장음표시 사용
561쪽
porro patiente cerebro prompt aninia desipit mo Cerebri affecti
tu sensu priuatur. At corde affecto syncope arri c d et ' .pitur, interit is praedictoriana nullo quicquam perpes p -b ovi r
ta Iam vero, Aristoteles, plures animae facilitates se Aristoteles plunere diuersas Se concedit, res illas in uno corde con , colimae a. stituat Chrysippus autem ned eas omnes differre in h. i. rui, ter se profitetur, ne r alia quadam vi animal irasci, alia de eotiati ui concupiscere alia ratiocinari: nuum tamen vel testimo Chlysippi deritis poetarum, quos citat,asserere contraria cogatur paxub minis Etenim in iecinore delitescere appetitoriam animae fa yp ' p . . cultatem, illic plane Homerus nos docet, ubi uir, vul an mamiliasse tures apud inferos Tityo iecur exedere, i concupiis iecinoii. set constuprare Latonam: ae partem nimirum illa ple 'uyo exedictentes, quae illatae contumeliae fuerat ueluti oriet . '
quum sentiret Chirysippus fabulam de Minerua, quae Mineruam ex post deglutitam Metidem, ex Iouis capite orta esse pii fetus cerebro tur, suis ipsius dogmatis aduersari: maxime illam de Disse qua, torquere conatur, hinc figmentum illud habuisse origi '' nem dicens, Tartes quidem uniuersae cocipiantur occonsistant in corde a ratione autem per caput hoc est peros quae capitis particula existit emittatur sermo Cordi, motus ne caeterus ut figmetum secus interpretemur quem duplex.admodum cordis corpus virtute sua distentum recon Spiritum auia tractu vicissim, proprias materias attrahit, expellit ij; 'li' so idq
pari modo cerebrom, ubi statuerit spiritu animalem, '. '. 's
in suis contentum Dentri ilis, particulae cuipia trans Cerebri tot'. Diittere, motu ad id idoneo incitatu distribuit ipsum Spiritum ni Huc autem spiritum qui in uentriculis ipsius est, fortas p '
si quidem paucon retiam uena ad ipsos pertinentes,
generant: copiosissinium uero principalissimum ar cipi ab arte teriae, plexum reticularc qui ad cerebri basim est, per-rcptenteS, suppeditant: quae a corde sursum feruntur. 'lari S pie
Quare si quis fabulam ueris uelit connectere, in parti in ectet bus ustrioribus prudentiam conceptami hoc est ani bri. Li iiii
562쪽
malem spiritiim in capite naturai fici dixerit: prae sertim in uertice quandoquidem in eo medius reprin Velitriculii ce cipalissimus cerebri sinus habetur . Vertim si scientifi-
h u uiu V-i qmonsti sitiones sequutus, omisisset Chrysippus fa
ei inesse capi bulas,et molQgias, reclinationes declinationes , ca- in pilis,manuum motiones, labiorumq, fguras, una cum mulierculis, Maliis idiotis uti meritatem ipse inuenisset, nec nobis periisset tempus ostedentibus ipsum iri, hil ex iis quae adducit,iuuari.
MENI, DE PLACITIS HIP-pocratis: Platonis, Liber III LT VERO' Vbi Chrysippus affe
ctiam definiens , iam esse ait irrationalem, praeter natura animi motum, hoc est reluctantem rationi recte sane ipsum qui in affectu est motum, ab inanimis, irrationabilibusq; distinxit. Mouetur liquidem lapis relignum, sic tamen ut non reluctentur rationi. Cuius enim neutiqua interest, ut obtemperet, sequatur si rationem, hoc quomodo repugnare rationi poterit' erit it ad id non uti ratione dicetur: sicuti reluctari rationi, quod naturam qui deni habet sequendi, obtemper J di sed interim praeter sui naturam, alio modo fertur. Vnde liqUer, nec inanimato cuipiam,ned ii rationali animanti, affectum innasci posse animalem Perdecenter etiam ab erroribus affectus ipsos distinguit. Quandoqdem errores, prata sunt iudicia rei alio lacritatem mentita implicita is errori. Affectus coli a nulltim quidem erratum, Hed praetermissum in ratiocinatione sed est animi motus rationi inobediens. Nam qui ut patriam seruet, liberorum ui-
Ratio relucta ri,quae sint dis
Affectum ani, malem no posse innasci,inanimato aliciis si cuti neq; irra tioali animali Errores sunt praua idicia.
563쪽
mi contentiait, uel iugulandos tradit, honesti imaginatione id facit, ac ratiocinio, sus Medea autem, quae sciebat qualia perpetraret flagitia, non errore, ut ille, sed perturbatione ducta trahebatur . Qiuin etiam ubi celeriter currentium, qui ne si sistere quidem velint,statim id possunt, Chrysippus meminit, apertis illo exemplo aliam vim praeter rationalem, nobis posuit ob oculos, qua affectiones ipsae absoluuntur. Etenim eorum qui per acclivia currunt, nulli adest ea difficultassistendi: sed iis tantum, qui per planam quanda aut decliuem feruntur viam. Quippe composita inest ipsorum lationis causa: Una, tanquam animalium, quae animae impetu movetur: altera, tanquam in animatorum corporum, quae corpore inclinant. Caeter tam qui in plana regione retrorsum corpis inclinationem, inter currendia, o
litur,sistendi potens est, resti iuris: qui vero in anteriorem partem uti is ab illa impeditur . Qua de causa hoc
pacto omnes currunt: ab ipsa rei natura edocti, corporis inclinationem in anteriora, celeritati Diotus co ferre. Quemadmodum igitur iis, qui nihil a corporis pondere ad motus celeritatem iuuantur, in promptu est ut sistant: illis vero qui ex duplici causa celeritatem generant, non amplius voluntas est satis: eo de modo in animi impetu , quum ratiocinatio sola causam habuerit
promptum est propter ipsam cessare impetum ubi vero aut iracundia ei, aut cupiditas quaeda accesserit, quae sunt vires irrationales 3 corpis grauitati persimiles, statim quidem, neutiquam posse consisteres, verisimile est: si temporis spatio forte hoc quod siet, quemadmodum in currentibus. Nam quu ratiocinatio,&iracundia, mouere ipsum impetum possint: si quidem a sola ratione fiat, Z compescere ipsum rei ursus excitare sola voluntate licebit. Sin ab iracundia quadam recupiditate, quum illae cessauerint. Sin ab utrisq; operan-ribus fiat, ratione simul refacultate quada irrationali
Citirentiu per acclivia declis ilia, itana, consideratio . Inclinationeni
corporis in anisteriora,celeritati motus en ferre
564쪽
Natio cluati loconcurrat affectui.
Rat o quando relu steria affectui. Contamen qui
Inconfines qui Teperana, tui. Prometius qui iratarionalis ani
ratione quidem renitente,quod valetius est, praecelset: si naul auten concurrente, nunquan ces abit. Concurrit affectui ratio, qui quae ille facit, etiam ratio opinatur: quem adnaodum in inteperantibus: pro tertiis hominibus squi summum bonii in voluptatum fruitione collocant vltro ratio ipsam cupiditatam sequitur . Ac reniti ac repugnare affectui ratione dico, quum homo non opinatur propositae voluptatis fruitionem honet sium aut bonum esse trahitur autem quodammodo ad eam, propter valente appetitoriae virtUtis motum Vertim si ratio superauerit,ialis homo tum sui, tu suorum affectuum continens, d est, redicitur. Sin aut e cis piditas, contrariam huic appellationem sortitus, incordi tinens nominatur. Hu vero a ratione sola ad suauium: usum ducitur, talis vocatur temperans, hoc consilio ea deligens, non ut fruatur,sed tit iuuetur: qucadmodurn etiam proteruus, qui a sola cupiditate ducitur, ratione tanquam famulo quodam eam subsequente. Eiusmodi ergo causaruna, impetus animi excitantium, complexui, attestatur etiam Chrysippi exeplum . Etenim aduersus acclive currentes, sola ui rationali duciatur. Qui autem inuit feruntur ad praecipitici, irrationali quana sane corporis esse pondus dixinius: in decliue currentes, utriscis: perinde ut qui in plano currunt j prorsum tendat. Nam si renitantur retrorsum current qui sena aliis miniis, sed ubi uoluerint sistent. Quare nihil chrysippus, scii ad definitionum caepositione ueteribus coirtrarium pronunciat. MaXime autem ab eis recedit, ac sibimet duci satiar dum affectus esse iudicia existimat In summa uero, Chrysippus semper, ueluti in unda fluctuat: nunc quidem sine omni ratione fieri dicens asse eius: nunc ad solam rationalem pertinere animae facultatem: ac proinde eos, iudicia quum sint, irrationabilibus animalibus non inesse oblitus autem esse Didetur
interim g a uitiis oppido si decenter asscelus ipsos di-
565쪽
sinxerit. Ratio siquidem, etiam ex Chrysippi sentetia istae lana, uera: siue praua remendax extiterit, is qui secundum ipsam mouetur, nunquam in affectum inci dit. Quandoquidem secundum ueram,recte o uenustento uetur: secundum falsam, praue&uitiost . Ubi enim Ratione duce, ratio dux est, aut uirtus sequitur, aut uitiu affecti is nun arat ludui, liad putare uoluptatem bonu existere quem te issi ass*admodum Epicurias existimabat, peccas, uitiosa, retalia ratio est: omnes s actiones reparticulares animi mo e inlcnis potus, qui loluptatem,tanquam finem, respiciunt praub Vi qm. prauos sane necessario, aberrantes facit, ac uitiosos: non tamen iam affectus quoq;. Quippe proprium affetasse ius pro .ctus hoc ipsum est ut anima citra rationem moueatur prium.
id quod pulchr etiam scripsit chrysippus Quum au. Nihil sinetem nihil sine causa oriatum, ratio uero minim h praesit affectibus, iustum est iam nobis chrysippus respodeat, nee ibu .
quidnam affectus ipsos producat. Nos siquidem Erma Affectus undenius interim quidem ab irascibili interim ob appetitorex ciscanii r Ca animae facultate illos ducere originem. At chrysippus ni illi firmiter haerens sententiar, modo eos praeter rationem oriri ait modo secundum rationem semod temere atq3 a casu procedere . Quocirca reprehensionem ullo pacto effugere nequit Nisi dicat affectuum in illius ab ipsa ratione oriri discernere iam uitium ab affectui potest. Si uer rationem adimat, in molimiquedam causae expertem incidit quum liceat illi ex facili ambas absurditate uitare: si confiteatur irrationales quasdam facultates in anima, affectuum ipsius caii ro lut
se existere. Quanquam ubi ea quae non recte homines et liti I
faciunt , partim quidem ad prauum iudiciuna refert sectu causas partim ad infirmitatem animi, ni becillitate fi quemia exissere admodum ubi rursus iis quae recte adni inistrat, rectum iudicium una bono anini robore praeesse ait illic sane diuersam a ratiocinatrice uim quandam esse in ani- nais hostini,causam talium affectura, fateri uelit, nolit,
566쪽
Scientiam a. hcs, nulla in re Potest hallucinari. Menelai inbecillitas, molli
compellitur. Si quidem ut iudicium, facultatis rationalis est opus: ita firmitas, robur, uirtus is, facultatis est diuersae ratiocinatione. Porro ut scientiam haberet se cundum quam ex Platonis sentetia nemo tilla in re potes hallucinari non est affectus ita necis obliuio illius affectus dicenda est, sed inscitia potitas, aut ignorantia At si quis iracundia, aut Doluptate deceptus ab iis quae initio statuerat recesserit, imbecillis quidem huic anima: infirma est: motus autem ipsius, esi affectus dicendus: ut costat in Menelao . qui quum Helenam occidere decretiisset, eaq; districto gladio inuasisset, propius accedens , a mammas illius candidissimas conspicatus attonitu q ob pDlchritudinem eius. propter infirmitatem imbecillitatem is animi, non solum gladium abie cit sed mulierem etiam est osculatus, ei j seipsum mancipium obtulit, citra iudicium, citra stationem, impetu ad contraria ductus tortam qia se initio decreuerat. Quemadmodum igitur in Suedea iracundia oppressit rationem, eam i, ad perpetradum scelus pertraxit , sicaninuam ivlenelai ipsa decipiens cupiditas, reuocauit illam ab infitiato. Qitae quidem exena pia ab ipso Chryssippo ad docta, maxime illi aduersantur, quia ex eis conset, tres facultates diuersas inesse hominibus nec esse assectus ipsos iudicia, ut qui praeter iudicium oriantur. Nec vero a veteri placito illa carmina abhorrent , quae ut suam opinionem tueatur, citat etiam de amatibus
Venus siquidem admonita laxat nihil, Si trans cogas, amplius intendere appetit
Admonitus autem amor, vetagis premit. Quibus postea subdit, affectus ipsos amatium declina,
re semper rationem, tanquam intempestiuum increpatorem . Repies realia innumera in libro de affectibus uab eo prodita: pugnantia quidem iis dogmatis , quae ipse statuit consentanea autem remanissest apparenti
567쪽
bus, opinioni Platonis Q mina autem chrysiippus Oxisset, tristitiam esse opinionem recente praesentis mali: ab eo Possidonius exigit causam,cur mali quidem opinio,si recens sit,tristitiam inferat: inueterata aute, neustiquam, aut non perinde angat animum Q ira causam, ream ignorare Chrysippus, ipsemet Posidonius reddens, ait omne imiaiodicum reperegrinum subito irruens, animum permutare ussitatum vero dcconsue-xum,inueteratumq; aut mininae affectus mouere, aut
parum admodum. Quare domesticumo familiare sibi facere dicit, rebus non praesentibus, tanquam praesentibus uti. Ac proinde sapientes complures, etiam si existiment se in maximis bonis , aut etiam malis versari esse tamen ab affectu omni immunissimos. Quocirca dictum Anaxagorae assumpsit. Qui quidem , quum aliquis filium mortuum ei renunciasset, admodu constanter respodit,Noui me mortalem genuisse. In hunc sensum et Euripides Theseum introduxit loquentem.
In curas animum, et calamitates indidi. Ais exulem me proposui patria mea, ad mortes Immaturas et uias malas alias. Vt si quid paterer ex iis quae putauerant Aliquando, animum non morderent recentia. Eodem pertinent illa
Si hie primus esset mulorum dies mihi,
Et nou diu uexarer in laboribus, Forsu reniterer, ut pullus iugo recens Subditus, excutiens frenum susceptum nuper. At nunc malis obdurui, occului. Haec interim emollescent longo tempore. Natum pubescit nunc.
Tristitia quid, Triilitiam cur inferat opinio
recens praest rotis mali.inueterata aute, ne
quaquam: auttion perin se. Iiniriodica omne irruens subat e nautat antis mucconsuetunt uero, non uicis adeo
non praesenti, hus,tan ira sentibus,rebus
568쪽
t. et Tore itaque affectus cessant, etiamsi opinio eo imopitii ipso Udi i pq inducant. Vt enim pars animae obnoxia retinaueai discitibus, peculiaria quaedam concupiscit appetibilia
Aii cius quo ita etiam ipsis, quum accidunt, repletur, resaturatur 'petu praeerat. Nihil autem tam clarum est, ivires quas da in nostris animis ne se natura concupiscentes ,hanc voluptatis: illam domini revictoriae. Iam vero sunt qui nolentes plorant,lachrymas cohibere impotentes. Sunt contra, tu plorare cupietes,protinus celsant obmotiones affectibus subditas, vehementer ita inhaerenres,ut non euiitrantur a voluntate aut ita omnino cessantes,vi ab ipsis excitari nequeant. Qu'rum causas in Destigates, inueniemus quo pacto ratio cum affectu pugnet, atque ab eo differat,simul l seruabimus animae facultates. consuetudines ita eis in tempus, ad affectu uim Consuenidine motus plurimum posse videntur. Consuetudine qui-
btilia, exur Tempore autem affectus conquiescunt, repletis Tempore asse irrationabilibus potentiis animae,iis quae antea desydectus conquie rabat. At rationales cognitiones,iudicia, resummatitans, si scientis omnes, artes, necis dissiciles ad dissolutionem feri apparent propter solum tempus nudum(quemadmodum consuetudines secundum affectu neque transeponio cessare, sicuti tristitia, alii j affectus id genus.
MEN , DE PLACITIS HI P pocratis: Platonis, Liber V. siret Igitur sectatores Chrysippi osten-ri tot discur crini quenia lino iuna ipsi quidem exi- liiiimqnt, uniuersos affectus in corde consi
stere ut autem veritas habet, solos eos, qui circa irascibilem facultatem versantur ac
569쪽
dein assumpserint,vbicunq; anina affectiones sitiat,ibiadem quoq; ratiocinatricem ipsius facultate haberi sita daemum concludunt, in corde ratiocinatriceni existere. Nos vero, Finde iracundia nascatur, una cum ipsis fatemur: i autem in loco eodeni delitescant vis irascibilis: ratiocinatrix ,non item nedu nius opera facultatis existat. Porrb affectum animi motione quandam eis praeter naturam, rationis expertem, quae ciuilium animis non innascatur, non veteres tantum , sed Chrysippus auod fatetur. Est auteni inter animi constitutionem, in eam quae corpori inest,quaedam sitiatili
tudo: proportio. ita re Posidoniuim udo, prauo
rum animas, quum extra affectus pstiterint, sanis corporibus umiliter se habere praedicat mo probo autem, eiusmodi constitutionem morbii nominet. Oportebat nan is, si recte sapietium animas vellet assimilare, dicere, eassimiles esse corpibus iis, quae ab affectibus sunt immunia. At providorum bono habitu praeditis. Mediocrium ver virorum , sanis me bona habitudine Vulgaritimo iniquorum, iis qui vel ex occasione leuissima in morbos incidunt. Irascentium deniq3, aut furibundorum, aut lugentium, amantium tae, aut obsessorum aliquo affectu,iis quae iam aegrotant. Siqdem quocunque tempore,vel dormiunt, vel ad aliud metem hi transferunt, extra affectum fertitur . Paulo post ubi ipse rum meminerint, in constitutionem perueniunt fibrium insultibus mallem. Quemadmodum aut sanitas corporis, est comoderatio simplicissimaarii eius particularum , quae iam elementa vocamus eodem modo etiam erit animi sanitas,commoderatio quaedam simplicium particularum ipsius . Quin etiam morbus animi similiter immoderatio quaedam est, rediscordia p. sarum harum particularum inter se, quarum commoderatio erat animi lanitas. Sunt autem hae particulae Luxta Platonis sententiam, irascibilis rationalis, repraeda et Affectus, etia
iis co:istitutio inee similena. Animaru cum corporibus GParariones di,
uersae. Sanitas corpo/ris quae. Santius animi, quae. Morbus antem , qui.
Animae partes sinit,irascibilis, rationalis, de appetitoria.
570쪽
ter has etiam appetitoria Etenim concordes in tu cena in nullo dissidentes , tres, sanitate animi efficiunt: discordes autem, S contedentes,naorbum Vbi uteria Chrysippi bi Chrysippus ait,animae partes eis e per qua ratio in ea ox 'Pig3 consisti intelligens animam notionuo praesumptionum quandam collectionem existere, dupliciter errat. Primum enim non animi, sed rationis has dicendum Amina 'ae erat esse particulas. Qujppe non idem est anima aera-MQ β' μ' tio: quum haec in ea contineatur. Que dii hoc etiam ali in anima conti Suis irreprchenium permitcrit, certe notiones e praeneaturi iumptiones,non particulas animae,sed actiones animae Nihil ex pro dicere oportet mihi aute ex propriis functionibus con
h, stat. Adhaec etiam Chrysiippus sanitatem animae repul
Pulchfitudo chritudinem in unum at 3 idem ofundit. Porro cor-corpis, in par poris pulchritudo, in particularum coro moderatione liculam como qualis in Polycleti regula cernitur secundum omnes
exano'qσφ' in edicos philosophosq; cosistit. Sanira vero clemen- Sanitas est ele torum, quecun pilla sint,inter te est comoderatio Caementora com terum animae pulchritudo id moderatos ac decentes
mode atio. ipsius animae motus qualis est Platonis sententia re-PWi brix fertur ad immodicos autem inefferatos turpitudo
centes eius m ciuidem . Siquidem an comoderatione molaonti partitus refertur, ut cularium, pialchritudo actionum est cognita: sicuti tur- turpitudo, ad pitudo in immoderatione QDod autem anima nostra immo ic* composita ex particulis diueri generis resubstantia oc
Anima nostra tiatum Hippocratis est at ue Platonis placitum . Quare constat ex Pax neque in una particula animae, ne is in una ipsius facul-tibrai mdm late tum iudicia tum etiam affectus fient vi chrVsii;
enii bus piis cXistimauit lana vero pueris multo plures in vehei uetis ueheme mentio reis adultis oboriuntur affectus quum a nullotiores plurei si docti magistro , sed naturali ductu illi omnes ad volu affectu', ptates flectantur auersentur autem labores. Videmus
',' nim ipsos: irascentes, calcitrantes, remordcntes, pra*ualere cupientes , ut nonnulla animantia , nullqpraemio