장음표시 사용
171쪽
non debeat. . testes supra eod. ergo intentionem suam suu datam habere dicitur . Et qui exceptione nititur illam probare debet. Et ii tu dixeris cum Tolent. hic. quod regula iuris non ita sim plici ter intelligitur, ut seruus in testamento testis esse non possit, sed cum qualitate, quod si ita hab: tus& Iudicatus, ut hic. Respondeo, quod lex, ut seruus a testimonio repeli. tur,non req uirit ipsum pro seruo haberi, de iudicali:sed tantuas quod sit seruus, nisi tamen probatur, quod ius fue iit habitus pro libero. Pone enim quod sit quidam seruus, qui nec pro seruo, nec pro libero habeatur cum forte illius loci homines ipsum non nouerint utique si istestis in testamento adhibeatur :& probatam fuerit cum esse seruum, licet non sit probatum, quod sit habitus, de iudica- ,
tus seruus tame te strinonium eius reprobabitur. l.qui testamento.f. nec seruus .fi. eo. Et sic apparet quod lex non requirit probari seruum ita habitum communiter:& iudicatum
suist et, ut eius testunoni ii reprobetur. Et ideo qui uoluetit dicere ipsum communiter et se liberum iudicatu, hoc probare debebit cum sit fundamentum intentionis suae ar. l. si Pactum. ff. de probat. Et ita est traqseundum. Not.est quarto, quod error communis habetur pro eritate, ut hic probatur:&ini. I. C. eo. int.barbarius. E. deo
sic. praeto. quod quomodo procedat dicetur in gi. Not. est quinco,quod opinio praeualet ueritate:quod quomodo procedat in gl. declarabitur. Not.est sexto, q uod ad hoc. ut seruus possit esse testis intestamento,opus est, ut omnium consensu liber si habitus . ut hic exprelle Iustin.ait. Et Adr. in l. I. C.eod. Sed ut hoc taperfecte intelligatur duplex est necessaria inspectio. Prima
quomodo tutelligatur illa uerba omnium consensu. Altera uero nunquid sussiciat maior pars. Circalprimam ex intentione omnium, dicendum est non
debere intelligi, quod omnes homines ipsum liberum exisi mens e quia hoc esset impossibile: sed omnes eos cogno-
sient . ut doct. uno ore hic, & ini. I. C. eo. tradunt.3. facit text. in l. inter omnes i uncta gl. T. qui satis cogant. & in I. .s iuncta etiam glo. C. sine lenia uel reliq. l. cum quidam
172쪽
I. iune. gl. ff.de acquir. haere. quoties. n. v 'ersale si narc fertum ad uel bum praeientis, uel prae teriti tempori S, tuc signum illud restringitur ad eos, qui uel inter fueriit acti uiuet cognouerunt, uel rractarunt, prout subiccta materia exigit Bar. in l. 1 f. nunciatio iaci.xxi. T.de n5. ope. nunc. sea in hoc textu hoc uniuersale signum omnium consensu ire se itur ad uerbum praeteriti teporis, nempe ad uerbum DCrit: ergo debet restringi ad eos , qui cognouerunt testem istumi: Sc eius notitiam habuerunt. Et haec notabis ad saluanda dicta testium. Pone. n. quod testis aliquis dixerit Titium occidiste Sempronium, & hoc omnes sciunt utiq; dictum istud ita uniuei sale debet intelligi de omnibus Titiucognoscentibus, ut per Bald. ind. l. I nu. ix.& per Riminat. nu. s. C.eo firca alteram uero inspectionem,uunquid, maior pars funiciat,dirae sunt doctorum opiniones. Prima est quod maior. pars sufficiat. Et hanc tenuerunt Specul. in tit. de teste 3. I. nu. xxxix. vers. quid si tantum. Ray. Alb. Corn. UT' Ι iu la C eo Ang Are. in l. ad testium .3. L. ii eod. Fab. hic mihi col. viii. Et haec uidetur esse communis. I reincepta opinio: quae probatur. Primo secundum doct. aro. tecin l. quod maior. ff. ad municip. φOAod. n. maior pars uult perinde est, atque si omnes uo . luissena ut ibi. Huic tamen textui respondent contrarium Iemientes diuod l. quod maior cum similibus. loquitur in iis,qtiae geruntur per uniuersitatem e nam ad eorum comis modum, uel praeiudicium sussicit, quod maior pars consentiati sed secus est in casu nostro. Immo addιs tu retorquendo illum textum e nam textus dicit, quod id quod statuit maior pars, uoti dicu tur omnes sta tuere, sed perinde esse atq; si omnes statuissent, ut ibi sed hic pratari se requiritur, quod omnes consentiat, quod sit liberi ergo non sufficit, quod consentiat maior pars & praesertim cum simus in exorbitantibus. & iis, quae contra communes regulas introducta sunt a r. l. ius singulare. q. de liciecundo igitur mouenturar. l. 3 in prin .ss. ad maced. Iunct. l. 2. C. O.tltu .ad maced. nam in d .l. r. .dicitur, qu cd si filius
famil. publice habeatur pater famil. potest ei tuto mutati
173쪽
δc ramen in D. 3. sufficit, quod a plerisque, maiori parte paterfami l. iudicetur. Uerum huic textui potest dupliciter res poderi. primo quod sumus in diuersis terminis: quia text. noster vult: ut iste omnium consensu habeatur libet, ibi uero sufficit si publice paterfamil habeatur. Secundo posIumus res siondere: quod non miru, si hoc ita sit: quido dici sa est Macedonia ni lenatu sco sulfi materia, ideo de beetestringi: sed hie ampliaretur, non restringeretur. Terao igitur mouetur & ultimo, quia fama dicitur esso communis opinio Barto in i .de minore.q. 2. E. de quaest.&tamen prctatur per maiorem partem ut per Bald. ind.l. de minore. q. 2. C teri S. huic rationi facile respondetur quod procederet, quando Iextus diceret, hunc communi consensu debere Iiberum iudicari, sed hoc tio dicit, sed utitur uniuersali signo omnium consensu. Et ideo ultera est opinio. quod immo non suffiei aliquod testis iste a maiori parte cognoscentium eum existimetur liber, sed opus sit: ut omnes eum liberum essa putent:& hane opinione sequuntur Imo in t ad testium. g. itf.eo. Aret. hic in fin. Rimina id. in i .i. C. eo. Et haec optime probatur hico in I. I. C. eo. iunc .l. Iulianus, T. de legat. 3 .& l. si is qui ducenta fi .de reb. dub. Ego tamen in hac q.duos co siderarem casus. Primus est, 'quando probatur, quod testator lciebat hunc a nonnullis haberi pro seruo, ab alijs uero communiter haberi prolibero. Et hoc primo casu ego ueriorem puto esse opinionεImo. Aret. Rimina t. quod testamentum non subsistat. Ratio est quia ijs, qui in rebus suis negligentes sunt, Sccum possunt periculum euitare,no eui tarunt: Iura no sub ueniunt, seu auxilium suu impartiri non solent. f. pen. in infra qui b.alien .licet, uel lac, cum similibus. Sed testator hie fuit negligens, cum po sset alium testem adhibere, & hunc uoluit adhibere. que nesciabat utrum liber esset, cum esset dubitatio de hoc inter homines: ergo ei iura auxilium suuim partiri non debent. Nec dicant doct.quod ex quo sequi tus est communem emorem excusatione dignus est iuxt. locum quid dicitur. st de acquire. hqred. l.maritus .ffide adult- quia Iespondeo communem errorem excusare in his, quar
174쪽
eommunem exigunt opinionem. at non ita est hic, ubi omnium consensus exigitur. Secundus& ultimus est ea sus. quando iste existimabatur quidem ab aliquo vel aliquibus eum cognoscentibus seruus , sed ianaen hoc testatori non constabat: quia publice pro libero. habebatur : & tunc e opulo veriorem esse icceptam opinionem:alias n. facile ted . deretur elusoria haec constitutio, ut per Vi l. hic.
GLos in ver. libertatet in tres partes diuiditur, in prima declarat textum, in secunda ex ea d claratione infert, in tertia contra illationem argute, sic eunda ibi & se,
In ea .gl. ibi. sputatilia. Accur hic loco dictionis liberalitate in suo codice libertate habebat,& sic ait libertate.s putativa, quasi dicat propter libertatem serui putatiuam diui isti princeps subvenerunt testamento. Verum haec litera nullo modo state potest ex duωbus. Primo quia non conuenitali j vel bis, nempe ista dictioni sua et non n. potetici ille sensus hoc modo seruata latini uermonis ratione. Se cundo& ultimo quia si ita legettemus, frustratoria fuisse te illa verba cu eo temporeὶ iam n .expresserat rationem Imperator: quia moti fuerint diui illi principes. Et idente Oendum est , t passim codices habent ex sua liberalitate, quasi dicat, licet inspecta iuris regula testamentum Don subsistat, tamen diui illi principes ex sua liberalitate testamen
to Cubuenerunt. Et iste est verus sensus, ut etiam recentiores hie non negant.
In ead. gl.& sic&e. eum hi egi.explicelian praeualeat e munis error,& opinio veritati. dc ho Broccardica sit -- teria:quae explicatur a doct. hic in l. i. C eo. in l. Barbarius.' ff. de ossi . praetor.a Salv.in l. Zenodorus. C. ad Maced . late per Albe. in l. 2. C. de lent.& interio. om. iud.& per canonistas in c. ad probandum de re iudie Sc cum materia illa uaria habeat capita. Nos omnium dicta complectentes . Cor tiescunq; qila ritu clan opinio communis praeualeat, ueritati, uel communis error faciat ius, duos principales eo siderandos esse ratas dicimus ,& primus est, quoties actus, de quo quaeritur,oc circa quem error uerlatur,non potaru
175쪽
aberrantibus ualidus reddi & tunc dicas ueritate opinioni praeualete, ita uult Bal. in l. nihil. C. de uindict lib. Exe-plii in iacitarius aliquis fuit accusatus crimine falsi, & condemnatus, & sic aut holitatem quoque Tabellionis antido is communiter pro notario habebatur: & plura condidit iii strumenta, dubriatur, an ista instrumenta ua Ieant λ&. v ique dicendum est non ualete. Roeli,quia tu communis eiror Dis constituit:& ueritati praefertur, cumeriantes habcbant ficultate ualidandi actum, de quo quaeritur ut in l. Baibarius ibi cum populus Romanus etiam seruo f. de om. praetor .s d errantes in proposito non poterant validam ieidere,&habilem personam notari j semel di falsi condenati,icum notarius semel priuatus officio propter falsit a tam non possit amplius notarius creari a g. l. 2.& eorum,quae ibi HO. Bal. C.de lib.& eorum liber lac in d.
I. Baibariti S Iril. I9. ergo ueritas hoc casu opinioni praeseti
Secundus est casus, quando errantes habent facultatem . Nati dandi actu S, circa quem fuit erratu. Et hic rursus tres casus sunt considerandi .Primus est, quando publice expediebat communem istum errorem seruari:&hcc primo casu concludedum est communem errorem ueritati praeserriita uolunt hic Are & alii doct. Idem tradunt Bar.& Iasini. Barbarius. U.de ossi praetor. Saly. in l. Zenodorus. C. ad Maced Corn. Sc alii ita l. I. C.e.& ita potest intelligi textus hic noster: publice enim expedit lupi ema hominum elogia exitum habere. l. uel negate. U. quem ad . test. aper. Secundus est casus quando ex communi errore aliquid concia publieam uictitatem induceretur, 3c tunc concludunt communem emolem ius non constituere: sed potius Melitatem comum opinioni praeserm: ita tradit hic Aret.
Idem etiam seqiritur Iacob. But. Bar. Ias&alij ind l baibarius, Saly. in d. l. Zenodorus: Corn.m d. l. I. pleat. in l. quod non ratione fi de legi .Terti us& ultimus est casus, quando ex errore isto nihil secundum. uel contra publicam utilitatem inducitur. sed sumus in du bio:& semper benignior debet accipi in rere pretatio arsed .l. barbarius ibi: hoc enim
176쪽
humanius est .ss. de ossi c. praetor. Hinc est postea , quod si quis fili rami. pecuniam mutuo dederit, qui paterfamilias publice habebatur, non dicetur est e locus sena uscos ulto Macedonianus me is, cui mutuam pecuniam dedit, indebite damnum patiatur secutus communem errorem. l. 2. C. . ad enatust. Maced. Hinc et est, quod si quis re uera liber, vel non excommunicatus sit,& tamen communi existimatione seruus, uel ex communicatus censeatur, sententiam
tulerit ualci sinia illa Bal. in l. si arbiter. C. de senten & re fert hic Tolent.& ratio est: quia in dubio ea semper debet fieri interpreta tio , ut actus potius valeat, quam sereat. l. quoties.ss. de reb. dub l. quoties in stipulation b T. de uerb obl. Quare cum veritate inspecta sentent: a substineatur, 'potius veritas hoc casu debet in spici, quam communis error. Et ita puto concludendum in communi errore. Si quis tamen uelit late hanc materiam uidere, uideat Albedint.1. C. de senten.&Interloq. omn. iud. ubi late circa hae materiam insistit. Circa errorem vero priuatum, di non comis munem dicas, quod regulariter potius veritas inspicitur: quam opinio & ita loqui tur .f. si quis rem infra legat. non in sisto ulterius circa hoc. GLos in ver. signaturin diuiditur, iit hic per Tolen. In ea. gl. ibi. Quidam: Pro eius expeditione oppono contra textum . nam textus uult,quod si seruus testamenti conditi tempore liber existimabatur, licet postea semus delegatur. tamen testamentum subsistit. Contra seruus testis examinari non potest. l. quoniam liberi. C. de testib. sed iste ante
qua exami ualetur, detectus est seruus . ergo examinari nopotest .gi. respondet ut per eam,& declarat Toleur. Verum
ivt omnia dilucide:& facillime in aethgantur duplex est ne cellaria inspectio. Piima est, quomodo textus hic noster instilligi debeat. A ltei a nunquid per instrumentum possit testamentum probari, his absolutis absoluta etiam erit praesens lectio. Io Circa primam inspectionem Aceuis hic Vt uidistis)intelligit textu istum, ut testamen tu, in quo is fuit adhibitiistinis, qui olimia consensu liber existimabatur. si is de ei i
177쪽
tur seruus, sub si stit & ualidum sit sed tamen per seruum illum probari non possit , qui a s ritus in iudicio deponere non poteti l .qm liberi. C de testib. Et si tu dixeris , si hoc ita euet. lex ista fuisset inanis,& si ustra sua liberalitate diuus Adii vitis subuenisset testamento : cum careat probatione, effectu Respondetur ex intentione Accurs in l. i. C.
eo.quod immo benefic uni istud diui Adriani non fuit fusis a rorium, nam si testamentum istud, in quo is seruus testis suit adhibitus, in publicum instrumentum redactum fuerit, utique effectum sortietur testamentum , quasi hoc instrumento probatum sit .& amplius testium examina tio non sit necessaria iux l. fi. C.de edi .di v. Adri. tol. l. in donationibus. C, de donat.Item potest etiam prodes Ie, quod si aduersarij lateantur esse conditum testament uni, De ttamen solennitatem, utique testamentum istud subsistit.& effectum habet. Et ita Aecur. textum istum intelligit. 5 thunc intellectum sequii titur etiam glo. Iacob. Butr. Rayn. Bar. Fulgo c& Rom. in ii C. eod. Verum hic mihi intellectus non placet,& eum reprobat Are in l. ad testici in princi. col. 1. st eo, Iasin d. l. i ,3c ibi alij. C. eod. & doc. hic quia diuinatiuus est,&nimium restringit textum istu, ex quo generaliter uult testo subueniri, nςc se restringit eo casu, quo factum de hoc est publicum instrumentum, uel parcis consessio emanauit, quare absurdum ur ita illum intelligere,& resti ingerc ar. l. I.f.generaliter. q. de legat. prae ita n d. l.
de pretio. ff. de pub.l 3. F de praeuaricator. Accedit: quia ut hie Ugl alti non ecax olim haec Drma conficiendorum tr-stam eo torum per publicum instrumentum, seu scriptura: qua hodie utimur, sed iudex postea aperiendo publicabat
testamentum, ut per eum. ac etiam quia ncn est uerisimi
le,quod parς fateatur conditum testamentum , ut Ias . ait in d l. i. Et io quidam alij secundo loco intelligebant istum textum mi loquatur quando seruus ille & ipe cond ii testamenti,&ipe examinationis siue aperturae tabularum liber existi inabatur,postea uero detectus est seruus, tunc dic ut isti testo succurrendum esse, ut ualeat, & ita procedi reat.
178쪽
sVt ipse resert)Verum & hic bonum non est,& eu expresse
reprobat Fab. hic: quia est contra mentem suius contex tus, cum uelit seruum testam eii conditi tempore liberum ex illimata. u enim aliud exigeretur tempus, utique hoc ex' pressi Tet, immo cum solum includat tempus conditi testanienti videtur caetera tempora excludelear. l. cuna pretor.
V. de iudie. Et ideo Tertius est intellectus Fab hic o uod te ita mentum illud valeat, & speciale sit fauore testamenti, ut is seru us possit exam inari.& hoc est, quod sibi uoluit textus secundum Fab. dum ait diuus Adrianus,&abj principes.sua tiberalitate rescripserunt succurrendum esse. ou i dicat, licet seruus in iudicio examinari non possit d. J. qm liberi: tamen isti princeps ex sua liberalitate hoc fauore testamenti permiserunt a r. l. vel negare. T. quem a d. tectam. aperi.& ita hunc textum ipse intelligi, cu quo transit etiam Ang. in d. l. I. C. eo. Verum & hic mihi intellectus non placet. Piimo quia non potest dici esse speciale in testamento, ut qui fuit habilis tempore adhibiti testimonij, censeatur etiam habilis tempore examinationis: quia hoe in alijs q uoque causis est, ut probatur in c. I .an remo. deb. test.qui par, desier.in v Lbus laudo. Secundo & ultimo: quia non est verum , quod specialitas huius textus inducatur respeetii examinationis testiu, cum de hoc ne uerbum quidem unum in textu fiat: sed liberali tas illa, & specialitas est respectu 'adhibitionis seruit
ex quo enim in testamento seruus testis esse non pol, uidetur, quod is testanaen tum reddat nullum, contrarium ex
sua liberali late diui illi principes rescripserunt,ex quo iste 'omnium consensu tunc temporis liber habebatur r& illo 1espectu est specialitas, & singularitas in textu. Quartus igitur est intellectus,qudd ex eo testamentum ualeat, de testis, qui seruus apparuit, examinari possit, quia fuit adhibitus ad solennitatem testamenti:& quoties testis adactus sole nitatem admittitur, si hostea inhabilis essiciatur nihilcbstat, quin examinari possit. l. ad testiuna.* I. T.de test. d. c. I. an rem O. deb. test . qui par. secus uelo ad selennitate in actus non esset adhibitus: quia omni tempore deberet esse idoneus.
179쪽
Honeus. Et ira dicunt Iacob.ab Aren. Dy. Har. & Aret. iv l. ad testium 3. conditionem T. eod. Bald. Se Castiens in l. i. C.eodem,Sc hic uidetur,esi e magis communis intellectus, quem sequitur Alex. in d .l. i. col . Ceterum hic quoque intellectus reprobatur ab Imol.& Commen C in d. l ad testiug. r.ex duobus. Primo quia non est verum, quod tufficiat testes adhibitos ad solennitatem actus esse habiles tempore adhibitionis. quia immo requiritur, ut etiam sint habules tempore depositionis,& examinationis, ut patet ea generalitate l .quoniam liberi C. de testib.& l. 3. duae st. de car-bo. edict. Nec obstat tex. in d .l. ad testium. f. I. quia non facit metitionem temporis examinandorum testium, sed tolum conditi testamenti, & mortis. Et sic videtur praesup ponere, quod alio tempore debeat inspici conditio testium dc ita dicebat Imol. Verum haec responsio non est bona, cuexpresse dicat ibi Iuriscons. qudd si quid testamenti post
factum testamentum acciderit, nihil testamento nocet. Et sic loquitur etiam respectu examinationis,& depositio Dis. Non obstat etiam textus in d. c. i. quia ille textus loquitur respectu illius status mutationis: per quam cinsetur diminuta fides , testium , secus νero si non censeretur diminuta fides, ut in casu nostro, quia textus ille non haberet locum ut dicit Bald. in . . cap. I. Speculat. in titu de Instr.edit .f. in f rumentum uer . quid si testis. Ioan . Andr. in cap.decer mus de senten. excom. lib. 6. Anq. in l. si quis ex algetriariis. ff.de eden. Adde secundam Ia L. quod ratio. d. capit.i .uo D magis concludet in eo casu,quo adhibetur ad' solen: tatem actus quam in eo, in quo ad solennitatem actus non adhiberetur. Secundo & ultimo, quia si verus esset intellectus iste, sieque ietur quod si unus ex testibus ad .hibitis in testamento inter liberos, ad pias causas, uel militari detegeretur seruus, vel alio modo inhabilis, red
Iet testamcntum nullum , cum in eo non requirantur tum
stes ad solemnitatem , sed ad piobationem , ut per docto. in i hac consultissima M. ex imp fcto. C.eod. 1ed conseq ueris est absurdum cum magis f. uolabile sit te stamqnt uni illud, dc in eo omnes lexum solennitates sint i cinis
180쪽
se. l. fin. C. Amil. ercisc. ii sta de milit. disti in prin. ergo ab sui dum est etiam antecedens: & sie intellectus iste admitti non debet, Quintus igitur est in tellectus Aeton. quod telia mentum uaciat, & probari possit: & ex eo testis is audiatur in iudicio quia mutatio e status non contigit delicto ipsius serui: tunc enim testis, qui tempo e celebrati actus habilis erat, & postea inhabilis est e flectus, in iudicio audiri non debet. cum mutatio ista habilitas in habilitatem I uae culpa suoque delicto contigit ,&Ita procedat. d. l. quo mam liberi Sc d. g. duc, si uero sua culpa, suoq; deli
hoc non contuagat, ut in casu vostro nulla. ia. uersatur culpa uel deliis tam serui Ptuc in iudicio audiri potest,& ita praecedit rex. noster,& l. I. C. eo.&cum hoc in te lectu transeueCy.& Bar. in da. Barto. in d. f. duae. Ceterum eum expresse omnes alii reprobant Aig. Fulg. Rom. Cor. Ale. & Ias. in d. l. i. Im O, scalii in d. l. ad testium. f. i. Mouentur ex duobus primo ex generalitate d. l. quoniam liberi, de d.3.duae. Secudo & ultimo quia licet suo delicto mutet statum testis, hoe tamen non deberet testatiari nocere, cum alteri per alte iuiniqua conditio non itifera tui .l. aheri per alterum. E. deIeg. iur,
,extus ergo est intellectus, quod speciale sit in testameto in scripti, conditori t testis, qui detectus est seruus, possit iii iudicio examiuari. Ratio specialitatis est: quia testes. cui in D limento in scriptis adhibentur, t. ihil debet in iudicio deponere de Leto alieno, sic de testamento, sed de facto proprio. quia signum suum , & subscliptione debentc agnoscere .l ab initi O. T. quemadm. testa .aperi. sed seruus potest de facto proprio in iii dicio examinari. l. intei rogisti. C. de 'i ae a. l. scrutis. C.de testib. ergo non miatur, si seruus iste audiri debet: sed secus cst in testamento nuncupatiuo: quia debet etiam de facto alieno interrogat i testis ex quo auribus testium continetur testamentum illud. l. haeredes palam tu priri. T. de testa. Et quod textus iste loquatur in testamento in scriptis, probatur ex uerbo signatur: non enim Icgular: t: I sigua requiruntur in testamento nunca pati uo.
Et ita hunc textam intelligi Intol.in d. l. ad telliv.f. i. Sed Ihob Non. I uidetur