장음표시 사용
351쪽
Altera vero species naturalis obligationis est, quae non ex solo naturae instinctu proficiscitur: sed iuris quoq; ne
xum,& vinc ulum habet: ut d. l. cu amplius. f. is natura de-τ bet,& haec proprie dicitur naturalis obligario, t quae prout uarii sunt iuristentiu constitntiones, ex varijs quoq; fontibus, ac principijs oritur. modo n. nascitur ex illa iuri e- tium constitutione: ut maioribus, ac magistratibus pareamus, ut est in sententia, ex qua hoc habito respectu naturalis oritur obligatio. ut eleganter tradit Bar. in l. Iulia. n. 1 .ffide condi. indebi. Modo ex illa alia constitutione , ut nemo locupletatur cum aliena iactura, ut est in indebito soluto l. nam hoc iratura .ss.de condi. inde b. & ut concludam lex quacunque naturali aequi tale, naturalis oritur obligatio, ut post Bar. dees arant omnes in I. I. nu .io.& in d l. Iulia . nu. 27. E. de condit. indebit. ut plurimum tamen haec obligatio oritur ex consen Q. Nihil n. tam congruum naturali aequitati,& humanae fidei est, qua ut ea seruentur, quae semel placuerunt. l. I. in priis. E. de pact. l. I. in princi p. ff.de constit. pecu.& hinc est,quod in omni pacto, Romni contractu, siue illi iuri uentium sint iue inris ciuilis: natura- is inest obligatio: cum nullus sit contractus, qui in se consensum nou habeat. l.i. f. adeo. E. depact. Quod ii .ex pacto . oriatur probatur in l. i. in ijs f. Imperator. 1f. de solutio. Poriatur ex contractu iuris ciuilis probatur in l. i. f. si quisita E.de uerb.ob.& haec naturalis obligatio licet actionem non producat .arg. l. iurisgentium.*.igmi r nuda. E. de pactis. producit tamen plures effectus , de quibus dicemus uua cum Docto. in feod. in prin. ingi. in uerbo necessitate. Hodie enim indicis tantum loco fungi uolo, uos ad loca
ubi materiae pertractantur remittens.
et Citillis tantum obligatio est iuris ciuilis uinculum. d. I.
si fideiussor. ff.de condi. indebi. Quoties n. iure tantum ci vili inspecto aliquid debetur. tunc dicitur esse ciuilis tantum obligatio.adducunt Doct. exemplum in contractu literarum ante biennium . Nam si quis spe futurae numerationis sci ipserit se pecuniam accepisse.qua re uera n5 acceperit, obligatus dicitur: & hinc est quod contra eum competit
352쪽
petit actio: uerum quia re uera numeratio non intercessita an uicitur iste naturaliter obligatus: sed ciuiliter latum. Non enim naturali aequitate conuenit, ut is cogatur reddo pecuniam qui nunquam eam aeceperit: & izo datur ei exceptio non numeratae pecuniae ad excludendum actoris antentionem, ut infra deliter.obli.& C. de non num rec
Ciuilis demum , & naturalis simul iuncta oblimatio est
uenuae rei, secundum nostrae ciuitatis iura: ut insta eod in prin. lban. utraque obligatio secundum receptam opinionem definitum, ut ibi declara binaus. Et haec o ligatio repexatur In omnibus nominatis contra ua. tam uri si e
ueritat .Repetatur etiam in quasi contractibus, delictis &
cta actio proficiscitur infra de uer.ob. in princ l lie r
dem actio nil aliud est quamuis persequendi inIudicio quod sibi debetur: ut infra de actionibus in principio κ' in l. nihil eod.tit. Sedihic oritur necessaria inspectio.nuti quid naturatas,& ei uilis obligatio: quae simul iunguntud ad producendam actionem constituant tertiam speciein tres sint obligationis species naturalis tantum lciuilis tantum,& mixta,in hac inspectione duae sunt principales
ent. Bar.m l. si unus.3. pactus ne peteret st. depa nu. 6.Scibi uidentur sequi Doc. communiter. . Mouetur primo,quia ubi duet species separabiles, simu Iaunae retinent suam substantiam: suam ut isti dicunt erusentiam, tunc tertiam speciem non consistut allegat. Fab. i n terd ictorum. Tta interdic. melius probat text. in Ladem Pomponius scribit si numentum. f. i. & a. T. de rei
yendicatio. Cum igitur ciuilis. α nataralis obligatio si, mul
353쪽
muliunctae in proposito retineant suam substantiam: ter tiam utique speciem non constatuent. ita dicebat Fab. sed tamen probat has obligationes simul i unctas suam retine te substantiam. Secundo igitur, pro hac opinione adducitur, quia omnis bona dis isto bimembris est e d bet. Are in feo.3.1.& in f i. infra de act Syla,nupt. lib. i. nu .ri Sed si diceremus has sin ut i unctas obligatione em cete testiam speciem . obliga ticini s diuisio non bimembris, ted rimembris esset. Alia n.
esset ciuilis tantum, alia naturalis tantum, alia mixta. Ergo dicendum est obligationes istas simul i unctas tertiam
speciem non constituere.Sed tamen tu respondeas in iure nostrin admissas esset huiusmodi trimembres diuisiones: ut probatur in l. i. in prin. g. pe praei. si ip n. in l. i. f. interdi-Etorum autem T. te interdictis. Tettio adducitur etiam, quia in diuisione omnia debemus eoinplicti. Vitiosa est mina diuisio, quae suas partes,& eas omnes non continet. Cice . in Topic. & lib. i. O me. post plin. Quint. lib. . sed leges ponentes obligationum dinisonem dicunt, o aut ciuilis est, aut naturalis, nec ad dunt i sana n ixtam. l.creditorem . . ad Macedo. I. fideius :sor. M. fidei ullo i accipi V. de fideius. l. i. in fi . E. de nouat. cu. smil. Eigo duas tantum csse oblisationis species non tres
dicendum eicialioquin ui iosa ellet ab iis legib iacta dini,so. Nisi tamen respondeas praedictas leges obi gationis diuisionem non ponere. ut re vera non potiunt. Quarto mo
Detur Bar. quia si uerum et Iet has duas obligationes simul iunctas tertiam speciem conficere sequeretur, quod hui usspeciei in te erales esse ut illae duae obligationes. Integra Iesenim pars dicitur esse, quae integratis perficit ipsu ni tota Mario. in l. qui usum fructum st. de uerborum C blig. exemplum. Integrales hominis partes, secundum philolophos.
sunt anima,& corpus: quia ex anima, se cori O te homo c6scitur. Item domus partes integrales sunt parites, aetea, tectum,& similia ἰ quia ex his domum conficitur, ut declarat Bar. in d. l. qui usum fructum. sic in proposito nostros di-ής ις mus istas duas obligationes ciuilem,& naturalem con
354쪽
ficere tertiam speciem: sequeretur, quod huius speciei partes integrales essent naturalis, 3c ciuilis obligatio, ex hi n. species illa conficitur. sed consequens est fal sum, ut probabo: ergo& antecedens. Minor probatur, quia d: sic: ente pa
tibus Integralibus aedium corruunt aedes. I. eum qui aedes.
ratis. l. Iulianus. T. de condit. inde b. Item remota naturali
teret. ff. de pactis. Ergo clicendum est has obligationes noesse partes integrales huius obligationis. Huic roni q uam tanti faciunt, Bar.& alis facillime respondetur, quasi retor Quendo eam. Nam non est uerum, quod remota altera ob inligatione, uel ciuili, uel naturali, remaneat adhuc totum illud, si enim ciuiliter,& naturaliter mihi obligatus eras, &sueris absolutus, di sic remota sit ciuilis obligatio, non remanet illa essicax obligatio, sid naturalis tantum: sequendo communis traditiones. d. l. Iulianus. sicut dicimus iunomine. Nam remota anima uore manet amplius homo. sed corpus tantum : & sic pars integralis. ita in proposito remota ciuili obligatione, non remanet illa mixta obligatio ed pars tantum integralis, ne in pe naturalis Obligatio.
ui eri , remanet effectus miniae obligationis nempe actio. Si enim mihi & ei uiliter,& naturaliter es obli alias,& anitium si inter nos pactum de non petendo. ex isto Dacto tollitur natura lis obligatio. l.Stichum, aut Pamphilum. maturalis .il. de sol ut & tamen ego postlim ageret. si unus. 3. Pactus ne Peteret .ffde pactis. E. e spondet Tollentinas infra eodem in princi. mi. in . quod immo non remanet effectus miniae obligationis. Na licet remaneat actio. non tamen remanet ita efficax: ut erat, quando aderat simul utraq; obligatio. sublata enim naturali obligat; one
actio exceptione Eliditur , & tollitur dicto. F. pactus ne pe
355쪽
teret. quod non esset si utraque mansile obligatio. Hieresponso mihi non placet: quia negari r on potest,quin remaneat simul iunctae obligationis essectus: nempe actio.&licet non si ita efficax : hoc tamen non immutat eius substantiam. Plus enim di minus non constituunt driam specificam. t fi . T. de sun do insitiae. Doc. in l.i. in prin. ff. de ac qui . pos& ideo uos, ita rc spondea tis,quod deficiente pat- te in tegrali, deficit ipsum totum. quod ex illa parte conficitur. non deficit tamen cssectu, productus, ac consumatus ab illo toto. Probatur in homine, quia remota anima desicit homo, non tamen deficit es tectus ab eo causatusenem.
re filius ut Lippis patet,& T cnsoribus9 Sed in proposito
defieiente naturali obligatione deficit mixta obligatio. ergo, licet. remaneat effectus ab ea pio ductus, actio: non tamen sequitur, quin illa dicatur e sse eius pars integralis .icita melius respondetur sequendo communes tradi siones, quam, ut alij faciunt, quamquam circa d. f. pactus ne pet eret. sin et go altςrius opinionib: ut dicam infra eo. in prin.
Altera superiori contraria est opinio. quod immo istae duae obligationes simul i unctae te itiam constituant speciem hanc que si qui rus fuit Iac. Bu. in prin. infra de actio. in prima quaest.& TO lent. in hoc titulo in stin. col. u. cum
Probatur autem opinio ista primo: quia diffinitio definitae rei substantiam ponit gi.& ibi iecentiores in l. omnis diffinitio si de legitur sed in prin. tex. infra. & naturalis, S ciuilis obligationis simul iunctae diffinitio ponitur, ut ibi doc. declarant post glo. ergo una est harum obi gationusubstantia. Verum haec ratio parum obstat, tum quia cxpeditum non est in prin. ivsa eo ui ranque dc finiri obligationem simul i unctam rut ibi dicemus, tum etiam, quia, licet utraq te simul iuncta dc finiatur obligatio: non tii sequitur unam esse in substantia. Nam quemadmodu si quis patris,& matris coniunctionem ad pio pagandam sobole dissi aret, non in sequerc tur patrem . & mallem una esse subflautiam, cum desip ra:aes aliut omnibus liquet: ita etia
356쪽
in proposito,licet hie utraq; simul iuncta obligatio ad procreancla sobolem , ad producendam actionem dissiniatur. non in sequitur unam esse substantiam. cum ciuilis obligatio uice patris, naturalis uice matris fungatur: ut iii d.
pri n. infra eod. ex mente Barto.& caeterorum communiter
declarat Are. Secundo probatur etiam, quia quemadmoduanima,& corpus, quae duae sunt species distinctae r tamen simul iunctae hominem,& sic tertiam speciem consti tuunt. ita etiam ur dicendum,quod naturalis,& ciuilis obligatio, quae duae sunt species distinctae, tamen simul iunctae tertiae metant speciem. Verum respondeas ex eo animam,& corpus simul iuncta tertia consti tuere speciem, quia pristina naturam immutant, & in aliud genus diuersum transeut. At non ita est in casu nostro : quia obligationes istae simul iunctae nee substantiam immutant nec in aliud genus tra-seunt, sed adhuc in obligarionis genere permanent, quo casu ex mixto tertia species non constituitur. 2.in prin. ubi doc .de uerb. oblig. . i. ubi etiam docto. infra de act. Τertio adducit etiam Tollen. text. in s. i. iusta eo. Nam clarum est
id apud nostros genus dici: quod apud dialecticos species
appellatur. Doct. in l. 2.3. mutui datio. T. si cert peta. sed ind. . 1. dicitur summa obligationis diuisio in duo genera deduci. aut n. ciuiles sunt. aut praetoriae , & ciuiles ibi intelliguntur illae: quae naturali iunctae sunt. de his n. titulus hie noster loquitur, ergo est ibi text. expressius pro hae opinione. Verum huic tex. licet eum multi faciat Tollent. facile respondetur. Non n. dr ibi ciuilis obligatio esse species o ligationis respectu naturalis tantum obligationis, uel ciuilis t-ntum, ut nos loquimur, sed respectra praetoriae obligationis naturalis iunctc, ut tex. indicat. Cum n. di Eniuillet Imp naturalem , &ciuilem simul i unctam obligationem: eam in duo genera diuidit in ciuilem.& praetoriam . Sc siein utraque species naturalis inest obligatio: quare eius respectu haec simul i uncta obligatio distincta species non appellatur. uarto demum adducitur, quia quoties duae sp cies inseparabiles simul iunctae suum esse, suamq; substantiam nou retinent, tertiam speia consti tuere Gr. l. idem
357쪽
Pomponius . . I. cum seq. ss. de rei uendie. sed ei uilis obligatio. dc naturalis simul iun me suum esse, suamq: substantiam nou retinent: eum naturalis obligatio per se inefficax sit,&abusive dicatur obligatio. d. l. fideiussi,r.3 fideius. sor accipi sp de fideius.& ciuilis et per se inanis uocetur. LStichum ., Maio .sf. de Iblutionib. Debita n. inribus non est pecunia, quae ciuiliter tiri debetur. l. U.de constitu. pec. Et in simul iunctae efficaces sint,& actiones producat, ut infra eo. in pran. tradit Are. & est recepta Doc. propositio. ergo tertiam spem constituere dicuntur: nisi dixeris mlicet magis efficaces sint istae obligationes smul iunctae - quam per se sol .ex hoc in non dicuntur immutare essen o tiam suam,& tertiam speciem constituere,t cum diuersitas effectuum diuersitatem substantiae non inducat. l. fin. ff.de fundo instruc. Doc. post Ba r. in l. a. in prin. fisside acq.
poc Ex his igitur constat. l posset utraque opinio disputando desen fari .mjbi tar en posterior magis arridet: quia ii in iure nostrot mixtum dicitur e me species diuersa afuissimplicibus. l.iarn hoc iure. q. de uulg.& pup. l. i. in princi . st de praeto. stipu. infra de diuisione impus in princi . Cum
igitur haec mixta sit obligatio ex ciuili, & naturali tertia speciem constituet. Nec obstat si dixeris tunc mixtum tertiam effcere speciem, cum ex mixtura simplicium substan
eia immutatur. l. rerum mi itura. g. de usucap. alias uero secus est. Bar. in I. I. st . de interdict. Bald.in rub. C. de probatio. in prin. Alciatus in l. a. in prin. T de uerb. obli .Quia respondeo ς, etiam si substantia simplicium no immutetur: tamen tertia species ccstituitur, ut patet in reciproca substitutione ind. l. iam hoc iure . Nec obstat etiam si adhue
instares , tunc mixtum constituere tertiam speciem , cum
ex pluribus smplicibus in se parabilibus conficitur Alciat.
in d .l. i. in princi . Quare cum de obligationes separabiles sint, uel pacto, uel ficta, uel alio mo: ut infra eo. in princ. in prima gi. dicemus.Tertiam spem non constituent, quia resbondeo,* immo ista simplicia sunt inserarabilia absque corruptione mixti,quemadmodu in reciproca substitutione dicimus. Et haec dicta sint sic cundum leges nostras secus
358쪽
sorsan Dialecticas traditiones sequi uellemus. Cogi tate interim. His ad faciliorem totius tituli intellectum praenotatis, ad gl.ruta me consero : quae quidem commode diuidi non
potest. Solum n.ostendit quo nexu titulus istae praecedentibus iungatur. Inquit igitur Accur. omne ius quo utimur, uel ad personas pertinet ad res, vel actiones. .fi.sup .de iii. natu. gent.& civi. In primo huius uoluminis libro dictum est de personis. In secundo.& tertio hucusque de reb. nunc supei est, ut de actionibus loquamur. Verum quia obligationes actionum matres e se dicuntur. l. licet g. ea obligatio .ff.de procu .ideo naturae sequutus ordinem Imperat prius de matre,& sic de obligat.mox de ei us filia: & sie de actionediolunt tractare. Ita hunc titulum superiorib conis nectit, atque coniungit Accur. cum quo transeunt Petr. a Bella perti Nicolausa Neapol. Ioan.a Plat. Faber. Are Porta Tollent,& alij communiter hic. Immo dicebat Fab. hane continuationem caeteris elegantiorem esse. Tollent. uero eam,& elegantem ,& optimam appellat & haec est ipsius 1 Theophili hic continuatio. Nicolaus: tamen Bellon. hie& nonnulli alij ex recentiores dicunt Accursi. & cum eo Doctores communiter errare , quia haec non fuit Iustini Di mens in continuando bunc titulum . Mouentur pluri . bus: primo, quia in continuationibus ficiendis debet semper haberi respectus ad titulos praecedentes, non ad subsequens. facit i. 1 3.quartus. C. de uet. iure enucl.&possenu ad hoc ponderari innumerare glos. quae in coniungendis titulis , hunc semper respectum habuerunt . sed in hae continuatione non ad praecedentes titulos . sed ad subsequentem de actio. respectum habet Accurcerso bona continuatio non uidetur. Sed tamen huic rationi respon-dςas, quod immo ad praecedentes titulos respectus habetur. iuxta Didinem. 3 finali. su pra de iure natur. & licet Accurs reserat se ad titulym infra de actio. hoc tamen subordinandet materiei ratione facit: quod permissum est. gloc uno Doctor. ore approbata in lubrica. C. de aedend.
359쪽
Secunilo, aqducitur, quia continuatio ad proximns non remotos titulos fieri debet. l. 2. st .de statu hominum. l. x. f. 'uartus. C. de uete . iure enoch Cum igitur haec continuatio non ad proximum,& praecedentem, sed ad remotum titulum supra de re r. diuisio. fiat, bona non uidetur. Verum huic rationi ex scribentium intentione respondeatis , Pquoties titulis me dij inter titulam qui continuatur. & ad
quem fit continuatio, non sunt difformes. sed eandem materiam continent, admittitur continuatio et ad remotos titulos: ita tradit Ias post alios coiter infra de actio. in rub. per tex. in l. i. ff. si tabat. testa. ianti. extab. Medium n. perti-uens extremorum coniunctionem non impediti. cum a liquitas. C. de testa. l. duos reos. S. fi .sside duobus reis. Cum
igitur tituli medii inter hunc titulum,& titulum supra de
rerum diuisio. dissormes non sint: sed eandem re tu materiam contineant, ut constat ex titulo supra de reb. corp. Mincor p. Continuatio ista ex hac rone re probari non det. Tertio adducitur etiam, quia continuatio haec uniuersalis non est: cum infra de action.& de pei sona lib.& de rea lib. actioni b. tractetur.& in reali uni actionum mater obli
I 3 gatio non dicitur 6 . i. infra de action. 1 Nec obstat si dix ris continuationem debere fieri ad ea quae principaliter in titulo pertractantur. Saly. in rub.C.de seruis fugiti. Cato Saccus,& uterque Dcc. in rub.C.qui admit. sed in titulo infra de actionibus, de personalibus actionibus principali ter agitur. ergo susscit si ad prrsonales actiones habeatur respectus: aig. l. si quis nec causam. U. si cer.peta. quia dico Q, immo in Da de aes . principaliter de persona. Screalib. simul tractatur: ut patet ex principio tituli, ubi utraq; actio secundum scribentes definitur. Patet et ex. f. I. f. aeque. 9 ex toto illo titulo, ubi permixtim utraque actio in Iem, Scr in personam explicatur. 1& ideo tu respondeas actionem riuoque realem obligationem prae lupponere: ut est text. infra de ercepi: M. item si iu8icio.& dicemus sorte infra. Nec Gbstat. d. f. i. quia uult ostendere ter. ibi eu, qui reali actione contreuatur, principaliter, & per se nullo iure obligatuesie:α ita procedit text. ille. tamen propter istud accidens
360쪽
quod rem detinet, obligatus dicitur d.f. item si iuditio. 1 t arto demum adducunt,ouia si uera esset hase contic 'n uatio, sequeretur reru tractatu hic finiri &actionia tractatum incipere. Hoc. n. in sua continuatione, vult Accursi& c teri admittunt. sed con sequens est falsum t ergo od an- tecedens. Minor probatur, quia postquam in primo huius voluminis libro tractauerat Impera. de personis, ita staturus de reb. in titulo de rerum diuisio. secit quandam rerum diuisionem: deinde in tit.de reb.corporalib. Se incorpor. cit alia m. quod si quidem quaedam res corporales sunt:qi'ae tangi, uiderique possunt, ut domus, vestis, Se similiat quida incorporales,quae neque togi, neque uideripiat qualia sunt' ea, quae in iure consistunt, ut usu sfructus, usus haereditas,α obligationes inquit tex.)quomodocunq; contra. . sed in praecedetib titulis tractatur de usu fructu, de usu,& de hqreditate, de obligationi b. autem ibi enumeratis nultu hach nus est factu uerbii. ergo dicendu est adhuc no esse eo pleta rerum tractatum: sed ad eius supplementum, de obligati Dib.esse videndu de sic obligationum maretia non sub actionum, sed sub rerum tractatu contineri. Verum huic quoq3 rationi ex Tollent. Hic respondetur:quod Imper. in subor 'dinando hoc uolumine non habuerit nune respectum: si .na ita esset, statim post titulum deseruit. uel de ulu , dc habita potuisset materiam uel haeraeditatum, uel obligationum se ' a quendo ordinem d.* i. supra de reb.corpor.3c incorpor. Cuisitur hoc non faciatiuerisimile est quod nolit persequi diuisionem in d. F. i. facta. Etsi tu dixeris immo I in petat. huc habuit respectum, nam in s.fi. supra de usu de habitat.ania maduertens secundum iam factam distinctionem in d. g.i. debere tractari, ibi de haered. te obligat. dicit quod eum sit in tractatu acqui sitionis dominij de haereditatibus & oblitionibus suis locis proponet. Respondeo quod Imperat. ind. F. fi . non uidetur sui sie eius intentionis: ut uelit princi- 'paliter de haeredi talibus, & obligationibus: prout sunt rorum incorporalium species tractare, ut de usust uctum. α usu tractauit, sed incidenter probatur, quia materia haer ditatis non eraminatui in hoc uolumine, ut species reta