장음표시 사용
61쪽
secundo: Quibu scunque in corde fuerint vulnera usque ad eius conciauitatem penetrantia cito per fluxum sanguinis moriuntur; maxime si . concauitas sinistra vulneretur: est enim maior vehementia ratione is cultatis. Item palpitatio est semper periculosior, si cor laedatur secum dum cauitatem,quam secundum venas Nel arterias ; & isti non possunt vitam prolongare viginti quattuor horarum spatio ad summim. hoc docuit Galenus quinto de icteritia capite primo: idem docet Hippocrates S aphorismorum aph. decimo octauo : Si cor fuerit incisun , actum est de vita .dc in Galeni commento: Incssiones autem cordis, &diaphragmatis non solidantur,quare semper mouentur. Si angustia sit causa palpitationis Arificulter tollituri non tamen malum est mortale: Galenus lib. s. de locis a lactis capite a. si materia est iu causa illius motus,qui fit instar virium, maxima cum difficultate recuperatur sanitas illorum. Si sit venenum in causa, siue extra, siue intra corpus genitum,assumptum, vel applicitum ςraro liberantur: Si fiet ratione ira mmoris,letitiae,vel similium palpitatio, liberabitur, quotam non praera Nehementia,motus,& causa non protrahitur in I gui sed tolliturin breue: unde ea sublata, tollitur & affectus: Si post tremorem adcidat vomitus prassinus, & tremor sequatur, inditium praestat spasmi, vel mortis . praeterea etiam si super cor praesente palpitatione pustulae n scantur, moriuntur illi aegrotantes in A. die, & tales emittunt per os sanguinem,& per nares: Tremor diu perseverans in palpitatione mortem inducit. nam mala complexio excedens debilitans virtutem trem orem inducit,& tremor prolongatus syncopem, di sincope mortensidialiquando mortem repentinam. i l
ne iudicationibus de mendis is omni palpitatime. i '
REmediorum praesidia, quorum virtute vitia, & morbi proflIgari.
tur,sive fini indicata, siue requisita, a rei natura simi elicie a. VA, Si nostrum institutum est palpitationem Cordis curare,malum. 1illum motum cordis: Indicationes desumentur a natura motus huiusmii: Sed cum natura mali motus huius consistat in his, quae in coragunti
62쪽
agunt,& in illam prauum motum cons am, Acin ipso corde patiente . propterea in applicando medicamenta Palpitationi indicationes coedem desumentur ab illis tribus capitibus. Quare si ab agentibus in
Cor scopi capia tur,tunc hauriuntur vel a morbo, vel a causa morbosa, vel a symptomate. Quod attinet primo ad morbos,si loquamur debis,qui curationem admittunt si sit in intemperie, Indicat auxilium per contrarium alterans: si fuerit in mala compositione, eo quia aliquis humor venerit in aliquam partem, & abstructionem induxerit illa in parto,indicabit auxilium deobstruens, materiamque euacuans: Si fuerit in soluta unitate,indicat auxilium unionis. Si vero praesidia capian. tur a causis morbi ficis.Causae vel sunt cxternae, vel internae. Si sint e ternae,& adhuc permaneant, Veluti Ira, Timor, Ambiens calidius, putridum,pestilens, indicat auxilium remouens talem causam: si sint internae, tunc praesidia desumuntur a n teria, quae pro sua diuersitate varia indieat prae 4dia. Vnde si materia huius causae efficientis internae consideretur panes diuersam naturam, & determinatam formam,
siue substantiam. ut si ipsius substantia sit vaporosa, indicat auxilium discutiens, & evaporans, faciens eam insensibiliter etianescere: Si vero ipsius substantia sit humorosa, indicat auxilium euacuans determinatu nitu narem ut melancholia evacuans inelacholiam, bilis bilem ;& sic de ceteris bivero hae causae cficientes considerentur penes materiei quantitatem, ut si quantitas sit copiosa, & superflua, indicat aut xilium minuens, si deficiat, indicat augilium addens. Si consideretur penes qualitatem, quare si qualitas lit prim i , indicat auxilium per contrarium alterans, ut materia calidior auxilium contrarium refrigerans : Similiter ii qualitas sit secunda, materia crassa indicat auxilium attenuans:Viscida detergens,& incidens, faciendo magis raram,Dura, emolliens: Putrid .i,exsicans: Venenosa vero non indicat,quia Litet eius natura, sed requirit auxilium alexi pharmacum,&per experientiam ei contrarium inuentuin. Quod si consideretur penes locum; vel est in Corde,vel extra cor: si sit in Corde,non tamen impaetii,& fixa,sed recenter fluxa in venis, aut in ventriculis ipsius, indicat praesidium tum derivatorium, tum diuersorium: si vero lit extra cor, ita tamen, ut Vel
actu siti it,vel fluere pollit in ipsum Cor, tunc indicat praesidium reuellens. Denique possumus respicere ad materici generationem, unde si
63쪽
materia melancholica,vel biliosa, producatur a iecore calidiore,indi ricabit auxilium iecur restigerans; si melancholia colligatur ratione lienis obstructi, oportebit primo obstructiones aperire, lienemque euacuare,& tandem corroborare: Si vapores maligni a Vermibus prodit. cantur vermes eradicare cum requisitis eius oportebit. Quod si praesidia summantur a symptQmatibus: Si fuerit dolor,qui habeat rationem& symptomatis, & causae snam est symptoma rationae causae doloris, est & causa si comparetur ad operationes partis,quae leduntur ob prae sentiam doloris sic considerato symptomate habet rationem inducantis, & tunc indicat illa, quae remouent causam doloris, & illa, quae obtundunt sensum, quaeque continuitatem Quent, ac seruant: Sic sisymptoma suerit fluxus, aut sudor superfluus, quae omnia habent vim di symptomatis,& causae,indicat cohibentia.Si vero symploma habeat vim,& rationem latuin symptomatis, ut malus pulsus cordis,& c.,nihil indicat. Postremo sunt presidia, quae ab ipso corde patiente praescribuntur in virtute caloris, cuius est fons, qui quidem indicat sui conseruationem,quae fit per leuiter astringentia,& particularis proportionis; nam cordis proportio in omnibus eius affectibus attendenda caute est,praecipue dum cor laeditur per consensum. propterea cor ita nutriendum est, ut causis mesbificis maxime resistat, & non ita facile per consensum aifitiatur, & ideo in omni consensu, siue sit positivus, siue priuatiuus semper utendum est cordialibus vocatis medicamentis, quae beZoartica vocantur,quae non indicantur,sed requiruntur ab ipsa cordis proportione, quaecum sit nobis ignota, semper conseruanda est per cordialia,quae a proprietate agunt, & cordis proprietatem sibi similem vivificant.
ne obseruationibus necessariis ante talp itationis cur Munem.
Α Ntequam ad Palpitationis Cordis curationem accedamus nona A. inutile iudicauimus quaedam necessaria patefacere, sine quaru
notitia, & cognitione multos errores commitere possemus in cura huius maximi a sectus, propterea Avicennas undecima tertij capite do
64쪽
I . PAT. LIBER SECUNDUS. . ij .
eanonibus uniuersalibus notauit in palpitationis curatione cordis, imo, ut sit celeritas in eius cura; quoniam per cordis lesionem l .udo ' omnino patitur, cum ille sit fons, & origo omnium partium' corporis,ossic t naque conseruationis caloris, tarditasque c alionis huius affectus citam mortem inducat. Secundo In culatione affectionum cordis maxima diligentia adhibeatur, quoniam si commit tur leuis error, in applicatione necessaria ei visceri, difficulter rem diatur illi Errori. Tertio, ut euacuationes per phlebotomam non satuvsoue ad animi deliquium, sed per epicra sim; nec ratione euacuatio. ni sed diuersionis solum. Quarto,ut m medicini S pharmace utlcis eu cuantibus non adhibeantur purgantia maiora, sed solum mitiora, &cum medicinis cordialibus simul etiam semper heroarticis dictis Ouinto in alterantibus quoque semper begoamca adhibenda effF, dc Draesertim cum alteremus complexionem calidam,cum frigidis de Demus admiscere cordialia temperata. Sexto,ut in adhibendis medicinis is intus admisceamus aliquid cordiale medicamentum pene traiis, quoniam medicina; frigidae debent adhiberi ut plurimum gi o Lis & densae. Septimo, In affectionibus cordis non sis contentus a scindere causam,sed oportet cor principaliter corroborare , cordialisbus Que consortare, cum sit omnium partium corporis basis, & fundamentum. Octauo, in omnibus malis cordis fugienda esse vehementercalefacientia, vehementer refrigerantia, & adstringentia, nam a cali. dioribus virtutis substatia dissoluitur, a frigidioribus qualitas refrigeratur astrino entia cohibent excremeta,quae in nutrimenti confectione penerantur Nono, in Cordis intemperie frigida audacter uti licere alidis, in calida autem non ita audacter frigidis utendum, quia haeconitul antur corpori cordis distrasia calida laborantis, sed ossiciunt radici nempe calido innato , quod est vinculum corporis cum anima. Decimo, nunquam ante corporis lenitionem utendum remediis puris
dictis. Vndecimo, in curanda mala complexione pura,& simplici ait rantibus solii procedamus.Duodecimo,& vltimo inquirenda dii Si te est causa,& ea attendenda non neglecto corde,nam ea ignorata frustra' medicamenta apDonuntur ei, quinimo augeretur affectio, imo ad symcOpem possunt inducere palpitantes,& tandem ad mortem subitanea.
65쪽
PAlpitationis curationem per sontem chirurgicum aggrediendo
in praesenti capite, cum palpitatio diuersimode considerari possit,adiuerssque causis oriatur , propterea ordine in hoc quoque ob seruato capite in quattuor distribuam capita. In primo crit sermo de cura palpitationis ab aqua in pericardio contenta. In secundo sermonem habebimus de palpitatione, quae fit ex crassis statibus, siue ex putuita,sive ex humore melancholico nMis, & ad Cor eleuatis. In tertio de palpitatione ab humoribus calidis, & vaporibus aliquando ab eis:
eleuatis. In quarto breui sermone loquar de cui a palpitationis ex vermibus,& venenis:quanquam de eis postea particularem tractationem,& distinctam tradam.Verum quoniam duo tempora sunt considera da in hoc affectu; unum est tempore accessionis, in quo cura distin haproponenda censetur, alterum in accessione superata, siue extra acce-sionenis & huius temporis quoque cura differrens in medium proponetur. In accessione cura instituenda erit diligens. Vnde respiciuntur omnia reuulsoria praesidia , per frictiones, ligaturas, aspersiones ex aquis frigidis, quoniam per haec potius fit magis impetus in cor a spia ritu calido vaporoso, in arterijs contento, eκ frictione sanguis reddiatur tenuior,& calidior:ex ligaturis aretantur arteriae, & sanguis motus per sua loca impeditur ,&cum maiori impetu cor lςditur, neque la damus odoramenta calida, propter accessionem sanguinis, quae illa inducere ponunt; neque pannos asperos excalfactos, quoniam illi spiaritus nimis inflammant: hoc enim diligenter est obseruandum in spi-rribus flatuosis calidis, & humoralibus. Vcruntamen attendendum. quod pro varietate causarum, varia quoque debet esse curatio . si loquamur primo de palpitatione ex abundantia sanguinis, cum ipse aliquando sitffocat vires, statim deuenien in est ad eius extractionem, illeque non erit extrahendus usque ad ammi deliquium , ut antiqui, propter praesentiam affectus, qui vires deijcit, vel de ijcere potest, o . docuit Galenus pristio ad Glauconem cap. 4sed potius per epicrati m,
66쪽
noneque virium conseruationis: quare si immineret periculum inflammationis, a vena iecoraria, vel comuni proxima, ut docet Gal. II. meth.cap. L sanguis erit extrahendus,habito respectu ad aetatem, morabumra vires aegrotantis, quare ille sanguis crit in causa derivationis,& reuullionis. Si vero non praeest hoc periculum, ex oppositis venis, vel in serioribus sanguis erit euacuandus: ex inferioribus quidem, si suppresta sint haemorhoides, uterinae purgati oncs,&c. unde si assectio perseueret, euacuandus erit quoque sanguis ex partibus proximioribus , praesertim in plenitudine totius corporis a partibus primo inforioribus,mox & a luperioribus quoque. Si autem vires imbecilles admodum sint, ad hirudines, & cucurbiculas scarificatas transeundum erit, dorso in inferiori parte eius leuiter saltem subleuato corpore ab abundantia excrementorum 2 applicitas, paruas, leuiter scarificatas, non profundas, & cum pauca flamma. nam alia vice applicitas, tremorem potius quam subleuationem illae inducerct aegrotanti; multi quoque applicant hirundines venis sedalibus, brachiorum manuum , nec non etiam parti cordis. hoc si fiet, faciendum hortamur post multa rein media adhibita,& optime,corporeque diligenter purgato. In frigidis vero vaporibus, & humoribus, dimissa sanguinis extractione, lauda
mus alia,quae superius adducta fuere, Ica cum utilitate poterunt omnia administrari: veluti frictiones, aspersiones, ligaturas, & alia similia prompte adhibebimus, quoniam non crit suspectum sanguinem reddere nimis seruidum,& prompte cor petere, sed his scopis a centro ad circumferentiam prauos humores, & vapores diuertemus, & cor subleuabitur; extra vero accessionem, & ad praeseruationem, & ad ciue affectus curationem quoque considerandus erit primo modus inu,sionis,& causa ipsius palpitationis. unde si erit aqua in pericardio contenta , quaeritur primo virum conueniat venae sectio, necne. etenirn
Galenus,a quo acceperunt Aetius,& Paulus,absolute in cordis palpitatione secant venas, dicuntque omnes illos, qui palpitatione suerunt affecti,vena laeta a palpitatione curatos,Galenus quinto de locis affectis secundo: & quia aliquis posset suspicari, illos non intelligere de
palpitatione aquae in pericardior Cuius dubitationis auctores sunt luis sitanus centuria 3.,Nicolaus Piso suae praeticae cap. de Palpitatione, Fuchsius pariter lib. secundo cap.r 3. Hollerius i. de locis internis ca-
67쪽
pite 6.omnes isti in curatione aquae in Pericardio sequuntur Galenunm sedilone venae loco superitis citato: Ego oppositam sequor sente tiam, & non video nec rationes,nec auctoritates pro istis. Auctoritas autem Galeni locis citatis pro istis non seruit, nisi per palpitationem genitam ex improbo sanguine, quae gravet, vel obstruat, vel immineat pei iculum inflammationis in corde, di qui febre graui detinetur.idcirco Rondolectus, & Gordonius respiciunt hanc sententiam in aqua se cari venam. Ratio quoque contrarium persuadet, propterea quodi aqua, quae reperitur tu pericardio, nullo modo per sectionem vena euacuari potest, quid igitur tentandum deiscere vires, quae maximopere in istis affectionibus per sectionem venae evanescunt idcirco ego, corpore quoquopacto liberato a quantitate liu morum, si erit minbustum,&plethoricum, ratione reuulsionis extraherem sanguinem avenis oppositis, mox a venis proximis in pauca quantitate, ut docuit Galenus lib. curandi per sanguinis missionem cap. 9., postea applic rem cucurbitulam scarificatam ad regionem cordis, hoc idem docet Avicenna quarta primi capite de cucultatulis: idem quoque confirmat Galenus si in inflammatione pulmonum adhibet hoc remedij g nus,quanto magis ad cor est secludum si corpus non erit plethoricum,& euacuatum,eum oportebit facere pei pharmaciam leuiorem 'appi carem cucurbitulam scarificatam eodem ordine, ut supra notatu fuit . Si vero causa palpitationis s&esHecundum capina erunt crassi flatus, vel ex pituita,vel ex humore melancholico geniti, causaque erit frigi da tunc, vel ea erit intemperies simplex cordis, & partium principalium, vel mixta cum materia,ipsaque frigida, quaecunque ylla reperi tur cum Altamaro cap.de Palpitatione abstincdum est a sanguinis miliasionexo si opus erit, uti oportcbit reuulso iis praesidijs, per deriuantiadi diuc tentia quae periculum non apportant consumptionis Virium , qua in re veniunt in usum cucurbitulae, ligatura , fi uctiones, aspersi
nes, Odoramenta calida aromatum,cauteria, vesicatoriaque sine cantharidibus tamen in principio.Lpalpitationis: In progrella vero,dum mod5 causa non sit orta a capite quo in casu probantur cauteria in braclito dextro sem per ea partibus infernis applicanda hartamur,sed si adueniat, ut causa sit humor melancholicus, vel mixtio aliorum h
morum,cum praedona inio tamen melancholiar, quanquam humor i ste
68쪽
frio Idus,& siccus sit,producitur tamen a iecoris seruore, ut Gal. notat. tertio de causis symptomatum fecitdo . Secanda erit primo vena iec raria dcxtri cubiti, & si corpus erit sanguineum, & plethoricti, iecurq: habeat calidum,lieneque tumidum, a sinistro quoque brachio sanguis
extrahatur, quinimo haemorrhoides hoc in casu animose erunt aperie dae, & sanguis extrahendus pro tollerantia virium. hoc docuit Gal. .
aph. s:& 6.in 6.epidemiorum ultimo, probamus quoq; & cauteria, &sinapisma,& alia huius ordinis remedia,ut supra. Quod si causa palpi . tationis erit calida & est 3 caput 2 in corpore repleto, ea vel erit simplex inteperies,vel intemperies cu materia: Vel erit palpitatio per e L sentiam in corde,vel per consensum ab alijs partibus,quaelibet sit, du . modo calida extat. spraetermissa biliosa simplici,quae raro per se reperitur a qua nulla conuenit sanguinis missio. In ceteris vero,dummodo aliquid in contrarium non extet,semper extrahendus erit sanguis.hoc monet Galilib.de palpitatione cap. s. non ut causa primitiva, sed ut causa sine qua non, eritque euacuandus per loca opposita. hoc docuit Cal. lib.per sanguinis missionem cap. 9.,per venam iecorariam. s. , vel communem: Si palpitatio vero ortum trahat a liene, sanguis erit minuendus per easdem venas, sed sinistri lateris: nam hoc modo habebitur ratio partis,& mittentis,& suscipientis. Si a iecore, per dextras Parte quae venae sunt proximiores ei, & praesertim in principio palpitationis : in progressu vero primo per partem dextram, mox per sinia stram, sanguis erit extrahendus. De cucurbitulis, ligaturis, frictio. nibusque, isdem ordo obseruandus est extra accessionem, quemadmodum etiam in accessione, ut superius monitum fuit, & hoc reis medij genus nempe sanguinis missio adducitur non ut curatiuum ,
sed reuulsivum potius ; sicuti & comprobamus fonticulos & ratione reuulsionis, & ratione euacuationis quoque. Quod si vermes, &venena suerint in causa i& est ultimum caput.ὰ palpitationis, quaeritur . quid agendum sit, propterea quod haec cura ab alijs non suitynquam proposita. Dico primo quod pertinet ad vermes, illosque ut plurimum intestinates, cum aliquando illi cor seriant, & palpiatationem inducant, dummodo illi non sint in causa alicuius grauis inflammationis, ratione doloris, vel alicuius febris momentaneae
quo in casu probantur sanguinis missionea secundum opus, & o H casio
69쪽
casionem, & per sectionem venarum, applicationemq; hirudinu, & cucurbitulatum & cum scarificatione, dc sine sanguinis extractione, nec non & alia remedia chirurgica huius ordinis; quod si non sit in causal: inflamationis,s: tebris,abstinendum est a langirinis euacuationeAie quoque dicendum de venenis indicamus, cum ea varia possint inducere lymptomata, quae si praestabunt notitiam caliditatis, inflaniaticianis, S palpitationis in corde, siue illud venenum lit assumptum, applicitum, vel insucum, quocunque modo agat, cuiuscunque generis sit c dummodo non sit frigidum) In principio semper extrahendum parum sanguinis fratione diuersionis sestem) a partibus primo longi, quis , mox a proximitibus . vel saltem a cucurbiculis scarificatis super partes dorsi inferiores, probamusque cucurbitulam magnam dorsi perrectitudin cordis. Sc enim regioni cordis sca catas, Pluraque iPnapi tracta in diuersis partibus applrcita .
DV eura per fontem chirurgicum in superiori capite satis dilucidei nobis tractarum fuit, ordinis rario expostulat. ut post illam tra ratio e de cura per pharmaceuticum Hatem dilrumamus. & m n Palpinatiora m azo duplex ante Oculos Primo proponatur una maccessione; AItera extra accessionem. & paroxysmum. In Paroxysmo curatio debet contulere in spiritibus reficiendis. & cocis andis. viano odoratas, coctialibus, virtvim topstam reuocando. arque motPiac d ne in i spicataci defirin: Extra vem accersionem, Scrati e praeserua ais, curati Aque harus L Festus e sem oncime utar ; quo Sc in ca te raredicto, duribae o Marionem in quarum partes. Quatenus Elicet genera principali a faciema palpitacioaem Manaor etiam lanz. De cura Primo loquar de aqua in Peri Mao in tenta di in Embus humoribusque frigidis secundocles proereant PaLpitationem, verba lacrum e De materi cilla fimal,&staribus' -
70쪽
enis, quae aliquando sunt in causa huius affectionis curam in medio proponam. Veruntamen quoniam putequam ad particularem harum tractationem ac dam, necessarium primo est instituere purgationem generalem totius corporis, quae quidem habeat quoque rospectum ad hanc affectionem ; propterea Primo loco lenieuda erit aluus vel clysteri communi, vel aliquo medicamento lenienti. Vnde si corpus erit in aetate iuuenili, vel consistente, boni habitus, utendum
erit hoc medicamento in potione si placebit. exempli gratia.
Si vero medicamentum non placebit aegrotanti in potione, sed in bolis potius, Erit inter ' ι. Aeci Ele ιγ Axitiui unc. j.
Manua electa draco. Palaeris Contrahisma drac. I.
Qui bolli debent assumi ab aegrotante duabus horis saltem ante ci- - , quod si medicamentum utrimquepropositum non placeat, sed
desideret medicamentum in puluere 3 erit tale. ARG. Cremoris Tartari dracy. I Salappa puluerisina drac. F. Sala Margaritam crva.
Cum iure, vel aqua florum citri, Melissae, vel sterisnerae ise. iiij misce,& fiat potio,quae quatuor horis ante cibum assumi debeati di satisque primis vijs cum lenientibus ordin iis supra accedendum erit ad praeparandos humores, quae praeparatio institui potest & iure est rato cum herbis recentioribus, ut ex Mentii Melissa,Buglossa,cortice citri, vel semine eius, foenidulo, &c. in pauca quantitate tamen, mane diluculo, assumat eger, per septem dies ; Vel Praeparentur. humores cum syra medicinalibus in hunc modum Ru. Θαβιαε- , ' . . . . seue set issim citri as. ως. i. Oxyme de Emmis γ