Augustini Niphi ... Super libros Aristotelis Peri hermenias De interpretatione accuratissima commentaria. A' quamplurimis erroribus diligentissime expurgata, ac singulis textibus appositis scholijs nuper illustrata

발행: 1559년

분량: 65페이지

출처: archive.org

분류: 철학

2쪽

AR Is ΤΟΤ ELIS STAGIRITAE

PERIPATETICORUM PRINCIPIS,

DE INTERPRETATIONE,

LIBER PRIMUS.

Suessano interprete atq; Expositore.

PORTET primum costitum quid nomen Cr quid verbum deinde quid est netatio, quidae virnratio: atque

enuntiatio er oratio.

quid pertractare vult pr ponit.Nam rei intentio:& sebi m apud praecos idEsuntidisserruntq; ratione .Vt enim subiectum habet rationem sinis, intentio nuncupatur, ut vero habet rationem materiae: in qti a propria insunt acciden tia, su- biectum, siue materix nostris appellatur. Est autem intentio libri praesentis,subiectum, siue materia enun tiatio ipsa:cuius paries constituitu ,quae integrales dicuntur,sunt nomen & verbum. Primae vero S primariae species sunt affirmatio & negatio. genus autem enuntiationis est oratio. Hanc igitur intentionem proponit, & inquiti Primum oportet constituerethoc est definire uuid nome & quid verbum: ut integrales par res enuntiationis, verbum illudsoponetb non dicitias cessitatem simpliciter ita conditione. nam si de enuntiatione pertractaturus es opus est ut primo de nomi- ne,deq; verbo percurrat. Dondem quasi secundo loco Iquid est negatio, quidue affirmatio: tanquam prismatiae enuntiationis speciosatquei tertio quid enuntiarios muMI: oratio enuntiatio quidem ut intentio,

subiectum, ac materia roratio vero ut genus subiecti. Multa graeci, ut Ammonitas, Philoponus: & latini, ut Boetius, ct Thomas contendunt. circa seri verborum: quae, quia ventosa sunt, ad commodumq; non 68 εὐ- multum accepta, hac sii ciant. Boetius hie subiectum, teriam, ac intentionem libri ait esse interpretationem. Nam inscriptio libri ab eius intentiones ierio m--.; assolet,ut inquit miloponus in primo Priorum. Obii- - - . ciunt cotra quidem viri clarissimi, qui subtiles perhibentur. Nam interpretatio vel sumitur pro voce articulata cum intentione quicquam iscandi prolata, vel pro voce articulata prolata ad siqniscadum esse vel

vel pro voce articulata prolata ad signiscadu non esse . primum quidem non . nam tune esset nimis commune, essetenim conrpositis de simplicibus commune quoddam . Hoc autem salsum est, quia liber hie est de mediis. Nec secundum, quia liber hic non est de M. 1 3 Q , sed de intentione voces. Propter haec enuntia fia . tionem in mente subiectum esse singunt. Haec pueri. lia sunt, nec digna nostra disputatione. Veru m si ipsi enunti sonem mentalem subiectum esse fatentur, ad quem de vocali, vel si ripta inquirere attinebit ' Pr pter haec quod graece ermenia appellatur, latine siue enuntiatio,iaue interpretatio dicatur, ide est. Et de hac est liber pra sens,de mentali quidem ut quod,de vocali vel scripta, ut signum,de re vero ut causa. Nam veritas in voce est ut signum, in mente ut subiectum, in re ut in cause, ut dicit Ammonius , nec aliter Boetius sentit.

Multa alia Ses selci, quae quia facilia, praetermittimus. nostri enim frequentercirca facilia fimbrias dilatant,

circa vero ardua&occulta voces summittunt. Tu vero a nobis contrarium expectabis, quantum vidclicet

a nobis seri polin.

Sint quidem igitur ea que in uoce, eo , Fe in anima pastionum, notae. Et quae sciriluntur, eorum quae iret uoce. Et quemadmodata nce litterae omnibus eci , sic nec voces

eaedem. mei . .

De nomine, deq; verbo, enuntiatione, ac Dratione C . x perinictare proposuit, ante tamen quam de his pros

quatur, qu am communia de vocibus, scripturis, ac animae passionibus intercipit, sed de causa interceps ambigunt expositores. Herminius necessitatem illius modi intercepti suisse autumat, ut propositae rei commodum insinuaret. Sed hoc stare non potest. na utilitatis commodiue narratio prolicinij palsin, ut Aii. in Rhetoricis tradit .sumus autem nuncipib in tractatu, quod verbii igiturbinnuit. Porphyrius interpositae res Ous. causam propter veterum disi sus circa vocum signi- 'scationes, inquit. nam veterum quida voces, formas, siue ideas signiticare credidere, alii conceptiones , alii sensus sensationesveipsas, alii res existentes. quia igitur Aristoteles de nomine deq; verbo pertractaturus erat, contrarias dispositiones, ae adueria impedimenta elidendo, veteri quaestioni Reneratim cursimq; satisfecit. Sed nee hoc stare potest. Primo quod quaestio haec O visis. partem ad ouamlibet desinita, quae dicturus est de nomine& verbo, non imhedi Secundo haec res est grauis, est is altioris negocii, transcenditq; limina praescise iis voluminis, quum de idcis, deq: semis contendat. , Multus igitur cum Alexandro, Ammonioq; sentiendum, quod Aristoteles Excpraeaccipit. Tum vi genus r. i. desiniendarum rerum colligat. Tum disserentiam co- sit usuam, videlicet, ut nomen verbum quaeque ad placitum significent. Tum disserentiam dis activam, videsicet, ut nomen sine vero di salso,enuntiatio, di oratio cum vero vel salso.Haec enim Arist. animaducitens quaedam communia de vocibus, scripturis, ac passionibus praeaccipit. Assumit igitur quatuorad prassientem

pertractationem conserentia,res videlicet,cCncepti nes, voces, atque litteras. O rtet autem piimo petere

haec quatuor non frustra osse, sed aliquem propter sinem .siquidem neq; natura, neq; ars aliquid si ustra faciant. Secundo petimus horum quatuor, duo essenatura sese habentia, ut ro conceptioncsq;.duo vero po- msitione, ut voces & litterae. Vt igitur cias quae horum

na ra se habeant,quame positione. ponit preceptum eiusmodi, P quae aqud omnes eadem sunt, haec natura se habent, quae vcro non apud Omnes eadem, hec positione se habent . Huius praecepti prima pars eo pater, et iraturain cunctis uni rinis est &similis.Postio ve- Suess. Periher. Λ 2 meu

3쪽

ro euariat. Qua e re quum res & eonceptiones apud omnes eaedem sint, natura se habent, voces vero S lit- tem,quum euarient,positione habentur. Arsuit igitur, quscunq; sunt aliorum signa vel notae, positiones e habent: voces, & scripta sunt notae vel signa aliorum. nam voces sunt notit conceptionum, scripta vero v cum.igitur voces & scripta sunt positione. praeponit minorem.d.ssunt quide igii ea, quae in voce cuiusmodi sunt nomina & verbalearum quae in anima passionum

notae,& qus scribuntiariSut notae siue signa: s ita quae in voceb .Hsc ut minor.quas concludit,& inquitis Et hoc verbum in grsca coistructione, quicquid graeci sentiat,vim habet saepe illativam apud Aristotelem. quasi dicat. Igitur quemadmodum nec litterae omnibus eaedem,sic nec voces eaedemi verbum, sicF in verbis graecis non est,sed ex vi constructionis subaudiendum. S cuda iginir praecepti pars perspicua,videlicet,ut ea quε in voce, & que scribuntur, positione se habent. Aliter intelligi potest dicemus. Q ritur verbum illud, igiturF quo modo terit. Expcditor latinus ait dixisse

igitur, quasi ex praemissis concludens hunc. videlicet. in modum de nomine deq; v erbo pertractandum, nomina & verba voces sunt. igitur de vocibus pertractandum.c reci omnes verbum illud esse notam executi

nic non illationis,aslirmant, quod mihi conuenientius est. Quaerit secundo Ammonius cur primo e v cibus, quam e rebus sermocinari coepit. Dicendum de eis primo, tanquam a magis huic libro conuenietibus, quicquid Ammonius dicat. Qu it tertio Porphyrius cur dixit ssunt quidem igitur ea quae in vocet, non, sunt quide igitur voces. Iteq; cur no dixit liticrae uti, lea quae scribuntur,dicit. Pi hyrius vultu, nomen&verbum sunt partes orationis. prolatae est enim oratio prolata totum quoddam integrale ex nomine & verbo constitutum.nomen vero & verbum scripta partes orationis scriptae, S: qm tartes sunt in toto magis quam

contra, totum in partibus. nam cottinet totum partes,& no econtra. Idcirco inquitssunt quide igitur ea,quae sunt in voceb hoc est nome & vectu m, quae sunt in voce, hoc est oratione prolata ut partes fearum quae sunt in anima passionu notς ,&ea quae scribuntur.=videlicet nomen & verbum inscripta oratione 3 eorum quae sunt in voce. F Sed haec expolitio ridenda est.Tum primo, quia cum difficultate intelligitur partes esse in toto, et e in enim non competit partibus nisii improprie quarto Phylicae auscultationis . est autem loquendum ut plures. secundo Topicorum. Tum quia in tam exi- suo sermone aequivocaret de esse in . Nam dum dieitqeoru quaestini in anima Psumit essein. una ratione, dudicet ea quae in voce F alia ratione. Simili ratione e rant qui volunt esse in capi ut inserius continetur in suo sit periori. Nam primo in verbo esse in. acciperetur proprie secundo vero improprie. Quare melius esse in, in utroq; eodem modo accipiendum est. Nam n men & verbum sunt in voce ut in subiecto, uti res a tisicialis in re naturali. erit igitur sensus sunt quidem igitur ea quae in vocebui nomen & verbum, quae in voce haerent, ut in materia & subiccto, notae eam passi num, quae in anima sunt, etiam ut in materia & subiscto. Nam constat tunc Aristotelem non aequivocasse verbo illa esse in. Quaerit quarto Ammonius cur Arist. in passionum, pathema enim graece passio est, passio autem assectus. modo affectus non est con tio, siue

similitudo, quam Aristoteles intelligit. Dicendumst

haec tria. idescet simῖ istudo,concepso,& passio idem

sunt, alia tamen ratione. conceptio enim & intellectio

ut intelligcssi principium,est ratio : ut vero a re ipsad riuatur , similitudo siue speeses, ut intellectum ipsum perlici passio.vnde & intelligere& sentire in quodam pati saltem persective consistit, ut dicit in his quaed

anima. unde qui verbum graecum ainis in launum conuertunt assectuum, nec grecillant, nec g cam in structionem sentiunt. Quinto quaerunt, multa esse in voce, quae non sunt passionum notae, ut grauitas,acuitas,& accentus,& id genus.Dicendum propinsitionem Aristotclis indesinite esse legendam, non autem uniuersaliter. Sexto petiit.virum ut e quae in Vocen e sunt eorum quae in anima, ita ea quae scribu tur, eorum quae in voce. Respondet Alexander in sic RA

& tunc littera est legeda sies sunt quidem igitur ea quae

in voce, earum que in anima passionum notae, quemadmodum quae scribuntur,eorum quae in voce. FNam

verbum illud itaia graecum, quod latine frequentissime in&conuertitur. Interdum Alexander vult apud graecos accipi pro nota similitudinis, ut pro sicut , vel quemadmodum, & id genus. Haec Alexan. diceret. Huic obiicit Porphyrius. Primo, quia ad sinplicem obis is p. sensum nihil addi oportet.Secundo, quia in tam breui ordine, tamque breui oratione non est partitio inte cidenda. Tertio, si ita se habent quae scribuntur adu ces, ut voces ad ea, quae in anima, tunc ut voces variis litteris permutantur, sic passiones variis vocibus euariabuntur. Mihi videtur cum Alexandro &Alpaxio, ct ita secundo modo exponi potest, ut Ari eles prosequendo de nomine verbo i primo colligat inter voces & scripta Guenientias. secundo inter res & pessi nes . Voces igitur & scripta conuentiant primo'ambo sant ut signa, voces quidem conceptionum, scripta

vero vocum. Secundo ui ut voces non sunt omni bo

dei ita scripta quit, a sent quici igiturquae in voce:earum quae in anima, pes,ionum notae. & quae scri butur, eorum quae in voce.lmirare voces & scripta coueniunt in hoc ui ambo sunt ut notae siue signa. Et haec est prima conuenientia. Deinde substribit secundam. d. & quemadmodum quae sinibuntur non eadem omnibus,sic neq; voces eaedem. bHaec est secunda conu nientia. Dixit autemtin animatquod str e in psyche, & non in intellectu, quoniam intelle&is etiam ad diuinum refertur,aut ' in tellectus nouas passiones non

suscipit, sed de his in i bro nostro de intellectu,& deanimata ergo, quae sunt in voce & ea quae sunt in scriptis

conueniunt primos, ambo notae ac signa fiant. Secundo omnibus eadem non sunt. Tunc ad obiecta comtra Alexandrum. Ad primum dicendum illum simplicem sensum esse potentia&virtute amplum &compositum. Similiter si oratio est breuis, compendio est oblonga. Ad hu tertium argumentum probat ibi noesie in toto similitudinem, sed in parte essepotest, Vt Alexander sentiti QRMrum tamen be teprimo, eaedem omnibus passi nes irrumae sunt et quorum hae missi nes, res iam redem e De bis quidem igitur: dictum est in his quae de Animi aere rius enim haec sunt net ij. Coepit Aristoteles, ut Alexander dicebat, ponere Ida.disserentiam inter ea quῖ positione talia sunt,& ea qugnatura talia. Ea quae invoce&ea quae scribuntur,positione talia sunt. Nunc vero or animae passiones de res

sint

4쪽

LIBER

snt natura tales, declarat. Potest augi is esse pra missa, & pet esse simplex narratio. Siqiciem pramis se, syllogismus erit, quae eadem apud o ni per naturam talia matura. n. vi Ammonius in qu est uni Gmis semper. Palsiones & res eaedem apud senes. igitur natura tales erunt. De syllogismo accepit in inorem tinin textu. Si vero est narratio tin, est tunc secu nda pars

disserentiae,& inquit. Quorum in he not primo sunt

passiones animae cibus eaedem: & quorui i x similitudines res iam eaedem P sunt. igitur passionesec res sunt omnibus eadem: & ita tales per naturam. se as. se expositione Aristo. verba examinado: argumentum Hermini j contra Alexandrum imbecille est . Noenini Alexa. vult in apud omnes sint passiones eaedem: apud

quos voces,sed ut dixi, ut vel tangat minorem, vel partem disserentiae secundam perficiat. Animaduersione dignum Porphylium in defendendo Alexandium: anfirmare Pea quorum voces apud omncs eadem r&ipsa sunt eadem.& hoc generatim tam uni uocis ipsis, quam aequi uocis. De uni uocis quidem ex ipserum nominum ratione constat. De aequi uocis vero, quoniam animus audientis semper sibi nomen ad significationem debitam , adquamve proserente emittitur, a cipit. Sed hoc stare non potin . nunquam enim aequivoca propositio esset distinguenda . nam animus auscultantis sempcr eam conformiter animo proserentis acciperet. Hermenius aliter sermones Aristote. intelligit quod ipse ponat quae vocum: & quae passionum sint significationes. Nam voces significant passi nes primo, & secundo res, passiones autem, tantum res deceri lint. Sed hoc stare non potest. primo quod Aristote. dixit haec. non igitur sapide esset hie repstendum . Secundo verbum illud eadem ad quid adderetur Esset enim inutile, nisi Ariit commune passionibus & rebus sumat. ut dicit Alexan. sed tunc dices ad quid verbum illud sprimo: additur Alexander vult nomina significare passiones, ae res, ut nomen illud homo & naturam ipsam hominis existentem,& eius conceptionem significet. verum quia nomen unum aeque primo duo significare non potest, idcirco A iis . adiicit primo. FNa ea nomina, quae in voce sunt, primo passiones significant,secundo vero res. Recentiores obiiciunt. nam ordo significationum est iuxta ordinem conceptionum. Sed res prius intelligitur, quam eius passo. igitur prius voce significatur. Ad hac nomen semper praedicatur desia signiscatione. Nomen illud homo non praedicat ur de hominis conceptione. igitur i, lim non significat. Dici potest pro Alexandro u, n men in voce primo primitate ut ita dicam tubordinationis pastiones primo significabit. Primitate aure adiprchelionis, res primo. bare textus debet stares orum tamen hae primol non autem primorum. Nam graecus codex habet protos, & non proton. Vbi enim proton legeretur, ut fortasse Boetius noster habebat in latinum primorum esset conuertendum. Collige igitur inter haec quatuor ordinem: quae scriabuntur significant ea quae in voce,quae in voce, eas passiones quae in anima : quae in anima, ea quae in re sminti Licet non sit Oido essentialis, nam quae stribuntur, & in voce sunt, possunt equae primo passiones s-sniscare,quum scripturs pro supplemento vocum sint adinvente. Verum quia res haec admodum est labori

sa,ac dissicilis,transmittit nos ad librum de anima.

rst autem preta modum in anima aliquotiens p. item ι; .i latellectus tu uero iboue, aliquotiens avum iam in

rese s horum inerum in e : sic cr in uoce . circa compositionem enim er uiso m est Meritur utque falsitas.

Hactenus haec communiter de iis quatuor accepit, ut nomina &verba esse invoce&ad placitum signifi--α-.cativa colligat: Tum vi genus primum : Tum ut com---munem habeat disserentiam illorum,cu quibus & Ora- 1Mν --tio & enuntiatio ipsa conueniunt. Est enim oratio de enuntiatio in voce. & ex impositione aut placito significantes. & per eiusmodi genus communemq; disserensari assere Erebus ipsis conceptionibusq;. Nunc autem ipsa significare sine vero & falso declarat, ut videlicet secundam colligat illorum disserentiam,aut Al xandro placet ostendite nuntiationem significarecti vero sit soq;, ut per hoc etiam & enuntiationis dicterentiam colligat, no tin nominis. Et licet littera possit multipliciter ad formam syllogismi reduc ut facilius res intelligatur. litters syllogismus non est a ter formandus, nisi ut iacet. Ideo inquit. Est autem que inadmodum in anima aliquotiens quidem intellectus si evero di falso, aliquotiens aut cin cui necesse est horum lcrum inesse, hoc est aut verum aut salsum, sic & in vo latc est maior. Addit 'ipsam minorem dicens. circa collionem enim&diuisione intellectuales cst velit Distas. Sed circa simpliciti m inrclligentia m, neq; veri tas neq; Lllitas. Igitur in voce etiam circa compostationem v ct diuisionem erit veritas aut salsitas.circa simpi icitatem neq; sic neq; sic. Et sic habetur totus syllogismus, per quem habebitu r ut dicemus in textu proxiamo q, nomina ipsa & verba ab enutiat one disicrsit. nanomina &verba simplicia sunt, &se erunt sine verodi salso,enutiatio comp5 aut diuisor igitur cu utro aut salio. Et ita habentur genus & disserentiae nominum &

verborum. nisi vero ad verba graeca attinet nom a Ma arama graecellatine est,tum intellectus, tum conceptiis, de quomodociinq; sit,multiplex est: compositus siue diuisus,ut enuntiatio sue ratio in anima,assrmativa vel negativa.Simplex vi hominis aut equi. Et discursu us ut syllogismus. Modo palci verum vel salsiam esse in compositione. Simplicia vero esse absq; vero & salta. IAM quo ad verba. Quaerunt autem virum hic arguendito D cussit simillim,vensimili&causa. Respondet expositor ab Ammonio accipiens hanc manifestationem esse non im simili, sed etiam a causa, quam effectus ipse imitatur. Est enim intellectus causa, quae vero in voce effectus. Sed hoe stare non potest . quia non videtur quomodo conceptus sint causae veli & falsi in voce. non enim ut materia, aut forma: quia conceptus nulla -- s, tenus sunt aliquid vocum,nec eorum quae in vocem ut finisaiam finis vult esse ultimum, ut secundo auscul. Mi seritationis physicae dicitur. Modo conceptus cst prior&voce di vocum veritate.Nec vi agens, nam ab eo ut res est vel non in oratio dicitur vera aut salsa, ut ab agen- ite, ut dicitur in prsdicamentis. Ideo vis equenter diuximus veru & salsum sunt in intollectu ut in subiecto, in voce aut scriptis, ut in signo, in rebus ut in caula. Visi situr arguendi non est demonstrativa, sed dialectica a simili tantum. Multa adiici possunt, quae ab expositoriubus tum gracis, tum latinis perquire. Haec enim r

ptim scribimus. Nomina quido igitur iis dat M a conpulti sunt f. 5 ILPcriba. A 3 ne con

5쪽

PERI HERMENI As

ta. - ne 'positisne σdiuisione inrelli Iahath reo vel altarisiis quando non additur aliquid: nam nondumst aut uerum latrum hoc est. I iis ceruus er enim sigma aliquid quidem Ad nondam uerum aliquid dat fusum.

. nisi esse aut non esse addatur aut simplicuer, vel Ac

dum tempus.

dum temI quaelibet

Aliter pliciter. modo cui Haec litera potest introduci uno modo ut sit conclusio, quomodo expositor induxit, innisus forsitan verbo illativo igitur , Alio modo potest inducit ut sit minor syllogismi, sub accepti sub syllogismo principali: qui sic erat . compositio vel diuisio in intellecti sunt cum vero & salso, intellectus sine coae icii

ne & diuisione n ec sunt cum vero nec cum salib. ex quo voluit habere hanc conclusionem, in voce sunt quaedam cum vero vel salso , quaedam non cum v ro aut sal . modo addit minorem dicens, nomina

ipsa verba similia sunt intellectui, qui est sine compositione & diuisione. hoe est nomina & verba sunt v ces simplices subaudi conclusionem. ipitur significant absq; vero&falsis. Illa itaque particula illativa

igitur, addita est ut notaretur conclusionem contin ri in hac nanori,propterea supplet exemplum dicens: ut hoc nomen homo aut album quando non additur id. nam nullo illis addito , nondum corum, ali-uod falltim, aut verum est. Rem hanc Aristotcles confirmare videtur signo , quod potesiloco a maiori sic formari. si aliquod n mense solo significat cum vero aut salta maxime esset hircocemus. Tunc dat oppositum consequentis di cens : sed nondum verum aliquid aut filum: nisi esse aut non esse addatur. & hoc aut simpliciter, aut secundum tempus. Sic igitur patet nomina & verba seo sum accepta signiscare,& non cum vero aut salso. imo. Sed circa verba textus quaerunt primo cur usiri est nomine composito,& non entis, Huius causae possunt eust plures: HEverbis Ammonii excipi potest. Primo. quia nomina eiusmodi videntur potissimum salsitatε significare: propter partium incompossibilitatem. -- Stando ut innueret non solum nomina simplicia ad veritatem significandam egere vcrbo, sed etiam nomi ni na ipsa composita. Tertio utitur exemplo in fictis, ut innueret veritatem non solum reperiri in rebus, sed in iis in his quae sunt ab intellectus bio. Secundo quaerunt cur ait compositionem significare cum vero vel saliis:&non significare verum vel salsum. Similiter&nomina significare sine vero & salso, de non est nomina non significare verum aut salsum. Dici potest 'differunt o si. significare verum,&significare cum vero . Nam hoc nomen verum signiscat venim, ut hoc nomen salsum signiscat salsum. quia significant se: non tamen cum vero: quia suum significatum non signiscant cum v roris/- ro, aut falso : nisi addatur verbum. Tertio quaerunt quid Aristoteles vult per simpliciter, aut se dum tem

Respondent quidam primo ' verbum praesens

interdum dicit esse simpliciter ut substantiam, ut cum dicitur deus est. Quandoq; tempus tantum, ut dies est. i. Dbat igitur aut simpliciter, aut secundum tempus propter hae c. Sed haec expositio non placet. Nam Aristoteles loquitur de esse & non esse generatim ut sunt notet extremorum : quae abstrahunt ab his. Expositoralia terest tempus praesens esse simpliciter. Caetera ut praeteritum ac suturiam esse secundum qui Hi inscc Sed haec expostio ne hon valet. quia eretia temporis est tempus secundu quid. st aliquid differtabaliis dii serentiis. amonius. quod verbum potin accipi du- , modo abiblute, ut est, fuit,vel erit. alio adverbi js temporis: est nunc, si it heri, erit

cras. Primo modo dicitur simpliciter. Secundo modo dicitur se dii tempus, sed utcunq; sit. Textus patet.

dubitant nonnulli recentiores. vi,

Sed c ra haec cdetur nomen vel verbum significare cum veroaulia, rimo, quia ad placitum signiscant. Igituri sibile est unum nomen imponi ad significandum idem , deus est. Sed casu posito illa significat cum ve 'aro vel isse. igitur nomen utpote A.aut B.Secundo haec est una copulativa vera, omnis homo est risibilis &econtra. Modo hoc esse non potest nisi verbum Gon- . tua signiscet cu vero vel salso. Sorticolae in re hac discordant. Nam quidam eorum voluerunt eiusmodi nomina, ut A.vs. a. signiscare posse cum vero aut salso,& consequenter concedunt esse enuntiationes aut propositionesa Ioc probanti quia concedenda aut nega

da sunt enuntiationes vel propositiones: sed haec sunt concedenda vel nepanda, aut dubitanda. Igitur sunt enuntiationes. Alii simpliciter casus hosce nullatenus amittunt, di ita negant A. esse propositionem. vel v rum, aut salsum significare: ut per verba Aristotelis vitidetur , & per rationem:quia sunt simplicia: quae nil quam cum vero, aut salso fgnificant, nisi addatur essevcl non esse.

Sed haec solutio stare non potest: quia ubiq; Aristoteles accepit litteras pro enuntiationii is r ut in primo posteriorum contra antiquos, qui in demon' strationibus dederunt circulum, & in primo & secum do priorum frequenter. Alii concedunt hos casias, quod videlicet. A. vel .g. possunt: significare cum vero vel salibi sed dicunt eiusmodi non esse enuntiationes, aut propositiones. quia non sgnificant cum vero vel falso per modum complexi . Sed hoc videtur distic de . nam cuicunq; competit raso s3nificandi ei debetur modus. Qirare si his competit ratio signiscandi complexa, etiam& modus debebitur. Propter hec videtur RA . . iri mihi esse dicendum nomina & verba quo ad primam eorum impositionem non significare nisi incomplexum, neque cum vero, neque cum salso. Quo vero ad nouam impositionem, cum sint ad placitum possunt signiscare cum vero vel false . nunquam tamen erunt propositiones, aut enuntiationes. Propterea non valet. A.signiscat cum verovel salib, igitur est propositio aut enuntiatio. Oportet enim addere in antecedente θsignificet ex prima impositione,& non ex noua institutione. Et per haec verba Aristotelis&Alexandri rati .nes possunt moderari. Dx NOMINE

Nomm igitur suo quidem significativa ad tum incitum suis tempora cuivi viti pars est iani uali

x spirata. Cum interposuit communia quadam, e quibus& in genus de disseretias nominis naniaci posset, nuc de nomine ipso aggreditur. Sed videtur ordinem euertisse. nam in libro priorum t depropositione antequa

6쪽

LIBER P R I M v s

determIno modo ita se habet nomen ad enuntiat; tanhni, ut terminus ad propositionem. Secundo, d

ctrina debet d notiori incipere. Sed nobis sint prius

nota tota, ut in physica traditur ausi ultatione. igitur prius ab enuntiatione, quae est totum, quini E nomine M verbo: quae sunt illius partes. Et si de nomine &verbo prius quam de enuntiatione ipsa, cur prius e nomine i Ad primum quicquid c velint veteres graeci

Aristotelem in prioribus resollatorie procini si ideo Ecompositis processit. Nunc vero sompositorie, ideo E partibus. Ad secundum Esculanus singit nomeneste ut materiam, verbum vero ut formam. sed quia mater a praecedit formam, ideo ὀ nomine. Sed hoc stare non potest: quoniam materia non est scibilis, nisi per analogiam ad sermam, ut in auscultatione physica dictum est. Igitur Esorma ipsa ,& consequenter E verbo procedendum esset. Ammonius ait nomen ipsi ni substantiae modum detinere, verbum vero accidentis. Modo substantia est prior' accidente. Nee mihi placet hoc: quia liubstantia non nisi per cognitionem accidentium cognoscitur. Ideo dicendum nomen ideo esse prius tractandum, quia facilius

cognoscitur . nam verbum absque ipso nomine cognosci non potest. Significat enim esse: quod sine e tremis non est intelligere. At nomen ipsum cum sit absollatum quoddam: intelligi potest absque verbo.

Quantum autem ad verba graeca attinet. in graecis c dicibus in enitur Oun:quod latine est, tum igitur, tum ergo. 8c rationabiliter profecto, ut vidclicet annotaret

definitionem inis nodi ex diuisione proxime facta cotilectam esse. Haec enim est regula definitionum inu niendari; ut sexto Topicorum traditur.& secundo posteriorum,ut post diuisionem fiat partium compositio, uti coclusiα Qua ratione procinit hic. Diximus enim voces animae passiones significare : & ciam nomina passones illiusnodi designent: voces erunt signiscat tuae . Vnde genus ipsum Aristotcles namas est. Decli ratum

est etiam omne significans expositione, 3e non natura,

signiscare ad placitum. Quod graece est sythecelati-

Pedus, pactum, institutio, aut placitum. Sed cum constet nomina fgnificare expositione, iure ad placi- tum significant. Rursum declaratum est nomen signiscare sine vero&sabis: omne autem se simi scans est sine tempore significativum: de cuius nulla pars seo stim signiscat. Aristoteles itaque baec omnia considerant, per modum consequentis desinitionem nominis deduxit. Multa alia hic recentiores addunt, quq quia

patent omittimus.

ii, iii nomine enim, quod est e serui: eses ipse nihil - - -- per se significat, quemadmodum in hac oratione, usos. s. de hippias, equus . sed Fa minus senat equi bonus, ut

equi serus,Boetius Se alii transtulerunt equis erus es t ubi Boetius transtulit serus ipsum nihil per se significat. Graece legitur equus,sed non refert. Amplius verbum illud quemadmodum in hac oratione equus serus: potest legi cum verbo, sic equus est serus: & absq; verbo equus iems.solum enim vult habere quod pars nominis & si significet seorsum: non ita significat,sicut quando erat in oratione. Incoepit autem particulam dos nitionis ultimam exponere: quia, ut ex Ammonio colligitur,haec particula est ut caeterarum finis, & omnibus principalior. Modo finis est intentione primus.&cti cognitione. Verum non quenradmodum in I pliediu nominibiis. se se habet etiam inc rem uis. In ilus oum nullo modo pars est gnificativa. in his uero his quidem .sed nullius

separata: uι in eo nomine, quod est Ha crus, particioufeius.

c . r. Erat ultim desnitionis pars ,'nulla nominis particula seorsum separata aliquid significet. nunc illam exponit. Et mani sestat hanc vltimam destationis particidam in nominibus compositis. in quibus ut inquit Ammonius ) minus videtur, ut quasi syllogizet E in tori ad minus. Namin hoc nomine, quod est equi serus, pars haec senis, aut equus seo sum nihil seniscat: quemadmodum in hac oratione equus est laus, aut equus se s.

Quantum ad 'ca verba attinet, verbum equi se rus Parce est calippus,ὶcallas, quod Lunae est bonus: Sed dices igitur nomina simplicia & nomina composita non disserunt. Ideo respondet,qἡ diuerunt quia in sim plicibus nominibus pars nullo modo est significativa neque secundum veritatem, ne M iMun dum apparentiam: at in compositis videtur qui liquid seorsum signiscare, sed nilud reuera significat;

de hoc nomine equis crus diximus, quod pars scrus nihil seorsiim significat. Q santum ad graecam litteram attinet verbum illud vult, graece est vo letae. lesius tamen vi mihi videtur sonat apparet, aut videtur. nam nomina composta,ex quo imposita sunt a conceptio ne composita, videtur quod illorum paries seorsum aliquid signiscent. Nomina vero simplicia, cum instituta sint eonceptione simplici, partes eorum seor'

sum nec signiscant, nec significare videntur . . his potest syllogismus se componi. nullius nominis simplicis nullius nominis compositi pars signis is

parata: om e nomen aut simplex, aut compositumi

igitur nullius nominis pars signiscat scparata. Minor supponitur. Prima pars maioris & secunda declaratae

sunt in textu.

Sed queriit vinam alicuius nominis pars signiscet separata i Et videtur quod sic: quia cuiuslibet compositi ex pluribus nominibus pars signiscat separa

ta . sed ii qua nomina componuntur ex pluribus nominibus ut equi serus, &id genus. Omnes ad quaestionem & graeci & latini conueniunt partes nominis comparari posse ad totius compositi intellectum, aut inter se. Primo modo nulla signiscat separata, nisi in oratione homo est bonus. Seorsum enim illud idem partes hae significant, quod in oratione tota significabant. Et hoc modo intellis t Aristoteles. Nam licet equus destius seorsum aliquid signiscet, non tamen ad intest

ctum totius.Propterea inquit Ammonius, nullum n men componi pluribus Enominibus, quatenus nomina sunt, sed quatenus transeunt in vim syllabarum. Gquus enim & serus in hoc nomine equὶ rus, suffabarum vices detinent. Averroo autem in paraphrasthuius loci utitur aliis verbis, quod partes nominis nunquam per se signiscant separatae , sed per accidens:

quod est dicere: non quatenus sunt paries nominis, sed quatenus storsum sunt, transeunt in vim nominum . At in oratione partes seorsum idem signifi-

7쪽

pERI HERMENI As

cant , quod in oratione, quia utrobique quatenus no mina sunt. N-.ι με Aiptitatum vero: euoniam nullam nomen eg nauis

rasianum sed cum fit. ignifieant nos cr illiterausoni, ut

qui ferarum: quorum tamen nullum est notacii. Nunc tertiam explanat des nitibnis partem. Nam primam, quod nomen sit vox :8c significativa ex his, quae communiter accepit,vult esse manifestam. Illamvem, quod sine tempore ex definitione verbi declar bit . rviat igitur ut tertiam exponat. Quantum vero ad grirca verba attinet, animaduerte, quod verbum verbo transferendo littera Aristotelis eis, se indum placitum vero: quoniam natura nominum nihil

est, sed cum fit nota.nota enim graece est symbolum, latine etiam signum . Sed cum stae littera ad verbum transsata minime sonet, ideo transtuli ad placitum veror quoniam nullum nomen est sua natura signum, sed cum si ex instituto. Hoc enim dissert&ὶ rebus, de ab animi pastionibus, ut diximus. Et quod natura signi Mans non sit nomen exemplo Honis animalium persuadet,&inquit. Significant nanque sua natura & illiterati sint, ut qui ierarum: quorum tamen propter signiscationem, quam habcnt nati ra-leim: nullum est nomen. Igitur nomen ab initituto si- thum esse debet:& hie ratio valet, siue sit locus ἡcontrario , siue sit locus e simili, siue aliter. Animaduerte quod animalium ioni dicuntur agramma- tot, hoc est illiterari: quoniam scribi non possitnt: de . natura signiscant: quia eodem modo est in omnibus animalibus . Habet enim natura animal ipsum per suae vocissonum significare astinum. Quare propter duo eiusmodi soni nomen esse non postunt: tum

quia illiterati, tum quia E natura. Recte igitur dictum

in ad placidum. Mouent quaestionem ex Alexandro talem . verba sunt voces, voces sunt nomina, igitur verba sunt nomina. conclusio salia:& non pro maiori, igitur pro minori. Respondet Ammonius, quhd nomen & verbum sunt voces secundum mat riam, ut archa est lignum secundum materiam. Materia enim nominis de verbi a natura est, ut vox.Forma autem nominis ab arte atque inllitur one, ut archa . quo quidem ad materiam 2 natura est, quo vero ad mam ab instituticine ac arte.Sic nomen quo ad materiam est res naturalis, quo ad formam eii res ab a te rvt igitur non valet, lignum natura, ianua ei

lignum, igitur ianua est a natura . Obijcit aut liuie Ammonius: quoniam si nomen est ab institutione,& non a natura: tunc signum aptius in nominis de initione caderet quam vox. Respondet ipse hoc esses actum: quia indefinitione accidentis in concreto debet poni subiectum loco generis, di accidens prodisserentia. At cum nomen etccidens sit voci, ideo dicitur nomen est vox. Sed haec responso non mihi placet. Primo, quia si nomen esset forma artificialis, tunc esset quid additum voci . Hoc autem salsum est. Nam aut erit substantia, aut accidens: non substantia

ut patet. si accidens: non absolutum, ut patet . nec Matiuum : quia tunc es sarelatio realis . nam landamentum reale est ut vox. terminus realis ut res si is-cata. Amplius nomen videtur abstractum . igitur

indefinitione debet cadere subiectum in obliquo. Videturigitur mihi nomeni cinnihil aliua gens. si vocem articulatam eum intentioncsgni scandi ali- . quid prolata. Vt enim urina est signum sanitatis nullo addito sibi: sed quatenus ab intellectu cfficitur signum

sanitatis iscvox est nomen nullo additor 1ed quat nus ab intellectu instituitur ad significandum . Sin- dapsiis enim non nomen est. Sed ii ad significandum

instini tur: fiet nota siue signum: qua ratione nomen set ut Boetius inquit.& hoc inquit Aristotcles cum ait: quoniam naturaliter nomen nihil est: sed quando sit nota de ita nomen est vox iecundum. materiam &formam se instituta ut signum. Tunc ad argumentum Alexandri dicerem ibi csse decentionem propter accidens: ut non sequitur. homo est animal. avi malest dictio . igitur homo est dictio: aut non sequitur. homo est animal, animal est genus, igitur homo est

genus. Variatur enim ut sorticolae sentiunt stippositio. nam in prima animal supponit formaliter, in secunda materialiter : ideo non valet. Sed dubitat meci . nam Aristotcles ait nominum naturaliter nihil esse . hoc est nominum signiscatio non est naturalis. Plata

vero& Socrates incratilo volunt nominae natura ipsa esse. Et ita isti sunt contrarii: quod apud graecos ba

betur remotum.

Circa hane dubitationem quidam ut Ammonius

narrat voluerunt nomina esse simpliciter & omnino ab inlli tutione: de nullatenus E natura, citius opinio nis fuerunt Hermogenes t& discretus Diodorus. Alii dixerunt nomina esse simpliciter a natura, quatenus sunt rerum naturales similitudines. Cuius positionis fuerunt Cratillus haeredeus: atque Heraclitus ephelius. Ammonius voluit nomina ipsa esse naturalia quantum ad ethymolo iam . nam omili nomen vuli esse impositum e proprietate reperta in re. ut lapis quas pedem ledens: & petra quas pede trita.

antum vero adsignificationem ipsam ab insΗ- tutiones iant. Et scinter hos duos consilitat. Et si dicitur unam rem naturalem plura nomina habere.

Respondet, quia a diuinis proprietatibus nomina

diuersa nanciscitur. Sed pace liorum hoc stare non potest. Primo, quia tunc nullum esset aequivocum a casu. nam omne nomen signiscaret a proprietate rei,& sic canis esset analogum, de non aequivocum casu. Se do ut in natura accidunt casus, quorum nulla

causa potest dari nisi per accidens, ita de in arte per

consequens possunt cari nomina casia, nullaque rorum proprietate.

Et videtur haec sententia Aristotelis in primo elei chorum ubi inquit. nomina quidem sinita sunt,& orationi tm multitudo. res autem numero infinitae: necessisecst igitur plura eandem orationem&Vnum nomen ,. . signiticare. Propter quod mihi vidctur esse dicendum in univocis & speciebus nomina esse omnia imposita pr prietate rei. ut homo ab humanitate, siue humo: lapis a laesone & unumquodque a sui et hy- - - mologia: licet in multis illa nos lateat. In aequivocis vero ct singularibus nomina esse casu assero . Vnde Boetius in praedicamentis. commento primo. inquit. aequivocorum alia sunt casu , alia consilio et casu ut Alexander Priami filius Alexander magnus. A gustinus Auresius: & Augustinus Niphus. Casus enim id tri idem utrisque nomen imponeretur. Dubitam sorticola: utrum nomen in mente sit nomen.

Videtur quod non per Aristotelis definitionem . nam

8쪽

LIBER

nomen est vox. In mente autem nulla est vox. pro

alia parte est quod nomen prinis & secundaec vidicunt intentionis est in mente. Amplius in mente est enuntiatio. sed onidis enuntiatio constato nomine &- verbo. Igitur in mente sunt nomina& verba. Ἀ- cendum apud Boetium in praedicamentis, capite de --. substantia. in mente non esse orationem,&per consequens nec enuntiationem. Id autem, cui subordinatur oratio siue enuntiatio graece e logus, latine interior ratio appellatur. Enuntiatio vero ipsa graece est origus : hoc est exterior ratio. Apud enim graecos logus est communis rationi & orationi. Apud nos

vero interior ratio uno nomine vocatur ut ratio, terior ratio vero oratio. Tunc dico in mente nec in se enuntiationem, nec orationem, nec nomina nec

verba. sed bene conceptiones compositas & simplices. Compositas quidem quibus orati es siue enuntiationes ipsae subordinantur, simplices vero quibus nomina & verbat & ita concedo in mente non esse nomina neque verba : sed significationcs , quibus haec subordinantur. Ad argumenta in contrarium patet solutio: nullum enim innotnen primae aut socundae intentionis, licet sit nomen primae aut scoendae impositionis . Omne enim nomen est ab impolitione. Ad secundum patet sblutio in mente est ratio, in voce oratio siue enuntiatio, quae rationi subordinatur. Ipsum vero non homo, non nomeno, sed vel nepreN--. . . nomea positum est, quo ipsum appellare oportet. -

tunc non homo, & id genus, Catonis & id genus essent nomina. Nam his competit des nitio data. Respondet Aristoteles di excludit duo a ratione nominis . primo nomen ambiguum, secundo casus nominum: de se definitioni datae oportet liapplere duas illas particulas , s debeat esse persecta , ut dicemus . Accipit igitur duo. primum quod non homo & caetera id genus non sunt nomina. Secundo quod iis talibus non in unum impositum nomen. &hoc inquit, ipsi im vero non homo non nomencst, hoc est primum. sed vel neque nomen positum est, quo ipsum appellare oporteat. hoc est secundum. Haec per ordinem declarat, o primo quod non sit ei nomen impositum. Videtur enim cum duobus conuenire . cum oratione propter complexionem : &cum negatione propter particulam ninatiuam. ideo probans secundum inquit. Neque enim est oratio,

' neque negatio. Deinde probat primum: & snpitii i ii nomen, quo nune appestari liceat&inquit. sed n men sit aut vocetur, si singere liceat ambiguum: quia ut dicit, & quod est, de quod non est in orati ne rerum sine discrimine ullo significat hoc in vita

Quoniam similiterin quolibet est,&eo quod est:&eo quod non est. Hircocemus enim non homo est, di equus etiam non homo. Quantum vero ad graeca verba attinet ambiguum m einaoriston: quod lasne non est infinitum Nomina enim greca sunt di, uersa. Gnisi enim infinitum dicunt aporon. Am- biguum quod indisi mens est ac in minatum aoria

nvocant. Diiscrunt enim a iron& aoriston. Nam infinitum proprie in quantitate est, ut in num ris, aut mole, quod videlicet caret sine. At a iston hoc est ambiguum,in etiam in non quantis: & indit- serens . Ideo Aristoteles hoc designans subiecit, quia simili ratione signiscat ens, ut equum, & non cris, ut hircoceruus. Per hoc enim illius indi fierentia atque ambiguitas designatur. Qus d autem non homo & id genus nomen non sint, graeci hac ratione

persuadent. Omne nomen significat aliquam nat ram determinatam, ut homo : Aut penonamde terminatam , ut pronomen: Aut utrunque determitinate, ut indiuidua substantiae, ut Socrates de Plato.

Sed ipsum non homo & id genus nullum horum aia

fert. Igitur non nomen est die dum.Propterea imponi debet nomen a negatione hominis: quia tunc aequaliter de ente & non ente. ut refert hic Amm

nius . Quaerunt recentiores utrum omne nomen

positit infinitari: sue ut magis ad praecum loquar

utrum omne nomen postatriadi ambiguum: hoe et ut ita loquar, aonstarit Respondent nonnulli sor- . tie e transcendentia aoristari non posse, ut ens, Vnu,& id genus. Mouentur autem propter Boetii verba. Inquit enim nomen infinitiam prasentem naturam interimit, cum additur negatio insnitans, infinito alias derelinquitur. Modo siquis addat enti nNati

nem nulla derelinquetur natura, immo nec inlinitas poneret. Idem si licolis probant: quoniam on ne signum negativum aut priuatiuum terminum sequentem se immediate distribuit pro singulis. Vt dicendo non ens: modo ens distri litur r& sic pro nurulo ente .& ita negat omnem naturam nullam addens.

Mihi videtur quicquid velit Boetius non esse addendum ad simplicia, ristotelis verba. Propterea tenet probabiliter, & cum protestatione dicendi alta

ter, si aliter occurret, omne nomen postiuu m, sue

praedicamentale siue transcendens possea istari. I 'telligo tamen per aoristari quando nomen ipsum redditur ambiguum de indisserens: inde cum dico

non ens aoristice volo intelligere non ens tale indeterminate sumptum, quod nonnulli vocant confuse: malo indeterminate:propter quod concederem hac, . lapis est non ens, ut verbum non emaor istice ten turi quia esset sensus lapis est non ens tale' quia non . equus, non homo & id genus. Itemque concedo rem ens esse non ens:quia ens tale est non ens tale, noens esse non ent: propter hoc praulicatur de duobus contradictoriis: quia licet ens & non ens sint contra dictoria, non eris cale& ens tale minime. Huius vero ratio est: quia non ens inristice sumptum est una dictio siue nomen unum. priuatiue aute aut negasue est complexum, ut oratio. Huic videtur Averroes, ipse consentire primo auscultationis physicae: ubi comm . et . haec nomina ens & non ens

dici asserit de decem predicamentis: quod minime potest intelliginis ipsum non ens aoristice sue ambigue teneatur. Amplius aoristice teneri est dete

minatam, aut naturam , aut personam, aut utrunq; signatum interimere :& indeterminatam aut nat ram aut perisinam, aut utrunque ponere. Rursus

dicendo non Socrates : ipsi m non Socrates aorist turi non tamen distribuitur e propter hoc videtur

mihi omne nomen inristari piri siue reddi ambiti

9쪽

sPERI HERME IN As

guum propter quandam indifferentiam ad id quod est&ad id quod non esii &per hoc differt nomine communi i quod licet sit indisserens, non nisi is qui itini sub eo indifferens est. Differt tamenaoris latio transcendentis ab aoristatione termini praedicamentalis i quia acristatio transcendens in

secundum quid illa praedicamentalis simpliciter, ut dictum est.

Qimunt etiam , utrum enuntiatio possit aor, stati t Iamblicus Platonicus orationem siue enuntiationem aoristari posse contendit propter aorist tionem subiecti aut praedicati siue nominis aut verbi . motus fortasse, quia quod parii contingit ines se, toti quoque accidit: ut quinto Physicorum habetur . ubi enim capiti cri pitudo inest, & homini

inesse neces le est. Sed hoc stare non potest . ait enim neque enim oratio neque negatio est: sed omnis finita. Rurii sin capitulo de nomine & verbo nomen & verbumaoristari asserit, nullibi tamen orationem. Tenendum igitur nullam orationem inullamque enuntiationem aoristari posse. Tunc ad rationem

pro iam blico dico quod omne quod parti inest nocesse est toti inelle. Non tamen quicquid partem

de nomina , necesse est totum ipsum denominaretnam albedo dentes denominat aethiopis, nequa quam xethiopem . Dubitant & adhuc sonicolari quia videtur nomen ambiguum esse nomen i quia valet est nomen ambiguum: igitur nomen ab inseriori ad suum superius. Respondendum non valerer sicut non valet, est homo mortuus: igitur homo .itenviue nec valet, est albus dentes : igitur albus. Non enim arguitur ab inferiori ad superius, sed a secundum quid ad simpliciter. Ipso vero 'ircinis , aut mori, cr ectera ilgorus non minima sura , sid nominis casus . resis au tem eius in aliis quidem est eadem , quan iram diserunt. Nam est, aut fuit, aut erit addideris, neque u ruin noque spum est. nomen uero ipsum si or , ut

philonis est, aut non o , nondum ueram aut fulseradices.

idam, ut stoici, castis esse nomina, & rectum esse casum concedunt. Rectum quidem casum, quia Emente ipsa cadit: &ab ipsis caeteri casus. o liqua vero nomina, quoniam voces sunt sirificatiuuae ad placitum sine tempore. Excludit igitur casus ipsos Enominis ratione ,& inquit, ipsum vero Philonis aut Philoni non nomina sunt: sed nominisc sus. . Addit tamen conuenientiam inter casus & no mina, & disserenuam: & inquit, ratio quidem e ri, hoc est nominis : quae pauloante generatim assi-grrata est, in aliis quidem eadem esit quasi dicat, quod ratio generalis nominis , quae proxime asit gnata est, una est nomini ipsi, atque casibus qua quam differant. nam cum ipsis casibus est, aut sitit aut erit addideris, neque verum neque salsum est, nomini vero ipsi, cum supple addideris, semper verum aut salsum dices. ut Philonis ipsi est, aut non

est cum addes , nondum enim verum aut falsiim dices . Nomen igitur & casus nominum conueniuntia ratione nominis senerali, disserunt autem: qu niam nomen additum verbo est, semper reddit or tioncla aut veram aut sal am. Ex his vult habere Aristote. hanc esse nominis desinitio .em. nomen est vox similicativa ad placitum: cujus nulla pars significat separata, determinata, atque recta: per hanc rationem habetur tota nominis nentia. Per haec patet siluso ad rationem stoicorum. licet enim rectias cadate mente, non propter hoc dicitur casus. dicetur enim etiam verbum habere ca

sust sed id dicitur casus, qui ab alio cadit per inflexionem, ut Boetius & Ammonius addui. Cur vero usus est verbo subi familio, curae generalem praemisit nominis rationem, Ammonius, e quo expositor noster accepit, facile declarat : nam substantivo usus et

quia cum caeteris verbis casus iaciunt nonnunquam Orationes veras. Praemisit vero rationem g cralem, quia e ctrina incipit ab uniuersaliori, adiecit

specialiorem, ut generalem compleret. Animaduertendum quod Averrore, in paraphra se huius capituli velle videtur quod tam nomina ambigua, quae vocat infinita, quam casus nominum,

sint nomina: N hoc ideo dicit, quia vult nomen di uidi in haec. Omne autem diuisum praedicariar de diuidentibus. Sed quia hoe videtur contradicere verbis Aristotelis pro verificatione litterae : vult haec

non esse dicenda nomina absollata, nam propter ex cellentiam videtur rectum nomen e de determin tum nomen esse nominat quia videlicet in illis nominis ratio praestantius saluatur: & ita vult iure esse nomina non priuationes nominum, licet ab lutedum nomen profertur de potioribus intelli eatur. quemadmodum accidens est ens, & substantia estens: vcrum ens absolute intolligitur principaliter de substantia. Principaliter igitur nomen dicitur de rectis & determinatis siue linitis , licet communiter de virisque dicatur. Multa capi hanculatores hic fabulantur , quae cum puerilia sint, praetereunda esse diiudico . Multa quoque de nominis dillinctione Ammonius addit: quae clam sint potius grammaticae dicta, graimnaticis relinquantur. Haec denomine.

DL VERBO.

C A P. II I.

Vz Rh v i uero est id quod senseat toriis

pus : cuius nulla pars scorsis significat: utrique semper coram quae de altero dicuntur esssivum.

Et de nomine tanquam de prima orationis pase te hactenus, nunc igitur de verbo: quod graece estrema.desniens itaq; verbum particulas quasdam , in quibuscum nomine ipse conuenit, reticuit, ut breuitatis amator:ri inquit Ammonius volens illas esse intelligendas. tres vero alias explicat, quibus de a n mine & ab oratione participio Atarat. Per hane igitur particulam, o significet tempus, nomen ipsum dissere a verbo : vemimq; e nomine. quando nomen ipsum sine tempore significet: ut in eius de sinitione adiecit . Per secundam vero particu lam, videsica, cuiuet nulla pars significat seorsum, verbum dissert ab oratione : cuius partes seorsum

signiscant. sed dices haec secunda panicula posta est

10쪽

la est in desnitione nominis, igitur debuit praetermit

ii, ut praetermittuntur aliae communes sibi di nomini. Respondet Porphyrius, quem sectatur Ammo ritus, quod in desinitione nominis, addita est particula haec, ut nomen ipsiun ab oratione differat, quarὰ nominibus constat, ut eum dicitur homo est animal . In desinitione vero verbi addit est, ut ver bum ipsam differat ab oratione :quq tat ex ve is Me

bis , ut currere est moueri & id genus ideo replicata est hic. Melius autem videtur mihi esse dice resi. . dum, quod Aristoteles hane particulam repse tuit indefinitione verbi, quia verbum videtur habere cina - - oratione maiorem conuenientiam quam habeat ipsum nomen: ut eiusmodi sent orationes amo, disputo,& id genus: quia igitur cum oratione habere videtur maximam conuenientiam , ne si errandi locus: idem replicat in definitione verbi, ut pateat i sum ab oratione disserre, quam responsionem vid tur fiutasse sentire expositor noster. Per tertiam vero particulam Ammonius, Boetius, & Expositorvoliant verbum disse e ab ipso participio: quod quindem significat cum tempore t verum hoc dicteri ab Ulb verbo , quod verbum simper est signum eorum , quae de altero dicuntur: hoc est semper est intelligendum a parte praedicas. Participium vero in- dissuenter a parte praedicati & subiecti. Adiicit expositor nonnulla r quae ab Ammonio excipit: quae Ommitto. Averrois autem in paraphrase huius partis vult hanc tertiam particulam non esse definitionis quicquam, sed esae additum , ut proprium cum verbo renuertibile . nam cum omne verbum sit aut substantivum aut adiectivum , omne se tenet semper ex parte praedicati: ita videsicet, ut sit tota oratio in duo sectilis, in subiectum, quod semper est nomen, vel loco nominis positum :& in pra clicatum, quod est aggregatum ex apposito & verbo. ut hui propositionis , homo est animat: iubiectum est homo , praedicatum est animal. recte igitur ut proprium est additum .potest tamen per Averrois, haec expositio colorari: quia nulla desinitio , ut traditiir sexto I vicorum, dari debet per copulationis notam. Aliter esset propositio copulatiua . quare vero verbum semper se teneata parte praedicati posterius dic tur . Quantum vero ad graeca verba attinet, significat

runt: quod valeo secundario consignis eat tempus, ut valitudinem cum disterentia temporis praesentis: hoc est nunc alteri inesse, aut cum dii ierentia temporis priteriti, aut temporis suturi: at valitudo nullo in dotempus consignificat, sed tantum dispositionem comporis. Ampli idem significant est & ens sed est Ggnificat esse cum certa dilicientia temporis, ens vero esse tantum absolute. Recte igitur diximus verbum: consignificare tempus, ct non signiscare tempus: sic enim non di ut a nominibus, ut ab anno, die &caeteris id genus. Qirantum vero ad verba graeca

auit . in graeco codice non est cursus neque

rit, sia se legitur. hygeia, hoc est valitudo :& hysiaenei, hoc est valet. verum de exemplis non muti

tum curandum est.

tempus graece est prosemaenon chronon: quod magis sonat latine coni nis ignificans tempus: & recte quidem , cum multum disserat signiscare tempus, & consignia

sicare tempus: ut moae dicetur.

e Dira dum ipsin tempus confim cire, mimiam ualia

Et semper emim, quae de Auro Ac vivir cm est, ut eorum . quae de sinecto: aut eorum, quae in subucto

sunt

Praetermittens unam particulam definitionis verbi, quia posita est in definitione nominis ibi enim quid vult intelligere per illam particulam, cuius nulla pars signiscat separata, est expositum duas tantum exponit :& primo quid per consigniscare tempus velitim telligere per exemplum :& inquit. Quoniam valit

do quidem nomen est, valet vero verbum. signiscat enim nunc esse. F Animaduertendum ut ex Por Drio colligitur u valitudo & valeo idem princi

ter significant, similiter curro & cursus: ambo enim

motum pedum fgnificant principaliter: sed hoc EO

Nunc tertiam particulam exponli : & potest ut Auermes innuit dupliciter intelli uno modo ut verbum sit semper nota praedicatorum ut quod: ut

quando ipsiim in praedicatum, veluti in euntiationibus de verbis adie tuis, ut Callias disputat. est enim disputat praedicatum. aut potest illud intclligi ut Qui, quia ipsi ina est quo praedicatum dicitur de subiecto.

aut est in subiecto , ut in enuntiationibus de verbo substantiuo: ut homo est animat: aut homo est i stus. Animaduerte tamen, ut Boetius exponit in Ante praedicamentis: quod dici de subiecto competit per se generi, atque substantiae, esse in vero subiecto si tum accidentibus. Propter haec adiecit Aristoteles, ut eorum quae de subiecto, ut in praedicationibus per se: aut eorum, quae in subiecto, ut in praedicationibus per accidens; amplians dictum suum ad omnia praedia cata. Circa haec dubitare solitus sum. Primo, an ve hum si pars propositionis. Secundo s pars, utrum se

teneat cum subiecto, an cum praedicato. Tertio virumst nota eorum, quae de altero dicimtur, aut quae in albtero si nil Respondent recentiores ad primam, quod verbum nullatenus est pars propositionis. Alij quod sit pars propositionis,& sit semper pars praedicati, aut

totum praedicatum. Primi persuadent primam e rum positionem multis rationibus. Primo: quia ver-hum no est terminus primo priorum . inquit enim ibi, terminum voco , in quem reseluitur proposito, ut subiectum & praedicatum :& nihil meminit verbi. S cundo . omnis pars propositionis potest esse maior aut minor: ut Mutin. ait ibidem. Tertio Aristoticum docet terminos omni inesse,& nulli inesse primo priorum nihil verbi meminit: igitur non est terminus, n que pars propositionis. corto nulla daretur comuerso in terminis: quoniam verbum nunquam mut tur. Ex his&aliis multis verbum nec terminum esse, nec propositionis partem contendunt. Sed contra

hoc pro secunda positione faciunt Porphyrius,Ammonius, Boetius di omnes expolitores graeci&latim:. Et potest haec positio persi aderi. verbum est pars or tionis, ut omnes grammatici autumant: litur parsalicuius ciei orationis : igitur enuntiationis , aut

propopolitionis. Secundo oratio constat ex nomine de

verbo, ut ait Priscianus & Ammonius in principio h ius rubi dirutnomenci vabum esse partes integrales

enuntiationia.

SEARCH

MENU NAVIGATION