장음표시 사용
161쪽
illum text. e. sorias . in fin extr de uerb. signis. Feb. Ine. quoniam .nu. v. e xtra.de testibus Dec. in l. 2. nil xxxiiii. T. de reg. iur & saeit textus optimus in i .fin .st. de fid. instr. ubi uir muti ei piaesertur.
GLosin ue .impubes lin duas partes diuiditur. in prima
mouet quaestionem, i n secunda respondet. secunda ibi Respondeo. Cum haec gl . xplicet an puberis testimonium de eo quod in ra impube ti em uidit, admi Datur ut perfecta habeatur cisti uti olduplex est necessaria inspectio Prima erit an a smi latur testimonium istud circa testamentum. Al
tera uero an admittatur circa alio actus.
zI I Cirea primam Accur Chic,cum quo Nicol .a Neap. Ioan . a Plat Fib. Aret. Poit Tolent. Vigi. &alii traseunt uult non admitti . idem tenent elo. Bart. BId. Alb. Castrens.& Aret. in l. ad testium .f. i. ff. eod. & haec est una omnium ore probata opinio: Quae optime hac ratione probatur : quia eorum testium cond)tio, qui in restam dilato adhibentur conditi testa. menti tempore in pici debet. l. ad testi um . . i. E. eod sed inspecto tempor testamenti huius testis conditio inhabiliseiat cum impube suerit, ut hic ergo eius testimonium non admittitur itiam si postea pube, fiastus fuerit. Et i a est cocludendum. Haec tamen limitat Alet. hic, ut non procedat in testamento mil tari, intei liberos,& ad pias causas condi. to nam in is testamentis a d mi. tit .r testimon um impubeiis si tamen proximus pubertati sit: quia ex eo in testamento regulati er huiusmodi impuberis testim cinium non adininiit tur: quia : est e suo ad solam testamenti probationem in testamento requirunt Cr. sed etiam ad solennitatem , ut
probatur ilicet A re . non dicat in qsia si ad solam piobationem sep em reiies in testamento requirerentur, tequer tur, quod si quis coram duobus, uel tribus testibus testat esset, quod eius est amentum ipso iure ualeret, sed tonen deficeret probatio a: gu.I. duo sunt litii. E. de testam . tuta sed hoi i st falsum l .si unus. C. de testam . ergo falsum est et, quod ad se iam probationem testes in testamento requirantur,sed requirantur etiam ad Glemnitatem seu sui nie A
162쪽
inter liberos, militari, & ad pias causas ce dant sole nitates
iuris.l.si. C. fam .erci. infra de ni iti t. testa. in prin.&per tot. ergo in huiusmodi testamenti impubes pubertati proximus poterit testis esse,qurmadmodum in alijs negoti j spotest. Et licet Are. non dicatin ista fuit limitatio Bald. in repet l. r. nu. 36. ver.de secunda q. C. desicros. eccle. quem sequitur Fely. ine. cum nobis nu. x .exi .de praescrip. 22 Circa Ialteram vero inspectionem au in alijs actib. huiuΩmodi admittatur testimonium tres sunt doci . Opiniones. Prima est Accur s. hic.& in l. ad testium. I. Teo. ln l. notionem.*. in strumentorum. T.de uel bo. si et quod puberes possit testimonium perhibere de eo, quod donec impuberes fuerint, viderint. Et mouetur primo quia quemadmodum seruus factus liber potest teltimonium de eo per hi bere,quod donee erat seruus)vidit. . instrumentor urn. l. notionem .sfide ver. fg. ita etiam dicendum est, quod impubes factus pubes pollit de eo testimonium di. eie, quod impubes uidit. Verum huic rationi iespondet Ia c. de Rau. vehi e refert Nicol de Neap.ὶ quia diuersa est ratio inter impuberem in seruum. Impubes. n. iudicio caret, & ideo non potuit Optime cognoscere,qitae fiebant: sed seeus est in sei-uo, cum is iudicio non careat. Secundo mouetur Accur. quia facultas probationu co'
angustari non debet t. quoniam . in fi. C. de haeret. se i si diceremus testimonium istud noti s divitii, coangustaretur rergo dicendum est admitti debere. rerum & nuic lationi potest responderi, quod tunc non debet probatiQnum materia coangustari, cum illet probationes idoneae sunt ita, ut testis uerum dicere possit: sed cum impubes non sit idonea probatio, ut hic. nec uetum dicere possit,ex quo i udi. cio caret infra qui b. non est permissac. testa.*.I.dicendum est rationem istam cessare. Secunda est opinio,quod immo impuberes non possint de eo testimonium perni berer quod iii tra pubertate uiderunt. Et hanc sequutus sui, Iaco. de Raue. ut hie Nicol. a Neapol. refert. Mouebatur ipse: quia ex reditu est in iure
impuberem nihil posse scirea. E. tu si. B.de luci fic. ignor.
163쪽
I. I. in sin. C.de ais. mon. cum igitur nihil sciant Impuberes
tunc temporis non poterunt postea de eo testimonium perhibere. Huic rationi patebit responsio ex his, quae infra dicent a Secundo pro hac opinione potest etiam adduci tex. hic noller in arg. Sed potest responderi ut supra Tettia& ultima est opinio dstinguens , quod aut pubes iste uult testimonium perhibere de eo quod uidit, dum erat m fans, uel proximus infantiae& no possit: quia haec aetas nihil scire pot-st d. l. i. in sin. C. de sals .mon. Et ita procedat opinio Iaeob.de Rau. Aut uult testimonium perhibere de eo quod uidit dum erat proximus pubertati, & tunc possit. Et isto casu procedat opinio A ccurs pro hac opinione adducitur in ar. text. in I. excipiuntur in princ. E. ad Sylla. Et hac tertiam opinionem sequuntur Barto. Bald Alb. Castrens. 3c Aret.in l. ad testium β i. T de test. Speculat. in tit. deteste. f. i. num. xxxvi. vers. sed nunquid foctus pubes Fely. in cap. cum nobis num .ix.extr.de piaescrip. Birto. in l. 3.3. lage Iu . Ita. E.de testib. Ioan .a Placet Fabian. Aret. Vigli. & alia hic.
QSi autem dicatur proximus pubertati habetur hie per Vi. gl. Cogita tamen si possit limitari, ut procedat quoties quis
Dellet simplici ter deponere de eo, quod tunc temporis uidit secus uero, si tunc adhiberetur testis in instrumento, uel in actu aliquo:qui in scriptis celebiatur : quia uidetur eadem
ratio, quae est in testamento.
GLos in vers. furiosus spropter sui breuitatem nullam
patitur diuisionem : solum mina limitat textum nostrum. Ex ea tamen habemus, quod suriosus, qui dilucida habet interualla, potest esse testis in testamenio. l. qui testa 23 mento .f. nec furiosus sLecd. ut i tamen an, dc quando posisit furiosus testis esse in testamento, & eius testimonium ad .nittatur, sciamus, Tres casuq considerandi sunt ex intentione A re t h i c. Prim v est. q uando consta t, ' uod & te in po-re,quo testamentum celebratur, & tempore, quo rabulae, periuntur.& sic testes examinantur, furiosus est. Et tunc intrepide dicas furiosum istum testem esse non posse ,& ei uatestimonium no admittiti ut hic probatur, & in hcc omnes
164쪽
Seeundus casus est, & hic etiam sicilis, quando tempore quidem conditi testamenti testis s urore uexabatur, tempore vero aperturae tabularum,& examinationis in sana me, te constitutus est. Et hoc quoque casu Angei. cum quo ce teri omnes transeunt, dicit eius testimonium non esse admittendum.& uerissimum est, quod probatur, quia testis testamentarius debet intelligere, quae fiunt in testamento I. cum antiquitas. C.eod. sed is non poterat hoc intelligere, cum tunc temporis furore uexaretur ii ix.f. item furiosi infra qui b. non est permissi. sac. testa. ergo hic testis In testamento esse non poterit. Tertius,& ultimus,& hic duobus casus est, quando tempore quidem conditi testamenti testis in sana erat constitutus mente, tem pore uero aperturae tabularia , & quo testes examinantur, furore uexatur, nunquid eius testimonium prosit adeo, ut ex eo probetur testamentum Ange. hic dicit testamentum per hunc testem non probari. Et mouetur ipse per id, quod Dor gi.& doct. in l. i. eod. ubi dicunt, quod si unus cx testibus tempore coditi testamenti babelatur liber, tempore uero aperturae tabularum , & examinationis facienda: detectus sit seruus, ille testis non poterit probare testamentum:& ita tradunt doct. communiter ibi, ut uidebimus infa eo. g. proxi. Et potissimum doctor si fundamentum est quia testis testamentarius non solum debet esse habilis tempore conditi testamenti. ut in il f nec furiosus. sed etiam tempore ape iturae tabularum, ut prcbatur in l. cu ab initio. cum l. seq. . quemadmodum testa. aperi. Ubi praetor cogit signatores tabularu sua signa cognoscere, uel negare se signasse,& sic debent iterti a iudice examinari: sed sic suriosus tempore apertulet tabularum inhabilis est. cum furore uexetur, et signa ccgnoscere nequeat. ergo eius testimo, tu inhabile est.& nultu. Huic rationi respondetur φ liret debeat tistes sua signa cognoscere, ta me si unias exi liis cognoscere non pots sit, non ex hoc inutile tedditur testamentur quia suffici z, qa maior pars signa cognouerit, ut est lex. expressus in i sed si maior. G. quem a d. test .apeii. Imo si nulius reperitur ex signatolibus ex hoc tamen non impeditat Thob. Nov. H apertura
165쪽
aper ura tabularum, sed poterit adhibitis viris probis aps
riri, ut in l. 2. C. quem adolesta aperi. Secundo pro opinione Ang hic adducitur ex in letione Tolent. hic: quia ea, quae apponuntur in testamento tribus . temporibus habilia esse debent, tempore conditi testamenti, mortis testatoris,& aditae haereditatis. f. in extraneis in .sta de haei ed quai.& di E sed testis iste. licet sit habilis tempore conditi testament est tamen inhabiliq tempore mortis testatoris,& adeundae haereditatis ergo. Huic rationi facile respondetur, negando omnia ea,quae in testamento ponuntur ita habilia esse debere : quia in hoe decipitur 'Tolent. Istud enim in haerede exigitur, ut tribus temporibus si habilis: v tibi, sed in t ste est falsum: ut est textus expressus in I ad testium . . i. E eo. Ru cquid tamen fit doct. omnes cum Are. videntur transire. Ego tamen cotralium semper verius esse existimavi, primo per lex in d. . nec surio. ius qui vult, quod si furiosus habeat intermissionem, quod eo tempore possit adhiberi, nec exprimit, quod debeat etiahabere in tormissionem in alio tempore, & tamen si esset Decessarium, qu0d alio aem pore quoque haberet inter iiii Isionem, expressiss t. Immo stringo urgentius illum textu, quod cum se ad tempus testamenti condendi restrinxerit, vitetur cςtera tempora exclusillear. l.cum praecor. ff.de iudi c. c. non ne . ex tr de praesum p. a Secundo. tmoueor pertex in * l. in Leo.3c in l. I. C. eo. ubi si testis habebatur habius tempore conditi testam eii, di postea deteg. tur inhabilis, testamentum tamen ex hoc non uitiatur: sic in proposito cum is fuerit habilis tem p . Ie conditi testam et t. licet postea superuenerit inhabilitas, 1ion debet tamen e 3 hoc uitiari testili. Stringitur hie text. urgentius. quia si hoc concedi ur eo casu, quo testis re uera erat inhabilis tempore conditi testamenti.& coi exilii-matione tantum habebatur habilis, quanto magis debet concedi in casu nostro,in quo te scis,& communi exiit imatione, & ueritate ipsi inspecta tunc temporis habilis erat. Nec dicas cum docto. quod licet testamentum valeat: tamen non potetit cognoscere seruus ille lua signa:& sic hoc, respecta
166쪽
respectu corruet testamentum: quia hae sunt merae doctorum diuinationes contra illum textum inductae, licet n. is detectus fit seruus, non tamen perhibetur cognoscere signa sua:quia hoc non facit per uiam attestat imis, sed perti iam sim p. icis recognitionis. Praeterea etiam si non cognosceret fgna, non tamen ex hoc corruet testamen tum ut iuna d: cam. . proxi. Tertio & ultimo moveor per textum expressum in l. ad testium .f. .sseo. Conditiqnem testium singuit ipse Vi p., tunc inspicere debemus, cum signarent, non mortis tempore, si igitur tales erant cum signarent, ut adhiberi possent, nihil nocet, siquid postea eis contieerit, sed is, cum signaretur testamentum talis erat, ut adhibes posset, ut fatemur, eigo licet postea coni ger i ei furor. nihil debet nocere. Et
Concludend um est ergo , quod si furiosus intermisso 'nem furoris habuerit tempore, quo testis adhibitus in te stamento est, licet postea furor ei contingerit, ita ut tempote apertusae tabulatum fui ore uexetur, nihil noceat. Sed occurrit difficultas. t Quid si nou constet, utrum iste sue rit compos ment S temPore,quo adhiberetur nunquid Pi ς sumatur compos mentis, ata potius praesumatur,quod De
iit furiosus t Et breuius concludendum est praesumi sui sise ad hi citum testem tempore lavae mentis. Et ita ut Atur tenere Castrensin l. qui testamento . . nec talosus, S Αret in .in l. i. in fine. n. eodem. licet loquamur quan do iste furiosus testamentum conderet. Et hoc ego uc ' rum puta, Ratio est. quia in dubio ea semper debet fieri interpretatis, ut actus potitis ualeat, quam pereat l. Quoties in stipulationibus .ss de uel bo. ob l. quoties T. de te b. dub. AIciat. lix 3. risu piae sumpl. 3 . scd hic sumus in dubio, ergo debet sieti ea praesuinptio, ut potius testamentum subicineatur,& sic quod testis fuerit sanae metuas: quam poreat,& sic quod Rei it furiosus. Et facit ad hoc. I. diuus circa med. st.
167쪽
SUMMA RERUM CAPITA.r Testium tes amentariorum conditio res amenti conditi tempore tripicitur. a Teriis in sitis si tempore conditi testam nil omnium consensus habilis fabebatur. valet elim tectimonium . 3 Lex odiosa, exorbitans, pinalis, o correctoria ex Icripta istea ratione interpretari, O' exleudi p otect. - Ωui impugnat te mentum, debet probare te nye fuisse inhabilem tempore conditi testamenti non qui in eo inititur. θ n. s.c Intesiecim huius. in istis verbis omnium consensu. γ Declaratio ad i. quod maior.F. ad municip. X Communis error an quando itu faciatis .s Notarius semel priuatus osscio propter falsitatem non potes
3 o Intesiectus huius textus circa testimonium serui. o tibi probantur osso doctorum intellectus is nouus traditur. ra Testum conditio in icitur cum testes examinantur, hoc Bibi quatuor modis limitatur . I a Nunquid nunctipatruum testamentum in trumento publico
probari possis, o quando. 33 Si resis testamenta ijs αnte tes amenti apertinam decessit , nora obriat testamento . ΕD Cum aliquis in duas partes diuiditur. in prima ponitur dictum , in secunda eius
ratio: secunda ibi cum eo tempore: Seruus, qui omnium consensu testamenti conditi tempore liber existimabatur, testes in testamento esse potest.licet postea seruus deter gatur. Hoc dicit sub compendio. g. ille. No. Iest imprimis, quod testium testamontariorum conditio inspicitur tem-POle, quo signatur testamentum,de sic tempore conditi tectamenti, ut hic probatur: ex quo enim 1eruus iste Omnium consensu eo tempore liber existimabatur, cuius testimonium admissum est,idem etiam probatur in l. . C. Od. in t ad testium. l. T. eodem. Et hinc dicebam tibiaeontra
δε ςM uira I. ί si ea memorὶ quod si aliquis ex testibas
168쪽
tempore eonditi testamenti sanae metis suerit, lIcet deinde
furiosus euaseri t. nihil tamen nocet testamento, cum tetites tales esse debeant tempore conditi testamenti: ut adhiberi possint, siquid uero postea contin erit, nihil nocet d. l. ad testium. f. i. Not. est secundo,quod si unus ex testibus tepore conditi testamenti omnium consensu liber existimabatur,& postea detegatur servus,nihil hoc te mento nocet: ut hic expresse diciti r:& l. I. C. eo. Ampliatur hoc primo, ut non sol tim procedat, si uni ex. testib. hoc accidat, ut textus no stet innuit: sed etiam si plar ibus, ii et Omnibus acciderit, ut probatur in d. l. I. C.eO. dcibi doct. notant. cum numero utatur plurali textus ille.
Secundo & ul. imo Ampliatur, ut non solum procedat in quali late sci uitutis, sed etiam in qua uis alia qualitate. Et ideo si mulier tempore condita testamenti omnita consensu uir iudicabatur, poterat esse testis in testamento quemadmodum seruus. Ite si impubes testis adhibitus fuerit in testamento: quia tuc temporis pubes existimabatur, hoc testamento non nocet,it,& sic de singulis similibus. ita dictat Iacob. ab Aie. Cun. Bar. Bald Alb. Saly. Castrens . Corn. Alexisti iminat.& alii in l. l. C. eo. Et fuit opin .gl. in l. cum lege iagi. magna. in fi .sse. quam ibi tequuntur doct.& Ba d. ini MC de tent. Tole it. Vigl.3c alii recentiores lυ c. Mouentur solum: quia ceria iuris reg.estiit ubi eade est
ratio, ibi quoq; eadem debeat cise iuris dispositio .l.a titio. f.de uel b.obl. l. illud. T ad. l.aquil. sed illa eadem ratio, qua hic in seruo consid crat i operator, est etia in aliis prohibitis testi monium in t scam entis ferre: ergo eadem quoque dobet elle tutis dispositio: Ang. tarticia, de post emum Fulg.ind. l. I. contiari uni iunci ea potisIimum ratione . quia ius singulare, quod coni: a iuris rigulas introductum est,extedi:&ad consequetias trahi non debet: led potius restringi: dc in expresso casu intelligi. l. ius singulare. l. V vero.T. de l. cu si. sed deciso textus nostri est iuris singularis:&introducta corra iuris comunis regulas, ut hic probatur ibi ex sua liberalitate& c. ergolcu loquatui in seruo no debet extendi ad muliereS impubetes , dc infames , dc alios ita dicebant 1M.
169쪽
Uerum ego non puto a comuni:& recepta opio mone re
3 cedendum: quia sui etiam alij animaduertunt quoties t in lege scripta est ratio: quamuis lex illa odiosa, exorbitans, Sccorteistoria, sit tamen ex scripta ratione extensionem recipit Bal Ias. & alij in auth. quas actiones,C. de sacros .eccl. quia tunc non dicitur fieri extensio, sed potius lex ipsa loqui .l his solis ubi Bald.)C. de reuo. donat sed scripta est inhoe. . ratio huius decisionis:& liberali ratis ergo est decisio de liberalitas ista in omnibus casibus, locu . habebit. in quibus ratio ipse locum habet:& ita est transeundum. Hoc autem ita ampliatum nota dum limitatur. Primo ut non procedat, quoties testator scit bis hunc esse seruum, licet enim omnes alij hunc liberum existimauerint tamen trstamentum eius non subsistit. Fab. hi , Alex. nu. x & Iasicol 1. in l. r. C. eo. Et potest esse ratio: quia in ultimis uolutatibus semper per oculis habere debemus mentem testatoris. l. I. C.de sacros eccl. 3. C. de lib. praei. cum similib. Ged testator, ex quo
scit hiive esse scruum, & eum in suo testamento testem adhibet, ceti setur nolui me ualide testari, sed potius uoluisse haeredi applandere. ergo dicendum est testamentum hoc casu non subsistere: Secundo limitatur praedictiim notandum ut procedat respectu testis, non testa totis. Et hinc est, quod licet quis com lini existimatione paterfamilias habeatur, si tamen uere filiusfami l. sit testari non poterit Alex.& Ia.
4 Not. lest Teirio quod quia uult testamentum aliquod reprobare, non sufficit. si simpliciter probet testem esse serua vel impuberem, vel 'minam: sed opus est, ut probet, quod
tempore conditi testamenti ita habebatur, id iudicabatur. Et ideo quoties fit articulus , uel exceptio contra testes testamentarios:debet concludi, quod talis testis seruns sit, de ita tempore testamenti, sit habitus ,& iudicatus . alias si simpliciter diceretur , quod esset seruus non esset sufficies
exceptio. Et ita dicebat Bart. in t r. C.eo. in l. ad testium.*.'. meo.& alio i. Et nouissime sequitur hic Tolent. Mouetur ex duobus. Primo exu. r. C. eo. Na uides, quod ut obtineat
ille, qui excipit tessem esse seruum, non sufficit hoc simpliciter
170쪽
lliciter dieere, sed est etiam opus, ut excipiat ita habitu, Miudicatum fuisse. Verum huius textui facile respondetur, quod non dicitur in eo quod ita opus sit excipere. Immo potius illud obi jcitur per uiam teplicationis. Agebat n. hae
res ex testamento,conuenti', uero dicebat testam etaim nul
lum: quia in eo testes adhibiti serui erant, replicabatur, licent essent serui tamen hoc in Lac causa tractati non debet . cum liberi tempore testamenti existimarentur. Et ita uidi s textum illum non bsta Ie ν. Secundo& ultimo pro hac opinione adducitur, quia probatio necessario concludet e debet l. neo; natales. C. de probati. non hoc. C. unde legit. sed si quis probauerit testem esse seruuna, haec probatio necessario non concludit cu licet seruus sit. in quandoq; eius testimoniti non reprobat ut
ut hic et go qui simpIiciter probat testem in testam et o adhibitum luisse seruum. non probat, ouod ei incumbit. Felopus est, ut probet ita fu se habitum, & ii dicatum. Et ita dicebat hic Tolent. Verum no uidetur mihi uidisse Aretinum hic qui occurit huic obiectoni dieens, quod prob itio debet e sic necessaria secun is regulas communes & si probetur, quod risulare est, necessaria dicitur probatio, ut peteum. Sed hic fuit probatu , quod est regulare:seruus enim regula liter testis in testamento no adhibetur supra, 3. pio Ti. ergo probatio ista necessaria estequia lassicit, quod regulam inducamus.s Ettid o altera est opinio, quod immo susciat probata
testem esse seruum , nec requiratur probari, quoa ita Hieliabitus,& iudicatus. Et hanc opin. tenuerunt Francis. Rampo. Bald. Castrensia ly. Corn. Alex .Pimmat. & alij ini. i. C. eo. Imol. Castrens. Aret.& alij int ad testium in primsLeo. Are. hic. Et haec est comu n is & Ucepta opinio ut om nes testamur: quae haec ratione optime probatur .Qui reguis lam pei se habet intentionem suam fundatam habere dieitur : dc qui exceptione nititur illa probare debet. l.quoties l. in exceptionibus.E. de probat. docti in l. I. T de reg. ivr.cla
similibus, sed is, qui probat seruum fuisse testem regulam pro se habet, cum regulariter seruus testis in testameto effet