장음표시 사용
561쪽
GLos. in uer squalsitatis. elicitur ex ea primo loeo, qssin mutuo debet res eiusde qualitatis. i. bonita .is re
d laut pro uino nolio nouum reddatur, pro uetere uetus. l.
, Loim quid si . si cert. petet Sed cum duplex sit rei bonitatis
intrinseca,& extrinseca. Intrinseca quae est in re ipsa, ut in uino, vi fir eiusdem gentus. eiusdem coloris, eiuldein tempori . Extrinseca est quae extra rem est, ut hodie tanti venditur, ante pluris, uel minoris.nunq ud quemadmodares debet reddi in ea e bo altate intrinseca, ita et debeati eddi in eadem bonitate extrinseca. Exemplum, ut Intelligas mutuasti mihi decem cados uini ueteris: qui tempore contractus uendebantur decem aureis: moda reddo tibi decem cadus uriri uetedis,N in eade bonitate intran sem,qui tamen hodie tempore solationis non venduntur
nisi octo aureis, sic istud uinum non est in sua bonitate extrinseca, nunquid cogar tibi reddere ultra decem orati ueteris cados, illos et duos aureos & u ique dicendum est me ad istos duos aureos non te ueri , ut si tempore quo tapetisti vinum & non solui decem aureis uenderentur illi decem cadi uini: ut probatui in l. uinum. E. si cer. pet. Et hinc est quod si mutuasti mihi decem aureos, qui singula tempore initi mutui undecim denariis aestimabantur , dc ego velim tibi reddere hodie decem aureos eiusdem inq-netae:oui singuli tamen decem tantum denariis aestimantur, non czgor soluere ς stimationem illorum aureor*m topore contractus. Bar. Bal.& alii in d. l. eum quid . in v cer; pet. Hoc tamen procedit uisi moneta sit mutata, uel nux debitor fuerit in mora. Secundo clicitur ex hac glo. quod in mutuo licet actis non sit, ut res eiusdem bonitatis reddatur , tamen ei uide 3 y bonitatis res reddi debet. l. cum quid T. si cer .pet. t Doc. laborant in assignanda ratione. Alii. n. ut Ial. dicu's, quia si secus diceremus esset nsura:& usura est in re prohibita. Nerum hoc nihil est, cum non sit prohibita iureci qui, de quo agimus tu in ii. st & C. de usur.alii aliter dicunt . eg frustra laborari dico, cu Pomp. huius rei rationem ait e Iaz
562쪽
mutuo damus etiam si non eonvenimus, ut aeque bonum reddatur, non licet debitori deteriorem rem reddere, quia in contra hendo,quod agi tur. i. quod natura contralius Qxigit,pro cauto habendum est, sed in mutuo agitur, i. main tui natura exigit, ut eius sem generis,& boni alis res reddatur, ut in tex. nosti λ& in l. I.3. r.deact.& ob. ergo etia si
huius rei nulla sit in contrahendo facta mentio, pro cau- to-haberi debet:& haec est vera ratio quam iurisconsisI ' asteri, quicquid alii postea excogitent. Et hic infertur secudum Port. hic, quod si monasterium doctori alicui plaustru uim singulis annis polliceatur. ut doctor ille in monasterii causis opem serat.& monasterio opito letur, si doctor postea ignarus legiim,& imperitus appareat, quod poterit monasterium plaustrum illud uini non dare: licet. n. cauta non sit, ut detur si doctus sit, ex quo in hoc tacite agitur pro cauto haberi debet, ut hic ait Port.& sequuntur doct. in d. l.cum quid. Bar. Dee. dc alij. Sed hie dubitat Bello. t quid si partes coue nerui, ni res ardeterior reddaturὶ mutuabam tibi unum uetus eo uehi veuinum uouum quod est minus pretiosum. redderes dubitatur an istud sit mutuum Z Doct. in d. l. cum quid dicunt
mutuum est e. t Mouentur, quia ex pactione contra natu 38ralia contractus inita contractus ipse no irritatur. l. pacta conuenta. ubi gl. K. de contrah.cmpl. sed quod res in mutuo reddatur in eadem bonitate est de naturalibus mutui ut probabo. eigo per pactum contra haec naturalia initia mutuu non irritabitur. 1 Minor probatur, quia naturalia contractus dicuntur esse ea, quae comitantur,& sequantur 3' contractum in esse productum, ut tradiit doc. in d. l. pacta coquenta: ut est in uenditione, quod uenditor teneatur de cuictione, sed P res in mutuo eiusdem bonitatis redditur comitatur,& sequitur mutuum in esse productum , quia hoc non exigitur in contrahendo mutuo, eigo or esse de naturalibus mutui Secundo.& vltimo adducitur in simili. I. rogasti. f. si tibi. f. si cerpe. ubi si decem credidisti, ut noanen acc. pereS, non nisi in noue contrahitur oblitationis in proposito , si ic credidisti ut deteriorem acciperentu
563쪽
nisi in deteriorem rem obligatio contrahi debet. verum huic te xx. posset responderi. quod non dicit illud mutuu
esse, sed contrahi obligationem in nouem: nos autem non egamus obligation in deferiorem rem contrahi secundo pol responderi, g, quando partes conueniunt, ut ex decem nouem soluat ur, unum, quod iuperest, uidetur donatum, quod secus est in casu nostro. quia si do uinum uetus, Ut nouum accipiam nulla potest donatio intercedere. Tertio mouetur Cur. quia qualitas potest adesse, &abesse, sed bonitas dicitur esse qualitas i. cum quid. E. eo. iuncta. l. I.f. i. de acti ergo &c. Respondeas, quod bo nitas no dr esse qualitas respectu mutui, sed considerata simpliciter P se, quia est in praedicamento qualitas, ut dialectici dicunt. Ful. tamen in l. 2. in prin. E. eo. quem ibi sequutus fuit Rom.& Nic. Beli. hic in cotraria erat finia: quod quoties pactum istud apponitur mutuum non sit. Mouentur primo, quia quoties duo per viam regulae aequiperantur.
dispositu in uno censetur et dispositum in altero. gl. fi &ibi Bar.& alii in l. si quis seruo. C. de surt. sed genus,& bonitas , seu qualitas in mutuo aequiperata sunt per modii regulae: ut in tex. nostro.& in d. l. cum quid. ergo quemadmodsi si fieret pactum ut res in diuerso genere redderetur mutuu non esset, ut doc. nullo penitus discrepan retradunt in l. 1. prin .sse. ita et non debet esse mutuum, quando initur pactum, ut in diuersa qualitate reddatur,& hoc sunda metrio ultra doc. utebatur hic Beli. Veru facile potrii de xkqd haec duo non aequiperantur per modOm Iegulae tunc. n.duo per modu tegulae aequiperari uidentur, cua lege expresse fit ista aequiperatio, ut tradunt doct. in l. i. Ede te g. r. Quare secundo & ultimo pro hac opin. adduci 4 iur,t quia pactum contra substantiam, uel dicas tu, cotranaturalia substantialia contractus contractum ipsum uitiat. l. cum placario. st. de praeca r. l. cum manu 3 fi . stde cotrali empl. sed pactum istud dicitur esse contra substati a. vel dicas tu, contra naturalia substantialia mutui, ut proba bo ergo &c. m i nor iubatur in d. l. cu quid. st si cer.per.
564쪽
ella de substalia,qno turbato actus deficit. l. r. Tde usu seu earum rerum quae usu consum.& utique sublata identitate qualitatis in mutuo, deficit mutula: ut ,pbac in I i. de aet. & ob l. ubi Iurisco. ait quod res in mutuo in hoc damus, ut accipientis fiant. postea alias recepturi eiusdem generis,& qualitatis: ergo si eiusdem generis,& qualitatis nosmus res recepturi, mutuum non erit. Et ex his ego coci do, si partes conueniunt, ut pro uino ueteri dato nouu reddatur:&sic quoties conuenitur, ut res deterior reddatur,
quod non se mutuum, sed cotractus in nominatus:& ideo actioni prς scriptis uerbis locus erit, facit.l. titius . in fi .ffclpraescrip. uer. Cogita tamen. eGLO. in ver. tuum diuide, &inducas ut hic per Beli. E. licitur primo, quod verbum istud mutuu ex integro,
S corrupto componitur. declarat Port. hic quia dominia rei mutua tae corrumpitur ex parte mutuatis e redintegrae uero ex parte recipientis cum mutuans dominus esse desi natin recipiens domin ' efficiatur, ut in tex. nostro & in. l. i. . i. ff. de ach. & ob. Haec declaratio licet uera sit in se, noli tamen coaa uenit intentioni ipsius Accur s. vi Ias. in addi. et animaduertit, quia non quaerit Accur s. de natura mutui, sed de compositione huius uocis mutuum, quam ex meo.& tuum coponi Iustin. hic ait & ita declarat Accur L. ex intentione Nico .de Neapol. Ias hic in addit quod mutuum coponitur ex meo,& tuu e sed in hac compositione dictio. tuum, integra permanet: dictio uero meo, corrumpit & resoluitur in mia, ut mu tuta. Nomina. n.quatuor modis componitur, ex duobus integris, ex duobus corruptis, ex integro & corrupto, ex corrupto & integro, ut late P Fab. Quin . til. lib. j. cap. i.& per praeceptorem meum inter Gs amaticos
non ultimum Christoph. Saxum in suis Gram. inst. ubi de Domine tractat. Ex secunda parte huius glos. elicitur quod Domina debet esse consonantia rebus. g. est & ali ud supr. de dona. Hinc est, quod ut quis possit defensor ciuitatis dici, debet diuitatem tueri, nihil sibi insolenter, nihil indebituta Endicans. l. defensores .la. Σ. C. de desen L. ciuit.Hinc etiam
dicit Ioan . Andr.quod si magno pretio emenda essent nominas c
565쪽
mina emi deberent & hominibus imponi. Hinc etiam Aecur de nomine suo gloriatur, quasi dicatur ex eo, quod occurrat tenebris iur3s ci uilis, ut ipse ait in I. sacta g. in da ida E. ad Treb. Hinc et dicitur quod ex bono nomine bona elicitur praesumptio, ex malo mala. Card. & alii in ea grauis .ext. deposit & ideo dicebat ibi Imo quod si quis deposuerit rem aliquam apud eum, qui malum nomen habebat vi res fuerit amissa, quod deponenti debet imputari. Hoc in non est perpetuum, & praesertim in nominibus propriis. non . n. sequitur appellatur Perusinus , ergo est e Perusia: ut probatur in I. fi f. pen. E. ad munic. doct. in rub.
GLos. stipraemitte ad euidentiam quomodo accipiatur
in iure terminus iste, condictio,& terminus , certu, ut hic per Bellonum,quibus ita praemissis, diuide glos. in duas partes, in prima cum duae sint certi condictiones sim communia, declarat de qua intelligatur lex. noster. In se. Cunda autem quaerit nunquid certi condictio ad interes se competat partes per se patent. Ex prima parte eliciuntur duae conclusiones . Prima est,quod certi condictio ex mutuo appellatur, si celltum pet. secundum quosdam, ut probatur in l. i. v. de condiction. trit.& in l.j. E. de interrog.act. Accurs tamen hoc hic reprobat: quia inquit, quod actio,quae oritur ex mu tuo non appellatur si cer. pet. sed certi condictio, ut in teT. nostro & cum Accurs hic transeunt doc.& in rub. st . eod.
Nec obstant praedictae leges,quia ibi significatur factum,
non nomen actionis, ut nic per Bello.
2 Altera est concluso t quod duplex est certi condictio
generalis competens ex omni contractu, ex quo ccitu pettitur,& specialis competes ex mutuo, ita hic ait Aecur.Msequuntur. ceteri frequentiori calculo. Mouentur primo, quia omnes iurisgentium contractus a iure ciuili appro bati speciale actionem ab eo cotractu denominata partuti. iuris gentium. in prin. ff. de pac., sed mutuum contractus iuris gentin est a iure ciuili approbatus, ut patet ex tex. nostro,& exl.1. M per totum titu. ffeodem. eigo absurdum
566쪽
videtur, ut specialis actio ex eo non oriatur. ' Huic ro-m,quae est potissima pro hac opinione, respondeas, quod
tunc ex contracta oritur specialis actio denomio atri ab eo contractu, ubi in contractum illum deducitur incertii, si uero certum deducatur , tunc ex eo contractu non Oritur actio d nominata ab eo contractu, sed certi codictior ut po batur m f. t t. primo .m princ. sed in m ut uti semper certum deducitur, cum debet reddi res eiusde generis Scqualitatis ut in tex nostro, ergo non est absurdum quod pro mutuo nulla oriatur actio specialis, sed sola certi co-
dictio,& ista est ratio quare ex mutuo, non oriatur parti cularis actio a mutuo denominata licet d c non animaduerterint. Secundo addi citur lex noster hic nam dictio, ex, eausam proximam signi sicat l. ex eo tempore. 3.fi. ubi Bar. F. de pecul sed in tex. nostro dii citur quod ex mutui contractu condictio oritur, ergo mutuum est causia proxima & immediata huius condictionis, non certii Huic quoque te .lespondeas, quod mutuum est ca immediata.& proxima certi codictionis, sed th illa certi condictio nihil aliud est, qua celli condictio generalis,quae cope sit ex omni contractu. ex quo eertum petitur,& illa immediate ex contractu oritur, ut probatur in l. certi codictio. in pr. F. e.Tertio, quia ualet argumentum de mutuo ad indebitu, ut iiis M. prox. sed ex quasi contractu indebiti oritur specialis condictio indebiti ergo debet etiam oriri ex co- tractu mutui. Huic rationi respond: as primo, quod ualec argumentum de mutuo ad indebitum:& ita dicunt iura, sea nos non ita algum elatamur quia argutinus deindebito ad mutuum, quod negamus procedere, uili probetur. secundo potes rndere, quod condictio indebiti comprehcidatur L. b condictione certi, si certum in ea petatur. iuxta l. certi codictio .ffe. Quarto. quia diue ista causae diuersos producunt effectus alg. l. naturaliter .f. nihil commune. T. de acqu. post sed in mutato duae sunt causae diueris: alae raquia mutuo, altera quia certum: ergo ex ambabos diuersi
debent produci emctus , diuerta debent oriri actiones. Huic quoq; rationi 1 Adeas, quod cu una cgusa ab alieta
567쪽
oriatur,non debet nisi unus effectus oriri, sicut ni demus in stipulatione in propositis terminis. si quis .n. certum stipulatus fuerit utique tunc sunt duae diuersiae causae. quia fuit stipulatum,&quia certum est quod peti debet :&tii non oriuntur duae diuerse actiones ex stipulatu, & certi condictio, sed sola certi condictio: ut infra de verb. ob. in prin. sic in proposito ex isto mutuo non debent oriri duet actiones, sed una tantum .Et si tu dixeris cum Alex. in d. l. certi condictio. in prin .st. e. q, illa certi codictio, quae oritur ex stipulatione,dicitur esse specialis, εἴ concurrit cualia certi condictione generali, quia si v oluisset actiones generales coprehendere, dixisset et de trib. quia dataret iraticaria condictio: ut V. de cond trit. in prin. resipdndeo,
immo illa certi condictio est illa generalis, de qua in
o. l.ceiti condictio:& videtur denotari ex illa generali r5 ne, quae a d. pri n. insti. prox .ponitur si certa sit stipulatior eu. n. absolute consideretur ibi certum,generalis certi codictio uidetur competere, ut probare uidetur mihi tex. in I. si quis certum .st si cer.pet. ubi siquis certum stipulatus fuerit ex stipulatione, actionem non habet, sed ea condictione id persequi debet,qua certum petitur. Ideo autem 'non fit mentio condictionis triticariae in dicto principio, quia voluit Imperator ostendere actiones,quae eodem caunon concurrunt, sed cum triticaria cocurrat cum certi condictione, ideo eius non meminit. in1 into adduciatur .f. sequens in fide act. ibi quibus mutuam pecunia &e. nam uidetur quod plures sint actioncs quibus mutua pecunia prosequimur. sed rndeas ut Et Dec. animaduertiti quod ideo utitur Imperator ibi numero plurali, quia coprehendit et co tractum stipulationis, cum dieat quibus mutua pecunia uel in stipulatu deducta petit actor. Si sic relatiuum illud qui b. respicit tam mutuam, quam in stipulatu deducta pecunia. Sexto adducitur. l. qui mandatu suscipi r. q.mand . Ωd respodeas ut per Dec. in d. l. certi codi. tu prin. Altera est opin. quod immo una sit certi codictio ex OIc6 tractu, ex quo certia petitur descendens, sc hactenuit Iaco .ab Arent. lac. Baldui. Petr.de Bellapex. Gmi.
568쪽
de Cun. oc. omnes Vltra montani in . l. eerti coddiction. prin. Teo.& ibi Fulg. dc Cast. Iacob. Butri. in rubr. T. eodCy. in rub. Eeo. Ic hanc videtur sequi Port. hic Mouetur,
primo, quia quod lege non est dispositum, nos sup addere non debemus i illam. ubi docto. C. de collat. erubescimus enim sine lege loqui. vi Iustinia. ait in .F. confideremus auth .de trie n.& semissi se nulla probatur lege, quod duet sine
certi condictionis: eigo non debemus nos hoc super addere. Huic rationi respondeas, quod immo probatur in t exi.
nostro iuncta. l. certi condictio. in prin l. si cer pet. Nisi dixeris. quod illa certi condictio generalis est, quae datur pro mutuo ut probatur in d. f. quoniam. Verum postea adhuc replicari quod pro mutuo ambe copetant, certi condictio,quae specialiter oritur ex contractu mutui, ut in dicto principio,& certi c5djctio generalis quae oritur cx quo uisco tractu, ubi certu est in obligatione. Secundo mouentur, 3c hoc erat Ful. per text. nostrum, qui cum utatur numero
singulari, expresse innuit, quod una tantum pro mutuo datur certi condictio, non plures , si enim plures darentur actiones, utiq; expressisset queadmodum in stipulatione expressit infra de ver. ob. in prin. Huic quoq; rationi respondetur, quod ex eo usus fuit numero singulari, iperat quia uoluit solum ostendere speciale actionem , quae eΣ mutuo oritur,ut colligitur ex illis verbis,& ex eo contractu nascit nec obstat prin. infra de ver. Obl. ubi quoties duae actiones
oriuntur exprimit Imper. quia ibi, ut etiam Dec. animaduertebat, loquitur in duab. actionibus, quae diue isto casu co' Petunt, nec in ut concurrunt: sed in eo de casu una tanta competit, sed nos loquimur qn in eo de casu ambe cocurrunt,&utiq; sicut ibi non expressit actiones, quae concurrunt. ut est triticaria, ita etiam non expressit Imper. hic,&sic hoc respectu confirmat opinione contraria. Tertio idelitatis nominis, in dentitatem quoq, substatiae significat. l. si idem. C. d codicil .sed istae duae actiones idem habent nomen, Vt unicuiq; patet, ergo cadem habet substatia. Quaselo quia lex abhorret pluritatem actionu ad idem cope ὀentium. I. haeredes. 3.de putribus. Efamil. haer. iacit in arg. l.
569쪽
qui b.iqem. F. de uerb. Oblig. sed pro mutuo eompetit eerti condictio generalis, ut expresse probatur in l. certi condiectio. f. quonia. g. eod. ergo non debemus nos dicere dari e tiam certi condictionem specialem ex mutuo. Huic qum. rationi potest respodeli, quod tunc abhorret lex pluralitatem actionum, ubi ab eadem causa oriuntur: si uero orian. tur adiuersa, tunc iura hoc permittunt, ut probatur in l. 2. C. depac. inter emptorem & υEdi .eu similibus. sed istae eondictiones in proposito oriuntur ex diuersis causis, quia specialis oritur ex mutui contractu secundum iuris ordine. cucontractus sit nominatus. iuxta. l. iurisgerium. in prin. Edepac. generalis uero ex alia causa, quia certum est in obligatione d. l. eerti condictio. ergo non debet prohiberi ista actionum pluralitas: probatur etiam t earia, & certi con dictione generali, quae coli currunt. Q ainto diuet sitas, &identitas actionum ex medio concludendi cognoscitur. l. nodebet. in si . ibi. vel bonefidei f. de dolo. c. literae. & ibi nota Ant. de Butr. de dilat. Bar. in l. intcrdum . de condi c. indeb. Ii l. si prius. in v. opposi. 2.part. E. de nou. Ope . nunc. sed idemm: disi concludendi est in certi condietione speciali ex murtuoi ut in certi condictione generali nempe, quia certum ergo eadem uidetur esse actio, non diuersa. Huic eleganti Vltra montan .rationi respondet Bari in d. l certi condictio. quod immo medium concludendi si diuersum , quia inspuciali est, quia mutua ui, in generali, quia certum est . sed haec responsio friuola est, ut & alii animadueriunt,& ex his quae Idcm Par. in d. l. certi condictio. col. pen. vers uenio ad tertiam,&c. dicit, & sequuntur communiter doc. confundi tur, cum in generali certi condictione non sufficiat dicere quia ce itum est , sed etiam opus addere e usam remo iam S sic , quia mutua ui . R ideo idem adhuc in utraq. actione 43 uidetur esse me uium concludendi. t Q stare tu hic rationi respondeas, quod tunc ex medio conci tendi diuersitas actionum cognoscitur cum sumus in tet specificas actiones si uero generalis asstro cum speciali concurrat, ex medio cOcitiden d diuersitas' uel identitas octionum no cognoscitur, ut est tua. cuius nunquam obliviscamini. tui. item apud labeonem
570쪽
beonem .s hoc edictum. E. de intuta Sexto adducitur , qaia generalis dispositio cum speciali non eoncurrit. l.doli elata 1ula. ff. de ver b. Obli generi enim per speciem derogatur.c. generi p speciem de reg.iux . in vj. sed pro mutuo datur certi condictio generalis , ut omnes admittunt, & probatur iad .l .certi condictio .f. quoniam ergo non potest competere certi condictio specialis, quia non esset locus dictet certi codictioni generalis. Huic rationi respondeas, quod tunc genus & species non concurrunt, quando ex eodem fonteis
orium us, quia species i sta in sit sub illo genere, de quo quaerimus. si uero genus illud non praedicetur de illa specie, de
qua quaeri mus, tunc cocuisus admittitur.l. senatus G. de accusa Bar. in . l. j. f. hoc autem edictum. U. de non . ope. nucia
sed speciali certi condictio secundam doc. non inest in generali, sed specialiter et ex mutuo oritur, ergo cum generali potest concurrere. Sept Imo mouetur Port. quia tunc genus efficitur species alterius generis cum ei aliquid additur, uel detrahitur: ex quo diuerat a sua prima natura l. ius ciuile sp de iustit.&iur. ubi si iuri entiu aliquid a i ure ciuili additur, uel detrahitur, tunc illud ius gentium tra sit i ius ciuile, non ante. sed in proposito nihil additur, uel detrahitur generali certi condictioni: ex quo posΚι in speciem ira sire, cum expressio cauta mutui, non quali ficet actionem. sed demonstret ergo dicendum est quod non transiti alia speciem Huic rationi respondeas teriendo receptam opimnionem,quod non disimus generalem certi codictionem. tra sire in specialem, sed dicimus, quod quemadmodum ex comodato oritur specialis actio comodati, ex locat9 specialis actio locati, & uenditione speciali, actio uenditi, ita etia ex mutuo Oritur specialis actio scilicet certi c6dictio ex mutuo, qua cocurrit cum generali certi condictione. Haec enim specialis ex mutuo no Oritur, quia certum emobligatione, sed quia mutuum fuit contractum,& ex his etiarn tollitur alicrum Port. fundam e tum Ego in proposita
46 quaestione triplici inspectione opus esse ceteo. I Prima est nunq uid una sit, an plures certi codictiones, & in hac ego asncludo uuam esse certi tondictiovem in genere,& i substantia