Litterae annuae Societatis Iesu, anni 1602

121쪽

H8 pnovi NCIA TOLET ANA. adeo & poematum inspectorum compositio Regibus, S: sacra lectio viris etia alijs Principibus, qui

aderant, ut Rex ipse Patri Prouinciali, dum res nostras illi commendasset, praeceperit, ut poemata omnia ad se deferri iuberet, & PrincipeS nonnulli exemplaria non pauca lectionis facrae, quam audierant, postulauerint. & Regina ipsa eo ipso die Ducissae Gaudiat id nostrisi a retulitὶ summa cugratulatione dixit, valde se & festo & sermone hisbito recreatam. Quae res effecit, ut omnes, qui ea occasione res nostras non bene succesturas sperabant, feliciores futuras existimarent. Alterum quo

dolor nostrorum & amicorum lenitus est, illud fuit, quod si dei Cesores pro sua rectitudine, e quatuor , quOS Vt reo S comprehenderant , non post

multos dies Patrem Rectorem, & primarium Magistrum liberos domum remiserunt; alios vero duos Θ carcere in Domum Professam deduxerunt, ubi exitum felicem expectarent. deinde & libera ciuitate donarunt. Quod beneficium Societati praestuum quanta cum hilaritate exceperit Toletana ciuitas, vix dici potest; cum ut nostris gratularetur, Cardinalis & Alchiepiscopus Toletanus

stros inui sciit: cui multia Societas debet ob susceptum modis omnibus pro nobis patrocinium. Sed Complutensis, tum ciuitas, tum Academia sua aicrga Patres qui liberi remittebantur in suum Collegium, multo excellentius beneuolentiam ostentarunt. Decreuerant solemni publicaq; pompa eis obuiam procedere: & quod a nostris, multis modis exquirentes diem & horam , qua ingressuriesialent, eX torqnere non potuerunt; aliquos in viam,

tum etiam Mad ritum praemiserunt, qui de eorum aduentu, & de tempore, quo essent Complutum ingressiari, opportune referrent. Sed delusi omnes

122쪽

sunt,& nostri nocte ineunte, illis nescientibus, domum peruenerunt. Verum illi, quo dolorem leni rent, & laetitiae suae aliquod specimen darent, per publicas urbis plateas & vias gregatim cum faci- bus, &alijs insignibus discurrerunt , sibi inuicem Patrum libertatem gratulantes. Ciuitas his addi-' dii boum liberas excursiones , & agitationes . his enim maxime populus delectatur recreationibus. Praeter haec Rector Academiae cum suis collegis, Rector quoque ciuitatis,& viri eius praecipui, Religionum Praelati, & Magistri denique omnium

ordinum clarissimi, tum ciues, tum Ecclesiae Collegiatae sacerdotes gratulationis gratia domum frequentarunt, & nostros inuiserunt, modis omnibus amorem, quo Societate prosequuntur, osten- tanteS. Speramus autem prope die fore ut duo alijsimiliter liberi remittantur ; quod cum fiet, quanta celebriori exultatione sint excipiendi, multa signa

nobis pollicentur. Ministeria nostra non minori cura, quam annis aliis exercita sunt. Scholasticorum ciuiumque frequentia aucta, tum ad concio- .neS , cohortationes Sc exempla, quae singulis sabbatis Quadragesimae traduntur , tum ad peccata

expianda d corporis castigationes de spirituales meditationes; multique & nostrae & aliis Religionibus nomen dederunt. Habuit Congregatio An- nunciatae plurimos & florentissimos scholasticos, qui nihil non faciunt , ut quae ad eam spectantopere compleant Iuuat ad id potissimum Illustrissimus Discis Gandiae filius, Toletanus Canonicus, qui eius Congregationis Praefectus est, & caeteris literis, virtute, diligentia exemploque practu cet. Itum est, Vt alias, ad nos comia, ad p. erorum scholas, ad carcerem, ad Collegia:& variis modis, cohortationibus etiam consuetis, ad meliorem frugem omnes euocati, rudimenta quoque pueriS

123쪽

tradita per vias publicas; quam v tiliter autem nostri sacerdotes suam Operam impenderint animis curandis, ex bis paucis facile colligi potest. Decreuerat coniugatus quidam uxorem adulteram interficere, idque cum exequi vellet, iamque suis pedibus prouolutam gladio confodere niteretur; illa obnixe rogauit, ut sui foetusque misereretur, & vel solum tempus concederet ad expiandam cOscientia. annuit ille, & comitem se praebens adduxit ad unum e nostris facta consessione confossurus. illa retulit Patri periculum: qui egressus ad virum tanta vi spiritus eum est allocutus ut persuaserit non solum, ut miserae parceret, sed ut ipse quoque expurgaret animum. quod & fecit, simul rogans Pa

trem, ut adulterum adiret, cum eoque ageret. VpVxorem desereret, & ne in huiusmodi occasiones conij ceret. obtinuit ille hoc, insuper ut sita crimina aperiret ita una in causa tres omnino destitutos lucratus Deo est, qui adhuc in bona mente perseuerant. Simile quid accidit feminae, quar quod scholasticum adamasset, a coniuge qui forte id resciuit, verbo& opere male vexata, veneno tandem

post paucos dies illum enecauit, scholasticumque secuta in hac Academia resedit. sed illa, ad extremum vitae amico graui morbo deducto; ad unum e nostris sacei dotem accessit, rem innem pandes: qui statim infirmum adijt, cum eoque egit, ut si saluti restitueretur, Religioni cuidam se addiceret, vi femina ipsa id ipsum factura pollicita est. Con ualuit adolescens, & Monachus effectus debito satisfecit idipsum femina executa est: nam in monasterio monialium Deo famulatur, humilibus

addi sta ossicijs. Militi quoque viribus priustanti,& qui apud Belgas multos annos militauerat,& in

hanc urbem venerat. exercitandorUm quorundam

ludoru gratia; hoc beneficium per unum e nostris praestitum

124쪽

pRovi NCIA TOLET ANA. IMpraestitum est. Cii in ex Equitum ordine quidam

multis modis conatus suillet inimicum interficere, in hunc fortis militem incidit, audacem, &rebus bellicis non parum assuetum, cum eoque Egit, Vt ipsc aggrederctur facinus, quater centum aureos

illi pollicitus, si rem confeci flet. atque Ut animos adderet, ducentos statim largitus est. Sequenti dicia les dum occasionem nancisceretur, in templum nostrum ingressus est, ad audiendum sacrum: coconfecto Patxem offendit sibi multis ante annis familiarissimum, a quo in cubiculum adductus. cumque interloquendum ille, nescio qua ratione, coepistet adeo commoueri ac perturbari, ut Pater

id animaduerterit: ille quidem abire tentabat; sed

Pater verbis suavioribus, traquillo ut esset animo, rogabat, atque ut morbum animi patefaceret. se cit ille tandem compulsus, & rem totam manifestavit. Sacerdos, ut rem periculosam, ploximo noxiam,& Deo infestam consideravit, quibus potuit rationibus persuasit, ut clausus in cubiculo aliquantulit temporis maneret, ubi librum ad id paratum legeret,& in meditatione mortis, quam illi

explicauerat, sese exerceret, dum tauri agitabantur in foro. Mansit ille,&ea meditatione, mutata sententia, Patri redeunti sua aperuit crimina, Meuocato ad se Equiti promissum retractauit, ducentosque aureos restituit: & ei quoque sacerdos persuasi , ut a coepto desisteret. quod ille pollicitus est & altero die miles redhi , & sacrosancto Christi corpore refectus, Patri pio talia insigni beneficio gratias egit. & in posterum eius consilium secu turum promisit. Simili beneficio alius affe- .ctus est, qui quindecim annos conscientiam non expiauerat, sed in arte furandi una cum alijs sese exercuerat, eratque peritissimus, qudd secum an ferret D*monem familiarem in vasculo vitreo,

cuius

125쪽

m PROVINCIA TOLET ANA. cuius ductum in exquisitis modis subripiendi sequebatur. Hic cum correptus morbo ad extremunisset deductus, adeo ut medici de salute desperarent, euocauit eundem sacerdotem ad eluenda peccata. Ante confessionem autem detexit occultum Daemonem Confestario , qui acceptum vitreum vas, in quo miser conclusas detinebatur, in

profundum puteum proiecit: qui domi in separato loco forte inuentus est, ac statim redhi ad aegrotum, dc audiuit eius crimina de superiori vita valde contriti. Conualuit tamen,& cum Deo satisfacere pro suis sceleribus exoptaret, nos comio in- sexuire apud se statuit. Dum in coministerio gnauiter sese exercuisi et quindecim tantum dies, in priorem morbum recidit: cumque bene ad mortem imminentem sese comparati et, susceptis Sacramentis, obnixe rogauit, ut perliteras notum fieret Patri nostro, quo cum prius de expiatione peccatorum egerat, quam certam spem conceptiasset de Dei bonitate, qui,d eo esset iam iam fruiturus, atque ita dispositus obht. Enumero Collegarum, qui bona Valetudine, ut plurimum , fruiti sunt, Fratrer unus, qui munus obibat ianitoris, evita decessit, charus omnibus & domesticis & externis, quod omnibus sese praestaret non beneuolum tantum, sed & in quibus poterat beneficum. Quamobrem ad eius funus cohoncstandum praeter multos alios, omnes Theologi Collegh alumni, a magno eius videndi desiderio, conuenere. Decesia sit ante hunc Frater Ludovicus de Velasco, qui tres iam annos Theologiae operam dederat, filius Pro regis regni Per uani, Domini Ludovici de Velasco.' Elucebant in illo religiola virtutes , sed praecipue charitas & humilitas, quae omnium amorem erga ipsum conciliaba ut. Nihil enim, vel asperum, vel

dissicite Fratrum quilibet ab eo vel leui insinuationQ

126쪽

tione postulabat, quod statim non praestaret, etiasi non infrequenter saluti noceret. Quapropter necesse fuit, ut illi Pater Rector praeciperet, ne quicquam eiusmodi se inscio faceret. In humilibus officijs tam hilaris & freques erat, ut rus fici alicuius potius , quam Proregis filius esse videretur: quorum occasione, Vena In pectore dirupta, coepit sanguinem expuere. cum flue augeretur malum , medicorum consilio missus Madritum est , ubi post multas peritoru consultationes, & remedia adlii-bita, quae certam salutem promittebant , in die Palmarum, quo Christus triumphator Hierosolymam ingreuus est,& ipse in celestem Ierusalem, uti par est credere, admistus est. In huius locum suffectus est Dominus Martinus de Padilla, filius Atte lati Castellae, I 6. annorum adolescens; quique sua modestia, affabilitate, & ingenii acumine omnes huius Academiae scholasticos mirum in

modum devinxerat. tredecim alios suo exemplo permovit, ut nostrae Societati nomen darent, bona indole, & praestanti ingenio, & magna expectatione adolescentes. Duos annos in sua ille postulatione consumpsit. Nam, etsi non displicebat omnino eiusmodi votum parentibus, cupiebant tamen dilatione certiorem ac firmiorem ostendi Dei vocationem. At ille non ferens talia longam procrastinationem , etsi magna cum diligentia a Paedagogo.& famulis custodiretur; ἡ conspectu eorum arte quadam sese eripuit, & in agrum egres sus cum sibi liberum iter prope noctem patere animaduertit, celeri cursu per deuia ad nostrunt Collegium peruenit . ubi a Fratribus cum ea exultatione exceptus, qua excipi merebatur ille, qui ut nostris adnumeraretur, suos deseruerat. Ad Patre

Prouincialem, qui tunc forte domi aderat, deductus, & pedibus eius prouolutus cum lachrymis admitti

127쪽

HO PROVINCIA TOLET ANA. admitti postulabat. ille, ne nimia desolatione premeretur, domi ut maneret, concessit. admitti vero

nequaquam voluit, quoadusque eius parentum beneplacitum, quibus multum Societas debet, expectaretur. Illi, ut erant illustrissimi & christianissimi, recognita, etsi in eum oculos coniecerant, ut suam domum & familiam eius excellenti inge- ω nio illustriorem redderent, facultatem cum literis miserunt, christiana refertis pietate : quae sine lachrymis legi non poterant, in quibus & parentes& auia Comes Buendiae, quam sibi placeret electa 'Societas inter aliasReligiones a filio & nepote pro ea, qua nostram Societatem prosequuntur semper beneuolentia, ostenderui, ac nouum militem larga sua benedictione impertierunt. Ita admissus ad tirocinium est, & adhuc caeteris omnibus in religiosis praelucet ossiciis. Euolauit hoc anno ad superos Domina Catharina de Mendosa, quae una cum Domina Maria amita sua hoc Collegi u fundauit, quarum ossibus templum nostrum non parum cohonestatur. Vixerat in perpetua castitate, es ante duos annos illi adiecerat votum paupertatis & obedientiae: in quorum obseruatione ita ex cellebat, ut si Religiosi multi cum illa conferretur, inferiores esse merito putarentur. Adfuerunt ei nostri dum in sirmaretur, & cum sacra unctione

ritu Ecclesiae ungenda esset, obtinuit suis precibus, ut omnes Socij huius Collegh lectia eius circumdarent tanquam matris filij: quorum conspectu ita recreabatur, simulque ad profectionem se comparabat, ut Duci Infantadiae fratri suo qui ad hoc solum venerat e Guadal ara, ut extrema verba dcharissima sorore audiret, eiusque decessui adeΩsetὶ ne verbum quidem ullum fuerit locuta: climdcipsa ad sacerdotis ungentis orationes & psalmos, expedita voce Iesponderet . Ob hi feliciter quemad

128쪽

quemadmotam vixerat, eiusque felicitatis speeimen aliquod datum omnibus est, decora valde facies in ortuae, qualem nec viva habuerat. Res quidem ipfis etiam medicis visa ultra naturae vires quod & ostendit modo exemplar ex eius demortuae vultu expromptum. Deducta ergo So-eiorum humeris ad nostrum templum est, celeberrima pompa , ac per nouem dies iusta illi facta erecto magnifico tumulo , qui variis omnium linguarum compositionibus exornatus est, vidcipsi templi parietes, quo suum erga Venerandam matrem amorem scholastici nostri ostenderunt. Obiit quoque nostrae Societatis amantissimusAntonius Vasque et, qui in quaestoris munere deseruiuit Regi Philippo D. S vita aulica relicta ad sacerdotiu promotus in hac Academia degere decreuit, praesertim ut nostra Societate flueretur, quam semper veneratus est ac dilexit. quod quidem satis ostendit, cum testamento, Collegio Societatis Lucroni, unde ille erat oriundus, annuos redditus se-.ptingentorum aureorum reliquit; & Domui Probationis Complutensi, quam ipse erigendam expectabat, redditus similiter annuos trecentorum aureorum, cum omni domestica supellectile; id-. eoque in nostro quoque templo sepultus est. Eius permotus exemplo Magister Ioannes Bernardus, Mathematicarum artium publicus Magister, insigni vir virtute, qui di ipse optabat Domum illam Probationis fundari, atque in ea degere ad Societem admistus , octuaginta aureos singulis annis obuenturos pro sua facultate donauit, plures , si habuisset, donaturus. Quibus redditibus aliisqueti eleemosynis propedie expectamus domu extruenndam tirocinio Societatis aptam, in ea, quam nobi

reliquit Domina Catharina de Mendosa , quam non parum huius Academiae iuuentuti profutu

129쪽

et 26 . PROVINCIA TOLET ANAE.ram, nemo est, qui no existimet. Qtio had res per tinet domesticas, hoc anno fundamenta iacta sunt templi magnifici, quod omnia huius Vrbis templa superaturum putetur. Sacristiae quoque supellex aucta cruce argentea ex eleemosynis affabrdfacta, quae sexcentos aureos pendit.

Collegium ruadritanum.

T N hoc Collegio inunisteria omnia Societatis accurate exercita sunt, tam cum detentis in carcere,&ijs qui ad suppliciti ducuntur, quam cum pueris,&infirmis in nos com ijs. Multis etiam seminis, quaru castitas periclitabatur inopiae causa, nostrorum opera consultum est. Conesonator noster multas Deo lucratus est: nobiles etiam viros, &feminas illustres, quae multis scandalo erant, ad meliorem frugem couertit: qui exemplo suo, quos prius ad malum induxerant, ad virtutem reuoca-Funt. Concio natur in amplioribus t cplis, & crebro in eo monasterio, ubi moratur Imperatricis Ma riar maiestas, quae eius concionibus valde delectatur. auditores frequentissimi sunt, quippe qui beneuolentissimis auribus eum audiant. Respondet autem fructus labori: si quidem consessaru nostri experti sunt, quam sint multi, qui Deo inseruire

decreuerint, ractis prius generalibus consellionibus. Occultauerat quidam precatum in confessione per i L annos: qua occasione frequentissime daemon sub variis formis sese illi videndum exhibebat , suadebatque ut spem omnem de salute sua abij ceret, utque arriperet aliquando gladium quo se iugularet, aliquando funem quo se strangularet . Dei inspiratione permotus tandem venit ad unurrie nostris sacerdotem, & de suo statu rati ne reddita generali cofessione multis cum lachry- mis

130쪽

PROVINCIA TOLEΤΑNA. mis expiauit animum. a Patre institutus, cum se diuino Christi corpore muniuisset, nunquam amplius illas daemonis suggestiones eXpertus est, ac animo tranquillo,& viuidioribus desideriis inseruiendi Deo in coepta vitae ratione perseuerat. Erecta est hoc anno cathedra Casuum conscientiar, ut vocat, quam iam diu fundauerat redditibus quingentorum aureorum Lusitaniae Princeps Ioanna, Philippi II. Regis soror. Ad lectionem audiendam accedit copiosus numerus sacerdotum, non sine multa utilitate. AEdificium scholarum superioribus annis inceptum auctum est, & ex parte absolutum. quatuor enim gymnasia ampla, &accommoda parata sunt, veteribus disiectis angustis de parum aptis. Confecta sunt pendula Ornamenta, ad ornandos parietes in solemni oribus festis praecipuae templi partis, aurea & serica, quae mille aureis constant ex eleemosynis collectis;

Collegium Placentinum.

v N hoc Collegio inter omnia ministeria , rite Ac cum seu tu peracta, ut superioribu S annis, tria sese offerunt notatu digna Alterum, quod clim Pater e nostris carcere detentos frequenter visitaret,& sua opera iuuaret, tam in spiritu, quam in corpore; nobili viro, qui obfirmato animo statuerat inimicum occidere, aequo Verbo fuerat hesus, persuasit, ut mitesceret, & conscientiam elueret, &cum eo qui laserat reco aciliaretur: quo facto magnam de Societate concepere existimationem ciues uniuersi. Alterum est, duas factas missi oues.

Nam in primis Religiosi omnes cuiusdam monasterii non longe ab urbe siti obnixe postularunt' num e nostris sacerdotibus ad se mitti, qui ipsos per aliquot dies in meditationibus P. N. Ignatii

exercerer.