Explication suivie des quatre Évangiles par le Docteur angélique Saint Thomas d'Aquin,... composée d'extraits des interprètes grecs et latins, et surtout des SS. pères admirablement coordonnés et enchainés de manière à ne former qu'un seul texte suiv

581쪽

EXPLICATION DE U VANGILE

cap. 20 ut stip. Nesciunt etiam quid potant. quia nillil de gloria apostolorumam i,i endum erat: judicaturos enim eos sermo Superior exposuit cap. 19ὶ CIIRYS. si p. Matth. in opere impers. Ni sup in Vel a nescitis quid petatis : n quasi di cui : u Ego vos vocavi ad partem dexterum de sinistra; et Vos Vestro consilio curritis ad sinistram i is ideo forsitan est per mulierem res agotiatur : contulit senim so diabolus ad consueta arma, multorem ; ut sicut Adam per mulierem spoliavit, ita et istos Repararet per matrem ; sed jam non poterat per mulierom perditio introire in sanctos, Ex quo de muliere salus euuetorum processit. Vel ideo dieit: α Νes utis quid petatis. DNon enim solum debemus cogitare qualem gloriam constituamur, sed i Iuomodo evndamus ruinum Peccati ; quia et in seculari bello, qui semper de Praeda victoriae cogitat, dissicile vincit: ideo pe-

londum erat: a Da nobis auxilium gratiae tuae, ut omne malum Vineamus. D

Iun. Νesciebant etiam quid peterent, qui sedem gloriae a Domino quam nondum merebantur inquirunt. Deleetabat eos culmen honoris, sed prius liatiotituit exorcere viam laboris : unde subdit :u Potestis tithoro calicem. v IIl Eli. Calicem in Scripturis divi uis passionem intelligimus; ut in Psal. 5) a calicem sa-

582쪽

dotit illeur fati cette question, it les enco age et les attire; il ne leur

lutaris accipiam ; n statimque inseri quisitate sit calix : α Pretiosa in conspectu

Di initii mors sanctorum rius. n CIIRYS.

svp. Matth. in opere impers. ut Sup.ὶ Solebat autem Dominus quia passionem ipsius poterant imitari; sed ideo interrogat, ut omnes audiamus quia nemo ΡΟ- tost cuin Cliristo rogitare, nisi passionem Christi morit imitatus : res enim PPE-liosa, vili Dretio non comparatur. Passionem autem Domini dicimus non solum persecutionem laentilium, sed omnem violentiam quam Dillimur contra peccata coriantes. Cunus. in homil. 66 νι sup . Dicit ergo: re Potestis bibere, n ete. Ae sidieat : u Vos inihi de honoro et coronis loquimiui; ego autem des agonibus vobis et sudoribus : non enim hoc est praemiorum tempus. D EX modo autem interrogatiovis eos attrahit e uoti enim dixit : re Potestis sau inem vestrum ossundere' sed, potestis hibere culicum. DDeinde addit : u Quem ego bibiturus

sum : n ut ex communione ad ipsum avi

diores fiant. llILAR. an. 20 ut sup.) At illi liui jam martyrii lihertatem constantiamque retinebant, bibituros se pollicentur. Unde sequitur : u Dicunt et :Ρossumus. D CHRYS. s SVP. Matth. in

opere imper . ut sup ) Vel dicunt hue non tam ex liducia suae sortitudinis, Iuam ex ignorantia sun fragilitatis :inoxpertis enim levis videtur esse ise utatio passio is et mortis. Cun Ys. in ho- mil. 66 ut sup . in Vel hoe sex desiderio promittunt : neque enim hoc dixissoul,

583쪽

so lair te martyre.

nisi expectassent audire, quod petebant. Dominu autem eis prophetat magna bona, id est, martyrio dignos efficiendos. Sequitur: Ait illis : Calicem quidem meum bibetis. s ORIG. ut stip. Νonita respondit Christus : s Calicem meum bibere potestis; n sed ad suturum eorum persectionem r spiciens, dixit: a Calicem Itiidem meum hibetis. n BIER. Quaeritur Ruisem quomodo calicem martyrii filii Zebodiei Jacobus videli 'et et Joannesὶ biberint ; cum Scriptura narret dacoluim tantum apostolum ab Herode capite truncatum lAet. 12); Joannes autem propria morte vitam finierit: sed si legimus in ecclesiastica historia, iluod ii se Joannes proptErmartyrium sit missus in serventis oloi dolium. et relegatus in Pathmos insulam sit, videbimus martyrio animum nou defuisse, et bibisse domnem calicem consessioniR; quem et tres pueri in camino ignis biberunt; licet persecutor

non suderit sanguinem. HILAR. Cian. 20 Ni si p. in Dominus ergo collaudaus eorum fidem, ait martyrio luidem eos secuIu compati posse, sed id Vae ejus ait dextrae assidero, aliis a Deo Patro suisse dispositum : unde sequitur : u Sedero autem ad dexteram

meam Vel ad sinistram, n et . Et quidem quantum arbitramur, ita honor isto aliis est reservatus quod tamen nec apostoliati eo erunt alieni, qui in duodecim patriarcharum sedu considentes, Israelem judicabunt; et quantum sentire ex ipsis evangeliis licet, tu regno coelorum Moyses et Elias assidebunt, quibus concomitantibus cum gloriae suae habitu tu monte

584쪽

DE SAINT MATTHI EU, CHAP. XX.

Matth. , XVIII; Mare, Ix; Luc, IX.) - S. IgR. Quant a moi, tesse n'est pas mon opinion, mais je pense que te Savveur ne nomme pas ceuxqui seront assis dans te royaume des cieux, dans la eratnte que cettedgsignation speciale de quelques-uns, ne parsit une excluSion pOuries autres. H1 esset, la Moire du royaume des cieux ne depend passeulement de colui qui la donne, mais avssi de celui qui la remit; car Dieu ne lait acception de perso e , et celui qui se rencta digne

autre sens, cette place est inaccessibie, non-seulement aux hommes,mais encore avx auges; car fiant Paul nous dgelare en ces termes

apparuit. HIER. Sed mihi hoc nequaquam videtur; sed ideo sedentium in regno

coelorum vocabula non dicuntur, ne paucis nominatis caeteri putarentur exclusi e regnum enim couoruui non est

tantum dantis, sed accipientis: non enim est personarum acceptio apud D um, sed quicunque talem se praui uerit, ut regno coelorum dignus fiat, hic accipiet quod noli personae, sed vitae Iiaratum est. v Si itaque lalses estis, clui Consessu mini regnum coelorum si Diod Pater meus victoribus praeparavit , Vos Iuoque accipietis illud. ,, ideo tamon neque dixit, Non sedebitis, ne duos confunderet, neque sedebitis, ne caeteros irritaret. CHRYs. in honi il. 66 ut m p. Vel aliter: videtur invius omnibus esse locus ille, non solum hominibus, sed etiam ange-TOM. II. lis : Sic enim praecipuum unigeniti l,onit id Paulus, dicens Hebr. 3ὶ : u Ad

quem uutem angelorum dixit unquam :Sede a dextris meis' o Dominus ergo, nou quasi existentibus quibusdam quitissessuri sunt, sed condescendens inter- roguntium suspicioni respondit : hoc enim unum sol ut ii qiariebant, prae aliis staro apud ipsum. Sed Dominus respon- dot : Moriemiui quidem propter me, ΠΟΙ tamen hoc sufficit Vos sacere primumor liuem obtinere : si enim aliquis alius Venerit, cum martyrio um Pliorem virtutum possidens, non quia vos amo, illum expellam, et vobis dabo primatum. Propter hoc autem, ut non ipse infirmus esse ostendatur, non dixit simpliei

est meum vobis dare, Sed quibuS Dura-

585쪽

y. 24-28. - Les dis ui tres vant entendu cela, eri concurent de Pindignation contre les dein 'erra. Muis Jesus, les uyunt appetis a tui, leur dii r Vous favea que les princes des nations dominent fur elles, et que cevet qui so=it tesplus puissanis parant euet les Imitent avre empire. Ιἰ n'eri doli pas gire demgme parant uous; muis que celui qui v dra devenis grand parmi uous solivorre serviteur: et que celui qui uoudra Rre te premier d'entre uous soli vos reeselave: eomme te Fila de i ho me Uest pus venu pour etre Servi, mais pour servir, et donner sa vie potir la rEdemptisu de plustrers.

tum est; n his scilicet qui ab operibus possunt fieri clari. REMIG. Vel aliter :u Nou est meum dare vobis, id est, Superbis talibus quales vos estis; sed humilibus corde, quibus paratum est a Patre meo. v AUG. I de Trin. cap. 12.) Vel aliter secundum formam servi discipulis Dominus respondet: ii Sedere autem ad dexteram, non est meum dare Vobis, n etc. Quod autem paratum est a Patre ejus, et ab ipso filio est purulum ; quin et ipse

et Pater unum Sutit. M audientes Memn, indionati sunt de duobus

stati bus. Iesus autem voeavit eos ad Re, eι ait: Sestis quia prinei pes steritium dominantur eorum, et qui majores sunt. Potestatem eastriseent in eos. Non ita erit vos 2 sed quieumque voluerit inter nos major fieri. su vester minister et et quicumque volueru inter vos primusi rase, erit vester servus : sisut Filius hominis non venit ministrare, et dar animam suam in redemptionem pro multis.

CARYS. in homil. 66.ὶ Donec Christi

sententia orat, non tristabautur alii discipuli ; sed tunc tristati sunt, quando eos increpavit. Unde dicitur : u Et audientes decem, is ele. HILAR. Non ad mulierem audaciam reseruut postulautis, sed ad filios, quod ignorantes mensuram suam, uou modica cupiditate exarserint. CARYs. in honi. Gii iti sui'. intellexe-

586쪽

deux discipies, ni leur indignation jalouse aiax dix autres : a Mais Jesus tes appeta a tui, n et . - S. CHRYs. hom. 66.ὶ Comme il les volt dans Ie tro te, it les appelle a lui pour les consoler en leur adressantia parole de plus pres, car les deux Deres s'etaient separsis de las isitsi des dix Apotres pour se rapproelier du Seigneur et tui parier en particulier. Or, ii apat se les sentiments de leur me, non plus comme precedemment, en plaqaut uti petit eusaut au milieu d'eux, mala par in exemple tout oppossi : a Vous saveg, leur dibit, que les

princes des nations dominent fur elles. v - ORIG. C'eSt-k-dire : Vous SaVeZ que, non contenis de gouvemer leurs s eis, iis aspirent a une domination tyrannique; mais pour uous, qui eius mes discipies, iln'en sera pas de la sorte, car, si ies choses materielles soni soumises

la necessite, les choses spirituelles dupendent de la volont6. Ceux

l'ὶ Plusteum editions portent: a Minus est gloriosum; a il est laetio do votique o'8st uno fauto qui ola inut gens raisoanablo h lae de ieme partio de la phrase. It sussit du reste de volt te contexto dans rounrasse inueheng aur saint Matthieu, homsilio 25, mur se convainero qu'il saulum : a Nimis est gloriosum Aptes le premier membre de cetio phrase, on lit en esset: a Nam sicut isti, si spiritualiter sapuissent, nou fuerant petituri ut essent super omnes, sie et illi, si spiritualiter intellexissent, non fuerant contristatri esse aliquos ante se. Nam velle quidem,s pie.

runt enim quia hine petitio discipulorum

fuit, quando eos Dominus increpavit. Quando autem eos a Domino praehonoratos viderunt in transfiguriitione , si secundum mentem dolebaut, iii medium Esserre non audebunt, venerantes doctorem. CHRYS. in opere imper in Sicut autem duo carnaliter petierunt, ita et decem curnaliter contristati sunt : nam velle quidem esse super Omnes, Vituperabile est, sustiuere autem alium Super se, nimis est gloriosum. HIER. Humilis autem magister et mitis Dec cupiditatis duos arguit postulantes, uec decem reliquos indignationis increpatet livoris : unde Sequitur : uJesus autem vocavit eos ad se. n CHRYS. in Im n. 66 ut sup .ὶ Quia enim turbati strant, Vocatione eos consolatur, de Propinquo eis loquendo : etenim duo a societate destem

seipsos separanteS, ProPius Stabant, seorsum Domino loquentes : Doli tameusicut prius pueros in medium ducens, eos consolatur, sed a contrario inseruit, dicens : a Scitis quin principes geutium dominantur storum. D ORIG. Trael. 12 ut siῬ.ὶ Id est, uon contenti tantum regere suos subditos, violenter eis dominari ui-tuntur; inter vos autem, qui estis mei, uou erunt haec; quoniam sicut omniuearnalia in necessitate Sunt Posita, spiritualia autem in Voluuinte, si e et qui

587쪽

nistere , d'apres les dispositions de Son time. Disons en ore que Iespremitres dignitsis vont au devant de ceux qui les sitient, et fui eniceuX qui les re herclient. Ce γ'il saut destrer, ce D'est dono pol ni unxang plus sileve, mai S une Vie plus Vertue e. C'est dono pGur eteindret ambition des deux Deres et Pindignation des autres Apotres, que IeSauveur elabiit cette disseretice entre les princes du monde et les chela de l'Egligo, et ii montre aiust que te pomoir ecclesiastique ne doli utre Di recherine par celui qui ne l'exerce pas, ni envisi a celesqui en est revetu. Les priuees du monde se leui u'eue et lis quepour faire peser leur domination sur leura iussiri eurs, les rsidiare en Servitudo, les dsipouider et les exploiter jusqu'a la mort au prolit depaiticipes su ut spirituales, principatuSeorum in dilectione subditorum debet esse Iiositus, non in timore corporali. CHRYS. in homil. 66.l Ostendit autem in hoc, quod Gentilium est Primatus cu-Dere, et sic gentium comparatione,

norum mimam aestuantem eouVertit. ClinYS. Matth. in opere imperis

ut sup.ὶ Et Opus quidem desideraro bonum ost quia nostrae voluntatis est, et nostra eSt mercesin, Primatum autem ho-uoris concuDiscere, Vanitas est: hoc enim

consequi, judicium Dei ost : propteriluod ex Ρrimatu houoris nescimus, si mercedem justitiae meremur; neque enim apostolus laudem habebit apud Deum quia upostolus sint ; sed si Opus

totus pro merito suo antecedenti honoratus est, ut esset apostolus; sed ad hoemini sistrium aptus est judicatus secundum motum animae sitie. Primatus ellain sugientem se desiderat, et desiderantem se horret : conversatio ergo melior desideranda est, non dignior gradus. Volens ergo Domi mis, et duorum Dalrum ambitiouem, et aliorum indignationem EXtinguere, introducit dilDrsentiam inter principes mundiales et ecclesiasticos; Ostendetis quia primatus tu Christo, nec uti aliquo appetundu 3 est non haliente, nec alteri invide udus est habeuti; quia principes mundi illeo sunt ut dominentur minori ius suis, et eos servituti subjiciant et exPolietit, et uSque mortem Pig ulantur ad suam utilitatem

588쪽

qui oni erit en tui. Mais comme it a sto te seul qui sui libro entre lus moris Ps. LXX XVIIJ, et plus sort que toute la pui Mance de la mori, it a par la me me aisranchi de la mort totis ceux qui mi uoulu le suture. Les princes de ΓΕglisse dolvent done imiter desu Christ qui se rendat taccessibie, ne dedat gnati pas de parier aux lammes, d'imposer legmains fur les petits en sanis, et de lavor les piens a ses discipies potirles en gager a sen latre auiant a leurs laures. Mais, mal gre cet exemple, nous Ostrons dans notre conduite tu spectacle d'un orgueti qui va audela de Porgustii des prinees du monile; car, Soli que nous ne VOutions

et gloriam ; principes autem Ecclesiae

fiunt, ut serviant minoribus suis, et ministrent eis qi Imcunque aeceperunt a Christo ; ut suas utilitates negligant, et illorum procurent, et mori non recusent pro salute insuriorum. Primatum ergo Ecclesiae concupiscere, neque justum est, ne Diu utile. Nullus sapiens vult ultro se subjicero servituli et periculo tali, ut det rationem pro omni Eeelegia; nisi sorto qui non timet Dei ju licitiin, Rhu

ter, ita ut imi vertat illum in secular m. id i En . Denique sui proponit exemplum; ut si dicta parvi penderent, erubescBrent ad opera : undo subdit : u Sicut Filius hominis non venit mini Strari. ,,

ORIG. ut sup . am si angeli et Marthaministravorunt ei, lampn non ideo venit ut ministretur, sed ut ministret; et tan-llitu crevit ministratis, ut impleretur quod soquitur : u Et daret animam suam in redemptionem pro multis is qui crediderunt in eum; daret, init iam, in mortem. Sed quoniam solus erat intor mortuos liber mul. 87ὶ et sortior omni potestato mortis, omnes sequi se voleiates liberavit a morte. Ecclesiarum ergo Princi pos imitari debent Christum a te sSibilem, et mulieribus loquentem, et pueris manus imponentem, et discipulis pedes lavantem, ut ipsi similiter faciant fratri

bus. Nos autem tales sumus, ut etiam principum mundi excedero videamur Su-

589쪽

entu de compassion is leur eguita, leur tot chra les yeuae, et au meme momen tiis remi urerent tu vite et te Sui virent.

perbiam ; vel non intelligentes, vel con-lem uentes mandatum Christi; et quaeri-inus sicut regesὶ acies praecedentes; et terribiles uos et accessu dissiciles maxime pauperibusὶ exhibomus; uullam affabilitatem habetitus, vel liubere ad nospe mittenteS.CARYS. in homil. 66, ut sup .ὶ Quantumcunque ergo tu humiliatus fueris, non poteris tantum descendere quantum

Dominus tuus. Et eo edientibus illis ab risericto, secuta est

eum turba multa. D eeee duo e rei sedentes secus viam, audierunt quia Iesus transiret. et elamaverunt, dicentes e Domine, miserere nostri, fili David. Turba autem increpabat eos ut taeerent. At illi mastis elamatant. distentes a Domine, miserere nostri, fili David

Et stetit Iesus, et voeavit eos, et ait : Ouid uultis ut faciam vobis p Dieunt illi r Domine,

ut aperiantur oeuli nostri. Misertus autem eorum Iesus. ι tistit oculos eorum. Et eou- festim viderunt, et secuti fiunt eum.

CHRYS. super Matth. iu Opere imperis homil. 36.ὶ Sicut testimonium studiosi agricoliae est messis secunda, ita assidui doctoris est documentum, ecclesiapi na: unde et lite dicitur: u Et egredientibus illis secuta est cum urba multa, Pt C. Νeminem labor itineris impedivit, quia amor spiritualis saligationem non sentit:

neminem possessiontun Suarum P co

datio retraxit, illita ingrediebantur in possessionem regni coelestis : vere enim non habet super terram iDiod amet, qui bonum coelesto in veritate gustaverit.

590쪽

Opportune autem oblati sunt ante laetem Christi duo caeci, ut apertis ociuis, quasi

bostes virtutis ascenderont cum eo in Hierusalem. Unde sequitur : ii Et ecce duo caeci . a ni curretilium stropitum audiebant, et personas non videbant, nihil solum habstules de toto corpore, nisi vocem : et ideo quia pedibus eum Sequi non poterant, Voce so luebatur. Unde dicitur : Audierunt quia aesus transi

ret, s etc.

rat seop. 10 , sed de uno opsteo factum : luto ita solvitur ii Nostio; nam duorumi: ae corum quos Matthurus interposuit unum misso in illa ei vitale samosissimum ex hoc satis apparet, quod et nomen ejus, et Patris ejus, Marcus commemoravit : Rarthimaeus enim D mei Alius, ex aliqua magna felicitiale deje

tus, notissimus suit; ilui non solum caecus, verum etiam mendicus sedebat. uine est ergo, iluod ipsum solum voluit Ommemorare Marcus, cujus illuminatio tam elarum saniam liuic miraculo comparavit, luam erat illius uota calamitas; Lucas Vero, quamvis omnino eodem modo inelum, tamen in alio coeco intelligendus est par commemorare miriucu

dieit: u Cum appropinquaret Hiericho,nulli, u cum egrederetur ab Iliericho. Sequitur : Turba autem increpabat eos ut tacerent, n etc. CHRYS. svp. Mnith. in opere impers ut sup .ὶ Videbant enim