; constituit . dat lentia pientibus, se scientia intelligentibus disciplinam. ime reuelat profunda, ct absconditabor nouit tenebris constituta, o ί- cum eo es. Tibi Deus,patrum meorum confiteor, teq; laudo, quia sapientiam, orfortitudinem dedi i mihi, or nunc ostendi i mihi qua rogauimusie, qui sermonem Regis aperuisti mihi.
Epilogus Superiorum. QVacumitas se haleant, intelligimus spientiam esse, s
propter seumma dignitatem plurim; aessimandam,etpropter incredibilem utilitatem omni studio quaerendam, se quia omnem vim naturae perat, nec in terris inuenirapores, esse e caeo euocandam, ct a bonorum omnium auctore Deo, ιduis praecibus, impetrandam. Euam ad rem cohortatur omnes D. Iacobus Apo- solus, hisie verbis. Si quis ventum indiget Sapientia,' ista Deo, quι dat omnibus in enter , se non improperat, se dabitur ei. Duo fuerunt Iudaeorum Reges, unus belli gloria , alter pacis artibus perillustres, Dauirict Salomon; uterq; SapientIam a Deo, summis praecisus , postulauit, atque obtinuat. Ille enim nihil crebrius , in almis, Deum orat, quam visibi intellectum tribuat, seruus tuus sum ego; da mihi intellectum, vis iam testimonia tua. or in eodempsalmo, da mihi intellectum, se vivam. or rusum . iuxta eloquium tuum, da mihiintellectum. ct in alio psalmo, Deo gratiis agit, quod sibi intellectum impertiuisset. Lenedicam, inquit, Dominum, qui trisuit mihi intellectum. Salomon, vero ,
ira de se ipse siribit. Vnm est omnibus introitus ad vitam , ct
milis exitus. Propter hoc optaui, se datus ere mihi sus, ct inuocaui, o venit in me Spiritus Sapientiae . rauibus autem verbis
26쪽
Regia Sapientia in quo possita sit. Cap. V.
E G I s autem Sapientia dualus in re usissimam ceri Ru nitur . quarum una est, ut regina, ut Iorais I a Deo pendeta In&Egat: altera,ut ijs rebus regna conseruari,
uictoriasq; obtineri sibi persuadeat i se in animo, praecordi s altissime defigat, quae res Deum uelnobis conciliant, uel a nobis alienant. Haec autem non ex lutulentis humanarum doctrinarum
riuulis, ex liquid imis diuinarum litterarum fontibus hauriare, oportet. Scrusit Politica Aristoteles, scri t Plutarchus, atq; Aj. eorum praecepta quisquitur Philosephus dici fortasse potest, Iupiens nullo odo. auae enim sapientia esse pote ne uero Deo,
Ane uera Religione ' Euapropter Regia Sapientia non ex Uceo serenda, non ex Academia accersenda en. unde ergo P ex ea profecto docIrina, quae diuinitus inspirata, sacrarum titterarum monumentis continetur. Haec eu enim uenra sapientia, ait Moses . se intillimu coram populis, ut audientes uniuersi praecepta haec, dicant, en populus sapiens, se intel ensgens magna. ex hocsn- .re, Rebeccae, ides sapientiae, manu, aquae fur simae hauriuntur , quibus non rex sum, uerum etiam cameli, hoc est subiecta ipsis gentes , reficiuntur. Hsce aquis Princeps Chrisianus hortoss.os irrigare, se ad incredibilem populorum tum utilitatem, tum uoluptate incundare studet. Unde uirtutum omnis generis copia , omnIumq; bonarum ansum ubertas admirabitis existit. diuod cum inIe moeret David, rex animi magnitudine, rerumqfortis rgestarum gloria excellens, totus in diuinae legisstudio,ct commentatione uersabatur. quod quidem ex ipsi nexuerbis luce clarius . intelligimus. Ruomodo, inquit, dilexi legem tuam Domine Z tota de meditatio mea eu. Testimonia tua meditatio mea est, ct conm - lium mcum iust cationes tuae . hae erantiau ἔ- i us epulae. mam dulcia , inquit, aucibus meis eloquia tuat iuper mel orimes -dulciora per mel, se suum. hae i ius Fes , ct thesauri ., is
27쪽
Dilexi , ait, mandata tua super aurum, se topation. Super millia aurι, ct argenti, haec summa i in tit ita , ct voluptas. Letabor ego super eloquia tua ,sicut qui inuenit polia musta. diuam uberes vero fiuctus inde perceperit, quantas altissime sapientia es inde comparauit, ipsi docet, super omnes, ait, docentes me ιntellexι . audι vero causam, Eaera testimonia tua, inquit, merita- Io mea est. Super senes intellexi, quIa mandata tua que in .
Regna, & Victorias esse a Deo.
V η ς ad primum regiae sapientie caput explicandum acis
cedamus Nihil cs in sacris litteris claram, quam imperia, vicZoriasAb ὰ Deo pendere. Iurii enim nullos fere Reges habuerunt nisi a Deo designatos, per manus Prophetarum seorum ,scro oleo, inunctos, qua de causa Christi vocabantur . ita Samuel Saulem, es Dauidem inunxit. SedadSaulem inungendum, oleum de lenticula j quod es vasculum ex argilla, gale, se caducum: ad Dauidem vero, ex cornu, quodect materia solida , se 'ma,promit. qua quidem re quemadmodum D. Hieronymus annotauit signiscatum est illius imperium infirmum , ac breue: huiuspia bile, ac perpetuum raturum. Ieroboam. Iehu .
F, Odem modo inungitur Iehu, Elisei Prophetae iussu; paulo
, secus Ahias Silonites, Ieroboa decem reduum Regem conEituit .pallium .n. in duodecim panes conscidit. ex in decem ipsi m bi habere iussit: reliquas domui Dauidis reliquit. Idus iccirco Deus inctituit, ut ex 's , ν erum futurarum, signis, homines intelli erent ipsum esse regnorum arbitrum, aes imperiorum aucD- rem . animosi ad pietatem appellerent, qua quidem una cum Deus concilietur, eadem etiam regna fundantur, ct conseruan
28쪽
LIBER PRIMUS. σ uod , si haerenus ignotum fuit , Germaniae dissensones ,
plusquam ciuiles , Galliae tumultus , Belgarum defcIIo , luce clarius , cum honorum omnium luctu , ct maerore , hostium uero risu, o gaudio, reddiderunt. Fundamentum enim aliud
nemo potest ponere, praeter id, quod postum est , quod es Chrisus I ES V S. Christus, inquam , Iesus non a Lutero fictus, non ὰ Caluino inuentus, sed ab Euangeli, scriptoribus defr/ptus , ct ab Apsolis quasi demonstratus . Clodoueus. Galliae Reges. QVeniam olei cri mentionem intulimus, non spraetermittendum,confirmatum tum temporu aucIoritate,tumgenistium pene omnium consensu miraculum, quo, pracaeteris,
Galliae Reoes nobilitantur. Codoueus, quι, anno salutis δή, regnum iniri, uxorem duxit Clotiidem, Gundebald Burgundionum Regis siliam inae minampietatis laude, gloriaq; praestantem. Eius cohortationes, ac preces, quibus ad Christisacras inpienda excitabatur, audire diu distulit . andem cum in Germanos expeditionem pararet, vovisse,s hostem prosistasset, victoriamq; obtinuisset, uxori morem essegesturum . bello ex siententia conficto, per Remigium Rhemorum Episcopum, scris aquis expiatur. eo tempore , mssa e caris diuinitus ampulla, per columbam dicitur, ubi oleum, quo est,postea, Iudea Regum more , consecratus continebatur . eodemq; chr sinate, omnes postea Gallia Reges magna ceremonia consecrari confiueuerunt .
Nabuchodonosor. NAbuchodonosiore in ita pene regna caepisse ivino minere, Nieri m
29쪽
intendens, dicitur in ea Prophetae verba prorupisse, quibus hoc regiae sapientiae caput, de quo agimus,praeclarὸ exprimitur. Nisi Dominus cussodierit ciuitatemfrustra,vigilat, qui cusodit eam. non intellexerat ille hoc in prosseruatibus Asecundiaque rebus: didicit in Uriis, atque euersis.
cum ita sim praebete aures, vos qui continetis multitu- Prou. ε. dines, se placetis vobis in turbis nationum: quoniam data est a Dominopotestas vobis, s virtus ab altissimo, qui interrogabit opera vectra, ct cogitationes scrutabitur . In manu Dei potestas terrae, or execrabilis omnis iniquitas gentium, ct utilem rectore suscitabit in tempus , super illam, in manu Dei potes hominis. Non es potestas nisi a Deo. Dominus mortificat, o vivificat; deducit ad inferos, ct reducis. Dominus pauperemscit, ,' 'η ἶ' ct duat ; humiliat, or subleuatisi itat de puluere egenum, se desereor e eleuat pauperem, visedeat cum principibus, ct sebum gloriae teneat. Domini enim sunt cardines terra, ct dabit imperium Regi suo, ct sublimabit cornu Christi sui . Ita Dauid non sium regnum Deo acceptum refert, cum ait, constitues me in caput gentium; sed etiam regni consimationem, cum de Deo loquens, inquit, diu stadit populum meum siub me. Ad vos ergo Reges, funt hi sermones mei , vidi tis sapientiam , ct non excidatis . clara ent, or quae nunquam marcescit apientia; ct facile videtur ab his,qui diligunt eam, se inuenitur ab ijs, qui quaerunt illam. Si ergo delectaministribus, s spiris, o Reges populi, diligite sapientiam , utinperpetuum regnetis; diligite lumen sapientiae omnes, qui praeestis populis. Intelligite , erudimini, qui iudicatis terram. praehendite disi linam,nequando ira tur Dominus, Pul. x. orsereatis de via tacta .
30쪽
VONIAM supra demon Iratum ect a Deo ORII. Max. bella , victorias pendere,minuenda hoc loco est Nicolai Macchiauem opinio. is enim non inepte minus , quam false, asserere ausus est, Chris domini nonra lege homines ad rem bellicam, militarcmwvirtutem ineptos esscere . Avocat, fateor, rarim doctrina homines ab iniustis bellis. docet enim quantum in seselus admittant, quantum facinus suseipiant, qu/ vi aequitatem, armis leges, seditionabus Reip.flatam conuellere, se pertumbare conantur. ostendit eos, qui his sceleribus sese obiIranxerint, nisi peniteat, constituta, apud infero unlicia es gere, nulla rationet e . ex quo is ut mortis metum necessario incutiat. At uero ad bellum pro aequitare,pro religione, pro aris, ct focis siuscipiendum, atq; inuicro an o gerendum: admorrem, se audacter appetendam , ct constanter siubeundam, qua tandem religio maiores stimulos,o aculeos profert,ea,qua in Iunio bello morientibus caronis vitae eloriam immortalempropositam esse demo rat' aut quae
unquaσens vel vitam mInoris eLIImauit, vel mortem cupIdus V petiyt, vel acerbi mos dolores pacientius sustinuit, vel crude morum tyrannorum immanrtatem animo excelsore contempsit 'Non ego huc milites e legione Thebea euocabo; non utar is momo Antonini Imp. cursi Aqui legionem,quam in belu Marcomanico habuit ex Christianis militibus confatam, se ineam,propter insignem virtutem,appellauit. Agnes, Prasia, citabatque abae,.s naturam specIes , feminae, saetatem puellae, si religionem Chri
manae, quae neque blandirijs emolli/ i, nequepromis flecti, neque minis Igi, neque morte vinci potuerunt, manifeste docent nullam esse religioncm, ex qua maior animi vIs, ct robur existat. uidenim 'puellae Christιanae Romani Imperjpotentiam contem Eserunt; neq; contem erunt seu ed etiam vicerunt; ct ab im- Pietate,nq; idololatria ad veri Dei cultum, religionem traduxe-