장음표시 사용
381쪽
& se uides, quod ibi sumus in eade materia interdictorii,& tamen tituli non prohonuntur confuse de inordinate: sed ordinatur simul, ut ibi tex. optime declarat . Quarto addas et tex.optimum in s.& post h. ibi necessario eas dec. in prooemio storum. Quinto,& ultimo probatur haec opinio ratione. Nam ordo in rebus necessarius est. . ubi Bal. de orig.tur. immo dicebat Plato quem ibi resert Bal.quod nihil elle potest sine ordinis compositione scire enim quida as, ne scire autem quo ordine agas non est persecte cognitionis, ut post Ambros dicit idem Bal. in prooemio is tum nam ubi non est ordo,ibi est confuso. 3 inordinatu . ubi glos. in verbo confusum auth .de haered.& falc. sed continuatio titulo tum nil aliud est: qua subornatio quaedam, di ordo: quo inuicem: tituli concatenantur & connectu turm declarant Mod. in rub. ff.de reg. iv. ergo continuatio titulorum necessaria est.& his ego iundamentis recepta opinionem ueram esse reor si modo ita simpliciter non intela . illatur ut intelligui Doct.' & ideo tu in hac materia duos considera casus. Primus est quando tractatus unius mat riei completus est, Iam sumus aggressuri tractatu aIterius materiei. Exemplum Volumen hoc institutionum in tres principales tractatus diuiditur personarum, rerum,&actionum ., .si .supra de iur. nai. gent. & ciuit. Modo completus est unus ex his tractatibus : quia Imp. supremam manum imposuit materiae personarum, dubitatur an neeessario debeat primus titulus secundi tractatus connecti ultimis, titulis praecedentis tractatus. Et isto casu ego dico no esse necessariam continuationem tit. particulariu . sed debet coniungi.& subordinari principales tractatus. principales materiae. hoc caso proceaut ea quae dicebant Comen s. & alii probatur infr.de act. in prin. ubi Imperator cum copleuis-1et tractatum rerum agressurus tractatum actionum non se resert ad proxime praecedentem titulum, sed ad principale rerum tractatu: ut ibi declarat gl.j. probatur et supra inti. de rerum diuis in prin. ubi non connectitur titulus: il. Iae praecedenti titulo, sed ad principalem personarum tra- ctatum se refert Imperator. probatur etiam ita text. n stmo
382쪽
stro, ut supra late declarauimus in rubr. Alter vero casus est, qn sumus in eiusdem materiei tractatu, in quo plures insunt tituli. & tune dico titulos illos continuandos esse,& coniungendos inter se, ne uideantur confuse politi ex rationibus 1 upra adductis: & ita procedit recepta opinio. x ita Et inuenimus obseruatum a Compilatoribus in hoe volumine ut in tractatu per narum, & presertim In materia tutelarum , cum pr1mo de testλmentaria tutela, postea de legitima, demum de dativa tractet, innuens prius testamentariae tutele locum elIe hae defici te, legitime, illa demum deficiente dative. Item in eodem tractatu prius
tractat de tutoribus: mox de curatoribus, innuens donec homo indiget tutore, cessare regulariter curatorem. Rursus in tractatu rerum cum de illaru acquistione esset tractaturus, prius de modis acquirendi dominia iuregentia dixit. Mox de modis ei uilibus, & legitimis ostendens ius naturale antiquius esse. 3. singulorum. supra de re r. diuisItem in eodem trictatu in materia succellionis prius ponit titulos pertineti res ad testamentariam successionem, mox pertinentes ad legitimam. Ostendens primum testamen taxiae successioni locum esse, secundum legitime. Et in summa si totum hoc volumen. & etiam pande starum, x codicis percurras, semper perspicies titulos sub eodem tracti tu positos optima ratione subordinatos esse. mare isti: qui dicunt titulorum hoc easu subordinationem necessariam non essecui dentur mihi confusi, & nullo conditi ordine. Verum tamen est,quod nonnulli dixerunt hanc receptam opinionem declarandam esse, ut non procedat λn princ. librorum. Tune enim secundum eos,necessaria non est haec titulorum continuatio. ita dicunt quidam ellegio .m rubr. F. de cond.fuit .dc post nonnullos, uidetur
sequi Ias infra de actio. in rubri. uerum haec declaratio, siue hoc dicat glos. siue non. mihi non placet per textus in-Wa de oblig.quae ex delict. in prine. ubi sumus in princ. libri.& tamen Imperator continuat, siue coniungit titulum illum praecedentibus. Nec dicas continuare materias,quia
continuantur tituli sub eadem materia obligationis priu
383쪽
cipali. Ita enim dicimus alioquin semper eontinuarentur
materiae. cum unusquisque titillus suam particularem habeat materiam . Aduerten sum ramen est φ ista continuatio dεbet fieri ad proxime praecedentem titulum,no ad remotos titulos. pio bariu ex ui uerbi. Nam continuatio dξ
a verbo continuo ivt omnibus pateti scd verbia istud nihil aliud significat, quam simul duo iungere nullo spacio in. ter medio. l. tria praedia . in prin. l. de scr. rust. prael Ergo cotinuatio non dicitur esse nisi illa , quae ad titulum proximum fit. Quod tamen intelligat, ut possint fieri ad titulare motu. csi intermedii tituli sunt conformes . ita aiunt Do cto.& allegant ad hoc tex .m l. I in prin. T. si tab. test. nun. exta quamuis hic ter expreste non probet. sed i uinctis no .per melius igitur probatur hac ratione . nam mediti pertinens non impedit extremorum colunctionem l .ciam an liquitas. C. de test .l duas. .fin. E. de duo b. reis. l. quod ait . .fi. st. de adult. Sed nos dicimus hos titulos, qui Lunt medii inter titulos continuandos esse pertinentes, & non distor. me s. ergo non impediunt dictorum titulorum continuationem . & ita est transeundum . & hoc uoluit Hermoginta. iii supiadicta .l. 2. ifide stat. ho m. in illis uerbis, ut res patitur.
Notanda est secundo, & ultimo ipsius obligationis desi-xitio. Verum cum omnis definitio ex genere, & differentiis constare debeat, ut post Dialecticos: ti adit Barto. in l. i. s. le testamentis. l. I in princ.& ibi Scribentes. ffide acqu.
poss.& ui umquodque uerbum in diffinitione positu suum iste itum habeat, ut inquit glo. inst. de actio. in princ. inve ib. quam iust Videamus quaeso an id obseruauerit in 3 hac dissinitione Imperat. inquit igitur. Obligatio. Est Vinculum. hoc potuit loco generis: quia omnis obligatio est uinculum. l. si fidei u stor. V. de condit. inde. sed non omne uiticulum est obligatio quia, funis 3c huius nodi res materiales, quibus an in alia vinciuntur,dicuntur uincula,& tamen obligationes non sunt. & ideo ut haec excluderet, ait.
est uinculum Iuris i. vinculum incorporale, & intelle, . et uale . quae enim iuris sunt incorporalia dicuntur supra de
384쪽
de reb. corp.& incorp.& ita illud verbum iuris accipitur in transtiue sicut accipitur uerbum obligaIionis, & haereditatis in *.fi. supra de reb.corpor. & incoi p. sed quia multa
quoq; sunt iuris uincula quo obligationes dici no possitnt,
iit in I. quanquam C .detest. mili. ut uinculum patriae potestatis l. pactu. C. de pac. conuen. utct uincuIa ecclesiastica C. ne 3. I l.Ο. . uinculum curia pastoralis: quod non soluitur ni si per tu periores .c. sicut alterius 7.Q. 6. uinculti actus matrimonialis. quod non soluatur nisi per mortem .c. sestaherius. T. q. I.& alia eiusmodi: ut haec quoque excludere: Imp. subnectit. Quo necessitate astringimur alicuius sol-u 'ndae rei, &c. A liis D. iuris ui nc u lis non ita asti inoam urad alicuius rei ibi utioncm.Verum cum adhuc haec diiunitio posset conuen ire naturali tin obligationi cum illa sit . iuris uinculum,quo necessitate astringimur alicuius soluEdae rei si iusgentium inspicimus. l. cum amplius.*.is naturadet. F. de Ieg. iur. Imp.auteam hic deffinire noluit, sed uel ciuile, uel simul iunctam obligatione. Id subiungit secundum nostrae riuitatis iura, &c. Na naturale debitum iure Romanorum inlaccto debiti m proprie non dr, sed abusive. l.fideiumr.f.fideiussor accipi. F.de fideiussoribus. Conita hanc ita declaratam desinitionem plura obij et si tur. 4 Primo ea definit: o: quae per effectus concepta est, noest bona Bar.&alij in l. i. de appel. Definitio. n. substantia rei definitae pet essentialia demonstrat. ut Aristo. in 6. To
hora de ieg. tui.Sed haee deffinitio per effectus concepta videtur, quod n. astringatur debitor non est ipse oblissatio sed effectus, qui ex obhgis rione, prouenit ae descendat obligatione enim astringimur ad aliquis soluendum. Ergono est bona. Huic rationi potes primo iespondere ex his qu
stremo : quod tunc definitio per esiectus concepta non est bona . cum effectus immediate non sequitur rem definitam:& ab ea potest separari. si uero effectus immediate sequatur. tunc inquit ibi Dec admitti definitionem per e Glacium concepiam per te iussa de acti a Pranci .&L3.
385쪽
M. verborum postf.de bon. pos.quae ii ira sacile possunt euItari & ideo melius probatur in l. 3. E. de usu c. iuncta .l. traditio in b. C. de pae. sed istae effectus,quod debitor astringatur ad aliquid dandum, uel soluendum statim sequitur ipsam obligationem . Nam simul atque quis obligatus est, astrictus Et est. Ergo per hunc effectum recte fuit cocepta definitici obligationis. Vetum haec responsio non est expedita ..Non n. facile admiserim per hune effectum de niri
rem posse & Dec.opinionem ur reprobare Gannar. in Dialect. leg in loca .a defin. nec obstat. d. l. 3. de usuca. per me
adducta: quia potest dici quod aquilitio dominii sit substantia, non effectus usucap. ut ex in nominis constare uidetur & tradit Alci. in libello de quinque pedum praescriptione. Adde quod potest etiam conliderari se palatim, α exinteruallo hic fictus riit in obligatione ad diem cc tracta. Nam debitor dicitur obligatus, & tamen ante die non astringitur. F. omnis infra de uer.ob.ac ideo secundo,& ultimo loco respondeas negando minorem quod haec obligationis definitio sit per effectus concepta. Non enim dicitur quod obligatio fit astrictio, sed niticulum, quo astringimur.& ideo ponitur substantia obligationis, quae est ut ne vinculum, ut probMur in l. si fideiussor. T. de condi. indet,. Secundo contra hanc definitionem obiici inr; quia in desinitione nullum uerbum debet eme superfluum: sed unumquodque suum mysterium habere.gi.& ibi Docto. infra deact. in prin. in uer. quam ius post Aristo.lib.Topic. 6. cap. I. sed in hac obligationis definitione uacant illa uel ba secundum nostrae Ciuitatis iura ex quo dicendo obligati nem esse iuris uinculum, per excellentiam se iurae Romanorum intelligebatur. arg. s. scd ius quidam supra de iurenat. gent.& ciuil. ergo haec definitio bona no est. Huic quoque obiectioni respondeas, quisit immo illa uerba non sineu perfl ua licet n. Imperator dixerit obligationem esse iuris uinculum.ex hoc tamenon sequebatur, quod illud ius Romanorum esset. na tunc in dubio Romanorum ius accipitur, cum ius non simpliciter profertur:sed eum hoc adiuncto ciuile,& dicitur ius ciuile. tune ex quo ius ciuileRomanorum
386쪽
norum potentius est. & nobilius omnibus aliarum Ciuita
uertant. lied in hac defini tione non dicitur, quod oblieatio sit iuris ciuitis vinculum:sed iuris simpliciter. erto in dubio non poterat intelligi ius Romanorum . im o potius . naturale, vel gentium: cum in dubio verba debeant accipi in potentiori significatum l. i M.qui in perpetuum. q. si a . vectig. vel emph. pet.d. F. sed ius quidem. ius aut naturale, uel gentium potentius eli iure ciuili.*.penul.inst. de iure in ideo. Opi a id euitaret: subiunxit Irm, raror illa uerba in nostrae Ciuitatis iura.)Preterea potes
rere*' lusere dictioneilli iuris in lixe definitione nc
ei pi, It ius aliquod ciuile, vel gentium significet. sed osten dat vinculum istud iuris esse. i. incorporale, & in intellectu consistens. ut supra declaraui. Tertio opponitur, quia desi
Modern .ss de reg. iur Sed hare definitio oblitati,nis substantiam non ponitecum dicat Imperator, Q, obligatio sit iuris uinculum,quo astringi muriquia ius quo astringimur, non est obligatio, sed a&o ius: obligati m Est ius propter quod astringimur:ergo dicendum est definitionem hanc bonam non esse. & reprobari debere. Huic et a obiectioni respondeas quὁd immo haec definitio oblitationis substantiam ponit. Nam actio non est ius quo astrinuin δ*hlyra Indi stringimur: cum illa uinculum si
d. l. si lideiussor. sed est ius quo prosequimur in iudicio . quod nobis debetur. ut infra de act.in prin. Ob ligatio tui-tiu est ius,quo astringimur. nam cum obligatio fit vincia-
ccium detur facultas nostri ei, qui nos legauit. Ouem aflmodum. n. si uinculis ligatu sit animal, utique dicitur astrictum non illa facultate attrahenti, ouam habet ii ori net uinculum, sed ipsi, vinculo ut omnibus patet . ita eligin proposito debitor non dicitur astricti factione,qζa oui: rroieeraturin 1 adicio debitum sed obligatione, quae est
387쪽
uinculum d. l. si fideiussor. Verumtamen est, quod obligaritio est ius. propter quod non astringimur, sed pro se tuimur debitu nobis in iudicio, & ideo haee definitio recte obligationis substantiam ponit. Quarto in definitione nihil
debet esse su perstuum, sed unumquco; uerbum suum mysterium habere. d. glos infra de action :n prin. sed in hac ἡefinitione superfluum est uerbum illud, necessitate,quia uerbum Astringimur per se importat nec rate istam e fi . detest .cogueri. c. fin. excepi. ergo dicendum est definitionem
hanc bonam non esse nisi responderis, quod non est ablata dum,quod cum isto uerbo, Astringo,ad iugatur etiam uerbum Necessitas, ut patet ex uerbis Ciceronis in lib. denat. deorum. Non auditor inquit huc ueni, sed audiutor,& qui de aequus libero iudicio nulla eiusmodi astrictas neces itate: ut mihi uelim nolim, sit certa quaeda tuenda sententia. di est text.ini. tu uendenti. C. de contrahen .empl. Quinto definitio, quae rei tantum definitae non conuenit, sed aliis quoque rebus, no est bona. l. i. f. dolum .st. de dolo. Arist. in
vi.Topi . sed lixe definitio alii iuri conuenit: quam obligationi, nempe iuri, quo medio aduocati,obstetrices. pos Iuni constringete eum, cui nulla conuentione intercedente in-1erii i erunt, luere, uel aliquid dare, uel facere: Sc tame nulla ibi praeiupponitur obligatio. cum cogant eum ossicio iudicis. l. i fi . de uariis, & extraord .cogia. Barto. in l. nec quicquam .3. ubi decretum. E. de ossi e . procosui. quod iudicis officium nullam praesupponit obligationem. l. quip collusio
ac de act. empl. l. qui iri ius. U. de annu. leg. Eart. in I. i. col. .
E. de iurisd.Omnium iud. tergo definitio ista non est bona. Huic obiccboni retpondeas, tu quod ossicium iudicis piae- supponit aliqualcm obligatione: ut tradit Barto. iiii. si a. n. de inivr.Sc probatur in l. pecuniae uerbum ., sin .s de uerb.sgn. tum quod huic iuri non conuenit haec definitio: quia ipso iure non astringitur is soluere, sed est iudex. ipse, qui
astring t ea in. & ideo non est iuris uinculum, ut probatur ind. l quintius .msin. Sexto definitio debet conuerticu ι sub definitio. l. i. f. i. sfide dolo. sed haec definitio non conuertitur quia in Macedoniano.& V elleiano adest utraque obli gatio
388쪽
gatio:& tamen quis astringi non potest propter exceptionem, ergo dcfinitio ista non est bona. sed & huic obiectioni respondeas, ut infra dicam in gl. in uerb. neces litate, qgies debet definiri prout est in substantia non secundu uarietatem accidenti una. Bar.& alij in I. i . in princ. T. de acq. possin l. i. f. de testa. sed obligatio cui potist opponi exceptio efficax est in substantia iusta de excepi. in princ.& necessi talem soluendi habet ante Opposita exceptionem .gi.& ibi Bar. col. antepe . an g. pactus ne petere r. l. s3 unus. A. depac. Dec. in l. non uidetur. de reg. iv. ergo huic quoq, obligatio si i cui exceptio, uel Macedoniam, uel alia potest op- .poni. haec definitio cor Hrenit: ut latius dicam in ii. glos. in uerb. necessitate. Septimo addas tu quia definitio rei tantum desiuitae debet conuenire, no alij.l i. f. i. U. de dol. Arisin 6. Topi . sed laaec desiuitio conuenit alij rei, quam definitae. ergo non bona. MinCi probatur, quia is, si tum alienam possidet: si a uero domino rei uendicatione conueniatur necessitate naris astringitur rem illam soluere,& restitu Ie. l. qui rcstituere .s f. de rei uend.&tamen is obligatus nullo modo dicu ur .f. i. infra de ac t. sed tame respondeas actionem quoque in iem obligationem quandam praesupponere, ut supra in rub. dirimus.
Lo j. in duas paries principales diuiditur. pro ut duae
contra tex. Dostrum sermatur oppositiones. secunda
ibi item si bona est. Rursus primi pars in quatuor subdiuidit r. In pruna obi j cit nullam hie definiri obligationem. In secunda duobus exemplis probat ciuilem non definiri.
In tertia non definiti naturalem. In qua ita & ultima obiectiona postea ic spondet. secunda ibi: nam ciuilis. tcrtia ibi: nec naturalis. quarta ibi sed dic.
s Eliciturtex hac prima parte quod hic utroque obligatio
simul iuncta definiatur, non ciuilis per se, uel naturalis pse: ita tradit Accurs quem sequuntur Per. a Belia per. Nico. a Neapol. Ioan . a Plat. Are. Por. Bellon. Toll. & alii magis communiter hic.& in l. si unus .9.pac. ne peteret .F. de pact. Piobatur, & primo, quod naturalis per se non definiatur,q a cui non conuenit definitio uaec definitu conuenit. l.j.
389쪽
f. I.de dolo. Sed naturali obligationi no conuenit haec definitio,quia qui iure naturali est obligatus, non astringitur soluere secundum nostrae ciuitatis iura, sed secundum iu Cgentium .l .cum amplius .f. is natura det. T de reg. iur. ergo
Daturalis obligatio hic non definitur. Praetet ea definitio debet tin complecti: quod est tale. non quod est quasi tale: ut tradit, Gamma. in Dialech. l. in loco a definitione . sed naturalis obligatio non est proprie, sed abusive obligatio. l. fideiussor obligari L fideiu C si de sidei v. ergo naturalis hic obligatio non definitur. Et si tu pixeris,l naturalis quoq; obligatio habet eis caciam agendi, & sc uidetur esse iuris uinculum,&c. ut probatur in obligatione: quς oritur ex pacto nudo: quoniam ex ea potest agi: ut hic per Fab. & Alb. tuli. T. eo.&in d. l.fideiussor obligati. g. fideiussor. R espondeo,quod eo casti,quo ex pacto agitur , non producitur a
ctio ex sola naturali obliga ticine, sed ex eo, i pactum illud adiutum est a lege ut probatur in I. legitima. E. de pac & si
concurrit etiam ciuile uinculum. Nec ponderes. d. f. fideius. Sc l. naturales. st de a st.&ooli. non n. dicunt ex naturali obligatione nasci actionem . sed eius nomine cApetere: praeterea etiam si dicerent nasci. dicendum est nasci ex naturali,concurrerent in ciuili obligatione inducta ex adiu- me uto ipsius legis. Quia et ciuilis tin Lbligatio hie node finiatur, ultra ea, quae tradit Accur. de quibus mox differemus, probatur: quia illi non conuenit ἡefinitio ista:qui. n. ei uiliter tin obligatum debitorem habet, non potest eum astritigere ad soluendum A: uiri debita iuribus non sit pecunia quae ciuiliter debetur. l. 3 . f. i. st. de consti . pecu. Respondeas quod ipso quidem tute potest astringi debitor ex ciuili obligatione, cum ciuilis illa obligatio in d. f. i. l. 3 .sI. de consti. pec . producat actionem , sed postea infringitur per hoc accidens exceptionis: & hoc rei pectu dicitur indebit pecunia: quae ciuiliter debetur.in d. ter. ut ibi probatur ibi per exceptionem: in definitione autem subit tia rei non accidentia considerari debent, ut infra probabo. Bart. tan ein d. l. si unus . . pactus ne peteret. E. de pac.contrarium te
nere uidetur, quod non utaaque hic obligatio definiatur,
390쪽
sed sola ciuilis probatur secudum eum prImo ex hoc texta in illis uerbis, secundum nostrae ciuitatis rura , & sic uidetur solummodo eam obligationem hic desinire Imperator:quae est iuris ciuilis Romanorum . Huic roni ria deas, quod ex illis uerbis non concluditur quin utraq; hic definiatur, cum ciuitas Romana non tin iure suo proprio utatur, sed coi etiam omnium hominum iure.*. ius autem ei
uile in fi . supra de iure nat & ideo qui i ure gentium, ac ciet uili simul astringitur ad aliquid silueiadum, recte potest dici astrictus secundum ciuitatis Romanae iura. Secundo adducitur etiam, quia si uerum esset quod hie definiretur utraque obligatio simul iuncta diuiso Imperatoris insta in g. i. posita non esset bona: quia diuiso, quae suas partes, eas omnes non continet, uitiosa est, Cic. in Topi. Quintil.lib. .cap. s. in fi . maximum enim est nitiuin diuisione aliquid pia teli re, ut ait Cic. li.ossi. i. post prin.& est tex. iuncta glo. in l. filius. f. filius familias miles. U.de lib.& post h. in c. venerabile.& ibi Io. Αnd. Abb.3c Bal. eat. de ele. sed diuisio hic pii mo loco posita respiciens causam efficientem non continet omnes partes: si naturalis hie cocurrit cum ciuili in diuisione, quia solum 4nquit. tex Jobligationes, ut ciuiles sunt, aut praetoriae,& sic significatur, quod solum ius ciuile,& praetorium si causa em ciens obligatio uis hic definitae:& in men est salsum: ouia naturale quoque ius concurrit. ergo diuisio ista non esset bona, quale cum hoc si absurdum, dicendum est: quod naturallis obligatio nihil operetur in hac definitione. Huic rationi 1 spondetur, quod immo haec diuiso t etiam si utraque hie definitione obligatio j uitiosa non sit. Nam cu definiuisset Imperator uti anq; simul i unctam obligationem, subdit postea duas species obligationis hic definitae, quaeda est, quaedscitur ciuilis, quaeda, quae dicitur praetoria , & sic unaquaeque species in se naturalem obligationem het i unctam cuciuili,& quod ciuilis, de qua ibi habeat naturalem obligationem in se probatur ex d. f I. cum dicat, quod ciuilis obligationes sunt: quae aut legibus constitutae sunt, aut certo iure ciuili corrobat put sunt obligationes iurisgent. a iure