장음표시 사용
621쪽
ia 4 Artis Medicae pars posterior.
purgantium simplicium Medicamentorum viribus d ossibus.
De Lenientium Catalogo: quae delicatiores cum purgent, alijs Exκσπρότιχα seu stercora tantum educentia evadunt. CAPUT I.
ORvM Medicamentorum lenientium duo sunt genera, quaedam enim lubricando purgant, alia detergendo. Pruna piaesertim Damascena , frigida&humida in primo, aluum lubricando laxant, qui rum decoctum datur ab iiiii. ab dii. Pruna Sebestena temperie prioribus respondent: eorum pulpa datur a 3vi. ad xii. Tamaryndi refrigerat Sc exsiccant ramen;dantur infusi aut leuiter decocti Ze expressi ab Ili ad I vi. Flores violarum refrigerant in primo, dc liumectant in secundo, ventrem leniunt, bilis feruorem obtundunt, eundemque in delicatioribus purgant. Succidusis ab Ii. ad 1ii. infusionis vero ab I iiii. adlviii. PSemen violarum in activis temperatu est, immectat aute in primo, cuius medulla datur a 3i ad Z.iii- Capillus veneris vix temperamentum excedit , cuius decocti ad lubricandam aluum dosis est a d. f. adibi Semen urticae calidum & siccum in fine primi, atque admodum tenuium partium. Datur in substantia a ,. s ad sit . in decocto veris a bii. ad 3vi. aviai. Fumaria calida in primo sicca in secundo, ventrem lubricat, bilem flauam x suecos adustos. leuissime expiargae,cuius decoctum datur ab I x. ad I xv. succus ab I v. ad I viii. puluis, Sili. ad 3 .at quia parum est essicax , maximε ingratum est hoc remedium, eo non utimur. lSemen fumariae calidu in fine primi, & siccu in secundo: seminis urticae vim & do sim imitatur. Absynthii im vulgare calidum in fine primi.&siccum in fine secundi, vix aluum irritae, edu-lcitque bilem a ventriculo &intestinis. Datur eius decoctum ab Iv: ad I viii. succus a riti. ad 3iisi puluisa ii. ad 3iii. ob imbecillitatem euacuandi Ac amarorem, eo non utimur. Brassicae, betae, ac maluae decocta, illarum quidem nitrosi sua facultate :huius vero emollie te vi, in lenientium censa reponuntur. Dolis ab I vii. ad I xv. - Resina Τerebinthina, larigna, aut abiegna calidae sunt& siccae in secundo. 'Dantur a 3 iii. ad Ii. informa boli cum syrupo capillorum veneris, aut violato. l
Benignὸ purgantium bilem, viri,M,
SIliquarum Cassiae medulla, in activis paululum ad ea lidum inclinans &humida in primδ, ac flarulenta, bilem, pituitamque benignε expurgat. Corrigitur an iis , aut mastiche, vel etiam rhabarbaro admixto. Datur ab ad Iti. in bolo, soluta enim admodum est importuna r tofusa
Immaturae item siliquae cassiae saccharo conditae ab Aphrica allatae, consimiliter purgant dedantur ab Il. ad Iti. iManna ealabrina aut orientalis, calefacit, & siccat in secundo, bilem euacuat,acris tamen est menses mouet , imb& tenesmum delicatioribus aliquando prouocati Datur ab iii. ad I v. augcturpureatoria eius vis, eiusdemque aeritudo corrigitur si vero lactis dissoluta exhibeat ut Brigantina ad purgandum admodum inessicax: eius tamen ι. ni. aut iiii. sero lactis aut iure pul-lli solutae delieatiores expurgant. 'Aloe calida in secundo S sicea in tertio bilem piaesertim, sed pituitam leniter etiam purgat. D
622쪽
De Materia & Formulis Medicam. I 2S
ur non lota in pilularum forma ob amarorem a b. ad F. ii. at paulo ante pastum a 3. g. adii. Eκκοπροτικα est aluum leniens dc ventriculum expurgans. Quae si aqua communi aut rosar utri la luentur, vi purgante amissa ventriculum tantum ioborat. Liquoribus autem purgantibus imbuta,
is efficiscius purgat,quo liquoium vis ad purgradum est efficacior. Caeterum Omnis haemorrhoides rouocat de exasperat si interius sumatur. Myrobalani ei trini frigidi in primo,& sicei in secundo. Dantur in substantia a ,. ii. ad , . v. in infusione autem aut decolio a 1. v ad 3. xx. oleo autem violaceo ad asperitatem & siccitatem mitigandam confricantur. Quibus tamen neque aliis speciebus uti solis consuevimus, sed multas purgantium pharmacorum compositiones ingrediuntur. Rhabarbarum calidum Se sicciim in secundo bilem & pituitam purgat ex Mesue , cui nec Ma- nardus nec Costaeus repugnant. Datur in substantia a 3. i. ad 3. ii. in insufione vero a 3. ii. ad 3. x Corrigitur cinnamomo seu canella.
CAPUT MI.AYtobalani Chebuli, Emblici,& Belliriet frigidi in primδ, & sicei in secundδ . adringentem l 1VI habent vim, crassamque substantiam facultati purganti sociatam. Dantur in substantia non
carioli a 3. ii. ad 3. iiii. in infusione vero aut decocto a 3. iiii. ad 3. xv. dc oleo violaeeo prius consti- Cantur. Hae aetate plane inefficaces ad nos adseruntur. Semen Catthami seu Cnici calidum in primo Ac seeum in seeundo. Datur in substantia cortice purgatum a 3. iii. ad 3. vi. in decocto vero a 3 vi. ad I. ii. A garieus calidus in primo, Fc siccus in fine secundi, Dat ut in substantia a 3. i. ad 3. ii, in infusione vero a 3. ii. ad 3. vi. Vis eius ad operandum lenta acceleratur paveo addito et in Zibere aut sale gem meo. Quia tamen V ntriculunt subuertit,vix eo solo utimur, neque in infusione 3. ii. transcendimus, illius vires aliorum permixtione augentes.
eum inclinat: in substantia quia admodum imbecillium est vitiu dati posset iuxta Auerrhoem de Manardi experimentum a s .ii. ad 3. x. In deeocto autem ab I. i. ad I. iiii. Quod recentius est idem dc potentius,sed flatus excitat,corrigiturque ut sena. Myrobalani Indi temperiem 3e do sim aliorum myrobalanorum imitantur. Epithymus calidus Et siccus in secundo pituit ametiam purgat. Datur in substantia a 3. i. ad 3. iii. in decocto a 3. v. ad 3. x. nymphaea. violis, seminibus frigidis,& pomis eius siccitas emendatur. Eiusdem autem vis sale gemmeo aut χinribere acuitur,solusque minimae est in purgando efficaciae, aliis autem admixtus eis vires addit. Sena ea lida in principio secundi,& sicea in fineeiusdem datur in substantia a 3. i. ad 3. ii. in de cocto ab I. 6.ad S. ii.utimur autem foliis potius quam follieulis qui ad nos adseruntur pauci dc eu nidi cum ante maturitatem collecti nec sponte deci fi parem habeant ad purgadum vim eum foliis.l Catholicon medicamentum est,omnes humores purgans maximique usus. Quia tamen flatus eX- citat corrigitur aniso,aut garyophyllis. In his autem in quibus aliquam exsicrationem timemus,l violatum.nympheae,aut similium decocto emendatur. t Serum lactis, licet ex Galeno, ' frigidae fit dc humidae temperaturae habet tamen admixtas acres . substantiae portiones,ut ab eodem Galeno h docemur. In quibus vis purgatoria consistit, hoc autem bi. d. melancholiam bilemque,ac serum expurgat. Daturque a m. i. adm. iiii. de Rehatri admixtione fit 'ne ventriculo noeeat. De quo Galenus ait quantum ab alia lactis natura sucei bonitate superatur: tanto alia omnia quae ventrem deiiciunt,superat.
cus datur ab I. i. ad I. iii. quo tamen nunquam utimur solo, sed in eo per aestatem plerumque , pro his qui non facile purgantur,rhabarbarum .dc similia infundimus infusio qualis adstrupum r lsatum solutivum paratur. Datur ab ii. ad I .vi. qua vix unquam utimur sola. Quia vero fic succus l& infusio rotatu tormina ὶ flatibus excitant,aniso,petroselino, dauco ut gar ophyllis corriguntur. I
623쪽
Rosae Damascenae, calidae in primo, si siccae in secundo , valentiores sunt prioribus. Quae recentes in principio pastiis sub acetarii forma, pugilli unius aut alterius quantitate egregi E purgant, ivd fiet niculi turiones illis utiliter permiscentur ne tormina moueant. Eorumdem infusum dari potest ab Ili. ad i. iiii. pari habita cura ad correctionem atque insuperioribus monuimus. Flores perii eorum calidi de sicci in principio secundi , admodum amari, dantur in substantia,
aut in ii non aliter aetosae Damascenae.
Cremor Tartari calidus in secundo, de siccuq in tertio, imbecilliter purgat s solus exhibeatur, de solus Si. pondere delicatulis dat ut in iure pulli ad soluendam aluum. Aliis immiscetur ad purgandum i Ecacioribus senae fle simili nus a Si. ad iiii. Nonnunquam cum da crydio in iustulo soluitur aderit cacius purgandos cos qui a pharmacis abhorrent. Mechoacam calidum in primo, de siccum in principio tertii. Datur in substantia a 3. g. ad tu. infusum vero a , ii. ad Avi. inspido in pcne est Ec optime in vino albo infunditur. Aliquanto efficacius est zelapium, cuius consimilis est vitis Ad do sis. Soldanclla leu brassica marina calida Sc sie ea in tertio, prioribus multo valentius serosos humO-xes de aquas expurgat, hydropicis maritima loca incolei tibiis datur utiliter ex Fallo pio in asparagoriim modum edenda. Alias in sustantia exhibetur absit ad 1 i. g. in decocto vero asii. ad Avi. quia vero acrior csh, dc superiori ventriculi orificio officit, corrigitur vel pinguibus incocta, vel assimi tis Gardiacis aromaticis cortice citri, cinnamomo, garyophyllis de similibus. Ebulus calefacit 3c exsiccat in secundo, nec ab eo absunt sambucus Ec frangula: quorum Virentes externique cortices in aqua dccoquuntur, te decocti I v. aut vii. efficaciter vomitum cient, atque per inferna simul purgant. Aromaticis autem simul incoctis eorriguntur. Vatini &adex. cretionem scri ventiis ille solutionem in delicatioribus. praesertimque hydropicis pio uocandam, eiusdem ebuli teneriores rami Be folia in aqua cocta, te in cataplasmatis modum abdomini admota.
De ii inplicium Med camentorum.
SCammonea, repentis cuiusdam plantae succiis ex radice aut emanans aut expressus de densatus: calida est Sc sicca in tertio. Cordi, ventriculo, hepati, de intestinis inimica, bilem praesertim eua Cuat. Datur a gr. vi ad a. i. eorrigitur admixtis cardiacis, de stomaehi eis ac super epoto refrigorate de liumectante aliquo decocto. uuae si in cytonio malo coquatur lectissimae similiquerarissimae seu sponte a radice manansis lachrymae nomen accipiens δακρύδιο quasi lacrimulam dixeris, appella tur Ed corrupta voce diagridium nuncupatur. Ricini seu Catapultae Ze Cheruae maioris aut palmae Christia quibusdam appellatae semen ,eat idq& siccae temperaturae in secundo Et si pituitam magis, bilem tamen etiam Sc serum educit tam per superna quam per in serna purgans. Dantur grana cortice purgata a iii. ad x x. emendatur eius no xa si igne leuiter torrc factum sit prius de deinde admixto faenietili & anisi semine exhibeatur. Ricinus Americanus aliquanto calidior & siccior nostrate,eosdem etiam humores purgat. Da tur ab unius grani nucleo cortice de interna membrana purgato ad trium seminum seu granorum nucleos. LeuiusculE torrefactum mitius expurgat: de fi grauius infestet,meri tantillo epoto, nocu
Elleborus albus, ea lidus δe siceus in tertio, non solum vomitum eiet ad quem efficacissim iis est, pituitam Sc bilem veramqite ea via expurgando sed etiam per inferiora purgat saltem clysteribus admixtus,ut apud Oribasium est. Eius usus in substantia periculosus est &sus eationes aut conuultiones infert,nec nisi robustis admodum citra febrem eontinuam saltim M tertianam dc Vomer litis exhibe ur non pulueratus sed in minutulas partes sectus,& polentae hordeaceae aut simili lpermixtus. Daturque a 3 i. ad h. ii. in decocto vero aliquantb se ei iri sis exhibetur his qui diuturnis morbis a pituita aut melancholia detinentur, viribus valene, non febriunt, oc ad vomendum si/nc praeparati Infunditur aut decoquitur a 3 iii. ad 3 v. cum garyophyllis, aniso, semine auc cortice ci tri vel similibus; vel ex eius declicto dc melle paratur electuariu pio cuius compositione de do si le-a.lgendus Oribis si iis, x' vel P Ieiurnius. ς In enemate ad duplum decoquitur,aut electuaru praedacti assul mi tui: quam per os exhiberi consueuerit ut ex Oribasio Adiscimus.
De simplicium Medicamento Ium.
Pituitam vehemontius purgantium viri,us,ac d las. CAPUT VII. A Sari radix, calida & sicca in tertio, vomitum ciet & purgat pituitam ac serum. Datur in substantia a 3 . i. ad ii. infusa vero a 3 ii. ad iiii. Caeterum a satum in substantia exhibitum tenuiter pulucratum magis est vomitorium, crassius autem pulueratum magis est deiectorium ex Melae.
624쪽
De Materia & Formulis Medicam. I 27
Turbith, calidum est in principio secundi,& siccum in fine et hisdem . crassam pituitam etiam a distantissimis partibus euacuat. Datur in decocto a s. ii ad i. in substantia vcro aba. ii. ad 1. ig. garyophyllis S et in Zibere eius vitia emendantur. Sareo colla est gummi calidum in secundi principio, M siccum in sine primi, purgat crudam pituitam & crastos humores a remotioribus meuibris, neruis,& iuncturis. Dosis eius a , . i. ad ii. in pilulis aut optatis ut sequentia summi permiscentur senibus utile remedium: sed cum tardae sit operationis eius visa imixto Z in Zibere acceleratur.
Sagapenum aut Serapinum, gummi etiam est calidum in tertio siccum in secundo phlegma alios
que liu mores viscidos cilii cit. l osis a i s. ad 3. iiii. nocet ventriculo & hepati, corrigitur ex Me sue si decocto sequentinum i .itur. succi cnulae xvii. spicae de masticis an a I. iii. bulli ni ad consumptionem medietatis .colaturi nutriatur sagapcnum, vel cum eo addantur mastix, cinnamomum seu canel l .i gaiyopliylli, aut Zm Ziber.
Opoponax gummi calido ri in tertio, siccum in seci ndo, viscidam pituitam a remotioribus membris, ipsisque etiam articulis euacuat. Datur a 3. i. ad ii. Consimilis est noxae Cum sagapeno, S consimili ratione corrigitur. Brionia, calida est 5: fieea in fine secundi, pituitam educit praesertim a cerebro, pectore, Eneruis. Datur in substantia a l. i. ad ii. in decocto vero a 3 iii ad vi. Humores nimium attemrat, ventriculo dc iecori nocet. Corrigitur ii exhibcatur cum melle passu lato, uti decocto aliquo pecto tali , de illi admisceantur mastix. garyophylli, canella gallia moscata.& similia. Eius tacula, quae expresso ra. dicis succo ex subsidente nuce liquidiore portione per inclinationem separata, dc reliquo ad solem
siccaro parat iit: d. ivr agr. X. ad KTapsae radix, turpeti in plurinuim aemulatur , sed vehementior atque ideo calidior N siccior: Crassos humo te, cilica iter pisi gat, suspiriosos iuuat. Datur in substantia ad 3. iiii succus ad 5. i. lac ad A. i. obsoniis-cibis immiscetur ad procurandum vomitum. Infunditur in vino albo, aut coquitur in aqua cum stomacli cis ad I s. acris admodum est S torminosa Corrigitur iti fusa vel de- Cocta cum foliis violarum capillorum veneris,cuna anis .cinnamomo, citri cortice,aut garyophyllis
Hermo dactyli calidi S: sicci in principio secundi, erassim pituitam praesertim a iunctoris eua. Cuant. Dantur in substantia ab Aii. ad , ii. in decocto autem a Xii. ad Corriguntur garyophyllis etynetibere, pipere, maci,de ii milibus cor 8c ventriculum roborantibus, humores attenuantibus, Senatus discutientibus Esulae minoris i a die is cortex et di s humores, imb Sc serum etiam potenter euacuat datur a gr. iiij. ad 3. i. in substantia , sed febres mouet, hepar exsiccat, haemorrhoides aperit, nocet ventriculo. S intestinae rodit. In decocto a xi. ad ij posset exhiberi. Cottigitur si in decocto Cichoreorum, corti is cydonio tum, myrobalanorum , florum violarum, de fimilium refigerantium, humectantium, v astringentium, stomachicorum, hepaticorum, S cordia triam incoquatur, eisque decoctum exhibeatur. In substantia exhibenda corrigitur lacti per diem infusa, de lacte iterum ac pertio mutato, a quo extracta exsiccatur, ac postmodum cum bdcilio gummi tragaganti, de succoli quiritiae densato misceatur, de nitimque cum succo taraxaci in pastillos reduC tur Colocynthis, calida S sicca in tertio summe amara, crassitorem pituitam Sc mucum a remotio- tribus partibus euacuat, nee non 3: hilem. In substantia periculose exhibetur nisi tenuissime puluerisetur ; ideo ea non misi trochiscata uti consuevimus, 3c dicuntur trochisci alliandat: qui dantur iagr. vi. ad 9. i in pilulis. Sunt qui colocynthidis pomum in vino albo infundant in gratii 1simis A frigidis affectibui aut loe venerea, Λ vel leuiter vel mediocriter eandem exprimant, prout plus aut minus purea re destinant. Corrigitur cum cinnamomo, garyophyllis, citri cor .ice, galla mosicata, mastice, maci , oleo anisorum , dc similibus cor, ventriculum ,& iecur roborantibos. Euphorbium, calidum Sc secum in quarto, potentissime de a distantillimis locis pirii tam edueit. Datur a gr. iiij. ad xii. Corrigitur mastice, cinnamomo . 8e decocto hordei, aliorumquc refrigerantium & humectantium. Sed quia maximε suspectum est medicamentum nisi probe praepa- s. Γλ in. retur, praeparathim vero ad tuis venereae curationem est e si 'ax. vel legatur eius praeparatio apud :Manardum . vel sic ex Mesue praeparetur confirmante M ssaria V. V. Euphorbii clecti quantum 1. ..,. Volueris, liniatur ol o amygdalarum dulcium, inuoluatur in pomo citreo, & pomum maza Circundatum coquatur in clybano donec coctus sit panis, tu neque extrahatur Euphorbium ad usum. l atque ita praeparatum datur a gr. vj. Vsque ad x. cum l. i. pitularum a lephanginarum tuto Δί cum summa utilitate in praed:cto affectu. Hydrargyron seu argentum vi uiam saliua aiat succo limoniam extinctum, crassos hirmores pituitosos attcnuat liquae, interanea necat; colicis cum alia non profuerint, a poplecticis 6c comi-
625쪽
118 Artis Medicae pars poste r.
tialibus,& lue venere a laborantibus prodest. Datur triennium natis ad gr. iii. septem nium gressis ad vii. aut viii. gr. adultis ab A. i. ad 3. i. c. verum non temere hoc , similibusque remediis V endum est. Exsiceati enim imbecilles & gracili colporis habitu vix huius usum ferunt. Priepra paratur vel enim primum ex aceto acerrimo lauatur, mox tenui corio excipitur , manibusquo an diu premitur quousque per corii meatus excidar, A u genius. vel super affuso limonum, plantal ginis, aut semper vivi succo,in vase fictili vitreato tandiu exeoquitur donec consumpto succo in s perficie crustam fecerit; qua rupta hydrargyrum quod residuum est,ad occurrentes usus reseruatur.
Melamialiam vehementius expurgantibus.
LApis Armenus eali dux est M siccus in secundo. melancholiam purgat per inferna istus; id tameimbee illit et prastat non lotus autem vomitum Ciet. Datur B, i d L . - lLapis Iazuli, calidus in secundo de siccus in tertio. Pris re efficacior est, melancholiam 3c de ultos humores purgat per inferna solum lotus, per vomitum etiam si non lotus exhibeatur. Datur a 3 I. ad 3. i. Vt rque cardiacis immiscetur, eorumque siccitas conserua violatum,botraginis, aut similium emendatur de in holo& pitulis commodius exhibetur. Elleborus simpliciter prolatus,ex Galeno ' album significat de quo iam antδ. Niger ver 5 hie eride quo hic agimus qui calidus dc siccus in secundo. Atram bilem purgas nec non flavam,& pituita. lAromaticis eius deleteria qualitas corrigitur. In substantia non satis tuto datur a 3. i. ad 3. i. in in- sfusione vero aut decocto innoxi h a 3. i. ad 3. iii. eiusdem autem extractum a gr. xii. ad xxx. Antimonium seu stybium ea lidum siccum in fine secundi,& atram bilem succos alios ex- lpurgat. Ucl crudo utimur, vel chymica arte varie praeparatur. Frequentius autem vel sublimato Min noles verso, vel fusione in vitrum mutato. Nullum satis securE in substantia exhibetur,utilius infusum; securiusque crudum corrigitur cardiacis,& hepaticis admixtis, ut consectione Alchermel, de Hyacyntho cortice citri, sint dis Se similibus. Vitrum in substantia datur cum conseruis atque aliis in bolo admixtum a gr. iii. ad viii. insusum a gr. viii. ad xx. flores in substantia a gr. vii. ad 3. i. lexhibetur infunditur autem a 3. g. ad 3. ii. Mercurii puluis qui praecipitatus appellatur,calidus & siccus in fine tertij,vehementi mine de pe- sriculosissim h purgat mitescit exacta lotione decies & pluries iterata; postquam ter aut qua cor illi lassusus vini spiritus M accensus delet etiam de rodentem vim ex parte emendauit. Sed praeterea non initi cardiaeis M stomachicla admixtis exhibendus Datur in substantia agr. iii ad vii. cum conser- luis oui luteo, alit oleo amygdalatum dulcium. Nonnulli illum scelici successu exhibent ad B ii. imo& s. i. robustis Ac lue venere, infectis. Hi tamen quibus nerui imbecilles sunt, aut ventriculus acuto sensu praeditus. vii de vehementer emaciati minime eius usum ferunt.
I Ridis radix, calida est M sicca in tertio aquas bilem,& erassam pituitam. purgat vel eius decocto ivtimur, vel succo praesertim ad hydropem. In deco,o praescribitur a 3. vi. ad Li. fi succus inspi
satus a I. i. adii. succus recens extractus apud Massariam ab I. i. ad iii. corrigitur eius acritudo si coquatur cum emollientibus,si in spissato sueeo liqui ritiae succus in spissatus aut muc ago tragacanthi misceatur Ac tandem si cum recenti succo mel rosarum, manna briganticia, aut strupus ea pili veneris, violatusque misceatur. Foecula ex Itide ut ex bitonia paratur,& ab γ. i. ad 3. i. Datur vali diotibus. Elaterium seu succus densatus cucumeris a finini, ealidum & fiecum in fine secundi .aut principio ter iij, serosa excrementa in quibusque eot poris partibus conclusa efficaciter purgat. Datur a gr. ii. ad vi. corrigitur cum aromati eis,& pitulis alephan ginis utilissim E admiscetur. Thymaelaea, quae de vulgo creditur esse Arabum Meset eum, calida Sc sicca in fine terti j, serosos humores aliosque potentissim E educit. Maligna est, eiusque folia corriguntur vel torrefacta , vel aceto infus a R deinde siccata, atque id quando ea in substantia & puluerata uti voluerimus. Sem per Vero illi ea admiscenda sunt quae ventriculum corroborant,atque vrentem illius vim obtunde re possunt. Datur in decocto i 3. g. ad 3. i. in substantia ad 9 a. solisque robustissimis conuenit. t Semen Thymaeleae, quod antiquorum est granum gnidium, cortice denudatum ad vehementeri sti, o P l gandos rusticos assumitur,cuius Dioscorides fgrana xx. exhibet,vel ut de tithyri de docuit Αc
626쪽
De Materia &Fomulis Medicam. 129
tuarius maiora dantur xv. minora xx. eortice delibrata. Leuiorem noxam inseret cremore hordei, aut iure pingui super assumpto. Chamaelaea,Tyihi mali, lathyris, seu cara putia minor, laureola , esula rotunda siue peplus, pepIis item,& cviae a Prouincialibus Tarten ire or Retin is appellantur, viribus sibi inuicem plurimis respondent,malit na sunt omnia medicamenta,& pariter atque thymaelaea praeparantur si interius exhibeantur. Dantur lite in decocto a 3. s. adii Insubstantia vero ad 3. q. sed circa omnem particularem correctionem utiliter admiscentur,vel tuta emplastris; vel eorum succi unguentis quae exterius ventri admota purgant. Lacetalae aut Tythi malorum,aliquando robustissimis rusticis exhiberi possunt ad antiquos de curatu difficiles affectus. Corrigit ut foeniculi betonicae aut scord ij succo . aloe, bdellio, mastice, A garyophyllis.ctim farina hordei M lacte. vel umiici laginibus tragacanthi seminum cytoniorum aut psyllii cum aromaticis eardiacis permisceantur. Et a guttis iii. ad x. exhibentur. Recens illud Gummi quod a Batavis ex Indus asportat om Goth gummi appellatur nullo infesto sapore praeditum potentissi in serum educit. Datur a gr. iiii. ad 9. solum cum iustulo. vel erem ris tartari 3 g. Giath gummi gr. vi. aut vii. permiscentur,vel loco cremoris lapidis prunellae chymicis. s. exhibetur,& gratum est atque essicax medicamentum. Plerumque tamen turbae : quocirca cardiacis de stomachicis decoctis utiliter dissoluetur.
Medicamentorum compossitorum Viribus δί dossibu S.
De compositis Medicamentis, benigne pituitam purgantibus.
LEc TVARIVM catholicon, clementer pituitam,melancholiam,& bilem edueIt:sed flatos multos mouit, de longam potionem facit. Datur in forma boli commodius , aue clysteribus admiscetur. Dolis per os praescripti ab I. g. ad i. i. a. sed infunditur etiam .d l. ii. Triphera persica eratas humores in mesenterio praesertim stabulantes,& febres Ientas fouentes mediocriter de sine violentia euacuat. Commodius sub boli sorma praescribitur. Datur ab i s. ad I .i. Pitulae de hieta cum agarico pituitum a ventriculo detraliunt,illumque frigidiorem temperant Acroborant. Dantur a 3. i. ad 3 ii Pilulae assaieret,a prioribus parum differunt quia tamen cum aloe myrobolancis citreas excipi ut, minus illis in cerebrum euaporant: ideoque capiti per consensum a ventriculo dolenti utiles. Dosis a s. i. ad 3 ii. Electualium de cieto soluiiuum,essicaciter sed benignδ pultilitam Ee crassos humores evacuat. Dissoluitur in potionibus,de medicinis liquidis admiscetur. Datur a 3. iii. ad I. i. Puulta aggregatiuae pituitam 3c bilem non inessic aciter purgant . inueteratis &eomplicatis affectibus prosunt:obstructis tamen ob myrobalanos minus conueniunt Dantur a s. s. ad 3 vii.
Pituitam vehementitis pureamibas.
CAPUT II. ELectuarium Diaphcenielim,e Eeaciter pituitam educit Quod si dactyli. penidiae, Ze amygdalae
melli non autem pulseribus annumerentur. Datur a 3. ii. ad vi. Si vero praedicta inter pulueres recenseantur quia mitius euadit, exhibetur ad i. i.
627쪽
i o Artis Medicae pars posterior.
Benedicta laxati ira , valenter crassam viscidamque pituitam euacuat. Datur a 1iii. ad Ii. Electualium Indum maius, pituitam efficaciter educit, bilemque etiam euacuat. Datur a
Electuarium Iadum minus, priore essicacius. sed pauciora quae purgantia corrigant excipiens, ad colica laborantium pituitam educendam utile. Datur a Sti. ad 1 g. Electuarium Diaeartha mi, valenter pituitam extrahit. Datur a bii. ad I i. Elcctuarium Garyocostinum, pituitam efficacissimc ab habitu corporis & articulis detrahit. ideoque ad arthriticos utile. Datur a iii. ad iii. atque superiora hae a liquidis dissoluta medicamenei , purgatiuis potionibus admiscentur, etsi garyocos inum satis sub ea sorma ingratum plurimis
Hiera Diacolocynthido Pacliij, vehementer pituitam de crassos humores caeteros ab habitu corporis expurgat. Apoplecticis, ει quibus sopira est expultrix facultas, utilis. Datur a 3 i. ad iii. quae in acrioribus clysteribus etiam ad I Laliquando admiscetur. Hiera Logadii, pituitam classiorem , distantioribus partibus potenter detrahit, irritandae sopitae facultati a poplecticorum, paralyticorum, & similium utilis. Datura ueti. ad I l. ea ut hietae aeterae, ob amarorem potionibus non immiscentur, praeterquam a poplecticorum, M quorum gustus in polosis affectibus sopitus est. Trochisci alliandat, pituitam potentissim E educunt, sed nimium infensi ventriculo & intestinis, vix unquam soli usurpantur : sed mitioribus pitulis frequenter adduntur, ut illis ad essicacius put-gandum calcar addant. Dosis solitariorum est a gr. vi. ad Θi. Pitulae de agarico, pituitam valenter a thorace expurgant, ast limati eis utiles. Dantur a 3ε. ad 3 i. L. Pitulae Laacis maiores, eratas humores a cerebro valenter detrahunt ,'oculorum affectibus apprimh utiles. Dantur a 3s. ad ii. Pitulae stetidae maiores, crassbs humores a distantioribus partibus & articulis euacuant, arthriti de laborantibus utiles. Dantur a Θii. ad Biiii
Pilulae de hermo dactylis, a prioribus parum dissimiles , ad consimilem usum pati dos conscribi
possunt. Pitulae arthriticae, crassos humores potentius prioribus attenuant & incidunr, mitius aliqua nidab eisdem partibus expurgant. Dantur a 3 . ad 3u.
CAPUT III. ELectuarium lenitivum, benignE admodum bilem & melancholiam euacuat: lealidioribus
affectibus utile Molestam tamen potionem faeit, EI delieatioribus in holo aptius administratur, nec non clysteribus utilissime admiscetur, per os autem exli biti dosis est ab Is . ad I i. s. Electuarium dia prunum simplex, bilem blande educit, eiusque feruorem contemperax. Melius in bolo quam in potione exhibetur. Datur autem ab ad Ii s. . Hiera picra Galeni , ventriculum a bile praesertim, SI crassis humoribus benigne expurgat: necnon vasorum meserat corum ductus obstructos reserat, languentem ventriculum roborat, Mfrigido calorem acquirit. Datur ab Is ad Iic in bolo ob amarorem. Eius autem puluis seu species s ut loquuntur ex Actio. r. a Si. ad 3iii LPilulae mastichinae, bilem & pituitam clementissime a ventriculo educunt, quarum dosis cst a
Pitulae de tribus, Rhabarbaro. Aloe,& Agat leo, aequis portibnibus constant, quae clementer bilem & pituitam a ventriculo dc primis vij sexpurgant. Dantur a 3 s. ad 3ii. pro conuenienti purga tione ieiuno ventriculo. Aliquando ante caenam exhibentur ad lubricandam aluum in iis quibas durior est aluus absi. ad 3s t Paulaea lephanginae, bilem de pituitam in ventriculo stagnantem purgant ut priores, eundem que ex ficcan r&roborant, atque putredini resistunt. Dantur a 3 s. ad 3ii. Pitulae Rufi, patum a pmotibus, viribus differunt, potioresque ad alterandum quam purgandum , ad praeseruationem a peste Bii. singulis diebus assumunt ut man E. Pitulae de hiera simplices, bilem item et pituitam detrahunt, de ventriculi frigidam intemperiem emendant, parum emcaces ad purgandum. Dantur a Si. ad ii. Electuarium dia besten, bilem εc serum expurgat moderate, M acriores humor I contemperat Datur ab Is ad 3x. in bolo, ob pulpam subesten prunorum, tamaryndorum, fic dia pruniun
628쪽
simplex , ut de reliqua , quae priora vel medullam Cassiae excipiunt. Pitulae fine quibus, bilem praesertim benignε euacuane, di viscera a purgatione roborant, ideoque ad eos quibus imbeciIla sunt ilia , purgandos eligendae sunt. Dosis a ,i. adii. Pitulae de Eupatorio & de Rhabatbato, bile a prima regione modetatE euacuant,iecori obstructo tues s s. ad 3ii.
ELestuarium diaprunum composlium, valenter bilem euacuat. Datur abis ad ii. Electuarium de Psyllio, essicacius priore bilem euacuat, serumque simul educit. Datur asii. advi. Electuarium Rositum Mesues, potenter bilem expurgat. Datur a 3 iii. ad ii. viscera interim non ineruaeiter a purgatione roborat. Electuarium de succo Rosarum pliore potentius bilem edueit. Daturque a 3ii. ad vi. Pitulae octomerae, bilem & pituitam efficaciter euacuant. Dantur Q. ad 3is. Pitulae coeciae, bilem de pituitam egregie purgant: ad diuturnos capitis dolores a Rhasi commendatae Dantur a 3 s. ad 3ii. Pitulae aureae. erassiorem bilem valenter expurgane, diuturnioribus tertianis nothis citra aest tem non inutiles. Dantur a 3 s. ad i. s.
Electuarium Catholicon, supra. Confectio Hamech maior D. Melues, potenter euacuat crassos humores, melancholiam M pituitam. Datur. a 3ii. ad vi. Pitulae Indae. melancholiam & atram bilem a mesenterio Metiam 1 eapite essicaciter detrahunt, hypochondriacis ideo citra aestatem salutares, post debitam viarum praeparationem, caueudo ba bitum qui ex leui causa inflammetur. Dantur a 3 f. ad 3ii. Pitulae de lapide laetuli, a prioribus eo distantes quod eum melancholia caeteros etiam succos educant, minusque roboris viseetum rationem habeant. Dantur a filii. ad 3 ii. Electuarium diasenna melaneholiam a toto leuiter euacuat, Sc spiritus a tetris suliginibus ex purgat. Datur ab I s. ad Ii s.
Quae Medicis in ordinaria praxi sunt in usu.
ED CAM E NT A quae varie componi consueuerunt, vel pro diuersa affectuum arietate, vel pro differentia paratum assectatum, uel eandem ut quod intentum esta Medico tutius , essieacius. aut iucundius essiciatur, sub varijs formis praescribuntur. Form im hic appellamus modum vatium sub quo medicamenta ad ininistrantur, ω qui praescriptionum leges euariat. Formulae autem aliae sunt medicamentorum quae per os e bibentur, vel per alias partes intra corput iiiiciuntur. Aliae verb eorum quae externi partibus admouetur,& cuti De utrisque, duabus sectionibus agendum est,ab intern s aut picantes ----- G
629쪽
TVI NTERNORVM remediorum formulae etsi innumerae penὴ excogitari valeant: sequentes tamen in frequentiori sunt vis. Α quae Stillatitiae, apo Zemata, tu lapia, s rupi, emurusiones, po iones purgantes, optatae, lolioch, condita. pastae regiae, pitulae, tabellae, trochisci, glandos, p. stiria, clysteres, iniectiones, errhina , natalia, gargarismata, masticatoria de quibus singulis , ordine agendum.
CAP v T l. A maestillatitiae ex humidis floribus, herbis, aut radicibus contusis absque alieni humoris
additione per balneum roris aut in vis extrahuntur. Vel ex siccis analogo humore addito praecedente maceratione, in balneo maris, cineribus, arenaue distilandae praescribuntur. Exempli gratia.
A qua stillatitia ad calculum.
Adicum aspar. Eryngii ,& raphani ana. Iiiii. radicum ononidis x fraxini ana. Iii. folio-L rum malilae, parietariae, herularum, raphani , solani halicacabi, urticae mortuae seu laniij, pilosellae, saxifragiae . turionum quercus ana. m. ii. seminum foeniculi, petroselini, & milii solis ana. s Florum rorismarini, dc genistae ana. p. ii. Contundantur omnia in mortario marmo reo,& in cucurbita vitrea superposito alembico distilentur in balneo maris ut artis est,& aqua lquae effluxerit, servetur ad usum.
V. T Guajaci recens raspati, & corticis eiusdem puluerintl ana. I ii fassastas in puluerem , crassiorem redacti I i. radie paeciniae maris autumno & luna decrescente collectatum I iiiivisti quercini ii. foliorum betonicae, rorismatini, melissae scordii & rutae ana. m. iii. lilii conuallium&dictamni cretici ana. m. i seminum paeoniae rutae ana. Ii. pulueris di amostlii dulcis drag. ii. viiii albi oligophori, & aquae stillatitiae cerasorum nigrorum ana. n. ii. Crassiuscule pulueri inta omnia macerentur in praescriptis liquoribus incucurb ta vitrea superposito a Iembico caeco in hal neo maris per diem integrum, tum superposito alembico rostrato distilentur in codem balneo veattis est, fluensque aqua seruetur ad usum.
APoetemata, propriδ decocta dicuntur vel unius medicamenti, vel plurium Hinc author libri
de catharticis inter spuria Galeni, apoZema acori vesicam purgare ait, nunc vero x ex recentiorum via inualuit ut aporemata ditantur artificiosa quaedam decocta ex multiplici te mediorum genere parata ad la umores alterandos & coquendos, interna viscera, & membra varia alteranda Sc roboranda; necnon etiam ad superfluos humores quasi per epicra sim aliquando expurgandos pro simplicium quae admiserint varietate. Tali autem ratione praescribi consueuerunt veprincipio radices admittant, mox herbas, tum fructus, & semina, mox flores: singulis ordinibus sui generis purgantia inserendo, si vim illis purgantem tribuere voluetis. Quae omnia in aqua communi, pluvia , fluuiali, fontana, aut puteali incoqui iubemus, aquae quam itatem minimὸ d cernentes, sed illam Pharmacopaei arbitrio limitandam reliquentes, quod satis sit praescribete sumus contenti. Sic autem parata decocta ad gratiam cum saccharo vel strupo aliquo accommodato dulco ramus, mox clatificalmis nisi sit purgatoiitim, aut si velimus purgamium vim cardia-c ira alie cephalicam illis augendam aromatis mus, id est, Odoratum quempiam puluerem aut
630쪽
De Materia Formulis Medicam. I 33
eonfectionem ad 3.ε. aut sa. pro dos praescribimus. qui colo laneo superimponitur atque illi clari ficatum aporema superinfunditur calidum. Vc odorem tenuioremque pulueris substantiam ex et piat. ' i
Aporema ad crassos frigidosque humores in cerebro coquendos.
Radie. sceniculi bruset,asparagi, & paroniae ana I i. acori l .s foliorum brionicae, mel radi, maioranae hysipi chamaedryos,& chamaepit eos ana m. i. seminum paeoniaei scenicula, de ameo anai.li foliorum salinae, roratainini,& vetonicae altilis, ana p. ii. coquantur in aqua q. sit. in colaturaen ii. dissoluesa hari I v fiar apotuma clarum , aromatizatum s. i. pulucris aromatici rosati pro iiii. dosibus. Notandum est doses hoe est singulos haustus medioeres Zcvsitatiores apoetematum & iulapio riamine l. vi. aut vii. sunt tamen qui ampliores Ac ad I ix. exoptenr,vroc qui breuiores expoltillet, ita inter aer axes distinguere oportet pueri enim vix ultra I .iii. aut J.iiii. aeOLcmatis admittent; auulti veto plures nisi sint nause3bundi.
Apoetema ad primarum viarum multiplicem in farctum paulatim deplendum in robustiore.
v. Radie. gram. asparagi ana .ii. cortie. radic. cappar. Ec mediani sambuci ana I. 6. turbilli electi I.i .a soliorum melissae cichoret,endi uiae,aeeti sae,agrimoniae,pimpinellae, polytrici,de phylliti-ldis ana m i. senae orient. I. iiii. soldanellae , .s seminum laeuiculi, petroselini. anisi an a s. ii. seminis lotthami I i garyophyllos numero xv. 2 in1iberis ι.ε. florum trium cordialium, idest , horragiliis, violarum,& rosarum ana p. i. Coquantur in aqua q sat. ut artis est ad I.xx. ad finem coctionis crii pius insandendo δύ exprimendo rh:.barbari electi contusi Ec in panno raro ligati eum cuinamomi lsci. I.1.expressioni adde sacchati albissimi I.vi. fiat aporema clarum pro iiii. dosibus.
IVlapia ad varie alterandum usurpata,ex strupis x duplo aut triplo aquarum stillatiriarum, suecorum clarificatorum, vel dei ostionum parantur: dc mactieiuno veturiculo aut vespere, de peri plures dies exhibentur,cum, vel sine aromatizatione. Vt
Iulapium ad bilis sciuorem temperandum & mnum conciliandum.
v Sympi violati εc de nymphaea ana 3.vi. strupi de papauere I.g.aquarum endiuiae, de lactucaeana I.iii. misce fiat Iulep. am matizatum A s. pulueris diamargariton. capiat hora quinta matutina, dc rei te: etur vespere hora somni.
Iulapium ad melancholiam in quartana coquendam.
v. Radie aspar. I i. cortie. radic. eappar. J.vi. soliorum cichorij,cererach,lupulorum, dc Iairen- dolae anam. i. tam risci, m s seminum sceniculi 3c violarum ana vit: e quantur in aqua q sit. iueblaturae I.x. dissolue strupide eco borrag nis 3c de pomis simplicis ana uncias ii. misce fili lute paromatizatum ,.s confectionis alchermes pro duabus dosibus,quarum una hora quinta malit r. alis teram hora tertia pomerid. capiat. Sieqae per quatriduum continuet diebus intermissionis febris.
vel compositLSimpliere dicuntur qui ex simpliei aliquo succo, utriusque rei infusione aut decocto paramur. Compositi veto qui ex pluribu succis aut plurium decoctione cum melle sapa aut saccharo concinnantur. Saccharum ad gratiam eligimus, mel autem his addimus cum in asscctioniblis capitis. thoracis,aut ventriculi detersione 3e calefactione maiore est opus. Sapam aliquando loco mellis sumimus,cum incrassatione potiore indigemus. Haec enim minus illis devergit , dc ast lictionein quandam habet. Proportio miscendorum varia est aliquando sacchari aut mellis dimidium liquoris autem depurati duplum assumimus: ut eius vis efficacius saccharo commianio tur . vel succi aut decocti partes tres, laechari duast alias illius partes quinque , sacchari iiii. aut Eq ras utriusque partes usurpamus cum integras liquoris vires desideramus seruare plerumque