Auriferae artis, quam chemiam vocant antiquissimi authores sive Turba philosophorum

651쪽

quandam creauit, crudis, ut ita dixerim, lineamentis, adhuc ineffigiatam, quam Moses

ille, quem philosophiae philosophor piniontem ac priinarium Antiliis api silare liber,

modo terram inanem &. Vacua modo byssum aquam: Anaxagorasyero Chai S confusum. Alij matrem mundi, fundamentum atque naturae vultum rite appellaria tan cuius gremio cum omnes res discretae atque

indigesta consisterent, neque rinis sopi sςsent conspicuae, spiritu Dei intervoniente hunc mundum visibilem, s*cundum mundi intelligibilis exemplari similitudinem graphice ad amussim Dandalius oditor em pressit atque descripsit. Hinc coelum ipsum in sublimi suspensum rutilis ignibus faberride corauit, motumque eius .astroruinita composuit atque digessit, ut per arcam coeli mirabili ratione decurrerent d effici Edas succedetium sibii emporum varietates: utque res inferiores motu ac lumine suo ca- lefacerent, fouerent 4 in essentia conseruarent. Propterea res in eriores sus aerioribu 3,

ut ouum gallinae fouendum ut foeminam viro foecundandam suppossit ciuibus a primordio seminales quasdam, tiones insper iit, ut sese acceptis oportunita tibia perpetua. Vt ita dicam , foecunditate atque prole 'ultiplicarent Fabrefecit autem Deus hac mundi compaginem harmonia quadam, at

652쪽

ue musica sibi inuicem proportione eognatam ut quae sint in mundo superiori,m inferiori quoque sint,sed modo terrestri: quae itidem sint in inferioribus, etiam in superior

bus visantur,modo quidem coelesti secunaum causam. Ad quod fortis, opinionem Anaxagorae ponentis, quodlibet esse in quo libet applicare posses. Quare congruum est

Deum cuncta moderari Limplere quae creaverit. Nec ideo Deum omnia implere dicimus ut eum contineant, sed ut ipsa potius contineantur ab eo. Nec arbitrandum est, ita Deum esse in omnibus, Ut quaeque res P modulo suae portionis eum possit capere,

utpote maiora maius,minora minus. Sed ita Deus omnia implet, ut non sit aliquid ubi non sit. Et ergo intelligimus eum intra Omnia sed non inclusum extra omnia sed non exclusum. Ideo interiorem, vi in circumscri Qt ma nitud me sua omnia concludat. Quare diuus Dionysius at C. Omnes res affirmari os e de Deo, cum sit author jubernator. Edi ueciis, omne re negari de eo verius, cunihil sit de his quicondidit. Quod mihi etiavidetur esse gratius certius cum ob variabilem huius mundi decursum, tum pro 'in uestigabilem altissima diurnitatis a sum Potui etenim Deus maXimum mist ruallum inter se ies creatas Es utem DEVS immensus quidem, &ineffabilis.

653쪽

in excogitabilis, non intelligibilis , supra

binnem imaginationem, supra omnem cogitatum, supra omnem intellectum , suprὶ omnem essentiam, in nominabilis, solo silentio in corde praedicandus, potentissimus, sapientimus, clementissimus, pater Verbum, Spiritus sanctus, altitudo incomprenhensibilis,Trinitas impartibilis,essentia immutabilis. Cuius imago est omnis natura, quam uis intentivus est oculus. Qui omnium creaturarum unitas est sicardo omnis, inus. qui est omni potestate validior, omni excellentia maior, omni laude melior Quem diuus Plato in ignea substantia habitare posuit: Intelliges videlicet inenarrabilem Dei

in se ipso splendorem, circa seipsu Tam O- rem. Quem ali spiritum intellectual em asse- ruere igneum, non has Etem formam, sed

transformantem se in quaecunque Voluerit, rac coaequante se uniuersis. Qui ratione multiplici quodammodo creaturis suis annectitur. Rursus ea sua infinita aeternitate a com-

nipotentia excedens fervido amore: sinceras de . spe solida menti bos hominum expia

iis insinuari possit qui sit benedi diu per o ne chiliadum chiliades. Diximus paulo ante Deum esse innot ainabilem, quem pr0prio nomine Arithmeti- cani Martianus Capella salutasse dicit, cum septingentos decemvi septem numero SAEO

654쪽

plicatis in eos digitis Iouem salutabunda p. oiti eret. Sed quid nobilissimus ille numerus sibi velit eiusque in membra sua respersio, nouit Arithmeticus, non qui artem n uis inerandi mercatoriam. sed proportiones inquirit. Hoc in numero omnes numeros, Omnemque proportionem tuna Musicam tum

Geometrica deprehedimus Adde aliqd magis arduu. Nome Dei in his numeris offendi qua exactissimh. Cutius nonae sacrosanctu M ternu adorabile in hac Eporis plenitudine quinq; literis adnotatur. Cum repore naturae tribus, legis vero quatuorsrriberetur. Dicimus plere Deu habere omne nomen,

sippe curantis in ipso Se ipse in omni b. ut

infra disputabitur. Et tamen nullum nome: cum diuinae maiestati non possit nomeni 'honeum attribui Quantum autem mysterqatque neruorum umero in se habeat, Pytha goricos belle calluisse facito crediderim, qui alium Palladem . alium Dianam alium Patrem, alium matrem, alium denique virilem, alium foemineum nominabant, aptarunt l. numeralis scienti consultissimi Monade ui opifici Deo Diadem aut dualitatem mate i ii formis ipsis Tria det virginem tum homini eiusque vitae Hexadem mepta dem. Enneadem vero omni b. creaturis haud abs

pulcherrimis accommodariant. Caetertim,

F ad institutum redeati, audi Dionysiurn

655쪽

recitantem, Deum esse in omnibus. Vel omnia esse in Deo, sicut numeri sunt in unitate, sicut in centro sunt omnes recti lunae circuli. Et sicut membrorum vires sunt antia' 'Quoniam sciat unitas omnium numerorucommunis mensura, fons est acori gQ. Omneq; numeru in se unicis coniunctu cotmes,

multitudinistis est principi u. Sediis inui-ltitudinis insons, lem eadea immutabilis; Sic pari modo res creatae se habet circa cre tore Et quemadmodu4nima humana indi uidua rectrix extat se corporis,&tota toti corpori eiusq; cui l parti praesens, ita similiter Deus in hocmudo ubiq; est, eumq; im plet Ac moderatur iugiter i co seruat, per vis tuteri rebi; creatis quotidie de perenni fonte spiritus sui impluit l. beraliter. Vnderit per quanda similitudine anim maturae Deli

aut Dei virtute. qua oes res sustinet. Animae medii natura aut antina inudi ppellamui.

Non od in udus ipse stata .uci a Christia aqpbilos phiae vestibulo parrici Meraphi sic

stiristi apa, partim hac lapidis cosideratione explodore licet. Sed illa filo orationis tersor contexere persuadet naturae sublimatas. hic pedestri sermo incedere placuit. I amq; inundi animam praecipue in sole colloca

mus Nihil etenim est In ipso firmamenti

circulo, praeter animam, quod maiorem Dei

656쪽

nen. Cum quaelibet res tantum sibi, ut itasti Xerim, ei ve dicet quantum capax est tu minis. Et cum nihil sit ocula ius sole, multi ς Platonicis Orpheum in hoc potissimum imitati, Solem, udi oculum nominarunt. Quoniam in eo tanquam in quodam luci. dissimo speculo cuncta viserentur, atque sese ostenderent. Huic Heraclitus cuncta dicit notescere si solem θ mundo sustuleris.

Quid est nostrum corpusculum, si desitani' in Nulla ibi contrectatur vena pulsatilis, sentiendum nullum inest iudicium. Nullus in eo vitalis halitus, aut ulla spiratio. Quare etiam nonnullis visum est sol e Goeli nuncupare. Quoniam sicut in corde vivus extat sons sanguinis, caeter humani corporis mebra humefaciens cirrigans, motumque Vi talem infundens sic in sole videtur esse om- itum rerum tum inferiorum, tum superiorum vegetatio & conseruatio: Quoniam vitam , alorem inferioribus quodammodo jnspirat lumine suo. Est autem lumen aes usquidam simplex, cundia ad se vivifico calore conuertens, cuneta permeans entia. qualitates eorum irtutesque ducens per omnia cie nebras caliginesque dispergens. Quare in medio considet Phoebus aurea coma fui' gente, tanquam Rex Sc Imperator in udisceptrum, gubernaculum tenens cui omnes

caelestium inesse virtutes, non solum Iamblichus

657쪽

chus. sed&multi alij confirmarsit. Et inquit Proclus, Ad solis aspectum omnes omni sic celestium vires congregari in unum atque colligi, quas tandem in hunc mundum in f riorem per eius igne spiracula credimus. disseminari. Hoc tibi etia vel maximo argumento es e potest. Sole ad nos vergente temram herbescere atq; pubescere Abeunte v

rodeflorere. Sed de naturae infantia nonnihil commentandi voluptate capior. De natura Cap. IX. Naturam vim quandam es e rebus insitam ex similibus similia procreantem as)rimus Generat enim natura, cunctas res auget, alitq;. Qitare omnium habet in se nomina rerum. Animal est a natura apis ignum arbor, corpora quae vides sunt a natura eiusq; retinaculo Natura est ligamentum elementorum virtusq; commiscendi, quae in-

qualibet, huius mundi sublunaris elementorum mixtitiones efficit,formamq; suae specie congruam impressit per quam ea re aqua uis alia re distinguitur atq; segregatur. Nec est natura alicuius coloris,omnii tamecolorum particeps es ectrix nullius etiaponderis aut qualitatis, omnium denique qualitatum rerumq; sexcuda genitrix. Quid

ergo est natura Deus est natura, natura

658쪽

Proximum ei. Est ergo natura ignis' aidem inuisibilis, a quo Zoroaster cuncta esse genixa docuit: cui Heraclitus Ephesus astipula ri videtur. Nonne spiritus Domini qui est in Origneus, quum serebatur super aquas. edidit eis clem igneum quendam Vigorem, quum nihil sine calore generari possit Inspirauit Deus rebus creatis, quum diceretur in niud genitura Crescite se multipli camini,' quandam germinationem, hoc estium dit tem, qua sese cunctae res multiplicarent. Vnde quidam profundius speculantes, omnes res diciebant esse virides, quum esse viride crescere dicatur a coalescere, eamque viri. ditatem Naturam vocitabant. Sed Aristoteles inquit, Ignorato motu ignorari natur , quum modo sit volatilis R. in continuo motu generationis augmentationis,alterationisque, quae tande in in extrema mundi calce stabilis erit,atq; fixa Dyoniam tunc enerandi virtutem potentiam i Dens asus a feret,&in rec0nditissimo suae omni-phtentiae thes apro ubi ab aeterno erat collocabit. FIanc ergo generandi virtute eramque cori seruationem Animam mundi voeare libuit: non quod mundus sit animal, ut Platonicae rationes, etiam astrologorum Arabum, Aegyptiorum Chaldaeorumq; testimonia comprobare videntur. Posuerunt

etenim Philosophi mundu esse animal cc

659쪽

tosque ac stellas esse antiri alia, Manimas rerum esse intelligentes, mentem participantes diuinam insuper cuilibet rei Deum aut animam quandam praeesse, omniaque plena diis esse Democritus, Orpheus &multi Pythagoreorum sunt opinati: quibus la- tuerunt diuinos honores, praecesque Absacrificia dedicarunt eisdem Sc diuerso cultu

venerabantur. Praeterea omnes eiusmodi a nimas reci iacebant ad unam animam mundi. Similiter deos omnes ad unum referebant Iovem. Hoc Aristoteles pristotelictisque Theophrastus hoc Avicenna, Alga e les hoc Stoici, omnes 1 Peripatetici confitentur, ac unam opere comprobare sunt conati. Hinc omnem gentilitatis errorem:

hinc Poetarum figmenta diabolica sacrificia, immolationes sacrilegas manas. non ambigo hinc AEgyptia tesus anima lia quaedam, Se alia monstrifica portenta in Larariis suis coluit 3 adorauit. Qui ergo Ethnicorum philosophiam vanam esse non dixerit quae hoc vulgatissimo errore alii scque multis est miserrim labefactata.

bi inihi visi sunt Philosophi Pelidibus puellisque simul limi puteum magnurn perso-

ratis urnulis haurire satagentibus. Eos tamen venia dignos iudicare possurnus, quum ipsis nondum illuxerit vera lur

IES V Christus Saluator noster. Quare

660쪽

Christiani philosophi, cuius authoritas e

grauior iudiciumque certius, interest, Quae- cuinq; ad fidei naturae sacramentum sacere videntur, tanquam ab iniustis haeredibus possessa. ad Catholicae ecclesiae septum deducere,Virgiliano more. Qiii aurum se colligere dicebat ex stercore Enniano Apicula. rum item more, dum suauiores Hynerti in ntrebibi flores generandi mellis gratia exu Xerint. Quis non intempestiuam Pici Micandulani necem lac brimis non madefac bret quem nostris seculis Parcae sorores sin- ulariter inuiderunt. Qui si vitae munere aliquandiu functus esset laceram eam philosophiam atq; mendicante, expuncti erro-uribus, nouo candore concinnasset. Legiti

inam tam philosophiam qui ' summa lamide de cateC. cuius natura aut mundus est fundamentum, quae mores Sc virtutem homini

praescribit. Quitibi lactantes primae lanuginis annos corrigit, vitae lineamenta tuae. quae naturae interpretationem Sc abstrus ximarum ob oculis reru investigationem sibi vendicat. Dignissima quide cui diuinarum humanarum reru disceptatio deferaturi Perea mundi penetralia terrasq; tractusq; maris coelumq; profundum, quantia possumus diuina gratia, Sc naturali lumine per- quirimus. Ipsa decernit coelum astrorumq; nnumerabilem multituduiem: tum aurico l