Litterae annuae Societatis Iesu, anni 1602

141쪽

PROVINCIA TOLET ANA. 739tiar mendacij pater, & veritatis ac totius boni dia bolus inimicus ita corroboratus rusticus suo desiderio satisfecit.

x N Soc R1TANO Collegi b sc exercuerunt nostri' pro more Societatis. Variae excursiones in vicina oppida factae; multorum consessionaes auditae, dissidentes conciliati, presertim nobiles quidam multis iam annis inimicitias cum totius populi scandalo exercenteS, cum multae ultatione omnium,

ip sorum que bono ingratiam rediere. In CONCHEN sn adiuti proximi consuetis mini sterijs sedatae inimicitiae, quae mala multis min bantur. ab impia cogitatione reuocatus quidam, qui necem viro nobi i intentabat; multi quoque medios Sacramentis ad pietalcm adducti. Mira est huius ciuitatis in Societatem affectio, atque. adeo nostrorum opera sicquentissimc omnςs Vtuntur.

gio degunt, reconciliati sunt; cumque sedi-Πone Stimerentur exitiosae, ob diuersas inter ciues sectas in distribuendis osticiis publicis; nostrorum con silio & opera electio reet e sticcessit, e obuiam itum incommodis, quae timebantur Illustrissimus L piscopus Conchensis beneuolentiae significandet gratia, no strum hoc Collegium inuisens , variosipigrammatum genae quatuor linguis compotito Exceptus, non sine Illustiissimi multa admira

rione di gaudio: qui duos Patres mitti postulauit

142쪽

I o P RouINCIA TOL ET ANA. in finitimum oppidum, eorum Opera non parum indigens . in eo viginti dicium spatio multos Deo lucrati sunt: uniuersi vero ita ad pietatem accensi, ut magnum sui desiderium apud eos reliquerint.

GAegium Carauaceus . .

Mnia ministeria rite exercita, ut alijs annis, sed amor & opinio de nostra Societate augetur in dies. Honestus quidam ciuis ad Consessarium suum Patrem nostrum accessit, ut eum de Deo ac diuinis rebus loquentem audiret: tene. batur enim maximo desiderio. Cumque facerdos

noster longa collocutione , vel fatigatus, vel alia nescio qua de caiisa discederet; tradidit ciui illiFratris Ludovici Granatensis librum, quo suppleret quod deerat. incidit lectio de perserendis aduersitatibus,& de consorinanda in eis voluntate nostra cum diuina. Ea lectione paratus domum rediit, Min eo ipso die in re sua familiari magna quaedam calamitas accidit. At ille memoria repetens, quae legerat vultu sereno, & animo tranquillo, Equum est, inquit, ut patienter feramus,& gratanter flagello nosi lubhciamus a Deo immisso, Domino ac Patre amantissimo, ad illius gloriam, & nostram

utilitatem; ita otii in legi hodie faciendum in libro quodam spirituali. Alius quidam, colligendae messis causa, infundo longe ab urbe posito morabatur. & cum quadam nocte iaceret in lecto, subi id excitatus est, magnis suspirijs, ingentibus gemitibus cum lachrymis emissis: rogatusque ab altero, qui in eodem cubiculo iacebat, lachrymarum causiam; respondit, se dolere quod Deum offendisset: nam chira inter somniandum sibi videretur confessione generali conscientiam expiare apud unum c u uris secerdotem, quem nominauit; ab illo varijs consi

143쪽

ΡRovINCIA TOLET ANA. Ioconsiderationibus ad 3etestasionem ac dolorein

de peccatis excitatum adeo , ut cor e corpoIe prosilire videretur quare intellexit se ab Spiritu sanctoartactum, ut peccata relinqueret, ac confessione generali elueret. Proposuit ille excitatus a somno id facere,& primo mane coepit de rebus disponere, ut quod proposuerat executioni mandaret. Post duos dies, cum ex una casa in aliam transmearet, duos habuit obuios inimicos suos , qui geminis scio petis illum confecerunt, consessarium postus lantem,& nomen Igsu inuocantem. Existimatus est salutem consecutus, quod ita eum Deus E crito duos ante dies praeuenisset. Templo aliqua donata ; casula e viridi Damascena tela confectas ornamentum C tela argentea aureis sphaerulis distinctum,& multa varietate contextum.Alij ad reliquiarum auream construendam thecam ad ducentos ducatos obtulerunt.

Collegia Talabricensit Toletanum.

Ommunia rite peracta, & cum non mediocri fructu. TALABR1CENfE a soluendis reditibus censuum nonnullorum liberatum, praesertim liberalitate cuidsdam ciuis, qui quater & centum aureos ad id donauit. 'In TOLETANO illud dignum memoratu, quod Cardinalis & Archiepiscopus Toleranus pro su m- .ma, quam de Societatis institutione & doctrina habet opinionem, post ut uerit a Patre Prouinciali, ut nostri curam susciperent educandi quatuordecim adolescentes ex his, qui illi famulantur, in litteris & virtute: quod ut melius conficeretur, in domo iuxta nostram conducta sub sacerd0tis, qui

144쪽

ei est a sacris, cura, qui nostrorum per omnia se- . quatur ductum, illos habitare constituit ; idque quod maiore commendatione dignius est , cum quatuor reliquos sibi domi retineat, qui ci in domesticis inscrutant ministerijs. Clim ergo tam dignae postulationi acquiescendum esse videretur, suscepta cura est,& opus inchoatum a susto D .Lucae: atque adeo feliciter luccedit, Vt inulta grati tudinis signa dederit, multa beneuolentia crga nostros sit illustrissimus Cardinalis. i

si dentia Almagressi

EX Almagrensi residentia frequente fiunt ad

circum uicina oppida, eaque copiosa ciuibus, excursiones, magno excurrentium labore, sed magno respondente fructu leuior fit. Magnus est huius urbis, omniumque populorum, ad quos nostri mittuntur, in nostram Societatem Rmor, magna & singularis nostrorum ministeriorum a st1-matio, ideoque undique nostri vocantur ad concionandum:&in oppidis, in quibus morantur, in agnus & copiosus fructus collectus est. Nam multi qui animo dissidebant, in gratiam dc amicitiam redieret multi a concubinatu, scandalosa vivendi ratione ad meliorem deducti: plerique totius anteactae vitae sordes eluere. factae restituriones. omnium voluntates Sc animi in nostrae Societatis amorem allecti, omnes denique in frequenti confessionis & sacrae communio uis usu confirmati e

145쪽

ΡROVINCIA ARAGONI α

Vinerauimus hoc anno capita Sociorum triginta supra treccta, do-

nuciliis distributa duodecim. In Donio Professa Valentina o. In Collegio Valentino 36. Gandi a. Caesaraugusta 6. Bilbili a. o. Turia sone 16. Barcinone 26. Tarracone s. Gerundae 3 o. In Vrgellensi Collegio io. In Perpinianensi residentia 6. In Balearico Collegio 16. In Societatem adlecitis r. In carlestem societatem dimissi, uti conia fidimus s. ex iis unus Frater Coadiu tor, reliqui sacerdotes.

Domus Professa Valentina.

I AEc domus ut caeterarum princeps, sic fruct a. - - caeteris praestantior. Tribus bacchanalibus diebus de more templum pretioso peristroi te, luminibus, aginibus, floribus adornatur, Eucharinia sacrosancta patefit: suaves assiantur odores: dulcis harmonia tum vocum, tum instrumentorum auditur: m aDC ac vespere conciones tempori congruentes habentur Haec omnia tantam populi frequentiam adlexerunt, quantam templum pe amplum quidem capere non posset. Et verb quam plurimi non solum spectatores aut auditores accesserunt, sed caelestium epularum in Eucharistia conuiuae. Vnde non pauca, neque leuia per id tempus impedita peccata. Adiuti, ut nostra fert consuetudo, illi, quos carnifex.agit ad patibulum. Ex iis Maho metani duo, eorum qui in hoc regno sa, exo baptismate abluti fuere: in carcere dum vincti tenentur, duo e nostris sacerdotes vocamur iri ex-

146쪽

tremo vitae articulo extremam salutis opem illis adlaturi. peruenitur ad carcerem: ex alijs sontibus i melliguot, illorum alterum iuniorem Christiane mori velle; alterum senem iii Mahometanassecta pertinaciter animum obdurasse contra Sa cramenta ad mortem impiam. Proinde intinent, ne oleum simul & operam perdant. e nostris nihilominus alter iunioris cura suscipit, senioris alter. ille totius vitae crimina per consessionem expiauit:quique cum ad supplicium duceretur, ita Christi emgiem e cruce pendentis, quam manibus ferebat, osculabatur, ut suae salutis aeternae signa non vulgaria omnibus relinqueret. Is iam egressurus carcere nostrum sacerdotem sic alloquitur: Nonne Verum, Pater, secundum Deum nihil altius esse,

praestantius, & illustrius nihil sanctissima matre suaῖcui Pater: Tam hoc veruin, quam quod verissimum. Si Dei para igitur Virgo, respondet ille, adeo istementia ac pietate excellit, cur me ex Mauritania in hunc attulit locum, si in eo mortem iudicio miserrime subiturus eram 3 Cum enim ego Arge- Tiae, quo traieceram, versarer, illa nobilissimae & ehonestissimae matronae speciem prae se ferens, illi

imagini quam simillima digito signauit quandam

quae pendebat in carceret illa inquam mihi apparuitin sicut mater filiolum, sic casuis me vinis attollens in hanc Christianorum detulit prouinciam&Alonem iuxta reliquit. Sacerdos noster mirari& monere, videret ne sorte illa inter dormiendum lper somnium, sibi videre visus es sit. Ille iterum & lsaepius adseuerat, rem ita habere. Tum Pater diui - lno adspirante numine facile persuadet, praeclarius . cum illo agi atque feliciua, qui poenain in hac Vita sustineat temporalem ut in alia effugiat sempiternam. Illud etiam addit, in Africa si obiisset, fide eiusque ministiis destitutus, aeterno sine dubio

147쪽

PROVINCIA AR AGONIAE. supplicio fuisse condemnatum . quibus omnibus

non parum recreatus mortem sustinuit libentissimus. Senex Vero Maho metanus ita obsenuerat, &callos pertinaciter obduxerat in sua perniciosa secta, ut nullis vel firmissimis argumetis adduci ponset ut ad saniorem mentem rediret: iubetur trahi ad eum locum, in quo non christiane morientes vivi lapidum imbribus obruuntur . sed nostri a magistratu impetrant, ne in eum locum deducatur, ita disponente Domino suaviter omnia , qui in via repente sic illius animum immutauit , ut quamdam ingressus domum totius vitae crimina

lachrymis & consessione deleuetit. Denique ad patibulum ubi peruenit, supplex & lachrymans a Deo & hominibus pertinaciae & obdurati animi veniam petit: sic Omnipotentis digito in alterum

mutatus hominem Christianus moritur, & spem certam salutis omnibus relinquit. Mahometanus alter morte mulctandus , non minus pertinaciter, quam praeteritus in Mahometi secta animum ob durauerat. mittitur unus e nostris ad eu ad nostra

sidem si possit, reuocandum; sed nihil ab animo obstinato potuit obtinere. Tunc noster videns omnes suos conatus irritos, illius animae superno inflammatus Zelo in genua procumbit, Mauri pedes lachrymis erumpetibus madefactos osculatur. hic Maurus tali submissione perterritus, manus item Patris deosculatur , ceteris sontibus prae gaudio mirantibus. Tunc Pater in emgiem Redemptoris nostri quae e ligno pendebat obtutum defigens, lachrymis obortis exclamauit: Sic ne, sic humani generis Seruator atque Redemptor Christe patieris istius miseram animam tuo pretioso sanguine redemptam infeliciter perire, di in aeternum rapi interitumὶ postea cum Mauro considet, & quibuscumque potest rationibus persuadet, ut ad Catho-

148쪽

1 6 PROVINCIA ARAGONIAE. licam fidem rediens peccata per consessionem ab . luat. Respondet ille Christianum se mori velle,&Christianam fidem ac legem profiteri ; consessione vero peccatorum se non egere, qui iam omnia Parocho suo patefecisset: tunc noui nihil memoriae occurrere. Itaque neque minis, neque precibus quidquam ab eo impetratum. Ad extremum ducitur, patibuli scalas ascendit, lapides inst ar imbrium in eum mittuntur. hic periculum secit cautum, & dolor mentis oculos aperuit, & quod Patris preces non potuere, paerorum lapides imp rrarunt. Senua, ut potest, flectit, pollicibus crucem exprimit, eamdemque osculatur. mirum G ctu, repente lapidum imbres, qui undique in eum iaciebantur, cessant. descendit per scalas Maurus Christiane se mori velle clamans. praesto adest ei noster sacerdos . ille totius vitae criminu a Deo de hominibus veniam lacrymis petere, Christianam fidem amplecti, ac publice profiteri, Mahometanam superstitionem detestari. Denique sic insigni

ter diuinitus est immutatus ad poenam illam exoptandam pro suis peccatis, ad laqueum pro monili ducendum, ad crucem deosculandam , ut factum illud eo commemoratione Sc memoria dignius extiterit, quo magis omnes iam de illius salute desperauerant. Domi auditae consessiones. frequentissime itum ad carceres, ad xenodochia:inquibus de diuinis rebus habitae adhortationes, pauperum& aegrotantium miseria solatio, consilio,eleemo synis, ope subleuata. Foris excursiones factae in vi cinos pagos. duo sacerdotes ad duo oppida missi, in quibus sexcenti supra mille numerantur homi nes, qui sacram Eucharistiam sumere consueuerunt: ex iis mille di quingenti fassi crimina, α

multi totius vitae. In altero istorum oppidorum,

noster uiueatus, ut assolet, initio coa admodum

gratus,

149쪽

gratus, in fine populi totius gratiarum actione ex ingenti animorum utilitate orta gratissimus extulit. Excursio alia in aliud oppidum facta: quod Patrum alter licet recuperandae valetudinis gra tia petiuisset; nihilominus tradenda Christiana scientia , docenda virtute , vitiis dedocendis, obita solita missionum munera, solitique labores consecuti sunt Dei clementia fructum non poenitendum. Redintegrata pax inter aliquot, qui inse-stis inter se odiis non ancipites modo tenebant oppidanorum animos, sed prope distractos, ita ut quoddam ciuile bellum expectaretur alterius par tis internecione finiendu. Virginis pudicitia, quae valde periclitabatur, nostrorum opera nunc &in posterum remansit illaesa , siquidem virgo virginum coenobio se abdidit. Praecipuus in hac domo fructus extitit in Quadragesima, in qua habitς cociones a tribus e nostris, in aula regia ad Proregem, eiusque consiliarios, in praecipua huius urbis parcecia, in nostro templo magno ciuium applausu, non minori fructu. . Edes nostrae frequentatae ab omni nobilitate, conciliati filij parentibus, evulsa odia inueterata, factae restitutiones aeris alieni famaeque. Multi denique a flagitiosa vita a . que a vitiis abducti, consenionibus audiendis, ex plicando catechismo , monendo, hortando Verbis,&, quod caput est, exemplo. Et quoniam haec domus magis de proximorum commodis, quam de suis cogitauit, diuina clementia ac liberalitate, per ciues in temporalibus nobis subuentum est adeo munifice, ut occasionem occuparint vltro de nobis bene merendi.

150쪽

Colligium Valentinum.

I N Valentino Collegio praeceptores quatuor

Theologiam docent: duo Scholasticam, Mor lem alius, alius denique sacram Scripturam. nostri auditores in litterarum ac virtutum studia pari ardore mentis incumbunt. Illud testantur disputationes tam priuatim,quam publicὰ frequenter habitae : hoc ardor & omnium studium ad pietatem atque virtutem. Ex ijs sacerdos unus & fratres duo cum Patre Nostro Generali saepius per litteras egerant,ad Indos eorum saluti procurandae ut mitterentur. haud dici potest quam alacriter nuncium facultatis obtentae, & prosectionis suae audierint . omnes, quamque libenter & avide obortis prae gaudio lacrymis tam longo, dissicili ac periculoso1tineri se commiserint,promptae obedientiae & ax-doris quo flagrabant salutis animorum signa praebentes manifesta. Sodalitas Parthenia magnos hoc anno fecit progressus: ex ea quinque in alios Religiosoru Ordines adscripti, in nostram Societatem unus: nec desunt exercitationes litterariae,

quas plures Doctores ex ijs, qui Philosophiam ac Theologiam in Academia publice docent, sua praesentia & argumetis ornant. Solemni QSadragesimae ieiunio ter in hebdomada, reliquo anno bis, diverberationes corporis ab Ecclesiastico laicoque ordine magna cum frequentia sponte susceptare quibus semper exemplum d Sanctorum iustoria exponitur. Catechismus pluribus in urbe locis, Min vicino pago non sine fructu expositus omnibus diebus festis itum ad no dochium. Quidam ex religiosa familia sui facultate Superioris totius vitae crimina generali consessione expiaturus ad nostrum Collegiu accessit. Is adhuc laicus cum esset,