장음표시 사용
111쪽
strauit,& magistrorum doctrinam,&disciplinam
auditorum admiratus. Sed Calendis Ianuarijs no-: biscum convixit, minus delectatus epularum lau- titia, quam modestia conuiuarum , & concione
octilingui habita dum prandetur.Vertim ut iterum ad discipulos, ad Religionem nituntur multi , ad probitatem omnes. Ex illis aptiores admissi cum . in alios Ordines, tum in nostrum: ex his frequens ad Sacramenta concursus. Classes aliquot suapte
sponte, an magistiorum ductu, eo conspirarunt, ut singulis mensibus omnes simul ad communicandum coirent: aliis futurae exemplo , ut idem facerenti sibi inuicem, ne deficerent, hortamento. Catechismus traditus uberi fructu , sed quo die bacchationes seruet, uberrimo. Vrbem perambulauit compositum agmcn ex discipulis in classes tributis,curn insignibus de more praelatis, & alios quidem a comitiijs auertit, pompae sese aggregantes, alios ii ludis abstraxit, ultro aleas offerentes , igni tradenda si omnes ad senestras elicuit, spectaculo laetos, fructu recipiendo laetiores. Accessit, quod . multi eo die adeo se non abdiderunt in popinas.
t potius cubitum se contulerint incae nati: ut merito spes fuerit, eos in ieiunio fore sobrios, qui ita
sibi in comessationum licentia temperarint. Alias quoque tam paruis, quam grandibus natu, qui catechesi diligentius vacant, praemia diuiduntur, sedulitatis iijicia: quorum mirus usus, non sollim ad salutem animi, sed & corporis. Puer, tumori, qui fauces obsederat tam strictim, ut ne spiritum quidem de caelo hau me posset;. applicata erigie agni caelestis, respirare liberius coepit. Alterum e subli- , mi ruentem eiusdem agni thecula, e collo appensa, in imo collocauit illaesum. Ob haec maior alacritas contendentium de his piacularibus donis:
nam die secto undenis Virginum millibus, quaesi
112쪽
pno v INCIA I. v si TANIAE. Ioytum a catechista , quibus quisque votis ergae
sanetissimas Virgines uteretur, laturus praemium, qui maiora pandisset. alijs alia promentibus, unusiam erat ex omnibus victor renunciandus i curiae
matrona assurgit loco in primis nobilis , annis maior septuaginta, illius veteris Annae, quae dies noctesque in templo excubabat, sicut cognominis, ita aemula sancti talis , quae tot votorum ream' se esse dicit in Virginum gratiam, tot preces singu-: Iis diebus, seu prope horis funditare, Vt omnium punctis & maior exemplo, & dignior praemio videretur. Concionibus fructus respondet. Indicta denuo supplicatio, imago illius in qua Seruator
hominum ad moriendum elatus. ad nostrum templum, unde exeundum erat, ciuitasse tota effudit,& concionem a nostro habitam secutae lachry mete auditorum. Ille quoque intus publicae in templo verberationis ab aliis Collegiis ad hoc trans missus, mirum quantam ad pietatem exciverit oppidanos : alios nudis plantis templum ingressos. alios prae soribus templi stratos humi subeuntium
pedibus atterendos, plerosque inter verberum so nores, ac deflentium gemitus, ut frugi fierent, animatos. Hinc ad contessiones incredibilis concursus, ut cum assiduitate confessorum certare vide retur pietas confitentium. Et ut interim nihil de aliis, unus tantum consessarius quinos circiterintra dies plusquam ducentis quadraginta confitentibus vacavit. Secuta morum emendatio. Aurei tercentusia restituti dotes virginibus confestie: nonnulli e vinculis abire iussi: odia inter consanguineos, quo rariora,eo acriora extirpata: quatuor
ab ipsa gladiatura, in qua iam fuso cruore imbuti erant, ad templum retracti, & multis spectantibus non solii ira in gratiam reuerterunt, sed etiam animos anteacta vitae consessione expiarunt. Varia quoquc
113쪽
Iio PstnvrNCIA I v ITANIAE. quoque oppida concionibus exculta , praesertinet Quadragesiana. In uno par Socioru com moratu m& peccatae uulsit,& virtutes inseruit. & ad beneuolentiam erga Societatem omnium animos licerexit, ut de Collegio extruendo cogitent,& quidquid ad id sumptus necessarium sit, pollicpantur. iCaeterum res, domethica non purum aucta ex te nis praesidiis: bibliotheca quidem librorum numero, qui pluris sint quam aureis trecciitas: 1acruiri in rstrumentum iis donis, quae aureis quingenis denis aestimantur.
Ives er- nos beheuoli, inter se dissidetes. Cu- ratum,ut beneuolentia augesceret, & dillidi ' tollerentur. Inter prisci pes viros discordia incidit, quam non modice aluerunt, nescio quae epigraphae probrorum plenae, incertum quo auctore, in publicum elatae.' Res eo venerat, ut iurarint prius itam, quam ultionem amissuros. Ergo ad arma utrimque ruitur; nec ab illis ante disceditur, quam uni ex primarijs lethale vulnus imponatur. Leuia haec essent mala, sit extrema; sed maiora timebantiar, recrudescentibus animis, & vires ad capitalia recolli entibus; nisii tandem felici nostrorum conatu placarentur.Felicius quoque laboratum cum aliis, has nutricntibus nihilo mitiores, quas non modo vetera iurgia, sed recentes quoque ad arma congressus exasperarant: ducti scilicet in Collegi ii,& venia vltro citroque data & accepta foederati. totum de re pecuniaria litigium ad arbitros retularunt. Verum discipuli magistris, seu literas doceant, seu virtutes,perinde obsequutur: Sacramentis obeundis crebri sunt:ludis perniciosis aded inimici, ut & aleones piodant panicdos,&quas aleas viquana
114쪽
usquam reperiunt, gymnasiarcho offera nissulaq- ,
das. Iam vero puritatiS tam acres a tores, Ut n , quem deprehendant lutescendum, an sequam ma- .lum gliscae , curent ab aliorum coo sortio exigendum,&tanquam pestem iuuentutis deuitandulam Bacchicis tumultibus coercendis inueta ratio pa- .riter utilis & iucunda. Tria in tribus urbis locis frequentioribus fixa tabernacula : in quae agnae a catechisticam ex magistris, discipulis & primoribus viris ciuitatis, effulaque multitudine conflatum incurreret, dum urbe vagaretur. In singulis choragio scenico instrua s paulum sistebatur, dum an vulgus daretur tantulum drama, ad ligentiam frangendam, & pietatem excitandam arte factum: primo quidem in theatro a pueris elementarijs; in altero ab Humanjtatis profestoribus in tertio a Rhetorices candia'tis; in omnibus tanqtum leporis visum est inesse , ut quilibat spectanti uiri inimicos sales fastidiret, Corybanticos furor res auersaretur, hisce tantum dialogis audi edis inhiaret. In Parthen ijs Sodalibus enitet pietas:cuius 'singulare specimen cum alias saepe, tum praesertim eo die, quo illorum unus decessit, praebuerunt. nam quidquidSodalium in urbe erat, adcurandum funus conuocatum, dc quaternis in morem vespillonum feretrum subeuntibus, reliqui bini anteibae . longo agmine, multi acibus, composito incessu: ut meritb spectandi gratia vulsus effunderetur, multosque oppidanorum incelleret cupiditas se Sodalitati aggregandi, tam religiosae funerum curatrici. Qui dragesima excurritur in vicina loca. fuit in uno oppido, qui ccteris persuasum vellet, ne conesonator nostro e Collegio peteretur; sed cum ab eo seortum omnes sentirent, noster accersitus, tantum operae collocauit in oppido ad pietate ni excolendo, ut illem et, qui obstiterat,bis apud eum cousessius
115쪽
cpnsetas palam testaretur , non aliunde quatri ESocietate concionatores in posterum euocandos, seque in ea re dum superesset, non modo curam,
sed etiam rem totam libenter positutum. Aliud oppidum nostri multis scelerum maculis elimarunt. Quidam prohibitus sacrilego ad virginem adcessu. alter, qui in sacerdotem superbis dictis incurrerat, ne incurreret fustibus, reuocatus. Vnus iuri suo renuntiauit, quo alterum facinoris compertum ad supplicium exigebat. sed &qui sclopum
ad alterius caedem instruxerat, audita concione in Dnientem animum abiecit.Denique inter quindenos viros, quos neque propinquitatis iura, neque,eteris amicitiae leges, neque multorum hortatus ad pacem trahere potuerunt, nostrorum interpositu placata discordia. Multi in hoc oppido, quod duobus regnis finitimum est , hinc inde vetitas
merces, quando aliter non possent, periurijs trans-niittebant; rati stantum valuit inueterata consuetudo periurium lucro posthabendum: ab ea ignoratione depulsi, & a iuramentis fraudeq; deterriti, resipueruta Alia quoque cosuetudo sensim irrepes in prauum obduruerat, ut pastoreS, quorum magnus numerus in hoc oppido, festis diebus greges loluerent, & in pascuos agros deducerent sacro;nauditor ea tamen ut sine ulla rei pecuariae iactura tolleretur, consultum est, Sed ne ipsi pastores , cui in sylvis dies solidos vagantur, errent a Christianae fidei rudimentis, postquam pecus ad caulas cogunt, singulis diebus duuia iam luce ad catechismum audiendum conuocantur. Ferijs tam ea sextis clim nox appetit, dato signo aedes deserun-.tur, ad templum omnes, pars scuticis, nonnulli loris, alii flagellis armatii ubi concione de Seruatoris eruciatibus primum exstimulati in se tandem acri verbere invebuntur. Indo quidare, egressi ante
116쪽
PROVINCIA LusITANIAE. II 3 suam domum abeant, sacerdotis se ad pedes abh-ciunt, ubi confessione rite facta maculas ab animo exigunt peccatorum.
II Ilauisosa oppidum est Transhaganum uberi solo, lalubri caelo, Ducum Brigantiae perantiquum domicilium, ubi hodieque moratur excellentissimus Theodosius alter huius nominis Dux; qui patriae &auitae beneuolentiς erga Societatem heres, diu est, ex quo composuit ad Patrem Nostrum Geo eralem codicillos, uti sibi liceret suo in oppido colere & fouere Societatem, nunc demum i inpetrauit. Igitur quaterni missi Prosesi, domus fundamenta posituri, a Duce liberaliter excepti;ab oppidanis incredibili plausu, bonisque precationi bus;a tribus Religiosorum hominum coenobhs plura in oppido non suntὶ tanta significatione
charitatis, ut de nostrorum aduentu palam gratularentur concioni, uberes ex eo fructus perceptum iri augurati. Itaque recipimur in aedes nobiles, a Duce coemptas, domestica supelleetile in strii istas, adhaerente hortulo laxiores. Fanum item temporarium praeparatum, sacro Instrumento, quantum satis est, excultum: cui sacrando inaugurandoque Serenissima Catharina Ducis mater, Dux ipse, Iratresque germani adsuerunt: res diu i na pontificio ritu celebrata; concio habita ab uno e nostris, qualem res & auditor exigebat. Verum ad nostrum victum, caeteraque pratii dia vivendi lumptus quibus opus est, a Duce interim collocantur; certam
in singulos annos stipem collatu ro.quq simul cum subsidijs vicanorum, viginti minimum e nostris sustentandis par esse videatur Sed paupertatis exercendae gratia,& instituti Professae domus obser-HHH uandi,
117쪽
uandi, quothebdomadis a nostris eleemosyna ostiatim emendicatur. Etiam multorum fauor x benignitas in nos patescit, sacram ac domesticam supellectilena, quibus possunt muneribus auctantium. Singularis unius feminae liberalitas , quae huic domui satis diuitem supellectilem legauit: quam terni quaterniue alij primores viri se imitaturos pollicentur. Sub haec primordia, in moribus oppidanorum probe formandis impendio magis laboratum, nec sine fructu operis in vicina oppida
OMPLEx A est Toletana prouincia in septemdecim domicilijs, Socios s I9. In Professa domo 47. In Collegio Madritano 14. In Co- plutensi s 3.In Murciano 63. In Do-mo probationisVillaregiensi s . Ita . Placentino Collegio 19.In Oropesino 39. In Ocaniensi i s. In Talabricensi 11. In Toletano 6. In Huctensi 3 o. In Conchensi io. In Belmontensi IT. In Securitano i . In Carauacensi 23. In Almagrensi residentia morantur 8.In domo Probationis Ma-driten si . praeter Prouincialem , & eius socium. Tredecim obiere, in eorum locu suffecti sunt 23.
Y N hac domo frequentia ciuium ad expianda
peccata, & ad concio natorem nostrum audiendum, & ad quaecunque alia ministeria, maxima, iuxta maXimam eorum omnium erga nostram Societatem beneuolentiam, praesertim Mazistra-- tuum,
118쪽
piscopi, qui tum visitationibus, tum opera sua ac subsidio, & nostros affictos consolatur, & lab rantes in vinea Domini iuuat. Multi inter alios, qui inhonesto amore concubinis adhaerebant a multis annis, &cum proximorum scandalo, ad meliorem frugem per nostros reducti, in frequenti consessione, ac Sacramenti susceptione perseuerant. Iniuste ablata restituta dominis, ab uno duo millia ducatorum nostrorum opera soluta. Trium Congregationum opera ac studio multi & iii literis & in virtute proficiunt. multis quoque necessaria tribuuntur. Omnes fere ex Academia Doctorcs, Magistri caeterique cruditi viri, decimo quin to quoque die domi nostrae congregantur, conferuntque inter sese, vel de quaestione aliqua proposita, ad conscientiam pertinente, vel de loco ali quo dissicili Scripturae. Altera Congregatio so .habet. honoratiores ciues cum nonnullis sacerdotibus hi in curandis infirmis sese exercent, praesertim qui se detegere prae pudore renuunt: ad mille hoc anno curati sunt. Noctu quoque uniuersa iri discurrunt per esuitatem, ut si quos inuenerint in periculo constitutos, vel frigoris causa , vel alia
qua uis,in domum ad id paratam deducant; sicque multis prouisum est, qui sane peri jilent. Tertia
Congregatio 6. tamen continet, qui satis sunt ad sustentandos 3 oo'. pauperes in carcere detento S. T res missiones faciae multo cum fructu. Duo missi sunt in urbem Tuxillum, ubi, cum societas ignota eviet, ministeriis nostrorum adco rcformati sunt
mores, & in Societatem nostram omnium amor
inflammatus, ut Collegiti fundare sfatuerint. Duo
alii vocati ad duo oppida, seditionibus ac litibus ira ultis implicata, & odiis capitalibus; sed paucis diebus Dei gratia tranquilliora reddita omnia,
119쪽
lites compositae, odia remissa,& pax cum omnium xdmiratione xeddita. Alius finitima oppida peragrans, A multis coactis hinc inde eleemosynis, multis oppidanis summe indigentibus prouidit necessaria, simulque re eos, & diuites quamplurimos Deo lucratus est.
N Duplici exercitiorum genere huic Collegio pe--- culiari, unum est litterarum nostrae Societati consuetarum , Philosophiae, & Theolosiae: in quibus studiis adeo elucet nostrorum diligentia& doctrina, ut alias dictum est , ut secundum M scholasticorum, & Doctorum Academiae opIn Ionem de ipsis conceptam, nullus sit, qui vel nostris non adsit exercitationibus, nullus qui nostros non adeat, in doctrina proficiendi gratia. Auxit opinionem, quod viderint copiosam emblematum, epizrammatum, aliorumque poeseos Senzrum, in omni lingua, varietatem, summaque indui tria exornatum altare, nostris proximu aedibus, quod nos curauimus erigi & adornari in gratia Patrum Praedicatorum ordinis sancti Dominici , cums .Raymundum in Sanctorum canonem ab Ecclesia relatum pervias publicas solemni pompa circumducerent: quod adeo praestitit aliis, tum in i ero ornatu, tu in litterario, ut in omni genere ii terarum nostris primas deberi, assirmaret omneS. Sed ne summo ac communi applausu nostri tortasse extollerentur , non multo pδst huiusmocti tentamento probati sunt. Nam Censores fidei, qui Toleti suo inquirendi de rebus fidei munere fun-nuntur, e nostris quatuor ad se accersiri iubent ae comprehendi, Patrem Rectorem, quem in Professa domo nostra detrusum reliquerunt, & duein Theologix
120쪽
rumdam propugnatore; quos in carcerem, liberiorem tamen coniecerunt. Tumultus varius exortus
ubique . scinditur incertum studia in contraria vulgus, etiam doctorum hominum; sed paulo pδst cognita causa, clyn tres quoqueAcademiet Doctores, qui Theologiae cathedras regebant, quorum unus erat Decanus Theologicae facultatis, comprehendi iuberentur; libertas dicendi compren1a est. Nisilominus non potuit non nostrorum animos eiusmodi malum excruciare: quamuis Deo fisi seipsos consolabantur, considerates iudicum fidei rectitudinem &iustitiam. Duo tamepraeter haec hunc dolorem lenierunt. Vnum fuit, quod clim Catholicus Rex Hispaniarum Philippus
III. cum uxore sua Margarita Complutum aduentassent, tres tantum dies ibi comoraturi, voluerulconsolandi gratia in tempore adeo calamitoso no
strum Collegi uinuisere: quod nulli alij Religioni
concessum est. Venerunt igitur,& dum in templunostrum ingrederentur, tanta humanitate,& vultuum hilaritate nos nostraque omnia circunspexerunt, Vt omnes haberent admiradi occasionem.
Fusis de more precibus in domus compluvium ad id omni ornamentorum genere paratum, & diuersis poematibus extructum ingressi sunt, & undequaque circumducti, ut quae scripta erant legeret, vel ab alijs lecta exciperent, & demum ad thronum Regibus compositum consessuri accesserunt. Inde facultate ad dicendum concessa, Vnus enostris Scripturae sacrae Professor, e suggestu sermonem habuit, quo breuiter, iucunde, & erudite, &pro Regiorum auditorum captu, illa ex I. Reg. 2. verba declarauit: Domini enim hunt cardines te
se, is posuit super eos orbem . Postquam gratias pro beneficio tam singulariRegibus egisthi, placuit