장음표시 사용
81쪽
GuLIEL MI BuD EI. Sῖ thorque extitit. d) Reliquit aliud opus de vocabulis forensibin , ad illustrandam quoque
d) Cum primus ad Ius Civile eogantiam applicare . coeperit Budaem, teste doctissimo Tarrac-nensium Archiepiscopo Ant. Augustino in Praefat. ad libr. r. Emendati. negari neutiqram potere, quod Coelius Secundus Curio, in Praefat. Budaei Operr. ad Fichardum scribit, ejusdem annotationes ad Pandectas omni genere eruditionis politis ae,non tinctas sed refertissimas esse, antiqpitatis enim thesaurum ingentem, ac reconditarum rerum. artium' cognitionem in se continent clarissimam, qr se in qVibiu non pauca conixu receptam
in vulgis hominum opinionem, verba Budaei fiunt in Praefat. ad librinde Asse, re multarum aetatum sententiapraejudicatam, in judicium deducit, nonnulla etiam fortasse ne, inter doctos qpidem satis animadversa. Videtur tamen laudato Augustino c. l. non magnos in jure progressus, cognoscenda utrium lingvae antiquitate impedit iu , fecisse . Proinde ita de ipsio libr. 4. Emendati. cap. 32. judicat: a anta Guc fu in eruditione lingν rum antiqvitatist cognitione fuerit, doctissima ilia
monumenta restantur in perpetuam hominum memoriam aeterna, ut existimamus futura. ' Trium praesertim Voluminum labores nunqPamperibunt,
qua de Asse, ponderibush, qua de ling a Graeca , qνissis Jure Civili tam diligenter at s docte disseruit, ut nihil supra dici posse videatur. Sed qpod ad jus qpidem civile attinet, obstruxit ejus D Q δειμ
82쪽
luminibus, altius aedificiis ab Alciato Praeceptoreis nostrosublatis, magna disi pulorum re librorum copia: ut ille, qui inprimis habebatur peritus, vix
aliquo numero inter consultos censeatur. In istis autemAnnotationibus, x ignorantispositioris literaturae natos errores Accusanorumn interpretan
dis Legibus raecipue notavit, eas deliramenta rem dite reprehendit, nes Demetur ut irae loqpitur, Doctorum Agud Idolum, ait Deorum isorum Iovem o Accursium carpere , ali ita Minervam, ut sunt Athenis violare, seu Aceu sit authoritatem inter Jurisperitissimos obtrecitare, cons. Vim Annot. ad
L. i. de J. N J. dc ad tit. de Ossic. P. P. edit.
Colon. p. m. a. O . Prodiere autem diniae annotationes s qridem priores dicatae Joh. Degan OTranciae Canc Pario Ao. ιγ o S, duodeviginti annos ante quam Posteriores, quae Ao. σ26. demum in ascriptae Davidi Buresio, Regio apudRothomagenses consiliaris , lucem videre, qν, quidemplane ob invidiam, qnam Priores a Leguisses experti c-rant , s rimere volebat, nisi hortatuspasuqre amicorum animum mutasset, quodcum optime ex Iaudata Epi,solis ad Culberi. Tonstallum p.36ῖ. cognoscatur, ejus verba huc ad cribere liceat: Hortaris me ut in locis juris explicandis emendandis herroribus , qui invaluerunt ne elangueam , mihil ita gratulari videris, qPasi laboris er conatus ratio mihi constiterit , in eorum hominum elevando a choritate, qnos juris magis Accusani , quam civialis S Romani consultos fuisse apud Do Ios convenit. Atqui ut mihi iisse labor nunquam paenitendus visus esit, cum ob alia multa, tum ob idpraecia
83쪽
pue, quod ejus laboris fructus latissime patere, o ad
plurimos sudiosiorum pertinere HArtabatur, ita nescio quomodoplere coepit opus diu desitum jam ac pene dereliectum retractare, qrodi tumuitreo sis pria mordiis memini esse inchoatum. In qPo fine meam culpam es agnosco σ deprecor,si etiam nunc deprecari liceat, qpi granti tum animo moderari non potui, qro minus Ju Dprudentiae causam velut in concilio tantiqvitatis peritissimorum agerem, cum eorum hominum convicio , qri juris civilis majestatem imminuere laederes non verebantur rqribus ut ipsis in crimen id verti a nonnu is videbam , ita neminem adhuc extitisse noveram, qri formula legum postulatos, etiam ρer ageret reos crimini π expositis, corona exaudiente , ac judicibus missis in consilium. In eos dicendi primassa tes occupavi, libentius sane atris alacrim , quam nunc alteram aritionem fuscipiam. Siqnis vero a bis existat, qui hassibi vices deposcat, en alia iam mibi instituta commentatio, qpae animi mei contentionem a lectione juris avocavit in dive sum, juvant f me magis eascribendi argumenta ostrae non tam angustis finitas circumscripta sunt :nes enim moverese libere, expatiarit pote. Aniamus lectione longa ac multiplici , quasi farragine obesi s lasciviens, nisi late patentem materia
veluti campum liberum re apertum ad excursionem habeat. Nes hoc non esse vitium interdum intelligo animi parum frugi , sibis indulgentis impru-
Eentitis. Sed si ad normam severitatis oe frugalia talis adigere gessi te, si tum moderarii severius
in animum induxerim cum omnem animi alacrita
84쪽
juris civilis disciplinam pertinens , impoli- tum quidem illud & adhuc rude, qualia erant l
quae annotabat , ordine structurdque per ocium informaturus. Idcirco salva dignitate
rem abstulero, re fortasse jejunum exuccumst reddidero , tum etiam meo genio Minervael repugnavero: id qpod mihi in eam causam valere volo, nam cum Bromo dudum in judicium deduxi. Ve- rum enim vero, quum hunc mihi laborem lucris cere , animos obsequi hanc operam detrectanti , per eorum veluti creditorum flagitationem non liceat , qui me de pollicitatione temeraria identidem
appetiant, ipsorums adeo juris studiosorum, qros
jam i os mecum in gratiam rediisse demiror ac stupeo, iniuriae , mihi persecutionem ultro etiam condonasse, quam ipse non solum atrocem,sed etiam sacrilegam e se putabant, ob sugil tam a nobis Numinum piorum Majestatem, non id aut gratiae, aut potentiae meae, sed veritatipotitu tribuentes, qvam se Um re ipsi agnoscere carperunt. Tum igitur abi is consultatio mihi integra non sit, cum tu ejusce rei mihi autor fis re adhortator, idi gravi mi quidam viri non nesciant, qui lepistolam tuam qpasi visendum quoddam mercimonium exoticumi admirantur, facere , ut opture, non potero, quin ad aliquot menses in idpistrinum rursus me dedam , ali ni s priori editioni annnotationum addam perfunctorie e nisi forte alium comperero anteveriisse mihi, id qr,d diu exoptavi.
85쪽
uthoris vix posse evulgari videtur . e γ' ost cum S Plutarchi translationibus jam celebris, . e ) 'Evulgatum tamen hoc scriptum Parisiis octopon3 mortem Budaei annis Ao Uyδ. ου inter opera Vis ab Episcopio edita T. III. legitur, cuiqvidem nouimmerito principio scrupulum injiciebat an iis addendum esset,eδ,qpodab autorea 'em nonfuisset per ritum recognitumi, attamen cit iliud πολλωναντα ον αλων esse, ta in eo a nudo antehac irridita , c qromodo sic omnes fere vulgares foriphrasis, qvibus Juris consulti hae denus Ufiunt: eradhuc utuntur, proprie ver i Latine, es uti a Priascis Pri prudentiae peritis enunciatae sunt, rediuvariis modis possint, reperiri, ad os ipsis JO Budaeum linguam suam ibi docere, cum Coelio Secundo judicaret, Annotationibus ad Pande Ioannectendum censuit. Elegans planes conse tiens cum Regij no stri, de his Forensibius M. Franc. Polletum in Histor. For. Roman. libr. q. c. 6. infin. legitur judicium e Commentarium -- cabulorum scit ad veterem Praxin forums Romanorum accommodatorum ) amplum confecerat Gpi Budaeus, Orsine controversia ita magnus , ut
aleam judiciorum , censuramqPe Aristarchorum nunquam vivus subierit, ne . a funere aeternum subiturinsit. Verum qpia quasi in adversaria, q annotaverat, conjecta erant, nes morte intercepto licuerit tumultuariam miscellaneam in Codices d gerere, maluerunt ij , ad qPos gradu proximo tan- tae .
86쪽
bris, & annotationibus in Pandectas clarissimus evasisset, divinum opus de A me instituito.
Iritaegloriae reribat haereditas, Inventario rem illam intercipere, qPam committere, ut candor gloriae Burianae, labe re macula negligentiae inficeretur, 's inter res haereditarias repraesentaretur. No enim extremam manum auictor admoυerat, sed ru-Zem impoli mi lambendum ahqrando sibi ser- vabat, ut foetus honestior ederetur, parent ij d gmor. Se atorrem maleficio tanto beneficio nobis carendum e I, cum nemo quisqpam sit, qui δε- scriptis lineamentis succedere ausussit, ut AZpella aeqpondam Veneri.
dus in ii. Praefat. doctrina , in omni humauata Divinas ratione utilitas 2 quis hoc argumentum alioquin intricatum s i iis Budaeo felicius tractavit Z adde qpod in om operis bene longa peroratione in corruptos seculi mθres tama cumgra- vitate excurrit,ut non juris humani consultum,sed
DEI siummi Vatem maximos re infimos monentem, audire te putes. t e hunc esse scopum suum ad Era- sinum libr. s. Epistolarr. p. 37 a scribit, ut patefactis Prisci aevi conditorijs, claustrist omnibuι reseratis, AEnptiorum re Chal orum, longo in- 4tervasto promptas in publicumi prolati, ac Heia, qnobis aeqvali Uimatas, ab uno se coibbista, multo
87쪽
n quo aegram ac prope comploratam rei liter iae Partem suscepit, atque a nullo dum Pi aedis cultate sublevatam: animadversione multa, in- enii singulari felicitate, industria mirabili, in-tauravit. Nam pondera di mensuras vete- um , n mismatis Graeci Latinique rationem c aestimationem , tum numerandi modum oc olligendi, res densissimis obscuritatis tenebris abductas, longis errorum anfractibus implica-
aS, corruptis exemplaribus propemodum comploratas, incuria temporum neglectas, dc non Moci a quoquam scriptorum nostrae aut avorum memoriae, sed ne ab his quidem qui intrata mille antios ac longe plures fortasse iuerunt, intellectas , omnibus vestigiis indagavit, explicuit , illustravit & restituit in pristinum nu
majores fuisse ostenderet hominum opinione, s eas tamen quamlibet magnas, nihil aliud esse, quam titionari, cujusdam opulentiam et eos , qui haec fortunae munera hodie omni opere persequuntur , de Asini, quod unt, umbra omnibuό ungulis contendere. mo ab errore cum Philosophia vindieare
sui studiosos possit, verami homini gloriam immortalemi parere, quid' germana Philosio hia, qpos ad eam pariti allirare s evadere studio si similiterarum possent , explicare disserendo conetur. Scripsissa horum de Asse librorum plures Epit omens inter eos Custeri. Tonstallum, Esaiam Vinetum , Stanislaum Grepsium, Phil Labbe t satur in Biblioth. Nummar. P. a. 9 j j
88쪽
torem. g) Pristam quoque mundi opulentiam, atque omnium gentium divitias in aerarium s ut ita dicam ) civitatis Romanae, jam plane tot seculis exhaustum, intulit. Quo nomine posteritatem omnem immortali beneficio
devinxit. Quid enim erat in quo studiosis hoc tempore plus prodesset ' Quid erat quod aut
nationi Gallicae honorificentius i aut exteris nationibus gratius 8 aut tuendae dignitati literarum accommodatius 3 aut ad intelligendos authores totiusque antiquitatis interpretationem magis necesssarium asserre posset y Librarum , sestertium, talentorum , totiusque rei nuisariae, Ponderum, mensurarum, numeri, modi, Vocabula Graeca juxta ac Romana propter vetustatem obsoleverant. Hermolaus Politianus, & alii complures viri ingenio &doctrina praestantissimi, rem tantam infeliciter adorti, propter obscuritatem tam honesto conatu destiterant: unus ad extremum Budaeus huic parti aegrotae ac pro- .pe desideratae reperit medicinam. Quamobrem quis illum non jure miretur, summe I ve in eo laudandum arbitretur, quia quo uno adhuc carebamus , quod jacuerat ad hanc aetatem, nec habuerat lumen ullum, in eo illustrando & excitando omnes nervos aetatis industriaeque contenderit 7 nullo emolumento: nisi ut quam plurimis prodesset invitatus. Sed opus tam ele
g Idem pene encomtum de his Budaei eruditissimis libris .vid. V. Matth. Hostum in Histor. rei
89쪽
GuLIEL MI Bu DIEI. ans , tam perfectum , tam elaboratum e - ere non potuit invidiam ic obtrectationem. Aventique sunt nonnulli, quos non tam prae- Τhantia ejus deludiaret, quam splendor offende- et, qui quod laudando debuerant comprobare, rividendo infringere maluerunt, quae est hujus seculi labes & macula. Sed siquid malevolenissimis obtrectationibus detrahere conati sunt,d majori illis iraudi fuit, quam Budaro. Editis nim lib.V. de Asie,& quoquo gentium dilapsis,um longe lateque diffusa Budaei laude , invenus est in Italia Leonardus Portius, qui se offerret ii hujus societatem gloriae, imo vero laudem 3mnem ejus inventi depecularetur, suam esse , O tam & propriam contenderet. Quod cumrst ad Budaeum allatum, graviter exarsit, quod nihil tam praeter opinionem accidisset, quam ut lepelleretur de ejus laudis possessione, quam caducam & vacuam primus bona fide occupasset, sine cujusqyam injuria quasi usucepisset. I tur vehementissima animi, ingenii, Virium, contentione jus suum defendit, atque hoc te sum palam testatus est, a nullo se unquam homine duntaxat qui viveret, his de rebus quas tradidisset, quicquam didicisse vel fando vel legendo: ta tumque abesse ne quid a Portio acceperit, u omnia quae sub nomine Portii ad eam prodierant , illa uno eodem continuato PerpetuoqVe furto essent ex suo Asie translata. Ac semulo illi sempiternam notam ac ignominiam inussisset, nisi intercessissent amici. Haec enim contentione latius serperet, Iani Lascaris authoritate perfectum
90쪽
fectum est. Qui cui, utrique amicissimus esset haud aequum putavit, inter honestissimos ho
mines simultatem diutius ingravescere. Et cum apud Budaeum plurimum gratia polleret, impetravit, quanqVam aegre, ut digressio in Por sum, contumeliosa quidem illa, sed certe expres sa a justa indignatione, quam removentice suspitionis, suique purgandi causa Budaeus libris de Asse inseruerat, eximeretur inde. h Ac
Budaeo quidem tantae contentionis causam attu
lit Bapti a Fgna ius Venetus, omni liberali ingenuaque doctrina apud Italos id temporis florens , qui editis in Suetonium annotationibus ch 9 in rem videri possunt mutuae literae Jani Lascaris re Budaei, 0 em Epistolarum lib. s. p. 386. S 387. ubi Dis Lascaris hos versitu seu jicit e Editus ut pridem rediit celeberrimus Assis Innocuus, demtis addita quae fuerant, Non mage quo fieret clarus nam clarus abunde Rumorem falsum non tulit additio. est Nunc quando inventum sibi vendicat alter & al- Alteri & inventu non negat alter idem. ter, Et potuisse ambos ex iisdem fontibus hausto
Hortos rore suos irriguos facere,
Nil facit additio: contentio nulla retilla est, Et facile ambitio cessit amicitiae, Thesaurum Herodes inventum protulit ultro Marco, posthabuit Marcus amicitiae.
His similes probitate viri fecisse legentur Umbram sesterti pluris amicitia