장음표시 사용
591쪽
talis Ille si qui dem supernu eris extremunt attingens,
in totum virtutem communicat Visus auteni per neruos visorios exiliens, quilii substantiam habeat spiritalem,ubi in ambietem incidit, primo incursu alterationem effciens, lac ea longissim extendcs, illuminatqood illi continuum est, nempe quod ambit corpus: sicut in mometo temporis alterationem in totum ipsum transmittat. Apparet aut similis quidam nectus viri baccidere, neruo, ambienti aeri. Nam Hemadmodum si interponatur aliquod solidum corpus in medio subsequentis aeris , statim videmus eius spledorem perire, ceu qui dum immutatur euadat lucidus, non autem,permutatus fuerit(ssic enim lunae perpetuo seruaret vel si ablatum id quod illuminat esset ita renertio secto, quantum sectio a continuitate cerebri separa uerit, tantum is insensibilis statim reddetur. Sed in arteriis etiam eadem natura, quae inlaruis,cernitur. Dissectae siquidem , interceptae ue funiculo, non pulsant destitutae, non ut Erasistratus putat, eo quod a corde mittitur sed facultate illa qua tunicae ipsarum, corporicordis continuae influentem ab eo semper obtinent. Commune igitur omnium est sensus facultatum , quae a cerebro originem ductat, per neruosis 3 ad propria instrumenta deferri. Item aer alis substantia cerebro est similis, nisi ' quantum, ne esset ad patiendum facilior, statim condensatus est, tantia a cerebri natura recessit. Quantum igitur singuli nerui proprie dicti sensorii, a cerebri natura recedunt, tantum etia ab ipsius facultate Vocantur autem proprie sensorii erui, qui instrumentis immittuntur sensoriis , molliores aliis, qui particulas mouent: id , merito, Sensus irippe non fit, abscis hoc, quoquo modo assiciantur nerui: motus autem, in agendo solum, actione obtinet: ac proinde non ab re sensorius mollior durioritate motorius neruus, est fastus. At motorii omnes, sunt sensus tactus parti-
Vis o qua saeratione. Nemus quanado reddas ii
Artenae quanis dolo pulsent. teriam tum cis influere pulsiificam uim a
Animales ais cultates desce derela neruosa cerebro, is ad propria in strumenta. Nervi sensorii sunt molliores iis, qui mouent particulas.
Sensum abs nerui affectui non fieri l Ietus in aethne consistit.
592쪽
Nerui moto aes omnes sensu tactus sunt praediti. Optici nerui situs. io sistentia, laciis m. Aio
cipes,quoniam huius sensibile crassiorum est partiun
Porr visorius neruus, ora initana neruorum niaximus
uater cerebrum lculum totus medius consistit: interiorem quidem sui partem, molliorem habens externam vero duriore, to facile per ipsum multa ex cerebro spiritalis substati in oculi regionem perueniat metiata aegre assiciatur. Quant autem oculi primum sensibile exactius est, e tenuius esens ortorii aliorum tanto etiam oculus magis uilla, cerebri naturae est parvi, tanto liccpis iniare quum sub tunicis oculorum duo conti-oystallui'hu. canthi humores orbicia lares, unus qui vitrum , altermor qui resert crystallum,ubi prinatam visi ficus neruus exteriorem oculi tunicam permeat, spiritus quidem per eius portam illapsus,humoribus illis miscet,ut substantia eorum fiat tota siensibilis: ipsius autem nerui substantia soluta , dilatata j amplectitur vitreum humorem , in maxinium crystalloidis circulum desines. At plexus quem est ciunt fibrae ipsius nerui optici dilatati, vocatur tunica amphiblestroides, ac si dicas reticularis quasi velis rursus in unu cogere, coaceruare is, cerebrum tibi esse apparebit. Ac merit C sane sic costructus is neruus fuit,instrumeto usurus, aere circuituo. Tale auteni instrumentum neruo fit aer, ad propriam sensibilium explorationem, quale existit ipsi cerebro neruus. Proinde quam cerebriani rationen habet ad eruti, talern
habet ad aere oculus . At propriti uisus sensibile quod primunt antea appellaui colorum est genus Illud siquidem primum, ter se resolus inter alios sentit, quemadmodun gustus ae sapores Nirecoloratu compus simul cui cognoscit, perinde ut gustus id quod sapores edit. Caeterum ut gustus id alii sensus fiant, opus est ut ad animantis corpus ipsum perueniat sensibile . Visus autem per mediis aerem ad coloratum extenditur,unde ipse solus una cum colore illius quod Di
detur, cognoscito magnitudinem, refiguram,o 1-
Oculi fabrica. Amphiblesti dides tunica. lora reus est e proprium uisus sensibile. Gustus sapo rei percipit.
593쪽
tum, interualliana, id quod sensibus aliis no licet, nisi per accidensio nunquam tactui. Si igit istas solus percipit sensile quod ipsum mouet per mediti aerent, non ceu per baculum quedam, sed particulam consimilem specie recognatam ipsit, ac soli hoc illi eximiti est datum, simul iter reflexum uidet, merito opus habuit spiritu desuper influete pellucido, qui ambienti aeri in cidens(qualis est Platonis, Empedoclis j sententia dueluti coiierberans ipsum sibi illum assimilaret Visus igitur necessari dicetur esse instrumentu pellucidum splendidum is: auditus,aereum olfactus uaporosum: gustus liquidum: tactus deniqs terreum. Neqs enim aliter cosistere possent, ut quae ex similibus alterationem requirant Sedenim instrumentum olfactus, minime in nariu meatibus , sed in exi remitatibus anteriorum cerebri uentricti lorum consistit in qua utidiarium naeatus perueniunt caeterum comunis quaedam facultas de qua etia disseruit Plato ex cerebro per neruos in singula sensoria perueniens, alterationes quae in ipsis sunt,persentiscit. Porro, quemadmodum tactilis sensus instrumenta per renixum,si gustatorii per humiditatem' succos in sensus cognitionem perueniunt. Vnde si inarefacta uehementer sit lingua,corrumpitur ipsa sapor dignoti . At obstructis narium meatibus , odorum sensus labefactatur: no secusa auditorius si aures obstructae fuerint. Eiusmodi obstructionibus,ndet oculorum suffusio, in qua sic obstruitur solaris luminis meatus, qui in tunica rhagoide habetur, ut proprium uisus instrumentum non amplius cum aere, qui totum extrinsecus oculum ambit,iungatur At sensus ipse neutiquam est alteratio, sed alterationis dignoti . Quare dispositio in qua corpora excedentia naturae modum consistunt, sensus ipsius,inuicem differtit. Quippe id genus dispositiones labores uocans Hippocrates ait.
Qui laborantes aliqua parte corpis, pleriand laborem Nn iiii
Platonsi de ussione sentena. Sensoriosse instrumetois sit gula,qualia esse dicantur.
stus, quibus in tercedelitae fiant.
accidant. sensus est nenalterari edat
594쪽
Mens inbus non sentiunt iis mens aegrotat Patiuntur porro singinregrotet la exigitas mutationes ex finitimis genere Iccirco Ui- Pati Qq qquiis instrumentirum quoniani coloribus disceriacclis ido imis enere. eum pluna elice pediebat, plendidum creatiam est, visust trumenta sola huiusmodi corpora a coloribus alterari soleat: tum cur splene quemadmodum iudicat etiani aer ambiens, qui quum di xi naaxime purus est tunc a coloribus alteratur. Ut enina
idie mutatun a Solis splendore tolum contactus aer, totus ei contertim assimilatur,sic protinus I colore mutatur Neruus ita V cerebri pars existit, ueluti germe arboris ae Pars autem in quam inseritur, uirtutem ipsius totani in sese excipiens, omnino redditur habilis,ut discernat ea quq seipsam cotingunt Persimile quid etiam in aere vobis Aer quale ut circunfluo accidit. Nam illuminatus a sole, tale iam est sus instri mene nobis uisus instrumentia quale ex cerebro proficiscens
Ahim substan piritus. At si de animae lubitantia aliquid pronuncia retia quae sic Oporteat, alterutrum necessario dicemus aut hanc esse ueliat lucidum aethereum et corpus: aut prorsus incorpoream substantiam, cuius primum uehiculum hoc ipsum corpus lucidum sit , per totum cerebrum mean , recontinuitate quadam spiritum uisiificum, etia splendidum reddens intercessu cuius cum reliquis corpori- Sensus institi, bus communionem ipsa anima habet . Alteratur ita pinentu altera sensus instrumentum: dignotio autem ipsius alteratio-ri,du sentim 'β' iis , facultate omnibus sensoriis com natanis Sensoliom ni qu a principio influit. Caeterum initium ipsorum,sinetium esse com communem sensum siue princeps sensorium nuncu-
Celehium credi e voles, nihil nateretat. Aid hoc prior disputatio iusti inceps seu dicauit esse cerebrum , a quo omnes particulae siensium seriunt in motu ni obtinet, descendentibus aliis neruis in seri suum instrumenta,vi sensilia dignoscatur aliis moueri
is ibiti mihi moueri desyderat. Etenim a cerebriori itiit turo ipsa spinalis medulla, a qua nerui sexaginta pro
cedunt. Quae sane ut cerebrum duas etiam sortii membranas quas si quando iuxta singulos neruos ademe-
595쪽
ris,nulla pars offendetur in quam neruus demissus suerit: quunt videlicet membranae ipsae tegmina tantum Spinai a me sint: cerebri&spinalis medullae sensus autem rem n, b Aetus vis, in medulla qua comprehendunt,existat. Quod si nerui partem medullarem secueris , statim me brum in quod neruus deferebat,sensus motusq; omnino e X- per reddetur. QuDd autem spinalis medulla accrcbro spinxi merea suscipiat facultatum originem , hinc licet perpendere, a secta, quia secta ipsa quacunqs in parte, quae regio supra sectio acci aunem habetur, cos eruetur incolumis iis quae infra eam sunt, destitutis motu stimulo sensu.
pocratis: Platonis, Liber V ILLIX IN Uringitur animae principa Anini princitiun id esse , quod sensu ac voltitario patus,quid . praeest motui. Voluntario enim dico Ui3
nam cordis di arteriarii motui, non uessitan non pro arbitrio nostro perficitur . sicuti esse. nec tertiit motionis genus, qHod circa alimenti dispensationem versatur. Iavero, ubi prinum irincicipium neruorum est,ibi animae principatus existit. Atqui 'principium neruorum in cerebro est: illic igitur animae principatus est nobis statuedus. Omnes porro animan ' tium particulae neruorum compotes sunt hae manifesti uoti edes.so ex cerebro descendentium in ipsas: ills per mediam pote,
spinae medullam. At iecur virtutis vegetatricis, quem Iecut esse uis.
admodum revenarum, origo existit: nec reperitur ali
in animante particula, cui omnes venae conatae sint, Si rictu es. enim vena caua oriretur ex dextro cordis ventriculo, quod nonnulli existimant, omnino haec, ut arteria, bifariam scissa,altera parte sui ad iugulum: alter adi
596쪽
Elenientum est Iramima illius quod costituit, portio. Esementa cinis
Cem reperiri in singulis rent reneribus. Diatdis de elementia sentenisci
Sanitatem primorum corpon hona te. perie coiit ere.
cur ferretur. Quyd quia non appareat, clarum est, nec ex corde ipsam origine ducere. Quod autem cor tum arteriarum, tum irascibilis animae principiunt existatu abunde a nobis est demonstratum Deinceps vero de naturalibus elementis secundum Hippocratis: Platonis doctrinam similiter disseramus. Elemetiani est minima illius quod constituit portio. Quare ex iis quae ad aliquid sunt, vox haec elementum dicitur. quemadmodum etiam pars Vt igitur sermonis nostri quatuor ecviginti sunt elementa, eodem modo omnium generabili unam corruptibilium corporum terra, aer aqua ignis, minimae particulae existunt. At minimum di- inurritio neutiquam sectionem admittit. Quum autem nullum corpus tam paruum sit, quod secundi magnitudinem persectionem reddi minus no possit, certe quae in diuersam aliani specie amplius diuidi nequeunt, ea corpora reminima, ct insectilia, Melcmenta vocamus. Etenim pro cofesta habetur, in uno quod rerum genere reperiri indiuiduam quandam speciem talem , qualis est in naturalibus corporibus terra,aqua, aer, ocignis. Haec enim, elementa naturalium rerum Hippocratem sequutus, Plato in Timaeo statuens, sic disserit. Quum enim ex terra, igni, aqua, Maere compactum sit corpus, horum praeter natura excessus, defectus iis, ex loco proprio in alienum translatio, seditiones ac morbos procreant. Quae quid elementa postea in materiam a tu figurani diuidit. Quod igitur excessus defectus bonam temperiem corrumpat, in qua consistit primoriam corporum sanitas , omnibus est spicuum item quod translatio: si confoderemus, quonaodo simulat Uthoracis&asperae arteriae instrumentis sanguis, aut alius quidam humor, concidit, in culpata ipsorum sanitas aboletur. Cur autem humectet aqua, urat
ignis,ac reliqua etiam unde suas vires sortiantur, inqui
rere quod anxie indagavit Plato ad morborum
597쪽
talloius nihil pducit. Suffcit siquideria sanitatem con Medico quid scrvaturo curaturo iis morbos, scire propter bonam iussimi, temperiem calidi, frigidi,humidi, sicci,sanitate adesse animantibus ob malas autem horum intemperantias,procreari morbos. Ex elementis tacue natatuo inter se at si saepius mutatis,tu Plato, tum Hippocrates alui, nostra conflari corpora Etenim ex quatuor elementis stirpium generatio est,reex ipsis tum fructus, tu se- ita ina Alimentum vero haec omnia,Ouibus,suibus, capris, bubus, aliis , animantibus, quae herbas,aut arborum fructus,aut surculos,aut radices comedunt: hominibus haec eadem animalia alimento sunt: atq hinc ipsis generatur sanguis,pituita, sibilis trad. Est autem Sanguinem ex
aliguis ceu generationis nostrae materia, ex quatuor quatuor cone humoribus constans. Ex quo quidem in utero primam ii Am*xi conformationem accipimus, ac postea particulis efforniatis artuum confirmatio laena incrementiana, Mabsolutionem, aedit in lucem recipimus: ac primum sane a moni ex ex lacte nutrimur, sanguine qui in venis est, genera sanguine tione ducente: deinde solidioribus alimentis,unde rursus sanguis,pituita, bilis flaua&atra proueniunt. Quae Morbos simi Minni Hjppocrates primus omnium definiens moria, qui
bos primorum corporum ex intemperie fieri dicebat bilis
Porro prima corpora appello similares particulas,quae te . in diuersi generis alias minime diuidutur,o ex quibus Prima ce e instrumentariae constant .Prima itacii generatio nostri ' qum
LX s inguine, qui ex alimento, quod intra corpus assu 2 tae' '
mitia iit, est, reex semine . Ex his primaria particulae Partes prima. generantur, chartilago, os, neruus, membrana liga rim quae,nientum, alia s eiusmodi. Ex his rursus instrumenta 'pri riae, oculus, lingua, caput viscera reartus ex quibus tandem uniuersum corpus conflatur. Sunt autem ele. menta in corporibus, non actu, sed facultate. Hoc est, in mor .hrum euatuor nobis humores insunt, ex illis alimentorum interventu,procreati. Sanguis videlicet pituita bilisqs,
598쪽
retrione re sponcleant. Sanguine pro/ licuina fuisse amod rata di
Sanum esse ndicat corpus. Olcr quando Meibi ob his, morum affli
Sanguinem putrescentem in re utre, aut ingrumum coa, fiunt, extrema
Humerum,qui in quibus reo eundent i o. tibi .
ima satia, tum atra . Ignis quidem flaua bilis respondet atra, terrae pituita, aquae Ideo , calida: sicca ipsa flava bilis existit: quemadniodum ignis: atra,frigidae sicca, consimiliter terrae: pituita vero frigida: humida, quemadmodum aqua At solum aereum elemetum in animantium corporibus, propinquum suae ipsius naturae videtur, rein respirationibus: in pulsibus. Moderata ex omnibus quatuor clementis teperies, exactuna produxit sanguinem. Sanum igitur maxime est corpus(ut Hippocrates nobis est author Alium mediocriter revirtute: copia lisciter se habuerint. Dolet autem, quiana aliquid horum minus aut maius fuerit, aut dum ab aliis semotum in alienam sede mirascurrit Etenina hi quatuor humores, ad quamcunq; particulam traia fluant, in ea morbos essiciunt erysipelat ad herpetas , flava bilis cancros atra: Cedemata pituita . At sangitis quum in pulmone resipatio inter puliano nemo costas medio, ex propriis instrumentis effusus constiterit,putrescens tempore tabcin Ecit. In vetre etiam repermagna viainera in grumum coalescens, extrema pericula inducit. Terram vero, nullibi per se videre est sola in corpore coaceruatam, quemadmodii necue ignemietiam per se solum,ned aquam clemctum. Porro Hippocrates multo accuratius si Plato, demonstrauit quatuor esse in corpore humores o lege renatura distinctos videlicet sanguinem pituitam bileni flavam ecatram: allorum simul opinionem conuelles, qui viauna tantum humorem elementum hominis constituebant Quum igitur astruxisset quatuor humores inesse nobis secundum naturam, coSq, vi quantitate excedetes, sic qualitate alteratos, morborum author es ferispostea
ostendit,hyeme quidem, redundare pituitam vere sanguinem: sstate flauam bilem: autumno deni figram. Caeterlam de anni temporibus disseres, virtute etiana,
de aetatibus regionibus f disseruit quum nimiruilias
599쪽
temper libeat clim anni tempore,regioiaemo statem confoderari. Ex regionibus, teperata itidem veri re Reg ona cum spondet calida aestaticinaequalis calore refrigiditate compased frigore siccitate redundans, autumno et humida nido frigida, layemi. Haec ita sibi docuit Hippo - crates,&praeterea cycontraria cotrariorum remedia tu' 'cxistunt, artis methodi elementa tradidit. Postea vero diae, traditis iis quae ad aphorismos pertinent,de exuperantibus in unoquom anni tempore, State, morbis, vellit syllabas his adiunxit. At vero Plato, aeris quidem Platonis di excessui, quotidianas: aquae autem exuberatiae febres, me orta tertianas tribuens ,hallucinatus est. Primum quidem i. - VR iube in communia omnium corporis in non in sanguineo rum animantium elementa febrium circuitu remeantium,causam retulit: deinde, quoniam ad vera earum febrium causam me prope quidem accessit. Apparet Qu)c liandi. enim euidenter in quotidianis pituitosis superare hia febres oriri amor, qui humidus est, refrigidus in tertianis flauali Pitssitoso uistis,quae sicca recalida existit. Gignuntur tamen acutis
famae mardentissimae febres a flava bile: atm ex gene et Let
re ardentium febriu ipse quoqs tertiana existit. Etenim te pro luci. de ipsius flautibilis natura, sic Plato scribit. Q die autem Thraanani fe- corporis partes incedi dicuntur a bilis aestu reflamma g 'N
spirat extrinsecus omnigena tuberculorum species fer- Mens emittit:intus autem cohibita,igneos plurimosi ;imorbos procreat. Uertim si Hippocrates tradit, semper insitum calidum, omnium naturae operum esse unaaxime causam Plato non caliduin dicit, sed ignem
quum tamen si ab igne ciborum concoctio fere , nec tu erat,
non distributio, sanguificatio renutritio melius utiq; in pituita iuin acute febrientibus haec perfici viderentur. At insitus Anguine, iis calor,temperatu existens, substantia dem in sanqui ' empe
rae' pituita consistst: qualitate autem, mixtus est tem uasta . Perati ,ex caliditate at uestigiditate. Tutius igitur dixit sititue.
600쪽
Hippocrates qui crescunt,piurinium habent calidi in spati: alci illua Ventres hyeme revere natura a discitia sunt:& hic et calore insito intelligens . Falsus etiani est Plato , dum attractionem pulinonis inter respiran- tum e medio tollit, inspirationem is ipsam successione ad id quod vacuatur,nenape succedente uno spiriti iat subingrediente per cutis poros,in locum alterius, Respita loquo qui expulsus est,necessari fieri contendit. Quippe nermodo Hai. ui ab spinali medulla orti,arbitrarium motum musculis thoracis largiuntur: a quibus eleuatus quidem externum aerem per fauces Masperam arteriam,in pulmonem attrahit contractus autem, per eadem expeta Pullani fieri ait. Pulsus autem a cordeo arteriis fit: atria in eleuatio-
ne quidem, per arteriarum ora in cutem perturentia,
Dilatariois at externus aer intra corpus attrahitur, triplicis usus grateriarum tris tia: refrigerit,euentilationis, respiritus animalis gene. Plen si rationis: in contractione verb arteriae explodui quic- quid lillinosum fumosum ue in ipsis procreatum est. si uolunt, iam Sermo ita Dinlatonii coarguitur primo quadent, i inspirationem affectum superuenienteni non actionern voluntariam constituat quum tam in nostro situm sit arbitratu, citius,tardius minus, magis, ecfrequenti ut Platonis opi inspirare, quemadmodum expirare. Secundi autem ni de triplx quia post arteriarum contractionem oporteret stati ruinspirationem fieri: sicuti in post expirationem, proti nus arteriarum eleuationena. Caeterum licet nobis longiori tempore respiratione cohibere, nec ob id tameri desinunt moueri arteriae cum corde. Quin etia eleuantur nonnunquam hae inspirantibus nobis: sicutio expirantibus contrahuntur rein unius respirationis teni pore, septies,aut oelies,cor cum arteriis attollitur,deprimitur At qui Platonem credunt fuisse de imperitiam rerudem,ut quum dixerit spiritu potum i pul-niones ipsos excipere, existimarit potum innena insui