장음표시 사용
71쪽
GuLIEL MI BuD EI. S; thorque extitit. d) Reliquit aliud opus et orabulis forensibus , ad illustrandam quoque
d) Cum primus ad Ius Civile elegantiam applicare . carperit Budaeus, teste doctissimo Tarrac-nensium Archiepiscopo Ant. Augustino in Praefat. ad libr. r. Emendati. negari neutiqram pote hqrod Caelius Secundus Curio, in Praefat. Budari Operr. ad Fichardum scribit, Vmdem annotationes ad Panderitas omni genere eruditionis politii simae,non tinctas sed refertissima s esse, antiqpim-tis enim thesaurum ingentem, ac reconditarum rerum. artium' cognitionem in se continent clarissimam, quine in qVibi nonpauca contru receptam
in vulguι hominum opinionem, verba Budaei fiunt in Praefat. ad libre de Asse,s multarum aetatum sententia praejudicatam, injudicium deducit, nonnulla etiam fortasse no inter doctos qpidem satis animadversa. Videtur tamen laudato Augustino c. l. non magnos in jure progressus, cognoscenda utrium lingrae antiqvitate impeditus , fecisse . oinde ita de ipso libr. 4. Emendati. cap. 32. judicat: panta Gul. Budaeus eruditione lingνarum antiqvitatist cognitione fuerit, doctissima ilia
monumenta restantur in perpetuam hominum memoriam aeterna, ut existimamus futura. Trium praesertim Voluminum labores nunqPam peribunt,
qua de vise, ponderibus M, qua de lingo a Graeca , , qνati Jure Civili tam diligenter ait docte disierit , ut nihil supra dici posse videatur. Sed nod ad DW qridem civile attinet , ob urit ejus
72쪽
luminibus, altius aedificiis ab Alciato Praeceptore nostro sublatis, magna disicipulorum re obroram copia: ut isse, qui inprimis habe batur peritus, vix aliquo numero inter consultos censeatur. In istis autem Annotationibus, x ignoranti spolitioris lite
raturae natos errores Accusanorumn interpretan
dis Legibin,praecipue notavit, ea j deliramenta erudite reprehendit, nes Ueretur ut irae loqpitur, Do-ectorum Agud Idolum, ait Deorum isorum Jovem Accursitum carpere, aissi ita Minervam, ut a ni Athenis violare, seu Accissi aut horitatem inter Jurisperit os obtrectare, cons. ejus Annot. ad
L. i. de J. N J. Si ad tit. de Ossic. P. P. edit.
Colon. P. m. 2O . Prodiere autem di fae anno- rationes es quidem priores dicatae Joh. Degan O Tranciae Cancellario Ao. IF o S, duodeυiginti annos ante quam Posieriores, quae Ao. Isafi demum in as scriptae Davidi Buresio, Regio apudRothomagen ses consiliario, lucem videre, Vos qui emplane ob invidiam, quam Priores a Leguisses experti e- rant, supprimere volebat, nisi hortatuspasiqve amicorum animum muta et , quod cum optime ex laudata Epistola ad Culberi. Tonstallum P.367. cognoscatur, ejus verba huc ad cribere liceat o Homtaris me ut in locis juris explicandis emendandi herroribus , qui invaluerunt ne elangueam , mihise ita gratulari videris, qPas laboris σ conatus ratio mihi constiterit, in eorum hominum elevando amchoritate, qnos juris magis Accursitani, quam civitalis oe Romani consultos fuste apud Do Ios convenit. Atqui ut mihi illa labor nunqvam paenit dinvisin ea , cum ob alia multa, tum ob id raecia
73쪽
pue, quod ejus laboris fructus latissime patere, σad
plurimos sudiosorum pertinere dictitabatur, ita nescio quomodoplere coepit opus diu desitum m ac pene dereli D/m retractare, quod i tumultNositI Priamordiis memini esse inchoatum. In qpo sane meam culpam re agnosco σ deprecor, si etiam nunc deprecari liceat, qui granti tum animo moderari non potui, qpo minus Juri rudentiae causam velut in concilio tantiqvitatis peritissimorum agerem, cum eorum hominum convicio , qri juris civilis majestatem imminuere laederes non vere,antur rqpibus ut ipsis in crimen id verti a nonnulliae videbam , ita neminem adhuc extitisse noveram, qPi formula legum postulatos, etiam perageret reos criminibus expositis, corona exaudiente, ac judicibus missis in consilium. In eos dicendi primas partes occupavi, libentius sane ais alacriuου , quam nunc alteram actionem fuscipiam. Siqnis vero a lim existat, qui bas sibi vices deposcat, en alia jam mibi insituta commentatio, qpae animi mei contentionem a lectione juris avocavit in diver- . , sam, juvanti me magis eascribendi argumenta rqvae non tam angustis finibus circumscripta sunt rnessi enim movere se libere, expatiarit poten aniamus lentione longa ac multiplici, qras farragis obesu σ lasciviens, nisi late patentem materiam veluti campum liberum re apertum ad excursionem habeat. Nel hoc non esse vitium interdum intelligo animi parum frugi, Missi indulgentis imprudentiuτ. Sed si ad normam se eritatis S frugalia talis adigere gestiexte, si tum moderari s severius in animum induxerim,cum omnem animi alacrita- tene
74쪽
juris civilis disciplinam pertinens , impolitum quidem illud & adhuc rude, q'alia erant
quae annotabat , ordine structuraque per ocium insormaturus. Idcirco salva dignitate
tem abstulero, re fortasse jejunum exuccum' re
didero , tum etiam meo genio Minervael repugnavero: id quod mihi in eam causam valere volo, quam cum Bromo dudum in judicium deduxi. Verum enim vero, quum hunc mihi laborem lucris cere , animo obsequi hanc operam detrectanti, per eorum veluti creditorum flagitationem non inceat , qui me de posticitatione temeraria identidem
appetiant, ipsorums adeo juris studiosorum, qros jam ipsos mecum in gratiam rediisse demiror ac stupeo, injuriaei mihi persecutionem ultro etiam tondonasse, quam ipsi non solum atrocem,sed etiam sacrilegam se putabant, ob sugil tam a nobis Numinum sisorum Majestatem, non id aut gratiae, aut potentiae meae, sed veritati potius tribuentes, quam sensim re ipsi agnoscere carperunt. Tum igitur ab His con ultatio mihi integra non sit, cum tu ejusce νei mihi autor H s adhortator, i fi gravissimi quidam viri non nesciant, qui lepistolam tuam qpas visendum qPoddam mercimonium exoticum ij atmirantur, facere, ut opture , non potero , quin ad aliquot menses in tapistrinum rursus me dedam , ali nidis priori editioni annnotationum addam perfunsioris e nisi forte alium comperero anteveriisse mihi, id qr,d diu exoptavi.
75쪽
e ) Evulgatum tamen hoc scriptum Parisiis octopou
mortem Budaei annis Ao ii y. re inter opera Vis ab Episcopio edita T. III. legitur, cui quidem nouimmerito principio scrupulum injiciebat an iis addendum esset,eoripodab autore ad si em nonfuisset Ierductum recognitumi, attamen cit isiud πολλωναντι 5ον αλλων esse, et in eo a nulta antehac irridita , c qpomodo sic omnes fere τ' gares foriphrasis, qvibin Iurisconsulti hactentu visunt: sa huc utuntur, proprie vereri Latine, es uti a Pria, cis Juri prudentiae peritu enunciatae sunt, redin variis modis possint, reperiri, ad os ipsis JCtos Budaeum lingvam suam ibi docere, cum Coelio Secundo judicaret Annotationibus ad Pandectas annectendum censuit. Elegans planes conse tiens cum Regij nostri, de his Forensibus V. Franc. Polletum in Histor. For. Roman. libr. q. c. 6. in fin. legitur judicium e Commentarium svocabulorum scit ad veterem Praxin forum B Romanorum accommodatorum ) amplum confecerat ic Budaeus, vir sine controversia ita magnus , ut aleam judiciorum , censuram re Aristarchorum nunquam vivuου subierit, ne a funere aeternum subiturus β. Verumqνia quasi in adversaria, quae annotaverat, conjecta erant, nes morte intercepto licuerit tumultuariam miscellaneam in Codices dia gerere, maluerunt ij , ad qros gradu proximo tan- : D si ta
76쪽
VITA vis potius periculum sibi adeundum, quam a
sperata eruditionis gloria discedendum putaret. Adeo nihil quicquam tam asperum, tamque arduum occurrebat, quod moraretur inceptum. Atqui progrediente sempore usu rerum S magno sito periculo, patris verbum nimis verum comperit: nec tam ab indignatione ut fit) e prestam, quam praedictum hominis & aetate ocexperientia plus scientis dc providentis: quippe qui propter Valetudinem qua usus erat infirma, ab anno aetatis quinquagesimo usque ad septuagesimum, quem tum agebat, medicinae studio- ius experiensqVe eVaserat, qua certius praesagiebat quae ventura erant filio, nisi monitus praecaveret. cc9 Postremo res eo rediit, dum lit
ccὰ Hanc Patris de hortationem a Iummo ilio studiorum ardore Budaeus Use libr. I. Philolog. p.
seq. hqrentibus verbis memorat: Patrem cum
indulgentem principio nactus essem s benigne sup-
peditantem, tametsi tres me fratres aetate ante rent, quatuor subseqPerentur, erat enim, ut temporitas illis, fatis ample praediatus, resipendiis munerum publicorum classice constitutas habebat facultates , po I aliquot annossensim favere destitit meissudiis. Nam i is ut me sensit cuncta juventutis dia, omnia ludicra ali feria, qpibus antea voveram, literarum studio planὸ ponthabereta, constituisse ri ferventis se ab aetate re natura animi contentionem ad Iolam Philologiam contulisse ,qram Herivali perdite amare
77쪽
s pratia, rus psa'. um sit . rarussi
τidebatur, fortunisi meis σ fortuna calamito-μ η futurum. Igitur simul ut quem impetum cepissem animadvertit, homo tumseptuagenariojam proximus , cuis aegna valetudine assidue ab anno qrisqpagesimo labonare contigisset, ob idi medicina studiosus experiensq, evasisset, revocare me s- reinubere institit, tanquam vehementiorem is modun incitatum, rejamjam praecipimurum in exitium. Dag radere, monere, distinere in diversa me parte, imperatist operis aliis ver alias avocare. Id vero ejus commentum non mihi minuere laborem s industriam, sedgeminare coepit. Cum ego nihil mihi deperire temporis lite is destinatisnerem, quin tantundem tu ubratione re vigiliis exutite rependerem. Tandem autem quum ipse tum' indulgenter tum pro suo jure mecum agendo per cere non potuisset ut temperatius id quod agebam, agerem, ait ex aliorum more, mihi enim nunqPam
sic temperare potui, quin ulina sta ij siulcum , ut e IZ in proverbio Graecorum, jam tum assiliregestirem , tum deni P iste offensiore jam animo fremere, inae gnari, non obscurissime ferre denti me unum haberese deplorat aes ei lium, in qyo tamen non 'Pam
libet olim oem concesset subsidi familiari, s ima
ginum gentis r erat enim jam olim multis hono/ibus publici t muneribus iisdemi perpetuis ornatu indulgentia Regum: quos etiam avus meus gesserat. Harum autem personarum civilium cum mihi unam, ut sit venia Regis impetrata induisset essν in eo aut oramento , abduci a literarum studio
possem, oe ad majoris ornamenti stem erigi: sensit
78쪽
rarum magis studiosus, quam lucis cupidus esse pergit, dum hoc sublato bono vitam nihili putat , in gravem dc diuturnum morbum est prolapsus, quo annos plus viginti ita amictatus est, ut omnis prope hilaritas e fronte, alacritas exanimo, festivitas in occursu, urbanitas & comitas in convidiu eximeretur, ingravescens qVoq; indies literarum amor infringeretur, ne vest, gium quidem ejus nec simulachrum, sed quaedam erigies spirantis mortui appareret. Morbus erat eiusmodi, ingens dolor cum tumor circum fauces fiebat , & jugulum tumultuose appetens tantum terrorem interdum noctu injiciebat, ut postridie mane miraretur se incolumem
se non hominem, sed fatuam , ut dicitur, eo factι illi asse. Id igitur σ supradiata cum infensiualiquando, quo in literarum amorem proloquere tur, non miserescere tamen eum sortis meae, ut fatalis non poterat, od diceret insani me flv j fru
Dum geminum non dubie laturum, patrimonij qualiscunt luculentam tabem, corporist perennem infirmitatem, alias non infeliciter constituti. Horie ι verhum sero experimento cognovi, non tamisisti parentis dictum ab indignatione, ut sit, ex-lpressum, quam hominis praedictum sagacis repromiden is fuisse. Nam ut mittam facultates, ut is hac sorte mediocres, quaesensim illa tabe philtrorum delicuerunt alias res omnino me agente , aivaletudinem insuper prostigatam delapsus sum p incoriam corporis , ac sese jam conclamatam a.
79쪽
mem, spiritum recordatus interclusum,& subinde restitutum. Uxor edocta, advenientem morbum & crescentem intelligens, virum Varie versando humeros* feriendo levabar dolorem . . Verum inde pallor multus in vultu, raritas pilorum in capite, macies & stupor in corpore, in omnibusque artubus debilitas summa sequebatur. Quae cum medicis stupentibus persaepe narraret, fidem tanti mali facere non poterat, cuius ipsi exemplum non meminis erat : id 33 alternis prope mensibus recurrebat. Accedebat ad haec quotidiana capitis gravedo: quae illi commentanti aut legenti quidpiam erat mirum in modum infesta. Et quoniam ex humoribus gravantibus caput hic morbus emci creditur: si exitum in capitis vertice haberent, per quem evaporarent, magnam morbi allevationem medici pollicebantur. Quare consilium dederunt, ut candenti ferro sineret cutem densam, quae caput obtegit, per rari. Esse meatus in calva, per quos iur- sum exirent vapores. Id factum est, sicut praeceperant , magno cum cruciatu. At nihil momenti habuit curatio tam anceps & dissicilis Quippe ubi in cerebrum ascenderant halitus spis i & graves, insistebant, finem p faciebant se altius efferendi: simul ibi concrescentes , deinceps liquescebant, & defluentes suopte nutu in frontem, in tempora, in oculos ferebantur, ut saepenumero jn media lectione obdormiscercet, oc invitissimus somno consopiretur. Verum nihil horum malorum, quanquam peracerba erant, eum labefactavit, ut erat animo invicto, D a & re-
80쪽
S reluctante semper difficultatibus. Quin imo quod magis mirandum censeo , omnia , ipsius scripta intra id tempus , quo tam graviter periculos que aegrotabat, fere instituta, orsa, & edita suerunt. Primum ingenii specimen dedit Graecis Authoribus in Romanam
lingvam transferendis. Quae exercitatio plurimas Sc maximas commoditates continet, ingenium alit, judicium auget, facundiam locupletat optimis verbis. Quo in genere sunt ab eo explicati Pluta=chi libri de tranquillitate animi, de fortuna Romanorum s Alexandri Magni , de placitis philosophorum et qui tantum commendationis habuerunt, ut vix crederentur ab eo versi, nisi postea aliis industriae ingeniique documentis opinionem de se excitatam confirmasset , vel potius vicisset. Deinde cum libros Digestorum diligentius ad suum studium evolveret , & multis in locis Partim mutilatos, partim mendosos deprehenderet : tum vero quod flagitiosius erat, verba plurima lecta & propria animadverteret in alienum usum ignorantia temporum translata , hac indignitate permotus scripsit annotationes in Pandectas , quibus in posterum libri illi emendatius & intelligentius le-
Ferentur. Primus quidem nostra aetate auris civilis fontes aperuit, unusque tam CX-cellentis ac singularis scientiae in veterem dignitatem vindicandae: quae hactenus foedissima barbarie perculsa jacuerat & prostrata, fiandamenta jecit, & princeps tanti operis authorque